Tíminn - 29.11.1994, Blaðsíða 4

4
VKmtom
Þri&judagur 29. nóvember 1994
|PÍ1®É1®1E
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Stakkholti 4, 105 Reykjavík
Inngangur frá Brautarholti.
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Jæknideild Tímans
Mynda-, plötugerð/prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Mánaðaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verð í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Stefnumótun og
ný forusta fram-
sóknarmanna
Flokksþingi Framsóknarflokksins lauk síðastliðinn
sunnudag með því að kosin var ný forusta fyrir
flokknum. Þetta er mesta endurnýjun sem verið
hefur í æðstu stjórn hans um árabil, og enginn í
stjórninni gegnir nú sama embætti og eftir síðasta
flokksþing fyrir tveimur árum. Athygli vekur að al-
gjör eining var um þessar kosningar á þinginu.
Stjórn Framsóknarflokksins er ekki skipuð ný-
græðingum í flokksstarfinu. Það fólk, sem þar situr,
hefur mikla reynslu af stjórnmálum bæði úr flokks-
starfinu sem á öörum vettvangi.
Konur hafa nú haslað sér völl í æðstu stjórn
flokksins og er það í samræmi við þá þróun sem hef-
ur verið undanfarin ár, en þátttaka kvenna í stjórn-
málum hefur farið vaxandi með hverju árinu sem
líður.
Sérstaka athygli vekur yfirburðakosning Halldórs
Ásgrímssonar sem formanns. Þetta er í fyrsta skipti
sem nýr formaður er kosinn á flokksþingi, þótt sitj-
andi formaður hafi sótt þangað endurnýjað umboð.
Hið sterka og ótvíræða umboð flokksþingsins, sem
þar að auki var það fjölmennasta sem haldið hefur
verið, styrkir Halldór mjög á vettvangi stjórnmál-
anna og eyðir öllum vangaveltum um klofning eða
óeiningu innan raða flokksmanna.
í ályktunum flokksþingsins eru tvö atriði sem
skipta sköpum. Það eru lagðar til róttækar breyting-
ar í ríkisstofnunum sem fjalla um atvinnumál, og
aðgerðir til styrktar atvinnulífinu í landinu. Hins
vegar er lögð til skuldbreyting heimilanna í landinu
og að opinberum stofnunum verði beitt til þess að
vinna að þeim málum. Lagt er til að sá hluti Hús-
næöisstofnunar ríkisins, sem er helgaður þessu
verkefni, verði styrktur.
Með þessum tillögum er gripið á tveimur megin-
þáttum sem úrskeiðis hafa farið síðustu árin. At-
vinnulífið í landinu hefur ekki reynst þess megnugt
að veita þjóðfélagsþegnunum atvinnu eða taka við
nýju vinnuafli. Það er meðal annars vegna þess að
nýsköpunin hefur brugðist og ný störf hafa ekki
orðið til í stað þeirra sem hverfa vegna samdráttar í
hefðbundnum atvinnugreinum. Forusta ríkisvalds-
ins um aðgeröir og þau tæki, sem beitt er atvinnulíf-
inu til stuðnings, hafa ekki verið nógu skilvirk og
nauðsyn er að bæta þar úr.
í öðru lagi er hagur fjölskyldnanna í landinu orð-
inn með þeim hætti að undan skjótum aðgerðum
verður ekki vikist. Hjá skuldbreytingum og leng-
ingu lána verður ekki komist, því ljóst er að fólk
ræður ekki við skuldbindingar sínar og ef slíkt
ástand varir eru afleiðingarnar ófyrirsjáanlegar. Slíkt
endar ekki nema á einn veg með upplausn.
Með flokksþinginu liggur fyrir það veganesti sem
Framsóknarflokkurinn hefur í stjórnmálabaráttu
næstu mánaða. Fyrir hinni nýju forustu flokksins
liggur að stýra kynningu á þessari stefnumörkun
meðal þjóðarinnar. Það er skylda stjórnmálaflokka
að leggja spilin á borðið. Fyrr en það hefur verið gert
er varla hægt að ætlast til þess að almenningur geri
upp hug sinn. Upphrópanir verða að hafa innihald.
Guðmundur góbi nútímans
Greinilegt er að helstu foringjar
jafnaöarmanna og hins staðn-
aða flokkakerfis önduöu léttar
eftir stofnfund Þjóðvaka —
hreyfingu fólks í kringum Jó-
hönnu Sigurðardóttur, á sunnu-
daginn. Allir áttu von á pólitísk-
um stórtíðindum þar sem
trompunum yrði spilað út.
Garri var t.d. búinn að búa sig
undir að sjá óspjallaðar pólitísk-
ar jómfrúr með kynngimagnað-
an boðskap stíga fram og skera
upp herör gegn gamla flokka-
kerfisdótinu sem situr fast í
gamla pólitíska hjólfarinu.
Skobanakannanir höfðu vissu-
lega gefið til kynna ab þarna
færi þab heyfiafl sem breytt
gæti landslagi flokkakerfisins og
lagt grunninn að nýju íslandi.
En ekkert slíkt gerðist. Kunnug-
leg andlit voru hins vegar á
hverju strái, ágætis fólk sem
ekki hafði náb brautargengi
innan gömlu flokkanna þrátt
fyrir ítrekaðar tilraunir. Þetta er
ágætis fólk en ferskt er það ekki.
Gamall „nýr díll"
Málefnagrundvöllurinn virð-
ist vera í nokkru samræmi vib
þetta því helst var að heyra að
hann samanstæbi af gömlum
klisjum og slagorðum sem eru
að verða merkingarlaus af of-
notkun. Jóhanna sjálf flutti að-
alræbu stofnfundarins og var
greinilegt hver átrúnabargob
hennar eru. Jóhanna byggði
ræðu sína upp í mjög Jóns
Baidvinískum stíl og gerði hvað
hún gat til að tendra neista í
áheyrendum sínum. Hún gekk
meira aö segja svo langt ab
vitna í Roosevelt Bandaríkjafor-
seta um „New Deal" og talaði
um ab nú yrði að gefa upp á
nýtt. Enginn íslendingur hefur
gjörnýtt þennan „new deal"
frasa eins mikið og einmitt Jón
Baldvin þegar hann kynnti fjár-
lagafrumvarp sitt undir slagorð-
inu „gefum upp á nýtt" þegar
hann var fjármálaráðherra.
GARRI
Segja má að Jóhanna hafi þann-
ig ekki einvörðungu gripið til
vel þekktrar klisju, heldur hafi
hún tekið traustataki þurr-
undna tusku frá Jóni Baldvin.
Frumlegheitin urðu ekki
meiri þegar Jóhanna kom svo í
viötal í sjónvarpinu og talabi
um að hún ætlaði að vinda ofan
af bruðlinu í ríkisrekstrinum
meb því að takmarka feröa- og
risnukostnað. Það er í sjálfu sér
hið besta mál, en Garra er
kunnugt um að fleirum en hon-
um fannst málflutningurinn
hljóma eins og hvert annað röfl
í þjóðarsál Rásar 2 en ekki eins
og yfirveguð stefnumib stjórn-
málaafls sem ætlar að breyta ís-
lenskum stjórnmálum.
Hlaupastrákar og
landshornalýður
Ljóst er ab Jóhanna og aðrir
þjóðvíkingar verða heldur betur
að taka sig saman í andlitinu ef
þetta nýja afl ætlar að standa
undir væntingum. Enn er tími
til stefnu, því Jóhanna hefur
boðað ítarlegri stefnuútfærslu í
janúar. Bæði Jón Baldvin og Ól-
afur Ragnar voru kampakátir í
fjölmiðlum eftir fund Þjóðvak-
ans, vegna þess að þeir sáu að
kannski er frambob Jóhönnu
ekki eins ógnvekjandi og þeir
voru hræddir um. Jóhanna
minnir um margt á Guðmund
góða sem safnabi um sig mikilli
hjörð hlaupastráka og lands-
hornalýðs og ferðaðist um land-
ið á afturfótum tíðarandans.
Guðmundur góði hafði hins
vegar áhrifamenn í sínu liði því
víst er að almættið var hans
megin eins og svo berlega sann-
aðist á svörtu krumlunni í
bjarginu í Drangey og orðunum
þjóðfrægu; „einhvers staðar
verða vondir að vera".
Vissulega hefur Jóhanna
safnað um sig hjörð hlaupa-
stráka og landshornalýðs, en
óvíst er hins vegar meö öllu að
almættib sé í hennar liði. Vib-
brögð þeirra Jóns Baldvins og
Ólafs Ragnars, sem báðir hafa
tekið gleði sína á ný eftir vígslu-
athafnir Þjóðvakans á Hótel ís-
landi, benda í það minnsta
ekkki til þess að þeir hyggist
biðjast vægðar á þeim forsend-
um ab einhvers staðar verbi
vondir að vera.
Garri
Fólin eiga
Einhver hlálegasta hetja ís-
landssögunnar er Þorgeir Háv-
arsson. Hann var svo skapi far-
inn að standast ekki þá freist-
ingu ab skilja haus frá bol þegar
hann kom að manni sem lá vel
við höggi. Fyrir dáðir af þessu
tagi varð Þorgeir frægur en mis-
jafnlega dáðust menn af afrek-
um hans og harðfylgi.
Sú skemmtun að limlesta fólk
eða drepa að tilefnislausu lagð-
ist af um nokkurra alda skeib,
að minnsta kosti er fátt um frá-
sagnir af svoleiðis garpskap í
heimildum.
Nú, þegar liðinn er helming-
ur tíunda tugar tuttugustu aldar
og nær tíu öldum eftir dauða
Þorgeirs er uppáhaldsíþrótt
hans í hávegum höfb og er vin-
sælt helgargaman að veitast að
fólki með svipuðum vopnum
og gamli garpurinn hafbi yfir að
ráða og lemja það, skera og
stinga með klubbum og egg-
járnum.
Arfleifðin
Vart líöur svo helgi að ekki
beri til tíðinda á þeim vígstöð-
um sem ofbeldismenn velja sér
til að veitast að ókunnu fólki
með pústrum og hnífsstungum.
Sumir eru teknir í bólinu og
kallaðir út fyrir karldyr ab forn-
um sið og jafnað um þá þar.
Þegar heimamenn koma fram
til ab athuga hvað sé á seyöi eru
þeim veittir stórir höfuðáverkar
og skilur þá milli lífs og dauða á
hvaba höfubbeini klubban
lendir.
Um svona aðfarir má lesa
jafnt í Fóstbræðrasögu og DV í
gær og sýnir að taug menning-
ararfleifðarinnar er svo sterk að
leikinn
hún nær auöveldlega yfir tíu
alda haf.
Aðalmunurinn á ribböldum
fornaldar og nútímans er ab á
Á víftavangi
þjóöveldisöld lýstu menn vígi á
hendur sér og stóbu fyrir máli
sínu en voru réttdræpir óbóta-
menn ella. Nú læðast þeir á
brott og dyljast eins og melrakk-
ar í grenjum og vilja ekkert
kannast við ódáðir sínar.
Eins og menn þekkja af frétt-
um ber fólk sig misjafnlega að
þegar það ræðst ab samborgur-
unum upp úr þurru, oft á götum
úti, í og vib skemmtanahús og á
heimilum. Á sumum er trobiö,
aðrir lamdir, margir stungnir og
skornir og konum nauðgað. Það
má Þorgeir Hávarsson eiga, að
aldrei var hann vændur um síð-
ast nefnda stórglæpinn, enda
bendir flest til að þrátt fyrir allt
hafi siðmenning verið öllu
beysnari í hans tíð en nú.
Berserkjavíma
Illa gekk að drekka frá sér ráð
og rænu meb mjaðarþambi.
Áfengismagnið var svo lítið.
Einstaka átu berserkjasvepp og
urbu bandóðir og þóttu þá ekki í
húsum hæfir eða nærri manna-
byggö nema í hlekkjum. Allt
um það í Eyrbyggju.
Ófstopamenn nútímans eru
oftar en ekki stútfullir af alkó-
hóli eða hafa dælt í sig eiturefn-
um, sem ræna þá rábi og rænu,
dómgreind og öllum siðrænum
viðhorfum til náungans.
Sumir eru einfaldlega ill-
menni sem ekki þurfa nein
hjálparmeðul til að auðvelda
glæpafýsninni að fá útrás.
Sé einhver tilgangur með til-
efnislausum ofbeldisárásum á
fólk er hann öðrum en glæpa-
mönnunum hulinn. Sjálfir geta
þeir ekki útskýrt gerðir sínar
sem unnar eru í fíkniefnavímu.
Hvað sem öllum hugleiðing-
um líður er það nöturleg stað-
reynd að ofbeldisglæpum fjölg-
ar óðfluga og eru borgararnir
hvergi óhultir fyrir árásum sér
óviðkomandi manna. Stundum
er talað um fyrirbærið sem ein-
hvers konar stórborgarbrag, sem
er vafasamt, og afsakar ekki at-
hæfi eins né neins.
Undirrót tilefnislítilla glæpa-
verka og ofbeldis gagnvart ná-
unganum er skortur á siðmenn-
ingu. Kurteisi og almennar um-
gengnisreglur eru af skornum
skammti í samfélagi sem er svo
upptekið af afsiðunarpoppi,
tombóluvinningum og bolta-
leikjum ab öll mannleg gildi
verða utanveltu í samskiptum
manna á meðal.
Þorgeir Hávarsson var betur
siðaður mabur en barsmíða-
garpar nútímans þótt hann réði
illa við sig þegar svo vel bar í
veiði ab einhver lá vel við