Tíminn - 12.01.1996, Blaðsíða 5

Föstudagur 12. janúar 1996
ini»x
5
VEIÐIMAL
EINAR HANNESSON
ósasvæði árinnar og var hindrun
fyrir laxinn, til að greiða fyrir för
hans um fossinn. Síðar komu
sumaralin seiði til sögunnar og
gönguseiðum af laxi var sleppt í
ána. Byggður var fiskvegur 1964,
framhjá svonefndum Skorhaga-
fossi sem er nokkru fyrir ofan
Bárðarfoss.
Eingöngu er veitt á stöng í
Brynjudalsá og notaðar tvær
stengur við veiðar. Áin var nú
seinast um árabil leigð Stanga-
veiðifélagi Reykjavíkur. Skýli fyr-
ir veiðimenn í eigu SVFR var þá
við ána hjá Bárðarfossi, er blasir
við frá þjóðvegi. Árleg meðal-
veiði á stöng í Brynjudalsá á ára-
bilinu 1974 til 1994 voru 149
laxar, en mesta árleg veiði 385
laxar árið 1990.
Hafbeitarlaxi sleppt
í ána
Sumarið 1995 voru Friðrik
Stefánsson í Reykjavík og félagi
hans með ána á leigu. Til þess að
nýta betur þessa fallegu veiðiað-
stöðu í Brynjudal, létu þeir flytja
lifandi hafbeitarlax sem sleppt
var í ána til að láta veiða hann
þar. En erlendir veiðimenn
stunduðu m.a. stangaveiði á
svæðinu.
Veiðifélag Brynjudalsár, sem
hlaut staðfestingu 1982, er um
ána, en innan vébanda þess eru 4
jarðir: Skorhagi, Ingunnarstaðir,
Hrísakot og Þrándarstaðir. For-
maður þess er I.úther Ástvalds-
son bóndi, Þrándarstöðum. ■
í Hvalfjörð falla fimm veiðiár.
Öflugust þeirra er Laxá í Kjós
ásamt Bugðu, en auk hennar eru
það Blikdalsá, Kiðafellsá, Botnsá
og Brynjudalsá, sem er í hópi
minni laxveiðiáa og nú verður
gerð að umtalsefni.
Náttúmfegurð er mikil í
Brynjudal. Hún sést að vísu ekki
frá þjóðvegi, vegna þess að ásinn
þvert fyrir dalinn rétt við þjóð-
veginn skyggir á. En örstutt akst-
ursleið af þjóðvegi inn dalinn
leiðir menn í allan sannleika um
þennan fagra dal, sem Brynju-
dalsá liðast um á leið sinni til
sjávar.
Upptök árinnar eru í Sand-
vatni við svonefnda Leggjar-
brjótsleið, milli Hvalfjarðar og
Þingvallasveitar. Áin er 11 km að
lengd, en laxgeng um 3 km á
móts við Hrísakot. Brynjudalsá
fellur í sjó í samnefndum vogi í
Hvalfirði og er vatnasvið hennar
42 ferkílómetrar.
Laxarækt og
fiskvegir
Árlega var laxaseiöum sleppt í
ána. Fyrst voru það kviðpoka-
seiði af Elliðaárstofni á dögum
Ingibergs Stefánssonar, blikk-
smíðameistara í Reykjavík, sem
hafði ána á leigu um mjög langt
skeið. Ingibergur lét sprengja í
Bárðarfossi 1943, sem er fast við
Ingunnarstabir vib Múlafjall í
Brynjudal á mibri mynd.
Myndir EH
Fiskvegur í Brynjudalsá, mibhluti stigans.
Bárbarfoss í Brynjudalsá.
Brynjudalsá í Hvalfirði
Kosningaslagur í Dagsbrún
Jæja, þá er liðið í Dagsbrún búið
að gera sig klárt í slaginn fyrir
stjórnarkosningar. Svívirðing-
arnar ganga á víxl, rétt eins og
félagið sé hver annar söfnuður í
þjóðkirkjunni. Sumir ganga
jafnvel svo langt, að ekki er
laust við að ég renni í grun að
þeir styðji sig við biskupsstaf á
rölti sínu um lífsins víðu lend-
ur. Raunar virðist svona hama-
gangur orðinn lenska nú um
stundir. Því miður. Það er eins
og einhver hafi fundið upp ein-
hverskonar uppskrift ab því
hvernig fólk eigi að vera, og falli
það ekki að henni, er það óal-
andi og óferjandi.
Sjálfur er ég svo heppinn ab
vera aðeins í einu félagi, þ.e.a.s.
Leigjendasamtökunum. Þar er
formaðurinn eins og hann er og
varaformaðurinn (undirritað-
ur), líka eins og hann er. Auk
þess er ritarinn eins og hann er
og svo er gjaldkerinn ekki laus
vib að vera sjálfum sér líkur.
Sama gildir um meðstjórnend-
ur. Meira að segja eru varamenn
í stjórn ekkert öbruvísi en þeir
eru og gott ef það sama gildir
ekki um óbreytta félagsmenn.
Og viti menn, öllum sem hlut
eiga að máli finnst þetta í stak-
asta lagi. Enda er það víst svo,
að menn eru einfaldlega eins og
þeir eru og ekkert við því að
gera.
Og ekki nóg með það. Fjöl-
breytileiki mannlegrar náttúru
er eitt af því, sem greinir okkur
frá dýrum merkurinnar og hlýt-
ur því að teljast af hinu góba. En
þá verða menn líka að viður-
kenna rétt annarra til að vera
ekki steyptir í sama mótið og
þeir sjálfir.
En þó stór orb falli í kosninga-
baráttunni í Dagsbrún, þá verða
menn að gæta þess að orðbragð
fólks mótast oft af viðfangsefn-
um þess í daglegu lífi. Þeim
mun minni formfestu sem störf
þess krefjast, þeim mun minna
vægi hafa orb þess oft, þegar til
deilna dregur. Og er þá gjarnan
gripiö til sterkari orða. Þegar
þingmaður segir í pontu Alþing-
SPJALL
PJETUR
HAFSTEIN
LÁRUSSON
is: „Hæstvirtur rábherra misskil-
ur orð mín", þá þýðir það á
verkamannamáli: „Rábherra-
lufsan skilur ekki mælt mál."
Með þessu er ég ekki að halda
því fram ab þingmenn séu endi-
lega uppskafningar og verka-
menn ruddar. Ég er aðeins að
benda á að ekki er einungis sinn
siðurinn í hverju landi, heldur
einnig á hverjum staö. Hitt er
svo annað mál að þegar fram-
bjóbendur í Dagsbrúnarkosn-
ingunum og stubningsmenn
þeirra eru farnir að bera á mót-
herja sína allar hugsanlegar
vammir og skammir, þá er illa
komið. Og það er ekki aðeins
illa komiö fyrir Dagsbrún, held-
ur öllu verkafólki og öðrum lág-
launalýð þessa lands. Því Dags-
brún er sverð og skjöldur þeirra
sem minna mega sín á íslandi.
Því er sú krafa gerb til Dags-
brúnarmanna að þeir hagi bar-
áttu sinni með málefnalegum
hætti.
Fari svo illa að annar fram-
boðslistinn hafi sigur á þeim
forsendum að hinn listinn sé
skipaður drykkjuræflum og
dópistum, eða þá vegna þess að
félagsmenn trúi því að frímerkj-
asleikjur skipi þann lista sem
þeim er á móti skapi, þá mun
það veikja stöðu Dagsbrúnar í
komandi átökum við verkkaup-
endur og ríkisvald þeirra. Og
þaö verður láglaunafólk um
land allt sem sýpur seyðið af
því.
Dagsbrúnarmenn, munið að
þið eruö verkamenn en ekki
sóknarnefndarmenn. Gætið því
viröingar ykkar!
FÖSTUDAGS
PISTILL
ÁSGEIR
HANNES
FISKURINN HEFUR
FÖGUR HLJÓÐ
Tveir helstu fisksalar landsins urðu
sér til skammar í sumar, þegar Ak-
ureyringar héldu bögglauppboð á
afurðum útgeröarfélags bæjarins.
íslenskar sjávarafurðir og Sölumið-
stöð hraðfrystihúsanna yfirbuðu
hvort annað á þessu makalausa
bögglauppboði. Að lokum hreppti
Sölumiðstööin þorskinn og norð-
anmenn áttu að fá ein sextíu störf
heim í hérað í staðinn, eða jafnvel
hundrað og sextíu.
Nú er engin nýlunda að fyrirtæki
flytji sig á milli hreppa, ef eigend-
unum býður svo við að horfa. Hasli
sér völl í nýju umhverfi og biðji
engan mann afsökunar. Forstjór-
arnir bretti karlmannlega upp erm-
ar og axli skinnin yfir heiðar á und-
an sínu fólki. Segi: „Hér kem ég
með mína menn!" eins og sagt var
fyrir eitthundrað árum þegar skáld
heimastjórnar voru kosin á þing í
Eyjafiröi.
En því láni er því miður ekki að
fagna í þetta sinn. Fisksalarnir hjá
Sölumiðstöðinni höfðu aldrei
hugsað sér að flytja sjálfir norður í
land, fjarri ylnum og harðviðnum í
Aðalstræti Reykjavíkur. í besta falli
ætluðu þeir að opna útibú fyrir
norðan og senda umbúðaverk-
smiðju sína á svæðið með kveðju
frá Gregory. Enda má fisksalana
einu gilda hvoru megin heiðc. kass-
ar eru límdir saman undir frosinn
þorsk á meðan þeir orna sér í
Reykjavík.
En allt kom fyrir ekki, þegar á
reyndi. Starfsfólkið í umbúðaverk-
smiðjunni vildi að vonum ekki láta
nota sig og sína í skiptimynt fyrir
dauðan þorsk. Þá voru góð ráð dýr
um tíma, en öll él birtir upp um
síöir: Fisksalarnir fundu gamla
gotterfisfabrikku þar sem vanda-
lausir starfsmenn áttu í hlut. Ætt-
lausir menn og búlausir og fákunn-
andi í fornum fræðum, eins og jón
Hreggviðsson afplánaði með á
Brimarhólmi á sínum tíma.
Fisksalarnir bitu þá höfuðið af
skömminni og sögðu Reykvíking-
um stríð á hendur. Keyptu sælgæt-
isgerðina Opal og seldu hana um
hæl sælgætisgerðinni Nóa með
kvöð um að flytja hana norður á
Akureyri. Raunar er Nóa meiri
harmur kveðinn en Sölumiðstöð-
inni og Jóni Hreggviðssyni saman-
lagt. Að láta nota sig eins og ball-
skákarborð í einvígi fisksalanna um
þorskinn í sjónum er ömurlegt
hlutskipti. Hvaða fyrirtæki er næst?
Reykjavík er stærsta verstöð
landsins með myndarleg frystihús,
sem selja eflaust afurðir sínar hjá
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna
gegn þóknun. Hvað skyldu eig-
endur þeirra segja þegar þóknunin
er notuð til að standa yfir höfuö-
svörðum atvinnúlífs í Reykjavík?
Stendur kannski í stofnfundargerð
Sölumiðstöðvarinnar að verja skuli
arðinum af vinnu fiskverkafólks hjá
Granda til að svipta verksmiðjufólk
hjá Opal vinnu sinni og framfærslu
í Reykjavík?
Reykvíkingar þurfa að bregðast
við þessum yfirgangi strax. Frysti-
húsin í borginni verða að taka upp
hanskann fyrir borgarbúa og svara
verklagi fisksalanna. Aðeins ein leið
er faer: Frystihúsin í Reykjavík veröa
að segja tafarlaust upp öllum við-
skiptum við Sölumiðstöð hraö-
frystihúsanna og standa með
verkafólkinu í borginni sinni.