Tíminn - 25.01.1996, Qupperneq 10

10
Hfítirttffin
Fimmtudagur 25. janúar 1996
Framsóknarflokkurínn
Framsóknarvist —
Mosfellsbær
Spilum f Háholti 14, föstudagskvöldin 26. janúar kl. 20.30 og 2. og 9. febrúar. Mos-
fellingar! Mætum og tökum meö okkur gesti.
> Fromsóknarfélag Kjósarsýslu
Framsóknarvist
Félagsvist veröur spilub í Hvoli sunnudagskvöldiö 27. janúar nk. kl. 21. Vegleg
kvöldverölaun. Næstu spilakvöld veröa síöan 28. jan., 4. febrúar og 11. febrúar.
Geymiö auglýsinguna. Framsóknarfélag Rangceinga
Strandasýsla
Guömundur
Almennir stjórnmálafundir verða haldnir á eftirtöldum stöbum
í Strandasýslu sunnudaginn 28. janúar 1996:
Sævangi kl. 14.00
Grunnskólanum Borðeyri kl. 21.00
Frummælendur verba:
Gubmundur Bjarnason, landbúnabar- og umhverfisrábherra.
Gunnlaugur M. Sigmundsson alþingismabur.
Umræbur og fyrirspurnir. Allir velkomnir.
Þorrablót 10. febrúar
Þorrablót framsóknarfélaganna í Reykjavík verbur haldib laugardaginn 10. febrúar.
Stabsetning: Ibnabarmannasalur, Skipholti 70.
Heibursgestur: Steingrímur Hermannsson.
Veislustjóri: ólafur Örn Haraldsson.
Verb kr. 2.600 (matur, ball). Bara ball: kr. 1.000.
Húsib opnar kl. 19.30, en borðhald hefst kl. 20.00.
Tekib er á móti mibapöntunum á skrifstofu Framsóknarflokksi’ns í sfma 562-4480
eba hjá Ingibjörgu í sfma 560-5S48.
Ýmis skemmtiatriði verba og svo aubvitab hljómsveit. Öll umsjón er í höndum FUF í
Reykjavík.
Allir velkomnir. Stjórn FUF Reykjavík
Absendar greinar
sem birtast eiga í blaðinu þurfa aö vera tölvusettar og
vistaöar á diskling sem texti, hvort sem er í DOS eöa
Macintosh umhverfi. Vélrit-
aöar eöa skrifaöar greinar dS^AA<virA4VA4v
geta þurft aö bíöa birtingar
vegna anna viö innslátt.
Eiginmaöur minn, fabir, tengdafabir, afi og langafi
Bergsteinn Kristjónsson
frá Laugarvatni
andabist þann 20. jan.
Útför hans fer fram frá Selfosskirkju laugardaginn
27. jan. kl. 13.30.
jarbsett verbur ab Laugarvatni.
Sigrún Gubmundsdóttir
Sigríbur Bergsteinsdóttir Björn Jakobsson
Hörbur Bergsteinsson Elín Bachmann Haraldsdóttir
Kristín Bergsteinsdóttir
Áslaug Bergsteinsdóttir
Ari Bergsteinsson Sigrún Skúladóttir
barnabörn og barnabarnabörn
------------------------------------------------------\
ií
Móbir okkar, tengdamóbir og amma
Una Jóhannesdóttir
frá Gaul
lést á sjúkrahúsinu Akranesi 21. janúar. Útförin verbur gerb frá Akranés-
kirkju föstudaginn 26. janúar kl. 14.00.
Börn, tengdabörn og barnabörn
Sigurjón Guömundsson:
Á hvaba leib eru dóm-
stólar þessa lands?
Þá er komið að öðru atriði í
sambandi við áðurnefnda
dómsniðurstöðu. í við-
aukasamningi við Blöndu-
samning, sem er undirritaður
22. febrúar 1988 (oft nefndur
grái samningurinn), í 4. grein
þess samnings sem ber yfir-
skriftina Meðferð vatnsrétt-
indamála, þar er samið um að
Landsvirkjun yfirtaki öll vatns-
réttindi (virkjunarréttindi) við
Blöndu og Gilsá er nýta þarf,
-'vegna Blönduvirkjunar, gegn
greiðslu í formi fébóta, er
ákveðnar verði og greiddar í
eitt skipti fyrir öll. Hafi fullt
samkomulag ekki náðst um þau
efni innan þriggja mánaða frá
samningi, skal matsnefnd úr-
skurða bætur. í framhaldi af
þessu segir orðrétt: „Ef Lands-
virkjun vill vefengja meint
vatnsréttindi (virkjunarrétt-
indi) einhverra gagnaðila
sinna, skal hún lýsa því á þeim
þriggja mánaða fresti sem að
ofan getur."
Þetta geröi Landsvirkjun
ekki, og er það eins og fleira í
þessu máli óskiljanlegt, miðað
við þá fyrirvara sem gerðir voru
í Blöndusamningi. I 11. grein
Blöndusamnings, Réttindi á
heiðum, segir orðrétt í síðustu
málsgrein: „Fari svo að til
dómsmála komi um ágreining
milli virkjunaraöila og hrepp-
anna um réttindi á heiðum,
mun virkjunaraðili beita sér
fyrir því, að hrepparnir fái gjaf-
sókn eða vörn slíkra réttinda-
mála, eða taki þátt í kostnaði
þeirra eftir nánara samkomu-
lagi." Svo kemur Héraðsdómur
og sýknar Landsvirkjun af öll-
um kröfum. Hvers virði eru
slíkir samningar, ef þannig er
með þá farið?
Þar til kvödd matsnefnd kvað
upp sinn úrskurð 10. ágúst
1992. Þar eru landeigendum í
Blöndudal, beggja megin ár,
dæmdar verulegar fébætur
vegna fallréttinda. Bætur vegna
Eyvindarstaðaheiðar og Auð-
kúluheiðar voru líka ákvarðað-
ar. Hins vegar ákvað matsnefnd
að fresta greiðslu bótanna
vegna heiðarlandanna, vegna
fyrirvara Landsvirkjunar um
eignarrétt hreppanna að áður-
nefndum heiðarlöndum.
Lögmaður hreppanna, Jónat-
an Sveinsson, lagbi mjög þunga
áherslu á þetta atriði og sagði
að Landsvirkjunarmenn hefðu
fallið á tíma. Þeir hefðu ekki
gætt þess að gera þá fyrirvara,
sem þeir sjálfir gerðu, gildandi
fyrr en seint og síðar meir. Þess
vegna er með ólíkindum að í
dómsniðurstöðu er þessa
hvergi getið. Það læðist að
manni sá grunur ab dómstólar
þori ekki að dæma ríkisvaldinu
í óhag.
Þetta er orðið alllangt mál, en
mitt álit er það sem leikmanns,
ab rík ástæða sé til þess að opna
umræbu um þennan dómsúr-
skurð, og það hvað af honum
leiðir.
Fljótt á litið sýnist að þarna sé
vegib allfast ab eignarrétti eins
og hann er skilgreindur í
stjórnarskrá. Er þetta byrjunin
á því að ríkið geti tekið lönd og
jarðir án þess að verba bóta-
skylt?
Ekkert sveitarfélag á landinu
mun nokkru sinni láta sér til
hugar koma að semja við
Landsvirkjun eða ríkisvaldiö
um framsal lands, eða afsal
þeirra réttinda er siíkt leiðir af
sér.
Þetta þýðir væntanlega það
ab taka veröur öll slík réttindi
eignarnámi. Hvort svo nokkrar
vettvangIjr"
SEINNI HLUtT
„Ekkert sveitarfélag á
landinu mun nokkru sinni
láta sér til hugar koma að
semja við Landsvirkjun
eða ríkisvaldið um fram-
sai lands, eða afsal þeirra
réttinda er slíkt leiðir af
sér.
Þetta þýðir vœntanlega
það að taka verður öll slík
réttindi eignamámi. Hvort
svo nokkrar hœtur fást fyr-
ir yfirtöku slíkra réttinda
er eftir að sjá. Áður um-
rœddur dómur bendir ekki
til slíks."
bætur fást fyrir yfirtöku slíkra
réttinda er eftir ab sjá. Aður
umræddur dómur bendir ekki
til slíks.
í lok þessara réttarhalda kom
fram skýr krafa ríkislögmanns
að ef hrepparnir töpuðu þessu
máli, krefðist ríkið bótanna úr
hendi Landsvirkjunar. Hvernig
á að rökstyðja slika kröfu fæ ég
ekki skilið.
Eg fæ ekki betur séð en ríkið
verði þá jafnframt að yfirtaka
allar þær skyldur, er nú hvíla á
eigendum og umráðamönnum
afrétta.
Nú er rétt einu sinni komin
af stað umræða um stóriðju á
íslandi. Stækkun og bygging
nýrra álvera virbist á næsta
leiti. Verði af slíku, rjúka í gang
margskonar virkjunarfram-
kvæmdir á hálendinu.
Stækkun Blönduvirkjunar er
þar efst á blaði. Eftir því sem
mig minnir átti sú stækkun að
hljóta samþykki Alþingis. Þeir
verða varla í vandræðum með
það, blessaöir stjórnarherrarnir.
Og hvab er svo líklegt að geti
gerst uppi á Eyvindarstaðaheiði
um 20. ágúst næsta sumar? Þar
eru nú að verða einhverjar
mestu varpstöðvar heiðargæs-
arinnar (þökk sé allri upp-
græðslunni). Þangað munu
flykkjast byssuglaðir brjálæð-
ingar, sem a.m.k. sumir hverjir
ættu engan veginn að hafa
byssuleyfi, skjótandi allt kvikt
sem hreyfist. Það var ekki und-
arlegt þótt lögmaður Lands-
virkjunar kæmi fram í sjón-
varpi strax kvöldib eftir að
dómur var birtur og taldi það
einn af aðalplúsum dómsins að
nú væri ekki hægt að banna
fuglaveiðar á þessum eða öðr-
um afréttum.
Alþingi íslendinga hefur sam-
þykkt að sama sem friða tófuna
á öllu miðhálendi landsins, en
leyfir jafnframt eftir þessu
óheftar fuglaveiðar á sömu
svæðum.
Það má því með sanni segja
að því verri séu rábin þar sem
fleiri koma saman.
Að lokum þetta: Ég veit ekki
hvort hrepparnir austan
Blöndu eru búnir að ráða með
sér hvort þeir áfrýja áðurnefnd-
um dómi til Hæstaréttar. Tel þó
líklegt að það verði gert. Mönn-
um er þó full vorkunn, mála-
ferli af þessu tagi eru dýr og
tímafrek og ekki séð um árang-
ur.
Færi svo að Hæstiréttur, sem
er efsta dómstig þessa lands,
kæmist ab sömu niðurstöðu og
Héraðsdómur, tel ég einsýnt að
vísa eigi þessu máli til Mann-
réttindadómstóls Evrópu.
Ég held ab eigendur lands á
íslandi geti engan veginn unað
þeirri niðurstöðu, sem fram
kemur í áburnefndum dómi.
Höfundur er bóndi á Fossum í Austur-
Húnavatnssýslu.