Tíminn - 18.01.1996, Blaðsíða 4

4
Fimmtudagur 18. janúar 1996
Himmf
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Gubmundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavfk
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmibja hf.
Mánabaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Ótímabær kampa-
vínsskál drukkin ab
Litla-Hrauni
Fyrir örfáum mánuðum stóðu ráðamenn
þjóðarinnar í löngum röðum við Litla-Hraun
og fögnuðu því að ný álma hefði verið tekin í
notkun við fangelsið, álma sem lengi hafði
verið beðið eftir og boðaði viss tímamót í
fangelsissögu þjóðarinnar. Skálað var í kampa-
víni og hátíðlegar ræður fluttar. Fjölmiðlar
höfðu verið boðaðir til að „registrera" stórvið-
burðinn og sögðu síðan samviskusamlega frá
því í fréttatímum og á fréttasíðum að vand-
ræðagangur í fangelsismálum væri að baki.
Eða í það minnsta var tilfinningin, sem þjóð-
in fékk fyrir því sem þarna var að gerast, eitt-
hvað á þessa leið.
Nú berast hins vegar fréttir af því að einhver
stórtækasti fjárglæframaður seinni ára sé flú-
inn land og hafi ekki skilað sér, þegar hann
var kallaður inn til afplánunar. Alþjóðleg eftir-
grennslan mun hafin eftir manninum, sem
stakk af meðan hann beið eftir að komast að
til að afplána dóm sinn. í viðtali við Tímann í
dag upplýsir síðan fangelsismálastjóri að bið-
röðin eftir afplánun hafi sennilega aldrei verið
eins löng og nú um áramót og að einungis ör-
fáum nýjum plássum hafi verið bætt við á
Litla-Hrauni, en hátt í 200 dómþolar bíði af-
plánunar. Augljóst er að þetta ástand er illþol-
anlegt og þrátt fyrir aðhald í ríkisrekstri er ekki
hægt að fullyrða með trúverðugum hætti að
ekki sé hægt að stytta þennan biðlista með
skjótari hætti en gert er, t.d. með því að hraða
því að tímamótafangabyggingin verði tekin í
notkun að fullu. Fangelsismálastjóri hefur
raunar bent á önnur afplánunarúrræði, s.s.
samfélagsþjónustu og áfengis- og vímuefna-
meðferð utan fangelsa, sem koma í auknum
mæli inn í myndina nú. Slíku ber að hraða.
Maður, sem gerði misheppnaða tilraun til
að ræna banka á Háaleitisbrautinni í fyrra, var
dæmdur fyrir verk sitt með hraði og hin skjóta
afgreiðsla dómsvaldsins vakti mikla athygli og
umræðu. Margir voru hrifnir af þeirri snagg-
aralegu afgreiðslu. Manninum var síðan
sleppt og hann hóf biðina eftir afplánun, og
hver veit nema hann bíði enn!
Hinn langi biðlisti í fangelsi landsins er frá-
leitur og óviðunandi, bæði fyrir afbrotamenn
og hina löghlýðnu borgara. Rík ástæða er því
til að setja aukinn kraft í að skera niður þenn-
an lista. Augljóst er að hamingjuóskirnar og
tímamóta- kampavínsskálarnar á Litla-Hrauni
voru langt frá því að vera tímabærar.
Þorskurinn upprisinn
FeríróöwW
2 hetta sjálfur
Þá er sjálfur formabur sjávarút-
vegsnefndar farin á mibin til ab
rannsaka þorskgengdina miklu á
vertíbarslóbinni, sem Hafrann-
sóknarstofnun er nýbúin ab
rannsaka. Steingrímur J. segir í
vibtali vib DV í gær ab hann ætli
út á sjó til ab sjá fiskinn meb eig-
in augum og hefur fengib krata-
foringjann á Suburnesjum,
kempuna Grétar Mar, til ab
lóbsa sig um hafsins hildir.
* Þessi starfskynning Steingríms á sjó er um margt
athyglisverb, því greinilegt er ab hann treystir ekki
fullkomlega því sem sjóararnir hafa verib ab segja og
Garri getur nú ekki skilib þessa ferb formanns sjávar-
útvegsnefndar öbruvísi en ab Steingrímur telji þab
skipta máli fyrir skobun sína á stærb þorskkvótans
ab fá ab sjá þessa golþorska koma --------------------
upp úr hafinu meb eigin augum. f ADDI
Þannig er vib því ab búast, ab eftir ab __VirtlVM
Steingrímur J. er búinn ab þreifa á
sárum tálknum hins nýblóbgaba golþorsks muni
meb hávísindalegar upplýsing-
ar, sem hann vilji síban nota til
ab endurmeta þorskkvótann. Ab
vísu mun Steingrímur einungis
hafa unnib ab jarbfræbirann-
sóknum á Hafró, enda er hann
B.Sc. í jarbfræbi en ekki líffræbi.
Slíkt er þó ab sjálfsögbu aukaat-
ribi, enda langt síban einhver
kvikmyndagerbarmabur sýndi
þjóbinni ab í Grindavík og á
Grindavíkurmibum er oft fiskur
undir steini!
En hinn mikli möguleiki, sem þetta feröalag Stein-
gríms J. býöur upp á, felst ekki einvöröungu í stór-
auknum afla vertíöarbáta sem væntanlega munu
geta margfaldaö veiöi sína eftir ab formaöur sjávar-
útvegsnefndar hefur sannfærst um upprisu þorsks-
------------ ins.
Óþörf stofnun
hann trúa og upplýsast um upprisinn þorskstofn og
æbri sannleika, rétt eins og Tómas foröum eftir aö
hann haföi þreifaö á sárunum í lófa meistara síns
upprisins.
Hann vann meira ab
segja á Hafró
í DV er á þaö bent aö Steingrímur sé „líffræöingur
sem starfaöi eitt sinn á Hafrannsóknarstofnun".
Þetta komment styrkir enn frekar þá trú Garra, aö
Steingrímur hafi fariö í þennan róbur í hálfopinber-
um erindagerbum og sé líklegur til aö koma til baka
Meö þessu feröalagi hefur hann líka sannaö aö
rekstur heillar stofnunar á borö viö Hafrannsóknar-
stofnun er í raun óþarfur og gæti sem hægast aflagst.
í staöinn gæti formabur sjávarútvegsnefndar vel tek-
iö aö sér aö fara meö vertíöarbátum og togskipum á
miöin og kannaö málin meö eigin augum í frítíma
sínum frá þingstörfum. Sjálfsagt væri ekki úr vegi aö
fleiri sjávarútvegsnefndarmenn geröu slíkt hiö sama
— og jrannig gæti oröiö til ansi skemmtilegt „þing-
mannarall", sem leysti togararalliö af hólmi.
Þaö eina, sem spillir gleöi Garra vegna þessarar
nýju rannsóknarstefnu gagnvart fiskistofnunum, er
spurningin um þaö hver muni borga fæöiö fyrir
þingmennina meöan þeir eru um borö. Garri
Skemmdarverk á auðlindum
Náttúra íslands er
einstök og veröur
ekki oflofub, enda
gefur hún af sér dá-
góban pening. Auö-
lindirnar mala gull
og nú er ósnortin
náttúra farin ab gera
þab líka. Oft er haft
á orbi ab þjónusta
viö feröalanga sé
vaxtarbroddur at-
vinnulífsins og er
því spáb ab feröa-
mannastraumurinn
eigi eftir aö aukast
ab öllum mun, eink-
um frá útlöndum.
Einkum kvaö þaö vera magnaö aödráttarafl hve
strjálbyggt landið er og öll sú mikla víbátta, sem
maöurinn hefur ekki hróflaö vib og köllub er
ósnortin náttúra, og er oröin fágæti í heimi hér.
Óbyggöir staöir og mannvirkjalausir draga ab
feröafólk frá útlöndum og heimamenn kunna æ
betur aö njóta samvista vib landiö sjálft, hrjúft og
blítt eftir atvikum og margbreytilegra en nokkur
mannanna verk.
Einfaldur smekkur
Ósnortin landflæmi, hafnlaus-
ar strandlengjur og náttúrulegir farartálmar gera
landiö forvitnilegt og þess viröi aö fara um það,
nálgast landslagið og veröa hluti af umhverfinu.
Það er þetta sem gerir ísland eftirsóknarvert sem
ferðamannaland.
Því miöur skilja ekki allir feröamálafrömubir og
framkvæmdaidjótar svona einfaldan smekk. Og
enn síður skilja þeir aö þaö er sérstaöa íslands og
náttúru þess sem gerir það ablaöandi fyrir erlenda
feröamenn.
Hálendib og óbyggöirnar veröa einskis viröi í
augum náttúrusinnaöra feröamanna, þegar búið
verður aö útbía þar allt meö mannvirkjum sem
eru nauösynleg og jafnvel augnayndi þar sem þau
eiga viö og þjóna sínum tilgangi, en ömurlegur
Ijótleikinn uppmálaður í tærleika óbyggöanna.
Nú er veriö aö bollaleggja aö byggja upp mikla
feröamannamiöstöö á Hveravöllum. Hálendiö
verbur ekki lengur óbyggt og hvers viröi veröur
þab þá?
Uppi eru viðvarandi kröfur um aö leggja vegi
þvers og kruss um landiö allt, brúa vatnsföll og
ryöja öllum farartálmum úr vegi bílanna, sem
búnir eru aö leggja allt þéttbýli undir sig og gera
nú kröfu til óbyggðanna Iíka.
Skyndibitastaðir, bensínstöövar, mótel, sjoppur
og minjagripasala eru á leiö upp á hálendið. Aörar
óbyggöir munu falla og verða settar upp ferða-
miöstöðvar meö al-
þjóðasvip, en þær
eru allar eins í öllum
heimsálfum, ef
skyndigróðapung-
arnir fá að ráða.
✓
Oþörf mann-
virkjagerð
Sú árátta að gera
alla staði landsins
aðgengilega fyrir bí-
laumferð, hvað sem
það kostar, er fremur
A ætt við ónefndan
sjúkdóm en skyn-
samlegt vit. Eigendur langferðabíla og fjallajeppa
eru þrýstihópur sem á eftir að leggja íslenska nátt-
úru í auðn og gera hana eins hversdagslega og
svefnbæina, ef þeir fá að ráða.
Vegir yfir hálendið eiga að spara einhver reiö-
innar ósköp, segja sjálfskipaðir sérfræðingar og of-
meta tímasparnað gróflega í öllum hagkvæmnis-
útreikningum. Aldrei verður nóg reist af há-
spennulínum. Þótt komnar séu hringtengingar
um öll foldarból, eru línulagningarmenn ekki í
rónni fyrr en þeir fá leyfi til aö
byggja turna sína og leggja línur
yfir þvert og endilangt hálendið.
Óspjölluð náttúra er að verða
öðrum auðlindum dýrmætari. Hreint loft og tært
vatn er munaður sem sífellt færri jarðarbúar
njóta. Kyrrð og ótrufluð náttúruhljóð eru lífsgæði,
sem margir eru reiðubúnir að greiða mikið fyrir að
fá að búa við, þótt ekki sé nema í skamman tíma í
sumarleyfinu.
Það er þetta sem ísland hefur upp á að bjóða í
ríkara mæli en flest lönd önnur. Það eru þessi
náttúru- og lífsgæði sem ferðamannabransinn
mun byggja á í framtíðinni.
Og það er þessi auölind sem skammsýnir og fá-
fróöir menn vilja eyðileggja með því að fara aö
fullnægja ímynduðum þörfum ferðamanna með
því að nauðga því upp á óbyggðir íslands, sem
náttúruunnendur um allan heim eru aö forðast.
Víða er búið að greiða svo mikið fyrir feröa-
mannastraumi aö áður eftirsóttir ferðamanna-
staöir eru að missa allt aðdráttarafl. Eftir standa
öflug samgöngumannvirki og alls kyns þjónustu-
miðstöðvar, en fátt er eftir fyrir túrista nema spila-
víti og vændi fyrir þá sem það kjósa.
Framtíð íslands sem ferðamannalands byggist á
því einu að náttúran á hvergi sinn líka. Verði
kyrrð óbyggðanna rofin og þær útbíaðar af mann-
virkjum af öllu hugsanlegu tagi, eiga varla aðrir
erindi um þær nema þeir sem eru á hraöferð yfir
heiðar og vegageröarmenn og eftirlitsmenn há-
spennulína. OÓ
Á víbavangi