Tíminn - 19.11.1994, Blaðsíða 2

2
Laugardagur 19. nóvember 1994
Metsölurithöfundurinn Ólafur Jóhann Ólafsson í helgarvibtali vib TIMANN
Gamli gullpenninn frá
er sífellt í vibgerb
ÓLAFUR jÓHANN ÓLAFSSON, - viö vorum miklir mátar, faöir minn og ég,
mjög nánir. Tímamynd cs.
Hann Ólafur Jóhann Ólafsson
birtist blaðamanni eins og
hvítur stormsveipur, þaí> gust-
ar af honum. En nærvera
hans er þægileg, hann er glað-
lyndur og opinn pereónuleiki,
alþýölegur fram í fingurgóma
og laus við aö montast yfir
velgengni sinni. Og það má
glöggt heyra að hann er mik-
ill og sannur íslendingur sem
aldrei mun slíta böndin við
gamla Frón. Ólafur Jóhann,
metsölurithöfundur íslands,
með ágæta sölu á bókum sín-
um á enskumælandi markaði
í seinni tíð, er kominn til ís-
lands í stutta heimsókn að
kynna nýjustu bók sína,
Sniglaveisluna, sem var að
koma á markaðinn.
✓
slendingar hafa lesið bækur
Ólafs Jóhanns með áfergju
og salan á þeim er með
mestu ólíkindum. Þó þykir sum-
um það einkennilegt að forstjóri
hjá risafyrirtæki eins og Sony
skuli gefa sér tíma til að skrifa og
senda frá sér hverja skáldsöguna
af annarri á hinn agnarsmáa is-
lenska markað.
En hvað er svo undarlegt við
þaö? Stórforstjórinn hjá jap-
anska Sony meö stór viðskipti í
kvikmyndum og hljómplötum,
með 11 þúsund manna starfslið,
dregur fram sjálfblekunginn,
gullpenna, sem hann fékk í
verðlaun fyrir ritgerð í Mennta-
skólanum í Reykjavík, og semur
í frístundunúm bækur sem les-
endur á íslandi kunna greinilegá
vel að meta. Þessi forni sjálfblek-
ungur frá Parker er orðinn las-
legur og oft er honum bjargað af
puttaliprum viögerðarmönnum.
Síöan slær Ólafur Jóhann verkið
inn á Macintosh tölvu sína, því
enginn annar en hann getur les-
iö skriftina! Nýjasta bókin,
Sniglaveislan, var endurskrifuð
12 sinnum.
„Eg var að gera útgefandann,
hann nafna minn, brjálaðan",
segir Ólafur og hlær. Hann segir
þessa aðferð sína við skriftir
sýna nokkurn sérvitringsskap og
íhaldssemi, það sé þó vonandi
allt í góðum skilningi þeirra
orða.
Ólafur Jóhann er sonur Ólafs
Jóhanns Sigurðssonar, rithöf-
undar og handhafa bókmennta-
verðlauna Norðurlandaráðs árið
1976, og konu hans, Önnu Jóns-
dóttur. Ólafur Jóhann kom í
heiminn eins og afmælisgjöf til
föburins þann 26. september
1962, á 44 ára afmæli hans. Og í
erfbir hefur hinn ungi Ólafur
hlotib skáldskapargáfuna.
Pétur Pétursson
var ekki kátur
karakter
- Hvert ertu annars að fara í
þessari nýju bók, Ólafur Jóhann?
Mér skilst að nú kveði við nýjan
tón?
„Ja, ég veit ekki hvab segja
skal. Menn hafa svo gaman af
því að skýra eftir á hvab bjó að
baki hinu eba þessu. Ég held það
verði nú bara skáldskapur líka,
þegar menn fara eftir á að búa til
eitthvab skynsamlegt á þeim
nótunum", talar Ólafur Jóhann
Ólafsson inn á Sanyo segulband
blaðamanns TÍMANS. Persónu-
lega segist hann hafa meira álit á
tækninni frá Sony!
„Það sem vakti fyrir mér með
þessari sögu var að bregða upp á
ólíkindalegan hátt gegnum litla
sögu hvernig heimurinn hefur
breyst svo mjög undanfarin ár.
Þaö er komin ný heimsmynd þar
sem er kannski engu ab treysta.
Allt það sem fólk hélt ábur vera í
föstum skorðum hefur riðlast,
hvort heldur eru samskipti aust-
urs og vesturs eða annað. Á sama
tima vildi ég skrifa bók sem væri
allt öbru vísi, skollaleikur, blekk-
ingarleikur, svolítil ólíkindalæti
og aðeins meira glens en var i
Fyrirgefningu syndanna. Pétur
Pétursson var kannski ekki svo
ofboðslega kátur karakter. Þarna
kveður við annan tón og bókin
er mjög ólík fyrri bókum mín-
um", segir Ólafur Jóhann.
Spámabur í eigin
fö&urlandi?
-Það vekur athygli að maður í
stóm embœtti fyrir fjölþjóðlegt fyr-
irtœki skrífar bœkur. Líka það að
þú ert ekki endilega spámaður í
eigin fóðurlandi. Þú hefur stundum
fengiö harðhenta ritdómara á þig.
Eni menn alltaf að leita að Garð-
arí Hólm í listamönnum okkarsem
koma frá útlandinu?
Þab er ævinlega stutt í hlátur-
inn hjá Ólafi Jóhanni, og hann
hlær dátt að þessu, en segir síð-
an:
„Þab hefur nú verið svo gegn-
um árin að þessar bækur hafa
fengið hvort tveggja, bæði góða
og slæma bókmenntagagnrýni.
Sumir vilja hrópa hátt þannig
eftir verbi tekið. Ég hef aldrei
velt slíkum hlutum fyrir mér á
nokkurn hátt, en ég er nokkuð
viss um aö ég á ekkert skylt við
hann Garbar Hólm hjá Laxness,
hann gat víst ekki sungið, en ég
get sannanlega skrifab. Maður
verður fyrst og fremst ab reyna
aö vera gagnrýninn á sjálfan sig
og þaö á annan hátt en aðrir
gera. Hvort sem það er verið að
hæla manni eða skamma, þá
verður maður að halda haus og
helst ekki taka eftir því. En mab-
ur veröur fyrst ánægður að sjá
gagnrýni þar sem einhvern
skilning er að finna á því hvert
maður er að fara.
Þab minnir mig á það sem
einhverju sinni var sagt að slæm
gagnrýni frá einhverjum sem
vibkomandi hefbi lítið álit á,
það væri eiginlega alveg eins góð
gagnrýni og frá einhverjum sem
hann hefði mætur á".
Persóna og dagleg
störf skipta engu
máli
-Þú hefur náð árangri og fengið
fleiri góða dóma en slcema? Hverju
er það að þakka? Kannski starfinu
hjá Sony?
„Ég veit það ekki. Ég held aö
bæði í Bretlandi og í Bandaríkj-
unum sé aðallega verið að fjalla
um bækurnar í blöbum þar. Þá
skiptir persóna höfundarins ná-
kvæmlega engu máli, hvorki fyr-
ir lesendur eða útgáfufyrirtæki.
Starfið hjá Sony skiptir mig sem
rithöfund engu máli. Bandaríkin
eru stórt land og fólk þekkist
ekki eins og gerist hér. Þeir sem
skrifa um bækur þar hafa það að
ævistarfi, það er þeirra prófess-
jón og þetta eru einfaldlega allt
önnur vinnubrögð.
Ég held að það sé svoleiðis að
menn hér á landi velta því
stundum fyrir sér og láta það
hafa áhrif á sig hvað höfundur
sé aö aðhafast á daginn. Sumum
finnst það einkennilegt að rit-
höfundur sé í einhverju bisness-
MR
stússi alla daga", segir Ólafur Jó-
hann.
„Það er auðvitað af því góða
að rithöfundur hafi kynnst ýms-
um sviðum þjóblífsins, menn
þurfa að safna í sarpinn, og þab
gera þeir ekki meb því móti að
sitja bara við skrifborðið sitt. Rit-
höfundar eiga alltaf ab vera á
veiðum. Og rithöfundur getur
alveg verib bisnesskall á dag-
inn", segir Óiafur Jóhann.
Forstjóri stórfyrir-
tækja
„Þaö starf sem ég er í núna er
að stjórna fyrirtækjum sem eru í
sköpun, hljómplötufyrirtæki,
kvikmyndafyrirtæki, og öðru því
um líku. Maður er nú ekki alla
daga með einhverjar reikniform-
úlur í gangi að telja peninga,
heldur er maður að eiga sam-
skipti við skapandi fólk, hvort
sem það er kvikmyndamenn,
tónlistarfólk eða annað fólk",
segir Ólafur. Hann segir að starf-
ið sé skemmtilegt, en líka til-
hlökkunarefni að bíða eftir því
að komast heim og skrifa bók-
menntir.
Enginn formúlu-
maöur í bisness
-Hvernig kemurðu því við að
skrífa?
„Ég kemst ekki hjá því aö
skrifa. Ef ég geri það ekki þá er ég
ónógur sjálfum mér. Þörfin er
mikil, þetta er ekki af öðru en
þörf. Ég ætlaði mér aldrei út í
viðskipti, datt bara inn í þaö. Ég
held ab ég hagi mér í viðskiptum
ekkert nákvæmlega eftir settum
reglum, ég er enginn formúlu-
maður. Ég lærbi eðlisfræði nú
bara að gamni mínu vegna þess
að ég hafði lesið allan andskot-
ann í bókmenntum og langaði
ekkert að lesa það í háskóla. Mér
fannst ég þekkja svo lítiö í raun-
vísindum að ég skellti mér í eðl-
isfræðina".
Faöir og sonur mikl-
ir mátar og mjög
nánir
-Þú brýndir stílvopnið ungur hér
heima í Vesturbœnum?
„Ég byrjaði snemma að skrifa
og sulla í þessu og las mikið. Ég
ólst upp á heimili þar sem skrif-
að orb var í hávegum haft. Ég
nýt vissulega góðs af föður mín-
um. Við vorum miklir mátar fað-
ir minn og ég, mjög nánir. Þaö
var eins og að vera í háskóla í ís-
lensku aö hafa hann nálægt sér.
Þegar ég var strákur í gagnfræða-
skóla fékk hann Bókmennta-
verölaun Norðurlandaráðs. Við
erum sagðir líkir í okkur,
en pabbi dró sig talsvert út úr
skarkala heimsins, en þaö geri ég
ekki.
A heimilið okkar komu marg-
ir mætir menn, rithöfundar og
fleiri. Laxness kom fyrir minn
tíma á heimilið og var þar heilu
dagana og þeir unnu saman
pabbi og Halldór á Laugarvatni.
Og þarna komu Hannes þéturs-
son, Helgi Hálfdanarson, Jón úr
Vör, Jón Óskar, Guömundur
Daníelsson að ekki sé minnst á
Snorra Hjartarson, hann var af-
skaplega góður vinur minn". ■