Tíminn - 30.01.1996, Side 7

Þribjudagur 30. janúar 1996
wHRfiN
7
Aöstobarmabur fjármálarábherra segir vaxtabyrbi ríkissjóbs vera farna ab takmarka möguleika ríkisvalds til ab láta gott afsér leiba:
Hækka skólagjöld eða hækka
framlög til menntamála?
„Hver króna sem lögö er í menntun skilar sér fimmfalt til baka," sagöi Ragn-
ar Árnason.
„Ekkisjálfgefiö aö ríkiö borgi allan kostnaö viö menntun," sagöi Steingrímur
Ari Arason.
Spurningunni „Á menntakerf-
iö ab vera undanþegib nibur-
skurbi?" var svarab játandi og
neitandi í kappræbum milli
Ragnars Árnasonar, prófessors
í hagfræbi, og Steingríms Ara
Arasonar, abstobarmanns fjár-
málarábherra, í Háskólanum í
gær.
Fjórir málfundir, kynning og
ein verblaun er yfirskrift ráb-
stefnuviku um rannsóknir og
nýsköpun sem Stúdentaráb HI
stendur fyrir þessa dagana og
var kappræöan fyrsti libur ráb-
stefnunnar.
Ragnar Árnason taldi þab
hagsmuni lands og þjóöar aö
framlög til menntunar, einkum
á æöri skólastigum, yröu aukin
þar sem menntun hafi áhrif á
hagvöxt þó erfitt væri aö mæla
slík áhrif. Hann vísaöi í rann-
sóknir þar sem fram kemur aö
28% af hagvexti eftirstríösára
megi rekja til menntunar og
álítur aö til aö framleiöa megi
aröbæra vöru þurfi fyrst og
fremst menntaö vinnuafl og
sagöi m.a. aö hráefni væri nán-
ast aukaatriöi í þessu sambandi.
Hann benti á aö hagvöxtur væri
hluti af keöjuverkun sem á sér
staö í þjóöfélaginu og aö þar
væri menntun ein meginfor-
sendan og þaö væri einna helst
meö auknum framlögum til
menntunar sem hægt væri aö
• Undir 5%
af vergri
landsfram-
leiðslu fer til
menntamála
hér á landi
• Hin Norð-
urlöndin setja
6-7% af vergri
landsfram-
leibslu til
menntamála
• Fjárframlög
ríkissjó&s til
menntamála
hafa minnkað
stö&ugt frá ár-
inu 1992 sem
hlutfall af
vergri lands-
framlei&slu
brjótast inn í þá keöju svo auka
megi hagvöxt í landinu.
Ragnar sagöi aö aukin framlög
til menntunar væri ekki spurn-
ing um réttlæti heldur væri
þarna um blákalt hagkvæmnis-
sjónarmiö aö ræöa. Menntunin
teldist til almannagæöa, sem
eru skilgreind þannig aö ekki er
hægt aö takmarka notkun á
þeim, og aö menntun og mann-
auöur væru til þess fallin aö
auka líkur á skynsamlegum
ákvöröunum á opinberum vett-
vangi. Til samanburöar benti
hann á aö sem hlutfall af lands-
framleiöslu væru framlög til
menntamála um þriöjungi lægri
hér en á hinum Noröurlöndun-
um.
Aö lokum sagöi Ragnar þaö
glapræöi aö draga úr framlögum
til menntamála í því skyni aö
minnka halla ríkissjóös þar sem
aö forsendur fyrir umsöölun í
efnahagslífi þjóöarinnar væri
menntunin. Framlög til
menntamála yröu aö hækka um
30- 50% á næstu árum eöa í 30
milljaröa króna. Hann taldi þó
aö samtímis mætti hagræöa
ýmsu innan menntakerfisins og
sagöi framlögin dreifast of víöa
og aö sum framlög væru í raun
framlögö til byggöamála.
Steingrímur Ari, aöstoöar-
maöur fjármálaráöherra, var á
þeirri skoöun aö hækkun fram-
laga til menntamála þýddi ann-
aöhvort hærri skatta eöa meiri
lántökur. Forgangsmál hjá ríkis-
stjórn væri aö reyna aö ná upp
hagvexti, opna hagkerfiö, þar
meö auka samkeppnishæfni og
lágmarka atvinnuleysi. For-
senda þess væri hóflega lágir
vextir og jafnvægi í ríkisbúskap,
sem fengist ekki meö hækkun
útgjalda til menntamála. Hann
sagöi enn fremur aö vaxtabyröi
ríkissjóös væri nú farin aö tak-
marka möguleika ríkisvaldsins
til aö láta gott af sér leiöa.
Steingrímur sagöi aö jafn-
framt því sem framlög til
menntamála hækkuöu lítiö þá
ætti sér staö ákveöin forgangs-
rööun í útgjöldum til mennta-
mála og benti á að framlög til
grunn-, framhalds- og háskóla
heföu hækkaö á meöan fram-
lögum til LÍN, safna og lista-
stofnanna heföu lækkaö. Sagöi
hann eina af ástæðum þess aö
framlög til LÍN heföu lækkað
væri sú aö ekki þætti eftirsókn-
arvert aö ungt fólk skuldsetti sig
um of ef aðrar leiöir væru færar
en sagöi skömmu síðar í erindi
sínu aö ekki væri sjálfgefið aö
ríkiö borgaði allan kostnaö viö
menntun landsmanna og ein
leiöin væri sú að stúdentar borg-
uðu skólagjöld og þá mun hærri
en nú væri. Ekki kom þó fram
meö hvaöa hætti hækkun skóla-
gjalda yröi til aö ungt fólk gæti
látið vera að skuldsetja sig um
of.
Steingrímur tók sem dæmi aö
borgarsjóður styrkti um þriöj-
ung af rekstri SVR en fargjöld
stæðu undir ca. 2/3 af kostnaði
og benti í því samhengi á aö af-
stætt væri hvaö menn teldu
eðlilegt hlutfall opinberra fram-
laga. Aö lokum sagöi hann víöa
vera sóun í menntakerfinu og
vitnaði í orö formanns Félags
háskólakennara fyrir nokkmm
árum sem sagöi aö fjöldi fyrir-
lestra stæöi heilbrigöu háskóla-
námi fyrir þrifum og tók Stein-
grímur undir þann möguleika
aö fjöldi fyrirlestra í Háskólan-
um gæti veriö of mikill. Stein-
grímur tók annað dæmi máli
sínu til stuðnings, úr skýrslu um
mótun menntastefnu, um afdrif
árgangsins 1969 í framhalds-
skólum landsins. í niöurstööum
kom fram aö einungis 45,2% ár-
gangsins hafði lokið prófi úr
framhaldsskóla sex árum eftir
grunnskólapróf. 30,6% höfðu
hætt án prófs, 9,9% væm enn í
námi og 13,1% heföu ekki farið
í nám. Hann taldi þessi dæmi
sýna þaö að ekki væri allt með
felldu í skólakerfinu.
Fundir verða í hádeginu alla
daga þessa viku um ofangreind
málefni. Á fimmtudag veröa ný-
sköpunarsjóösverkefni kynnt í
hverri byggingu og laugardag-
inn 3. febrúar verða nýsköpun-
arverölaun Forse^a Ísíands af-
hent á Háskólahátíð. -LÓA
Fundarmenn í H.l. fylgjast at athygli
meö kapprœöu.
Landsfundi Sjálfstœbis-
flokksins enn frestaö?
Rætt um a&
forsetakjör
yfirskyggi
landsfundinn
Allt er enn á huldu meb
tímasetnigu landsfundar
Sjálfstæbisflokksins. í
næsta mánubi koma saman
mibstjórn og framkvæmda-
stjórn flokksins og mun þá
verba ákvebib hvort lands-
fundi flokksins verbur enn
á ný frestab eba hann hald-
inn í aprílmánubi.
Upphaflega átti landsfund-
ur ab fara fram í byrjun nóv-
ember, en var frestað vegna
snjóflóösins á Flateyri. Rætt
var um landsfund í mars eða
apríl, en nú er óvíst hvort
hann verður haldinn þá.
Margir hallast að því að fund-
urinn verði haldinn í septem-
ber eöa október.
Alþingismenn Sjálfstæöis-
flokksins sem Tíminn hefur
rætt við koma af fjöllum og
vita ekkert um afdrif fundar-
ins. Þingmaður sem rætt var
við sagöi ab ljóst væri aö í
apríl muni væntanlegt for-
setakjör yfirskyggja alla um-
ræðu í þjóbfélaginu, þar meö
talinn landsfund Sjálfstæöis-
flokksins. Þaö sé því ekki úr
vegi aö fresta störfum lands-
fundar enn um sinn.
-JBP