Tíminn - 11.11.1994, Side 3
Föstudagur 11. nóvember 1994
3
Sparnaö Sighvatar má aö hluta rekja til 30% sparnaöar i eldhúsum Ríkisspítala sem náöist
fram viö hagrœöingaraögeröir 7 992:
Maturinn 60 milljónum
ódýrari og mun betri
Sá einstaki starfskraftur Rík-
isspítalanna, sem Sighvatur
Björgvinsson getur hvab
mest þakkab stórfelldan
sparnab í heilbrigbiskerfinu,
er forstöbumabur eldhúsa
Ríkisspítalanna, Valgerbur
Hildibrandsdóttir, sem kom-
ib hefur í kring verulegum
sparnabi. Hún og starfslib
hennar, 130 manns í 110
stöbugildum, eldar 1.200 til
1.500 hádegisverbi á dag í
tveim eldhúsum, á Landspít-
ala og Vífilsstöbum, auk þess
ab reiba fram morgunverbi,
eftirmibdagskaffi og létta
kvöldverbi í þúsundatali.
Fjárveiting til Ríkisspítala er
7 milljarðar króna — þar af er
velta eldhússins 420 milljónir
króna ári, eba um 6% af heild-
arveltu Ríkisspítalanna. 220
milljónir renna til matvöru-
innkaupa.
í Fréttabréfi Matvæia- og
Næringarfræöingafélags ís-
lands segir að fyrir rúmum
tveim árum hafi verib sett af
stað verkefni í þeim tilgangi
ab ná fram sparnaði í inn-
kaupum eldhúsanna.
Eftir eitt ár hafði nábst 30%
sparnaður og jafnframt jukust
gæði fæðisins. Samkvæmt
þessu hefur starf Valgerbar og
starfsfólks hennar skilað ríkis-
sjóði góðum árangri — sparn-
aðurinn er meira en 60 millj-
ónir króna á ári.
Innra eftirlit
Valgerður Hildibrandsdóttir
er matarfræðingur og næring-
arráðgjafi að mennt, nam í
Svíþjóð og starfaði þar ábur en
hún hóf ab starfa hjá Ríkissp-
ítölunum. Hún hefur annast
að bjóða út innkaup, komið á
markvissu eftirliti með mat-
vælum eftir að þau koma í hús
og komið á innra eftirliti með
öllum aðgerðum í eldhúsinu
sem og opinberu eftirliti með
matvælunum auk ýmissar
hagræðingar annarrar.
Valgerður nefnir athyglis-
vert dæmi um innra eftirlit
sem sparar skattborgurum
nokkrar milljónir á ári:
„Með því að hita óþarflega
mikið tapast miklir peningar,
til dæmis ef réttir sem á ab
hita upp í 65 grábur á Celsíus,
eru hitaðir upp í 85 gráður eba
þeim er haldið heitum of
lengi, þá geta tapast nokkrar
milljónir króna á ári í stóreld-
húsi eins og hér," segir Val-
gerður.
Betra og hollara
Hún segir um breytingar á
innihaldi fæðunnar að pró-
teinskammtar, kjöt og fiskur,
hafi verið minnkaðir og kol-
vetnaskammtar stækkabir.
Með þessu varð næringarlegri
samsetningu matseðilsins
breytt í samræmi vib það sem
kveðið er á um, meðal annars í
Manneldismarkmiðum fyrir
íslendinga og í norrænum ráð-
leggingum um næringu
sjúkra. Með þessu náðist fram
tvennt: Betri og hollari matur
— en jafnframt ódýrari. Með
þessari samsetningu á al-
menna fæbinu náðist það líka
fram að þá þurftu færri sjúk-
lingar að vera á sérfæði en fyrr.
Á spítalanum þarf að útbúa
15-20 tegundir af mismun-
andi sérfæbi daglega sem óhjá-
kvæmilega er dýr kostur.
í hinu mikla eldhúsi Ríkis-
spítalanna er notuð tölva til
að reikna út næringargildi al-
menns fæbis og hluta af sér-
fæðinu. Við útreikninga er
notað forrit frá Svíþjóð með
vibbættum íslenskum for-
sendum. Uppskriftir eru bak
vib alla matseðla og alltaf
hægt að fletta þeim upp. í
tölvunni eru núna um 1.000
uppskriftir.
Hér er um að ræða tilraun
sem mörg stóreldhús í landinu
hljóta að horfa til, svo mikill
og skjótvirkur hefur árangur-
inn verið. Eldhús Ríkisspítal-
anna er stærsta eldhús lands-
ins, en litlu minna er Flugeld-
hús Flugleiða á Keflavíkurflug-
velli.
Alþingi:
Spurt um
sérverkefni
Komin er fram á Alþingi fyr-
irspurn til forsætisrábherra í
fimm libum frá Kristínu Ást-
geirsdóttur, þingmanni
Kvennalistans, um sérverk-
efni fyrir Stjórnarrábib.
Spurt er hversu mörg sér-
verkefni hafi verið unnin fyrir
sérhvert ráðuneyti Stjórnar-
ráðsins 1989-1994, hvaða sér-
verkefni hafi verið unnin og
fyrir hvaða ráöuneyti, hverjir
hafi unnið þessi verkefni og
hver útgjöld hvers ráðuneytis
hafi verið vegna þeirra á
hverju ári um sig. Loks er
spurt hversu margir
þeirra sem unnið hafa sér-
verkefni hafi verið starfsmenn
viðkomandi ráðuneyta og
hversu margir hafi verið rábn-
ir sérstaklega til ab vinna slík
sérverkefni.
Úr leikritinu Mark eftir Bjarna Jónsson. Löggan í sinni alkunnu hvíldarstellingu og Ijósmyndarí blabsins ab filma
kvennaflokkinn í knattspyrnu.
Sunnlensk menn-
ing — til hvers?
Málþing um sunnlenska menn-
ingu verbur haldib í Fjölbraut-
arskóla Suburlands laugardag-
inn 12. nóvember.
í fyrirlestrum verður fjallab um
listir og í umræðum um menn-
ingarlíf á Suðurlandi. Samtök
áhugamanna um listir og fræði,
Menningarsamtök Sunnlend-
inga, gangast fyrir þinginu sem er
opið öllum. Kristinn Kristmunds-
son fjallar um bókmenntir: „Af
hverju lesa menn bókmenntir",
Agnes Löve ræðir um tónlistar-
ibkun og skóla: „Tónlist — fyrir
hvern — til hvers?" Eyvindur Er-
lendsson hugar ab leiklist undir
yfirskriftinni „Lítil mynd í stór-
um, gullnum ramma". Gréta
Mjöll Bjarnadóttir talar um
myndlist. Auk fyrirlestra verður
m.a. upplestur á dagskrá og Ung-
lingakór Selfosskirkju syngur. í
pallborbsumræöum veröa mebal
þátttakenda fulltrúar stjórnar
Samtaka sunnlenskra sveitarfé-
laga. Málþingið hefst kl. 10 árdeg-
is og lýkur um 16.30. ■
Mark eftir Bjarna jónsson hjá Skagaleikflokknum á Akranesi:
Boöið á leiklistarhá-
tíö í Svíþjóö í vor
Skagaleikflokkurinn sýnir um
þessar mundir nýskrifab leik-
húsverk, Mark, eftir Bjarna
Jónsson, Skagamann og leik-
húsfræbing.
Með helstu hlutverk fara þau
Árni Pétur Reynisson, Ásta Ingi-
bjartsdóttir, Sigríður Hjartar-
dóttir og Arnar Sigurðsson, en
hlutverk eru meira en tuttugu
auk fótboltaliðs kvenna sem
kemur við sögu. Skipta þeir tug-
um sem lagt hafa lið vib upp-
setninguna.
í fyrrasumar var Skagaleik-
flokkurinn á leiklistarhátíb í
Danmörku. Arnar Sigurðsson
formabur sagði blaðinu að nú
hefði flokknum borist annað
bob, honum væri boðið að
koma á leiklistarhátíð í Vesterás
í Svíþjóð í vor og sýna þar „AUt-
af má fá annað skip" sem sýnt
var í Danmörku.
„Þetta telst víst töluverður
heiður þar sem aðeins einu eba
tveimur útlenskum verkum er
boðið út hvert ár," sagði Arnar.
„Ef allt gengur eftir þá förum
vib," sagbi hann. ■
Davíö segir mál Guömundar Árna vœntanlega skýrast í dag:
Tilbúnir að kljúfa
Kratar í Hafnarfiröi eru sam-
kvæmt heimildum Tímans
reibubúnir ab kljúfa flokkinn í
Reykjaneskjördæmi beiti Jón
Baldvin Hannibalsson sér fyrir
því ab Gubmundi Árna Stefáns-
syni verbi vikib úr rábherraemb-
ætti.
Davíb Oddsson forsætisráb-
herra segir mál Gubmundar Árna
Stefánssonar félagsmálarábherra
væntanlega skýrast í dag. Forsætis-
rábherra vildi ekki tjá sig í gær um
sögusagnir úr herbúbum sjálfstæb-
ismanna um ab vantrauststillaga
yrbi ekki látin koma á dagskrá Al-
þingis, yrbi hann fyrr látinn víkja.
Stubningsmenn Gubmundar
Árna sem rætt var vib í gær voru
hins vegar á einu máli um ab hann
léti frekar vísa sér úr ríkisstjórn en
aö segja af sér sjálfviljugur. Aöhaf-
ist Gubmundur Árni ekkert sjálfur
eru þeir möguleikar fyrir hendi aö
Jón Baldvin Hannibalsson vísi
honum frá embætti, aö forsætis-
ráöherra geri þaö, aö boðuö van-
trauststillaga Olafs Ragnars Gríms-
sonar, formanns Alþýðubanda-
lags, komi á dagskrá, eða að Gub-
mundur Árni sitji áfram. Hið síð-
asttalda er taliö ólíklegt. Skýrsla
Ríkisendurskoöunar um embættis-
færslur Gubmundar Árna sem
heilbrigöisrábherra veröur gerð
opinber í dag, en samkvæmt heim-
ildum Tímans felst ekki í henni af-
gerandi dómur hvorki til sektar
eöa sakleysis.
flokkinn
Jón Baldvin Hannibalsson, for-
mabur Alþýbuflokksins, hefur lýst
því yfir aö hann taki ekki afstöbu
til málefna Guðmundar Áma fyrr
en skýrsla Ríkisendurskoðunar
liggi fyrir. Hann mun því væntan-
lega gefa yfirlýsingar þar að lút-
andi á morgun.
Samkvæmt heimildum Tímans
mun forsætisráöherra ekki blanda
sér í málið fyrr en forysta Alþýðu-
flokks hefur lýst yfir hvaða afstöðu
hún tekur. Forsætisrábherra mun
líta þannig á aö þetta sé fyrst og
fremst mál Alþýöuflokksins en
ekki ríkisstjómarinnar, en innan
Sjálfstæbisflokksins em menn allt
eins vibbúnir stjórnarslitum og
kosningum fyrir áramót.
Mikil spenna ríkir innan Al-
þýöuflokksins vegna þessa máls.
Gunnlaugur Stefánsson, alþingis-
maður á Austurlandi, og bróðir
Gubmundar Árna hætti við aö fara
austur í gær af pólitískum orsök-
um. ■