Tíminn - 04.11.1994, Blaðsíða 4

4

Föstudagur 4. nóvember 1994
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Utgáfufélag: Tfmamót hf.
Ritstjóri: jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Stakkholti 4, 105 Reykjavík
Inngangurfrá Brautarholti.
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavfk
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Prentun: Prentsmibja
Frjálsrar fjölmiblunar hf.
Mánabaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Fásinna að loka
sjúkrahúsum
Almannatryggingar og heilbrigðiskerfib á íslandi
er greitt af þjóðinni allri og það er almenn skoðun
að það sé sjálfsagt að ríkið og ríkisstofnanir fái ríf-
legar fjárveitingar til að standa undir kostnaði við
heilsugæslu og ab almannatryggingar séu svo virk-
ar og öflugar, að hver einasti þjóðfélagsþegn búi
við lágmarksöryggi þegar á bjátar um heilsufarið.
Heilbrigðiskerfið verður aldrei alfullkomið fremur
en önnur mannanna verk, en svo miklir fjármunir
eru lagðir til þess, að eðlilegt er að kröfurnar um að
það standi undir þeim væntingum, sem til þess eru
garðar, fái staðist.
Oft á ári truflast starfsemi stærstu sjúkrahúsanna
vegna kjaradeilna og verkfalla. Þar að auki er deild-
um lokað í lengri eba skemmri tíma og veldur allt
þetta slíkri röskun í heilbrigðiskerfinu að vart verð-
ur við unað.
Síðast eru það sjúkraliöar sem boða til verkfalls til
að knýja á um betri kjör. Vonandi kemur ekki til
verkfalls, en stjórnir sjúkrahúsa eru farnar að búa
sig undir vinnustöðvun með hefðbundnum að-
gerðum. Þá verður deildum lokað og nýir sjúkling-
ar ekki teknir inn nema í neyðartilfellum.
Á sumrum er svo og svo mörgum deildum stóru
sjúkrahúsanna lokað um lengri eða skemmri tíma
og er sumarleyfum og fjárskorti borið við. Ef alltaf
er hægt að loka heilu deildum spítalanna, þegar
svo ber undir, hlýtur þjónusta við sjúka að skerðast
verulega. En kannski er það spurning sem aldrei er
svarað, hvort sjúkrahúsin séu orðin of mörg eða of
stór. Þessar sífelldu og hvimleiðu lokanir hljóta
annað tveggja að koma illa nibur á heilbrigði þjóð-
arinnar eða að byggingarframkvæmdir spítalanna
séu komnar úr hófi fram, sem sagt, er hlaupin of-
fjárfesting í heilbrigbisþjónustuna?
Þessu reyna stjórnendur heilbrigðismála ekki að
svara.
Þab er fleira sem gæti bent í þá átt, eins og það hve
hátæknisjúkrahúsin eru illa nýtt. Góð kunnátta
lækna og hjúkrunarfólks og rándýr tæki nýtast
ekki sem skyldi, vegna þess að þau eru ekki nýtt
nema hluta úr sólarhring nokkra daga vikunnar.
Kjaradeilur innan heilbrigðisstéttanna eru algeng-
ar og stafa t.d. af því hve mismunur á kjörum er
gríöarlegur. Stéttirnar bera sig saman hver við aðra
og er árangurinn sá að alltaf er verið að skipta
sömu kökunni upp á nýtt.
Ríkisvaldið og stjórnir sjúkrahúsanna hljóta að
reyna að finna lausnir, til að koma í veg fyrir hinar
hvimleiðu lokanir deilda. Það eru fyrst og síðast
sjúklingar, sem þurfa á hjálp og umönnun að
halda, sem verst verða úti í kjaradeilum innan heil-
brigðisstétta.
Svo miklu fé ver þjóðin til heilbrigðismála, að
hún hlýtur að eiga kröfu á að yfirstjórn þeirra sjái
svo um að heilbrigöiskerfið veiti þá þjónustu sem
því ber. Allir eiga að hafa greiöan aðgang ab spítöl-
um, og það er fásinna að heilu deildunum sé lokað
um lengri eða skemmri tíma.
Borgarstjóraleiga á svörtu
Húsnœöishlunnindi
leigjendanna í Laugar-
dal og Elliöaárdal:
Ekki tilkynnt
til skattayfir-
valda
Tíminn birti í gær litla, en at-
hyglisveröa frétt um leigubrask
á vegum embættis borgarstjór-
ans í Reykjavík. Er um aö ræöa
framhald á máli sem var mikiö í
umræöunni í síöustu viku, þeg-
ar í ljós kom aö núverandi borg-
arstjóri taldi sig þurfa aö fá sam-
antekt yfir leigusölu embættis-
ins á síðustu dögum Árna í emb-
ætti borgarstjóra.
Ekki er ástæöa til að rekja þetta
mál í einstökum atriðum, en þó
er rétt aö rifja upp viöbrögð
fyrrverandi borgarstjóra og nú-
verandi oddvita stjórnarand-
stööu sjálfstæðismanna í borg-
inni. Árni Sigfússon taldi þetta
mál ekkert leyndarmál, þvert á
móti hafi verið ástæöulaust
með öllu aö vekja máls á því og
gera það aö opinberu umræðu-
efni. Oddviti sjálfstæöismanna í
borginni var meira aö segja tals-
vert hortugur í þessu máli og gaf
í skyn aö Ingibjörg Sólrún beitti
fyrir sig lágkúru með því aö
ræöa þetta mál.
Árni fær blíðari
mebhöndlun en
Gubmundur Arni
Nú er upplýst aö Árni Sigfússon
hafi gert eina fimm samninga
um sérstök fríðindi viö húsa-
leigu og þar af virðast tveir
þeirra í þaö minnsta hafa veriö
gerðir á „svörtu", þ.e. framhjá
þeim eölilegu reglum um skatt-
skil, sem kveöiö er á um í lög-
um.
Mál Guðmundar Árna úr Hafn-
arfiröi hafa mikið verið í sviðs-
Ijósinu og Garri fór aö hugsa
um það í gær, hvernig frétta-
deildir fjölmiöla heföu tekið á
þessu máli, ef þaö heföi veriö
Guðmundur Árni en ekki Árni,
sem staðið hefði í þessum leigu-
málum. Er e.t.v. hugsanlegt að
menn stilltu málinu þannig
upp aö Árni Sigfússon, fyrrum
borgarstjóri, heföi leigt íbúð í
eigu borgarinnar á svörtu dag-
inn fyrir kosningar. Þá yrði at-
hyglinni beint aö því að Árni
GARRI
Sigfússon ráðstafar leiguíbúðum
í eigu borgarinnar upp á sitt
einsdæmi, algjörlega utan \dö
venjulegar boöleiöir borgarkerf-
isins. Á meðan slíkt er gert, fara
slíkir leigusamningar ekki inn í
kerfið og þá eru heldur ekki gerö
eðlileg skil á þessari ráðstöfun
til skattayfirvalda, þannig aö
þau hlunnindi, sem skjólstæö-
ingar borgarstjórans njóta,
koma ekki til skatts. í daglegu
tali er talað um slíkt sem leigu á
svörtu. Þaö, að borgarstjórinn
sjálfur skuli veröa uppvís að því
aö flækjast í undanskot frá
skatti, er embættisfærsla sem
víðast hvar myndi teljast stór-
kostlega ámælisverð.
Þib líka, Davíb og
Markús
Árni getur vissulega bent á þaö
sér til málsbóta aö fyrirrennarar
hans í starfi, þeir Markús Örn og
Davíð Oddsson, eru á nákvæm-
lega sama báti hvað þetta varö-
ar. En'skiptir máli, þó syndar-
arnir séu fleiri? Sannleikurinn
er sá, aö bæöi fjölmiðlar og al-
menningur eru fúsir að fyrirgefa
yfirsjónir. En ef yfirsjónirnar
verða mjög margar, kerfis-
bundnar og alltaf hjá sama að-
. ila, kemur aö því að menn tala
um spillingu. Enn nýtur Árni
þess umfram Guðmund Árna aö
hafa ekki eins langan ávirðinga-
lista. Árni Sigfússon er því að
storka örlögunum meö hroka-
fullum viðbrögöum við eðlileg-
um athugasemdum nýs meiri-
hluta við leigumiðlun hans.
Upplýsingar um að hlunnindi
samkvæmt samningum Árna
Sigfússonar og forvera hans
Markúsar og Davíös hafi ekki
verið gefin upp til skatts eins og
lög kveða á um, sýna svo ekki
verður um villst að borgarstjór-
ar Sjálfstæðisflokksins hafa ver-
ið að ráðstafa eignum borgar-
innar utan við og óháð eðlilegri
stjórnsýslu borgarkerfisins, því
borgarkerfið sendir út launa- og
hlunnindamiða fyrir það sem
fer eðlilegar boðleiðir í kerfinu.
Augljóslega var mál til komið að
taka í taumana.
Garri
A göngu við tjörnina
Ég á því láni að fagna að geta
gengið á vinnustað ef mér sýn-
ist svo. Vestan úr bæ þar sem ég
bý og niður í miðbæ er um tutt-
ugu mínútna gangur. Það er
upplyfting og gott fyrir líkama
og sál að ganga þessa leið. Hún
liggur um hjarta miðbæjarins
meðfram tjörninni um göngu-
stíga sem lagðir hafa verið á
tjarnarbakkanum.
Það fer ekki hjá því að á þessari
göngu ber margt fyrir augu. í
góðu veðri á dögunum gekk ég
fram hjá ráöherrabústaðnum.
Hann er notaður fyrir veislu-
höld ríkisstjórnar og móttökur
hverju sinni, en er nú í gagn-
gerðri endumýjun. Mér er
kunnugt um að sú endurnýjun
kostar morð fjár. Um 70 millj-
ónir króna fara í að endurgera
þetta hús og umhverfi þess.
Þetta eru svo miklir peningar að
mér er spurn: Hvernig verður
umhorfs þar inni þegar verkinu
er lokið, og varið hefur verið
verði um 6 einbýlishúsa til þess?
Endurbygging gamalla húsa er
afar dýr, en þrátt fyrir það ber að
varðveita menningararfinn í
byggingum. Hins vegar er þaö
mikil nauðsyn að raða slíkum
málum í forgangsröð og reyna
að vinna slík verk á hagkvæman
hátt, því aö ekki eru til ótak-
markaðir fjármunir hvorki í
þetta né annaö.
✓
Olafur steyptur í eir
Fyrir framan ráðherrabústaðinn
er stytta af Ólafi Thors og horfir
karlinn yfir tjörnina að villu
föður síns sem stendur við Frí-
kirkjuveginn, mikið hús og veg-
legt. Ólafur er steyptur í eir og
stendur keikur og háleitur á
grasbalanum með hendur í
vestisvösunum. Þannig hefur
borgarastéttin í landinu viljaö
hafa sína menn.
Ég er alinn upp á pólitísku
heimili og Ólafur Thors var ekki
minn maður. Rámar í að hafa
heyrt í honum í útvarpi á yngri
ámm. Ég hef hins vegar heyrt að
hann hafi verið kaldur karl í
pólitík og kjaftfor og hefði
áreiðanlega passað vel í sjón-
varpsstjórnmál samtímans.
Gamli maburinn
meb braubib
Næst kem ég að bekk sem er á
tjarnarbakkanum og þar situr
gamall maður í góða veðrinu.
Hann er lotinn í heröum og á
honum er heldur dapurlegt yfir-
bragð.
Hann er mikil andstæða við
hina miklu styttu í nokkurra
metra fjarlægð. Við hlið hans á
bekknum er brauð sem hann
rífur af og gefur öndunum á
tjörninni, sem kunna vel ab
meta þessa veislu. Þær synda
fyrir framan hann í hóp í góöa
veðrinu og þiggja molana með
þökkum.
Ég geng fram hjá, en einhvern
veginn get ég ekki hætt strax aö
hugsa um þennan gamla mann.
Það sló mig einhvern veginn
svo að hann gæti verið ein-
mana. Var ferð hans niður að
tjörn með brauðið til þess aö
hafa samband við einhverja lif-
andi veru, þótt það væru aðeins
endurnar á tjörninni? Hvað eru
margir í borginni sem svo er
ástatt um að þeir eru einmana
og vinalausir? Ég verst ekki þess-
um dapurlegu hugsunum á
göngu minni um tjarnarbakk-
ann fram hjá ráðhúsinu mikla.
Hversu margir ganga áfram sinn
veg án þess að hugleiða hvað
leynist undir yfirborði borgar-
lífsins. Það getur verið mis-
kunnarlaust. Nú berast fréttir
um að fátækt og umkomuleysi
fari vaxandi. Þeim, sem betur
mega sín, ber skylda til að huga
að slíku. Á göngunni við tjörn-
ina blasir vib ríkidæmi í húsum
og umhverfi. Vib erum ekki fá-
tæk þjóð. Það er skipting kö-
kunnar sem verður að huga að.
Ganga mín meðfram tjörninni
endar innan við þykka veggi Al-
þingishússins. Þaö er mikil
nauðsyn að þangaö inn berist
hið raunverulega ástand í þjóð-
félaginu. Hvorki þingmenn né
aðrir þjóðfélagsþegnar mega
gleyma fólkinu vegna glæstra
áforma um mannvirkjagerð.
Velferð þess hlýtur að vera í fyr-
irrúmi.
Jón Kr.