Tíminn - 06.01.1996, Blaðsíða 9
Laugardagur 6. janúar 1996
9
Whíúwu
Örorkulífeyrisþega
Örorkulífeyrisþegum hefur fjölgaö jafnt og þétt á umliönum áratug, en þó aldrei hraöar en á síöustu árum, eöa
um 10% aö meöaltali á ári.
Örorkulífeyrisþegum fjölgaö 9 sinnum hraöaren íslendingum frá 1985:
Ororkulífeyrisþegum
fjölgab 90% á 9 árum
Örorkulífeyrisþegum fjölga&i
um meira en fimmtung (21%)
á árunum 1993 og 1994, og
voru þá orbnir nær tvöfalt
(rúmlega 91%) fleiri en níu
árum áður. Alls hefur íslend-
ingum fjölgað um 10% á
þessu níu ára tímabili. Ör-
yrkjum hefur þannig fjölgað
hlutfallslega 9 sinnum hraðar
en þjóðinni í heild. Fjöldi
skráðra atvinnuleysingja
nærri sexfaldaðist á sama
tíma. Alls voru örorkulífeyris-
þegar og atvinnuleysingjar
um 4.500 árið 1985, en nærri
13.000 eða nærri þrisvar sinn-
um fleiri árið 1994. Lands-
mönnum á vinnualdri, 16-67
ára, fjölgaði um 18 þúsund á
sama tíma. Má þannig segja
að hátt í helmingur allrar
vinnuaflsfjölgunar á umliðn-
um áratug þurfi nú að hafa
lifibrauð sitt af lífeyri eða
bótum frá hinu opinbera.
Þótt hér sé um tvo aðskilda
hópa að ræða, mun þó raunin
sú að þeir tengist töluvert, enda
jafnvel rætt um að einhver
hópur þeirra, sem nú eru á at-
vinnuleysisskrá, ættu kannski
fremur að njóta örorkulífeyris. í
Staðtölum almannatrygginga
segir Hilmar Björgvinsson,
deildarstjóri lífeyrisdeildar,
m.a.: „Öryrkjum fjölgar stöð-
ugt. Það stafar af ýmsum ástæð-
um, bæöi félagslegum og af
völdum sjúkdóma og slysa.
Þegar efnahagsþrengingar eru
miklar, fjölgar öryrkjum mjög.
Eflaust eiga áhyggjur manna og
kvíði töluverðan þátt í heilsu-
bresti, sem svo leiðir til ör-
orku."
Hvort sem fólk verður fremur
heilsulaust í höfuðborginni en
annars staðar á landinu, ellegar
þeir sem heilsulausir eru hópast
til borgarinnar, er það a.m.k.
ljóst að öryrkjar eru hlutfalls-
lega nær tvöfalt fleiri í Reykja-
vík en í öðrum landshlutum.
Þetta virðist eiga við höfuð-
borgina eina (þar sem meira en
helmingur allra öryrkja í land-
inu eru búsettir), en ekki ná-
grannabæina, því öryrkjar eru
ekkert fleiri í Reykjaneskjör-
dæmi en í öðrum kjördæmum,
m.a.s. stórum færri hlutfallslega
en á Norðurlandi austanverðu.
Samkvæmt Staðtölum voru
örorkulífeyrisþegar rúmlega
6.610 talsins í árslok 1994, en
з. 460 níu árum áður. Á at-
vinnuleysisskrá voru jafnaðar-
lega um 6.200 manns árið
1994, en aðeins um 1.100 níu
árum áður. Samanlagður fjöldi
þessara tveggja hópa hefur
þannig aukist úr rúmlega 4.500
manns í tæplega 13.000 á níu
árum.
Árið 1985 voru kringum 154
þúsund íslendingar á aldrinum
16-67 ára, en um 172 þúsund
níu árum síðar. Fólki á vinnu-
aldri hefur þannig fjölgað um
и. þ.b. 18 þúsund manns. Á
sama tíma fjölgaði örorkulífeyr-
isþegum og atvinnuleysingjum
á sama aldri um hátt í 8.300
manns. Lætur nærri að 13. hver
íslendingur (7,5%) á framan-
greindum aldri tilheyri öðrum
þessara tveggja hópa. ■
Bandaríska þjóöin flykkist í heilsuvörubúöir og tekur inn Melatonin á
hverju kvöldi. Tilgangurinn er aö berjast gegn heilsuleysi — og veröa
ungur í ellinni.
Aöstoöaryfirlögregluþjónn hvetur til aögœslu flug-
elda viö þrettándabrennur:
Eitt slys er
einu of mikið
Mikið verður um brennur í höf-
ubborginni í kvöld, á þrettánd-
anum, og hafbi lögreglan í
Reykjavík samþykkt 8 slíkar um
miðjan dag í gær. Ómar Smári
Ármannsson aðstobaryfirlög-
regluþjónn hvetur fólk til að fara
varlega meb flugelda, enda
minnast menn nýlegs slyss við
brennu í Grafarvogi þegar 7 ára
drengur fékk flugeld í augað.
„Eitt slys er einu slysi of mikið
og ég hvet menn til abgæslu,"
sagbi Ómar Smári í samtali við
Tímann í gær.
Aðstæður fyrir flugeldanotkun
eru alltaf háðar veðri, en nú er þíða
í jörð víðast hvar og útlit fyrir
ágætis veður. Ómar Smári segir að
þegar jörð hefur verið frosin og erf-
itt að koma flugeldunum niður,
hafi flugeldar oft flogið nánast
stjórnlaust um víðan völl. Mjög
varlega verði að fara þegar hópur
fólks sé samankominn, en hann
telur ekki rétt ab banna flugelda
við brennur, frekar opna augu al-
mennings fyrir þeirri hættu sem
getur skapast ef ekki er varlega far-
ib. Þá segir aðstoöaryfirlögreglu-
stjóri ánægjulegt að sjá um síðustu
áramót hve lítið var af drukknu
fólki við bálkestina.
Stærstu brennurnar í Reykjavík
verða sennilega á Ægisíðunni, við
Hlíðarenda, á Ásvöllum og á skeib-
velli Fáks í Víbidal. Utan Reykjavík-
ur má nefna mikla þrettándagleði í
Mosfellsbæ og stóra brennu á Akur-
eyri.
Skarphéðinn Njálsson lögreglu-
mabur sagði brennurnar flestar
vera í minni kantinum og um-
hverfisvænar. Gób samvinna væri
á milli lögreglu, brennuhaldara,
slökkviliðs og annarra aðila og
reynt að hafa öryggi sem mest, en
mengun í lágmarki. -BÞ
Eldgosið á
Kamtsjatka
Frá Gunnlaugi Júlíussyni, fréttaritara
Tímans í Petropavlovsk á Kamtsjatka:
Eldgos hófst á nýársdag í eldfjall-
inu Karjakskí, sem er um eitt
hundrað og fimmtíu kílómetra fyr-
ir norbaustan Petropavlovsk á
Kamtsjatka. Undanfarna daga
hafði orðið vart við jarðskjálfta af
og til og reið sá stærsti yfir á gaml-
árskvöld kl. 20.00 að staðartíma.
Hann var um 5 á Richter og brá
mönnum ónotalega vib, þegar
brakaði og brast í húsum vib harð-
asta kippinn.
Ekki er talið að eldgosið valdi
skemmdum af neinu tagi á eign-
um, enda er það með minni eld-
fjöllum á skaganum. Helst eru líkur
á að vart verbi vib öskufall í nálæg-
um byggðum. Gosstrókurinn stób
á fyrsta degi um 7 km í loft upp og
hraunrennsli var töluvert. Erfitt er
að komast nálægt eldfjallinu, þar
sem þyrlur eru einu samgöngutæk-
in sem komast að því. Eldgosiö
hefur vakið töluverða athygli hér í
landi og m.a. hefur töluvert verið
fjallað um eldgosið í Moskvusjón-
varpinu.
Veðurfar hefur verið með ein-
dæmum gott í Petropavlovsk þann
tíma sem vib höfum dvalib hér,
vægt frost og snjólítið, stillur og
yfirleitt heiðskírt. ■