Tíminn - 16.11.1994, Qupperneq 10
10
9fnmm
Mi&vikudagur 16. nóvember 1994
Aubskilinn markabsbúskapur
Heimskringla — Háskólaforlag
Máls og menningar hefur sent
frá sér bókina Markaösbúskapur
eftir Arne Jon Isachsen, Carl B.
Hamilton og Þorvald Gylfason.
Bókin er ítarleg, en jafnframt
aðgengileg kynning á grund-
vallaratribum í hagfræöi og
gangverki markaösbúskapar.
Hún er skrifuð á einföldu og
auðskildu máli, án þess aö sleg-
iö sé af kröfum um nákvæmni.
Stuöst er viö ýmis dæmi úr dag-
Fréttir af bókum
legu lífi, en minna viö tækni-
legar útskýringar.
Hugmyndin aö bókinni
kviknaöi við kynni höfund-
anna af Eystrasaltsþjóðunum
og ríkjum Austur-Evrópu og
þeim viöfangsefnum sem viö er
að kljást í umskiptum frá áætl-
unarbúskap til markaösbúskap-
ar. Hún hefur þó reynst höföa
til mun breiöari lesendahóps og
hentar jafnt námsmönnum
sem stjórnendum og starfs-
mönnum fyrirtækja, háskóla-
mönnum í ýmsum greinum,
stjórnmálamönnum, embættis-
mönnum og blaöamönnum.
Bókin hefur nú komiö út á
fimmtán tungumálum, en
enska frumgerðin kom út hjá
Oxford University Press áriö
1992.
Arne Jon Isachsen er prófess-
or í alþjóöahagfræði við Versl-
unarskólann í Ósló. Carl B.
Hamilton er þingmaður og
dósent í hagfræöi við Stokk-
hólmsháskóla. Þorvaldur Gylfa-
son er prófessor viö viðskipta-
og hagfræðideild Háskóla ís-
lands.
Ágúst Einarsson prófessor rit-
ar inngang aö bókinni. Helgi
Skúli Kjartansson þýddi. Bókin
kostar 3380 krónur. ■
Spánska lýbveldib 1931-1936 fsíands-
Spain's First Democracy: The Second
Republic 1931-1936, eftir Stanley G.
Payne. University of Wisconsin Press (og
Madison, London), xv + 477 bls., ib.
53,95 £,ób. 17,95 £.
í ritdómi í English Historical
Review, september 1994 (vol cix,
nr. 477), sagði: „Verk Paynes
prófessors er frábær samtenging
þessara sögulegu þátta úr hendi
helsta engilsaxneska fræði-
mannsins á þessu sviði. í bók
hans er framsetningin ávallt
ljós, mat lagt á hluti af sann-
girni og eðlilegu hlutfalli haldið
í umfjöllun um flókin og um-
deildan efniviö. Bókin er þann-
ig mótvægi við ýmsar skoðanir
um þetta tímabil í sögu Spánar,
sem nú eru uppi."
„Meö yfirlýsingu 1869 var
fulltíða karlmönnum veittur
kosningaréttur, en stjórnarfarið
varö fyrsta sinni að réttu lagi
lýðræöislegt í öðru lýðveldinu á
Spáni. Að því er Payne heldur
fram, ól friösamleg tilkoma lýð-
veldisins á vonum sem vaknað
höfðu á veltuárum þriöja ára-
tugarins, en þær gengu brátt
lengra en svo að nokkur ríkis-
stjórn gæti við þeim orðiö. Pól-
itískur málflutningur varð frem-
ur til þess en kreppan að vekja
ólgu, en missir markaða utan-
lands, sem Spánn hafði þó lítil
áhrif á, ýtti undir neyð í samfé-
laginu."
„Að svo miklu leyti sem þær
eiga það skilið fer Payne viöur-
kenningarorðum um aðgerðir
samsteypustjórnar lýðveldis-
sinna og sósíalista 1931-33, svo
sem opinberar framkvæmdir í
landshlutum. Umbætur í hern-
um og aöskilnaður ríkis og
Veistu, ef þú vin átt
Minningar Abaiheibar Hólm Spans
Bókaútgáfan Forlagið hefur sent
frá sér bókina Veistu, efþú vin átt
— minningar Aðalheiðar Hólm
Spans, eftir Þorvald Kristinsson.
Aðalheiður Hólm kvaddi ísland
fyrir hálfri öld og fluttist til Hol-
lands með eiginmanni sínum.
Þótt hún væri ung að árum þegar
hún sigldi utan, hafði hún víða
komið við sögu. Aðeins átján ára
gömul stofnaði hún Starfs-
stúlknafélagið Sókn, og árum
saman var hún í fararbroddi
þeirra sem börðust fyrir mann-
sæmandi lífi íslenskrar alþýðu á
kreppuárunum. í nýju landi
kynntist Aöalheiður síðan baráttu
Tilvistar-
kreppa
Mál og menning hefur gefið út
skáldsöguna Tvífarinn eftir Fjo-
dor Dostojevskí. Sagan gerist í
Pétursborg á fyrri hluta síðustu
aldar. Hún fjallar um rússnesk-
an embættismann, herra Goij-
adkín, sem býr við heldur kröpp
kjör, kúgaður og undirokaður af
öllum. Hann gerir því örvænt-
ingarfulla tilraun til að flýja ör-
lög sín með því að blekkja sjálf-
an sig, búa til nokkurs konar
æðri útgáfu af sjálfum sér.
Tvífarinn er mögnuð saga, sem
er í senn fantasía og raunsönn
lýsing á ofur venjulegum manni
í alvarlegri tilvistarkreppu, auk
þess sem höfundur dregur upp
skarpa mynd af mannlífi í Pét-
ursborg á síðustu öld. Tvífarinn
er fjórða verk Dostojevskís sem
kemur út í íslenskri þýðingu, en
hin eru Glœpur og refsing, Fávit-
inn og Karamasovbrœðumir. Bók-
in kom út í heimsbókmennta-
klúbbi Máls og menningar í
október, en er nú komin á al-
mennan markað.
Ingibjörg Haraldsdóttir þýöir.
Robert Guillemette gerði káp-
una. Bókin er 120 bls., prentuð í
Prentsmiðjunni Odda hf. og
kostar 2.880 kr. ■
nýbúans, sem alla ævi þarf aö
berjast fyrir því að vinna land til
að veröa talinn fullgildur þegn.
í kynningu útgáfunnar segir: „í
lifandi og hispurslausri frásögn
lýsir Aðalheiður því ógleyman-
lega fólki sem helgaði líf sitt bar-
áttunni fyrir betra lífi og bættri
siðmenningu og dregur upp
meitlaðar og litríkar myndir af
fólki og þjóðlífi sem nú er horfið.
Ólgandi glettni og djúp alvara
togast á í þessari listilega rituðu
bók, sögu konunnar sem alla tíö
hefur leitast við að vera trú til-
finningum sínum og samvisku,
manneskja með öðrum mann-
eskjum — af fullu heilindi."
Veistu, ef þú vin átt er 248 bls.
Prentsmiöjan Oddi hf. prentaði.
Erlingur Páll Ingvarsson hannaði
kápu. Bókin kostar 3.480 kr. ■
kirkju vakti fremur andúð en að
það bæri árangur. Og frá stuðn-
ingi við ríkisstjórnina fældu þær
aðgeröir íhaldssama lýðveldis-
sinna og fleiri íhaldssinna. Á
hinum byltingarsinnaða vinstri
væng þótti stjórnleysingjum-
syndicalistum og kommúnist-
um of skammt gengiö, en til
móts við hann gengu sósíalistar
1933, þegar margir þeirra átt-
uðu sig á að samsteypustjórnin
hafði ekki fullnægt þeim von-
um sem við hana voru bundn-
ar."
„í fyrstu kosningunum eftir
að konur fengu kosningarétt
varð hægri sveifla, sem enn
meira sagöi til en ella sakir
kosningalaga sem vinstri flokk-
arnir stóðu að. Af tveimur síðari
árum samsteypustjórnarinnar
1933-35 dregur Payne upp
dökka mynd, en fram til miðs
árs 1935 var meira að gert í jarð-
næöismálum en á árunum
1931-33 og stærri hluta ríkis-
tekna var varið til skólamála ...
Payne segir vendilega frá kosn-
ingunum í febrúar 1936, sem
örlagaríkar voru, og útlistar ítar-
lega framvindu mála allt til þess
er borgarastyrjöldin skall á."
Handbækur á ensku og
þýsku um gönguleiðir
Almenna bókafélagið hefur gef-
ið út handbók á ensku og þýsku
sem lýsir nokkrum áhugaverð-
um gönguieiðum í nágrenni
Reykjavíkur. Bókin er ætluð
þeim ferðamönnum sem kynn-
ast vilja náið fjölbreytileik
hinnar sérstæðu íslensku nátt-
úru, komast í nánari snertingu
viö hana, njóta hennar.
Almenna bókafélagið hefur
undanfarin ár gefið út fimm
bækur í ritröðinni um göngu-
leiðir á íslandi. Höfundur bók-
anna er Einar Þ. Guðjohnsen.
Úr tveimur þessara bóka, þeim
sem fjalla um ieiðir í Gull-
bringu- og Kjósarsýslu, hefur
Einar valið nokkrar leiðir til
birtingar á ensku og þýsku. í
öllum tilfellum eru auðveld-
ustu leiðirnar valdar, leiðir sem
allir heiibrigðir menn eiga að
geta gengið.
Leiöarlýsingin fylgir göngu-
manninum frá upphafi göng-
unnar til enda, bendir honum
á staði sem vert er að skoða,
varar hann við hættum. Hverri
leiöarlýsingu fylgir kort þar
sem leiðin er dregin. Yfirleitt er
svo, að gönguleiðirnar eru ekki
merktar á landinu sem farið er
um, og í fæstum tilfellum aug-
ljósir stígar, svo sem algengt er
í öðrum löndum. Girðingar og
skurðir eru víða til trafala
göngufólki. Reynt er að foröast
slíkt eftir fremsta megni, en
upplýsingar liggja ekki ávallt á
lausu og því er ókunnugum
göngumanni nauðsynlegt að
hafa meðferðis glögga lýsingu
leiðarinnar og kennileita til að
miða við.
Prentsmiðjan Oddi sá um
prentun og bókband. Hand-
bókin er til sölu í öllum bóka-
verslunum og helstu áningar-
stööum ferðamanna og er verð
hennar 980 krónur.
sagan 1
skáld-
sögu
Mál og menning hefur gefið út
skáldsöguna Kvikasilfur eftir Ein-
ar Kárason. Bókin er sjálfstætt
framhald af skáldsögunni
Heimskra manna ráð. Góökunn-
ingjar úr þeirri sögu halda í
Kvikasilfri áfram að berjast við að
lifa lífinu og í bakgrunninn er ís-
lensk saga síðustu áratuga.
Á bókarkápu segir meðal ann-
ars: „Bankastjórinn lendir í
steininum, — agalegt skúffelsi í
fjölskyldunni, en athafnaskáldið
Bárður stofnar landsfrægt flugfé-
lag, Salómon vaknaður af
Kleppi, Gúndi bróðir í sérkenni-
legum viðskiptum frá hótelher-
bergi sínu í Amsterdam, frú Lára
komin í prófkjörið, og skyndi-
lega hverfur Sigfús yngri Killian
voveiflega úr bílapartaport-
inu..."
Bækur Einars Kárasonar njóta
sívaxandi vinsælda víða erlendis
um þessar mundir, einkum á
Norðurlöndunum og í Þýska-
landi. Til dæmis skrifaði danski
gagnrýnandinn Erik Skyum-Ni-
elsen eftirfarandi í Information
fyrr á árinu: „Vilji maður vita
hvernig ísland nútímans lítur út
frá botni samfélagsins, er tæpast
til nokkur betri og skemmtilegri
heimiid en höfundurinn Einar
Kárason."
Kvikasilfitr er 233 bls., prentuð
í Prentsmiöjunni Odda h.f. Káp-
una gerði Guðjón Ketilsson.
Verð: 3380 kr. ■
Islensk ljóðlist í Finnlandi
Ut er komið nýjasta hefti Finn-
lands-sænska menningartímarits-
ins Horisont. Tímaritið, sem hefur
verulega útbreiðslu í Finnlandi og
Svíþjóð og nokkra í Noregi, er að
þessu sinni tileinkað íslenskri
samtímaljóðlist.
Ritið hefur að geyma u.þ.b. 90
ljóð eftir sextán íslenska höfunda,
4-9 ljóð eftir hvert skáldanna.
Efnib er ekki úrval þess nýjasta
sem íslensk samtímaljóðlist hefur
upp á ab bjóða, heídur fremur
sýnishorn af breidd þess og marg-
breytileika.
Gestaritstjórar tímaritsins að
þessu sinni, þýðendur ljóða og
höfundar kynningartexta, eru rit-
höfundarnir Lárus Már Björnsson
og Martin Enckell.
Þetta mun vera umfangsmesta
kynning íslenskrar samtímaljóð-
Lárus Már Björnsson.
listar á erlendum vettvangi um
árabil. Höfundarnir, sem kynntir
eru, eru fæddir á árunum 1932-
1970 og eru misþekktir og inn-
byröis ólíkir. Þeir eru: Árni Ibsen,
Baldur Óskarsson, Bragi Ólafsson,
Elísabet Jökulsdóttir, Gyrðir Elías-
son, Ingimar Erlendur Sigurðs-
son, Jóhann Hjálmarsson, Kristín
Ómarsdóttir, Láms Már Björns-
son, Linda Vilhjálmsdóttir, Pjetur
Hafstein Lárusson, Sigfús Bjart-
marsson, Sindri Freysson, Sjón,
Steinunn Sigurðardóttir og Vigdís
Grímsdóttir.
Höfundur myndefnis er Ásgeir
Lárusson myndlistarmabur. Unnt
er að panta tímaritib á Handelses-
planaden 23A, FIN-65100 Vasa,
Finnlandi, eða í síma 9035861-
3177904. Einnig mun það vera fá-
anlegt á helstu bókasöfnum. ■