Tíminn - 19.01.1996, Blaðsíða 6

6
Föstudagur 19. janúar 1996
Helgi í Cóu/Lindu segist undrandi yfir húsbœndaskiptunum \ gamla
Linduhúsinu á Akureyri:
„ Einh ver hefur
veriö plataöur"
„Ef það er ekki einhver vitleysa í
þessu máli öllu saman, þá veit ég
ekki hvab vitleysa er. Til hvers
var verib ah henda mér þarna út
til þess eins að fá svo Opal inn í
stabinn? hetta er einkennileg
stærbfræbi. Og einhver hefur ver-
ib platabur, svo mikib er víst,"
sagbi Helgi Vilhjálmsson í Sæl-
gætisgerbinni Góu í samtali vib
Tímann.
Helgi er undrandi á þeirri máls-
meðferö að hafa þurft að flytja
Súkkulaðiverksmiðjuna Lindu suð-
ur á síðasta hausti, en nýlega var
ákveðið að Sælgætisgerðin Opal
flytji norður, í gamla Linduhús-
næðiö. Það er hluti loforös SH að
fjölga atvinnutækifærum á Akur-
eyri, eins og kunnugt er.
„Mér heyrist að allir séu famir að
hlæja að þessum reikningskúnstum
sem eiga að skapa atvinnutækifæri.
Það vita það líklega allir á Akureyri,
nema kannski bæjarstjórinn, að ég
var alltaf fyrir öllum. Ég gat reynt
að teygja lopann svolítiö með því
að vera mælskur. En í september
varð ég að loka fyrir norðan og
flytja reksturinn suður," sagði
Helgi. Helgi segir að alveg frá því í
maí á síðasta ári hafi það legið fyrir
aö menn vildu Lindu burtu af
staðnum. Það hafi allir vitað sem
lásu bæjarblöðin nyrðra.
„Annars virðist mér að bæjar-
stjórar svona almennt gleymi hlut-
verki sínu. Þetta er svona líka í
Hafnarfirði og víðar. Þessir menn
skilja ekkert hvað fyrirtækin þýða
fyrir bæjarfélögin, og láta plata sig
endalaust. Ég sagði nú bæjarstjór-
anum á Akureyri á fundinum sem
ég átti meö honum, ab bæjarstjórar
ættu að vera í betri tengslum við at-
vinnulífið og koma í heimsókn. Ég
hef ekki fengið neinn bæjarstjóra í
heimsókn á þessum þrjátíu árum
sem ég er búinn að vera í þessum
verksmiöjurekstri," sagði Helgi Vil-
hjálmsson í Góu og Lindu.
Jakob Björnsson, bæjarstjóri á
Akureyri, var í Reykjavík í gær og
náðist ekki í hann. Hann hefur hins
vegar furðað sig á skoðunum Helga
í þessu máli. Þeir hafi átt fund sam-
an, meðal annars til að ræða um
hugsanlegar byggingalóðir fyrir
Lindu og jafnvel einhverja fyrir-
greiðslu. Helgi hafi hins vegar sleg-
ib úr og í og ekkert verið ákveðið.
Bæjarstjórinn vísar því á bug að
hann hafi staðið fyrir því að Helga
hafi verið kastab út úr Linduhús-
næðinu. Það hús var í eigu Lands-
bankans og síðar einstaklings, sem
nú leigir SH húsið fyrir starfsemi
sína, og ennfremur Opal.
- JBP
Cuömundur P. Ólafsson (t.v.) tekur viö viöurkenningu úr hendi Hjalta
Hugasonar, form. Hagþenkis.
Viöurkenning Hagþenkis 1995:
Bækur um nátt
úru Islands
Hagþenkir, félag höfunda fræbi-
rita og kennslugagna, hefur und-
anfarin ár veitt viburkenningu
fyrir framúrskarandi fræbistörf
og samningu fræbirita o£ náms-
efnis. Gubmundur Páll Olafsson
Sólarkaffi á sólrisuhátíð
Föstudaginn 26. janúar n.k.
gengst Isfirbingafélagib í Reykja-
vík fyrir hinni árvissu sólrisuhá-
tíb meb sólarkaffi á Hótel íslandi.
Dagskrá kvöldsins verbur ab
þessu sinni helgub minningu tón-
skáldsins Jóni Jónssyni frá
Hvanná og lögum hans.
Af því tilefni mun dóttir hans,
Gunnþórunn Jónsdóttir, flytja há-
tíöarávarp og söngvararnir Kolbrún
Sveinbjarnardóttir og Grétar Guð-
mundsson syngja nokkur lög eftir
Jón við undirleik harmonikukvart-
etts. Mörg önnur skemmtiatriöi
verða á dagskrá kvöldsins, sem hefst
kl. 20.30 með kaffi og rjómapönnu-
kökum. M.a. verða gömlu og nýju
dansamir leiknir til kl. 3 eftir mið-
nætti. Ef að líkum lætur verða þeir,
sem áhuga hafa á Sólarkaffinu, að
hafa hraðan á til að tryggja sér bæbi
miða og borð í tíma, því þessi hátíð
ísfirðingafélagsins á miklum vin-
sældum að fagna. Forsala aðgöngu-
miða hefst n.k. laugardag 19. janúar
á Hótel fslandi kl. 14-16, en miða-
og borðapantanir á sama stab 22.-
26. jan. n.k. kl. 13-15 í síma 568-
7111. -grh
fékk viburkenninguna ab þessu
sinni fyrir þrjár bækur, sem kom-
ib hafa út á síbastlibnum 9 árum:
Fuglar í náttúru íslands, Perlur í
náttúru íslands og nú síbast
Ströndin í náttúru íslands.
í greinargerb Viðurkenningarráðs
Hagþenkis eru verk Guðmundar
lofub: „Víða er leitað fanga í
Ströndinni. Það er næsta ótrúlegt að
einn maður geti staðið ab baki slíku
verki. Lesandinn verður auömjúkur
gagnvart stórvirkinu sem birtist í
höndum hans, þegar bðkin er skoð-
uð, einkum þegar á það er litið að
Guðmundur er eiginlega einyrki.
Svona verk heldur maður að geti
einungis orðið til í tengslum við
stofnun, sem ber kostnab af verk-
efninu og styður það meb fjölda að-
stoðarfólks." ■
Njálsgata nær frá Raubarárstíg að
austan, en aö vestan afmarkast
hún af horni Skólavörðustígs og
Klapparstígs. Gatan heitir eftir Njáli Þor-
geirssyni, sem getið er um í Njálssögu. Eitt
af elstu húsum viö götuna er nr. 37.
í október árið 1902 fær Bjarni Jónsson
trésmiöur úthlutaö lóð 134 x 741 alin. í
heimildum er sagt aö lóö Bjarna hafi ver-
iö austan viö lóö Sveins Einarssonar. Hús-
byggingu mun ekki hafa verið lokið fyrr
en 1904. Upphaflegar teikningar eru ekki
til af húsinu. Fyrsta brunaviröingin er
gerö 15. ágúst 1904. Þar er sagt aö Bjarni
Jónsson trésmiöur hafi byggt á lóö sinni
viö Njálsgötu íbúðarhús meö porti og risi:
Húsiö byggt af bindingi og klætt utan
meö plægöum 1" boröum, pappa, listum
og járni þar yfir og meö járnþaki á 1"
plægöri borösúö meö pappa í milli. Innan
á binding er pappi og listar, milligólf er í
báöum bitalögum. A hæöinni eru þrjú
íbúöarherbergi, eldhús, búr, gangur og
einn fastur skápur. Allt þiljaö og tvö her-
bergin meö pappa á veggjum, en strigi og
pappi á loftum, allt málaö. Einn ofn og
ein eldavél eru á hæðinni. Uppi eru tvö
íbúöarherbergi, eldhús, geymsluklefi og
fastur skápur, allt þiljað innan og málaö.
Tveir ofnar og ein eldavél eru uppi. Kjall-
ari er undir öllu húsinu, þrjár álnir á hæö,
og er hólfaöur í fjögur geymsluherbergi og
gang. Viö norðurhlið er inngönguskúr
byggöur eins og húsiö. í honum eru tveir
fastir skápar og eitt salerni. Þessa viröingu
geröu, undir stjórn brunamálastjóra, þeir
Hjörtur Hjartarson og Sigvaldi Bjarnason,
sem báöir voru trésmiðir.
Áriö 1906, í júnímánuði, fær Bjarni
Jónsson leyfi til að stækka húsiö um 6 x 9
álnir. í nóvember sama ár mæta bruna-
viröingamenn á staöinn, þeir Hjörtur
Hjartarson og Sigvaldi Bjarnason ásamt
Þorsteini Gunnarssyni verslunarmanni
sem gegndi starfi brunamálastjóra í for-
föllum Péturs Péturssonar, til aö meta ný-
bygginguna. Þá er viöbyggingunni lýst
þannig: Bygging þessi er meö skúrþaki.
Byggö af bindingi, klædd utan meö 1"
plægðum boröum, pappa, listum og járni
þar yfir á tvo vegu, en meö eldvarnargafli
í austur og meö járnþaki á plægöri 1"
boröa súö meö pappa í milli. Útveggir eru
sumpart fylltir meö
sagspónum og sum-
part er pappi innan á
bindingi og milligólf
í neöra bitalagi.
Niöri eru tvö íbúðar-
herbergi, gangur og tveir fastir skápar, allt
þiljaö meö plægöum 1" boröum, en á lofti
er panel. Herbergin og gangurinn em meö
pappa á veggjum, en striga og pappa í
loftum. Allt málaö og þar eru tveir ofnar.
Kjallari er undir meö timburgólfi og járn-
fóöruöu lofti, 3 1/2 alin á hæö.
í desember sama ár veösetur Bjarni
húseignina meö 875 ferálna lóö og má
leiöa aö því líkum aö byggingin hafi orðiö
honum nokkuð dýr.
Nýr eigandi, Lárus Halldórsson, er
skráöur aö eigninni í brunaviröingu, sem
er gerö í september 1918. Ekki er sjáanleg
nein breyting á herbergjaskipan frá því aö
viöbyggingin var reist 1906. En getiö er
um vatns-, gas- og
skolpleiöslur, sem
ekki var minnst á í
tveimur fyrri
brunavirðingum.
Urn 1920 kaup-
ir Þuríöur Ólafsdóttir Njálsgötu 37. í
brunabótamati frá apríl 1936 kemur fram
aö hún hefur látiö gera umtalsverðar
breytingar og endurbætur. Þá var þakinu
lyft á suöurhlið hússins og gluggasetn-
ingu þess breytt. Arinbjörn Þorkelsson
geröi teikninguna. Þetta breytti útliti
hússins, en ekki voru allir á sama máli
hvort þetta færi því vel eöa ekki. En vissu-
lega gera horngluggarnir húsiö frábrugöiö
húsunum í næsta nágrenni. Herbergja-
skipan er áfram sú sama og frá mati 1906,
en steingólf var sett í kjallara og þar inn-
réttaö þvottahús og kjallarinn málaður.
Þá var þar tekinn allur fúi úr gluggum í
kjallara og öörum þeim gluggum sem var
HÚSIN í BÆNUM
FREYJA JÓNSDÓTTIR
ekki skipt urn vegna útlitsbreytingar.
Geröar voru tröppur úr steinsteypu við
bakhliö hússins 1943 og er getiö um þær í
virðingu frá árinu 1947. Þá er sagt aö aör-
ar breytingar hafi ekki verið gerðar frá síð-
asta mati 1938.
Þuríöur Ólafsdóttir, sem lengst átti
þetta hús af öllum eigendum þess, var
fædd 13. mars 1886 og lést 5. maí 1962.
Hún var gift Þóröi Vigfússyni skipstjóra,
en hann drukknaöi ungur. Eftir stóö ekkj-
an unga ein meö sex börn og þaö sjöunda
rétt ófætt. En Þuríöur komst ótrúlega vel
af meö barnahópinn sinn og sótti ekki um
styrk til aö framfleyta sér og sínum, enda
stolt kona og höfðingleg. Bömin fóru
snemma aö létta undir á heimilinu og þó
fyrirvinnan væri ein, fengu öll börnin
góöa menntun.
Áslaug Gunnarsdóttir, tengdadóttir
Þuríöar, eiginkona Hjartar Þórðarsonar
vélstjóra (meö fyllstu réttindi), sem er
næstyngstur barna Þuríöar og þaö eina
sem enn er á lífi, segir aö tengdamóöir sín
hafi veriö mikil kona og aldrei hafi henni
falliö verk úr hendi. Hún segir aö þegar
hún líti til baka til þeirra, tíma sem hún
bjó á Njálsgötunni í húsi Þuríöar, undri
sig þaö mest hvað tengdamóðir hennar
þurfti lítinn svefn.
Á Njálsgötu 37, þann 16. janúar 1949,
fæddist dóttir þeirra Áslaugar og Hjartar.
Þann dag gerbi vonskuveöur og rafmagn
fór af Reykjavík. En þaö er til marks um
þaö, hvaö þessi fjölskylda var vinsæl, aö
nágrannarnir kömu meö þaö ljósmeti sem
til var og dóttirin litla fæddist við fimm
kertaljós.
Ósk Jónsdóttir leigöi til margra ára
stofu í viöbyggingunni á Njálsgötu 37.
Þegar Ósk var spurö um veru sína í hús-
inu, svarabi hún: „Þuríöur var stórmerki-
leg kona og mér leið alltaf vel í húsinu
hennar."
Fyrir fjórum árum kaupir Einar Braga-
son eignina af Tómasi Guðmundssyni.
Faöir Tómasar, Guðmundur Guömunds-
son, var um tíma meö verkstæöi í kjallara
hússins. Tvær íbúðir eru núna í húsinu og
breyting hefur verið gerö á neðri hæöinni,
þannig aö eldhúsiö hefur veriö flutt þang-
aö sem hornglugginn er
Heimildir fengnar frá Árbæjarsafni og Borgarskjalasafni.