Tíminn - 16.11.1994, Blaðsíða 5

Miövikudagur 16. nóvember 1994
IffllllfHiUWlM.
5
Steinhildur Sigurbardóttir:
Þeir deila ekki vi5 dómara, en
hnakkrífast vib sjúkraliða
Þegar dómararnir voru hækkaöir
í launum á síöasta ári um hvorki
meira né minna en eitt hundraö
þúsund krónur á mánuöi, man
ég ekki betur en ráöherrar í ríkis-
stjórninni tækju þessu með
mesta jafnaðargeði og slógu
jafnvel á létta strengi. Haft var
eftir forsætisráöherranum aö
hann deildi ekki viö dómarann,
og þessar launahækkanir væru
komnar til að vera.
í kjölfariö hefur fjármálaráöu-
neytið gert kjarasamninga viö
ýmsa hópa, sem flestir eiga það
sammerkt aö vera í efri hluta
launakerfisins. Margir þessara
hópa hafa fengið verulegar
launahækkanir og aðrar kjara-
bætur. í sumum tilvikum er
ekkert nema gott um þetta aö
segja, en hins vegar þykir mér
skjóta skökku við, ef Iáta á stað-
ar numið í kjarabótunum þegar
láglaunafólkið kemur að samn-
ingaborði.
„Sjúkraliðar eru ekki
með neinar þrjú til
fjögur hundruð þúsund
krónur eins og dómar-
amir, heldur 56 þús-
und krónur í byrjunar-
laun og 70 þúsund eftir
18 ára starf. Getur það
verið að ríkisstjórninni
finnist sœmandi að
láta kenna sig við ann-
að eins misrétti að
neita okkur um kjara-
bœtur, en fagna hœkk-
unum dómaranna?
Ekki verður þessu trúað
fyrr en í fulla hnef-
ana
VETTVANGUR
Undarleg for-
gangsröb
í raun og sann hefði mér nú
reyndar fundist að forgangs-
röðin hefði átt að vera allt
önnur og í stað þess að auka
launabilið hefði átt að minnka
það. Það er nú aldeilis ekki
upp á teningnum nú um
stundir. Sömu menn og segj-
ast ekki deila við dómara og
standa í auðmýkt gagnvart há-
launafólki, reisa sig upp með
miklum þjósti gagnvart lág-
launafólki og hnakkrífast við
það.
Sjúkraliðar eru ekki með
neinar þrjú til fjögur hundruð
þúsund krónur eins og dómar-
arnir, heldur 56 þúsund krón-
ur í byrjunarlaun og 70 þús-
und eftir 18 ára starf. Getur
það verið ab ríkisstjórninni
finnist sæmandi ab láta kenna
sig vib annab eins misrétti ab
neita okkur um kjarabætur, en
fagna hækkunum dómar-
anna? Ekki verbur þessu trúab
fyrr en í fulla hnefana.
Á ábyrgð ríkis-
stjórnarinnar
Vib sjúkralibar munum hins
vegar fylgjast grannt meb lykt-
um þessarar kjaradeilu. Og þab
ættu allir landsmenn ab gera.
Ábyrgbin vegna verkfallsins
liggur hjá ríkisstjórn, fjármála-
rábherra, forsætisrábherra og
reyndar öllum hinum rábherr-
unum. Þab eru þeir, sem eru
ab reyna ab þröngva upp á
okkur misréttisstefnu í kjara-
málum. Þab eru þeir sem bera
ábyrgb á því ef þessi deila
dregst á langinn.
Höfundur er formaöur Reykjavíkur-
deildar Sjúkraliöafélags íslands.
Góbir grænir tónleikar
Tveir blásarakvintettar
Á fyrstu „grænu tónleikum" vetr-
arins 10. nóvember var hvert sæti
skipaö í Háskólabíói. Fólkið kom
til aö hlusta á Mendelssohn,
Boccherini og Mozart, með sér-
stakri áherslu á Gunnar Kvaran
einleikara. Stjórnandi var Guill-
ermo Figueroa, upprunninn á Pu-
erto Rico en mestmegnis starf-
andi í Bandaríkjunum. Figueroa
sló í gegn sem stjórnandi 1974,
en það ár vann hann sem fiðlari í
Sinfóníuhljómsveit íslands og var
virkur í kammerspili heima-
manna. í blaðaviðtölum nú gerði
hann mikið úr því hve ágæt
hljómsveitin er orðin, og var sá
söngur fagur í vorum eyrum,
enda hefur maðurinn fullkom-
lega rétt fyrir sér. í framhaldi af
því sagði hann, að í rauninni
þyrfti hljómsveitin engan stjórn-
anda, nema rétt til ab halda réttu
jafnvægi og þ.u.l., og þessari yfir-
lýsingu var hann trúr á tóníeik-
unum og hafði sig lítt í frammi á
tónleikapallinum. Sá stjórnandi
sem ég hef séð ólmast ennþá
minna en Figueroa var sjálfur
Pierre Monteaux, í London fyrir
mörgum árum, og sennilega vissi
Monteaux að þarflaust væri að
sýnast fyrir framan Lundúnasin-
fóníuna, þar sem allir kunna
lungann úr sinfónískum tónbók-
menntum utanað.
Þetta herbragð Figueroa heppn-
aðist einnig vel, því hljómsveitin
spilaði mjög vel þannig ab tón-
leikarnir voru í aðalatriöum ná-
kvæmlega eins og þeir gátu bestir
orðið. Fyrst kom Forleikur að
Draumi á Jónsmessunótt eftir
Mendelssohn, sem hann samdi
1826, þá 17 ára, og hafbi hrifist af
hinu ævintýralega leikriti Shake-
speares. Þeir eru tæplega margir
nú til dags sem lesa Shakespeare
ótilneyddir 17 ára, en svona voru
greindarunglingar á 19. öldinni,
áður en barnabækur, skólakerfi,
sjónvarpið og Austurstrætið
komu inn í myndina.
Næst spilaði Gunnar Kvaran,
knéfiðlarinn snjalli, einleik í
konsert í B-dúr eftir Luigi Bocc-
herini (1743-1805). Boccherini er
auðvitað þekktastur fyrir strengja-
TÓNLIST
SIGURÐUR STEINÞÓRSSON
kvintettinn með stefinu góða,
sem löngum var einkennislag
Ríkisútvarpsins (og þjófanna í La-
dykillers), og þessi konsert kemst
þar hvergi í hálfkvisti. Raunar er
hann útsetning þýska sellóleikar-
ans og tónskáldsins Friedrichs
Grútzmacher (d. 1903) á þremur
verkum eftir Boccherini, sem
Grútzmacher tók saman og út-
setti fýrir hljómsveit og gerði úr
sellókonsert. Fyrsti þátturinn er
úr sellósónötu, annar þátturinn
er ljóðrænt Adagio úr einum af
fyrri sellókonsertum hans, og
þriðji þátturinn er lokaþáttur
fimmta sellókonsertsins, segir í
tónleikaskrá. Gunnar var ögn
reikandi í byrjun, en náði sér vel á
strik,- ekki síst í hæga kaflanum
þar sem hans tilfinningaríki stíll
naut sín vel.
Hápunktur tónleikanna var svo
41. sinfónía Mozarts, „Júpíter", í
C-dúr KV 551. Mozartsinfóníur,
a.m.k. hinar meiri þeirra, eiga alls
ekki heima sem upphitunaræf-
Hundertwasser, sem átti eina eft-
irminnilegustu sýningu sem sést
hefur hér á landi í Bogasalnum
fyrir nokkrum árum, sagðist vera
gjöf Austurríkis til heimsins. Og á
sama hátt mætti segja að Blásara-
kvintett Reykjavíkur sé gjöf Al-
mættisins til Islendinga. Þennan
samstillta hóp hafa skipað frá
upphafi (1981) fimm spilarar í
Sinfóníuhljómsveit íslands, upp-
runnir í fjórum þjóðlöndum:
Bernharbur Wilkinson-(flauta) frá
Englandi, Daði Kolbeinsson (óbó)
frá Skotlandi, Jósef Ognibene
(horn) frá Bandaríkjunum og Ein-
ar Jóhannesson (klarinett) og
Hafsteinn Guðmundsson (fagott)
innfæddir íslendingar. Nú eru
ingar í byrjun tónleika, heldur á
slík sinfónía að vera „piece de res-
istance" eða meginréttur tón-
leika, og þar trónaði Júpítersin-
fónían nú. Figueroa tókst það sem
fáum hefur tekist, nema helst
Jacquillat heitnum, að gera veru-
lega líflegan Mozart með Sinfón-
íuhljómsveit vorri, og lukkaðist
flutningurinn nú vel í hvívetna.
Júpítersinfónían þykir glatt verk
og reift, og bera lítil merki þeirra
hremminga sem Mozart átti við
að stríða sumariö 1788 — konan
veik og hann missti bæöi föbur
sinn og dóttur, en rukkarar á
hverju götuhorni. Þetta sumar
samdi hann þrjár síðustu sinfón-
íur sínar, nr. 39,40 og 41, og und-
ir glaðværu yfirborðinu má greina
þunga undiröldu grimmra örlaga.
Tæknilega þykir mönnum mest
til um lokaþáttinn, sem er óvið-
jafnanleg tónlist og einn af há-
punktunum í tónsmíðum Moz-
arts og sýnir snilli hans í gleggstri
mynd. Hér reynir talsvert á
stjórnanda og hljómsveit, í marg-
radda fúgu og samslungnum
stefjum, og allt var þetta hreint,
tært og áhrifamikið á prýðilegum
tónleikum Sinfóníuhljómsveitar-
innar. ■
þeir allir orönir íslendingar fyrir
löngu og kvintett þeirra í fremstu
röð kammerhópa landsins sem
jafnframt nýtur viðurkenningar
víða um lönd.
Á Háskólatónleikum 9. nóvem-
ber flutti Blásarakvintett Reykja-
víkur tvö verk, Divertimento nr.
14 í B-dúr KV 270 eftir Mozart (f.
1756) og Blásarakvintett eftir
Áskel Másson (f. 1953). Diverti-
mentó þetta nýtur sín vel í um-
skrift Anthonys Baines fyrir blás-
arakvintett, en Mozart skrifaði
verkib þegar hann var tvítugur
fyrir sex blásara. Hljóðfæraleikar-
arnir eru frábærlega samstilltir,
þannig að hljómur kvintettsins er
heilsteyptur þrátt fyrir það hve
Cunnar Kvaran.
ólíkar raddir hljóðfæranna fimm
em. Og einleikskaflar voru léttir
og leikandi eins og Mozart hæfir.
Af öðrum toga er að sjálfsögbu
Blásarakvintett Áskels Mássonar,
sem hann samdi árið 1991 fyrir
sænska kvintettinn Quintessence.
Tónleikaskráin segir Áskel vitna í
tvö gömul íslensk stef, sem ég
heyrði nú ekki, en hins vegar
mátti greinilega heyra það sem
segir í skránni að í þriðja þættin-
um (af fjómm) noti tónskáldið
fjórðungstóna og litabreytingar á
sama tóni, sem gefi kaflanum sér-
stakan blæ. Mér þótti kvintett Ás-
kels áheyrilegur og skemmtilegur
á köflum, en nokkub brotakennd-
ur. Stundum minnir hann á hinn
fræga kvintett Carls Nielsen, sem
sennilega hefur svipaða stöðu
meðal blásarakvintetta og klarin-
ettukvintett Mozarts hefur í þeim
hópi, en þess á milli eru kaflar af
ýmislegu öðru tagi. Áskell Más-
son er sennilega meðal okkar allra
vönduðustu tónskálda, enda
mun mikið orb fara af honum ut-
an landsteina, þótt hann hafi sig
lítt í frammi í fjölmiðlum.
Húsfyllir var í Norræna húsinu
á tónleikunum, svo sem nú gerist
algengt á Háskólatónleikum. í
þetta sinn var skýringar sennilega
að leita í því háa áliti sem Blásara-
kvintett Reykjavíkur nýtur með
þjóö vorri.