Tíminn - 03.02.1996, Blaðsíða 9

Laugardagur 3. febrúar 1996
9
Wímmn
Prestar
ekki kall-
aðir án
auglýsing-
ar presta-
kalla
Sighvatur Björgvinsson, þing-
mabur Vestfiröinga, vill aö rík-
iö haldi áfram aö greiöa laun
presta en launin veröi greidd til
safnaöa sem síöan ráöi sér
prest. Hann kvaöst byggja
þessa skoöun á því aö komiö
hafi upp ítrekuö dæmi um aö
trúnaöarbrestur hafi oröiö á
milli starfandi presta og sókn-
arbarna sem sé óviöunandi og
veröi ekki leyst úr nema aö
söfnuöirnir hafi yfir ráöningu
presta aö segja. Sighvatur tók
fram ab þessar hugmyndir sín-
ar væru ekki konar fram vegna
deilnanna í Langholtssókn
heldur hafi hann frétt aö deilur
presta og safnaba hafi komi
víbar upp og vitnaöi til blaba-
vibtals vib Gunnlaug Finnsson,
kirkjuráösmann, í því sam-
bandi. Sighvatur sagbi ab prest-
ar eigi aö vera andlegir leiötog-
ar safnaöanna sem |>eir geti
ekki sinnt ef þeir standi í deil-
um vib sóknarbörn 'sín. Sig-
hvatur sagöi slæmt ef mál þró-
ubust á þann veg aö kirkju-
stjórnir gætu meb valdbobi
rábib sóknarpresta til starfa
sem söfnubur hefbu engan
áhuga á.
Nokkrar umræður urðu um
frumvarp dóms- og kirkjumála-
ráðherra um breytingar á lögum
um veitingu prestakalla. Kristján
Pálsson, þingmaður Reyknes-
inga, sagði við sömu umræðu að
aldrei hafi reynst vel að hafa tvo
skipstjóra á sama skipi. Slíkt geti
heldur ekki gerst í kirkjunni og
deilur í söfnuðum að undan-
förnu hafi sannað að nú ráði
einn hluta kirkjunnar en annar
öðrum hluta. Svo óljóst sé hver
eigi að ráða tilteknum málum
innan kirkjunnar að biskup verði
að leita lögfræðilegs álits á til-
teknum þáttum eins og komið
hafi fram í yfirstandandi deiiu í
Langholtssókn.
Hjálmar Jónsson, þingmaöur
Norðurlands vestra, kvaðst fagna
framkomnu frumvarpi dóms- og
kirkjumálaráðherra sem hann
sagbi til bóta en þær grundvallar-
breytingar á ráðningu presta sem
þingmenn ræði um: að færa
rábninguna til safnaða, væri
stærra mál sem fjalla þyrfti mun
nánar um þegar fram kæmi fmm-
varp um stjórn og starfshætti
kirkjunnar. Hjálmar sem einnig
er prestur sagði hryggilegt að mál
á borð við Langholtsdeilurnar
skuli hafi komiö upp og kvaðst
vona að dær deilur yrðu leiddar
til lykta. Hann sagði að þjóðkirkj-
an hryndi ekki þótt nokkrir
deildu og að Kristur myndi leggja
til í þessum deilum eins og forð-
um að sættast beri vib bróbur
sinn.
Sturla Böðvarsson, þingmað-
ur Veturlands, kvabst fagna til-
komu stöðunefndar sem meta
eigi hæfni presta út frá faglegum
forsendum. Hann sagði starfs-
mannamál ætíð viðkvæm og
ráðningar presta ekki síður mikil-
vægar en ráðningar til annarra
starfa. Því sé mikilvægí að hafa
skýrar reglur um hvernig stabið
skuli að ráöningum þeirra. Sturla
kvað deilur í söfnuðum ekki efni
til þess að rjúka til og breyta lög-
um. Víða væri deilt í samfélaginu
og menn eigi að læra af þeim
átökum sem nú ættu sér stað inn-
an safnaða. Sturla kvaðst geta
hugsað sér að prestar yrðu ráðnir
til ákvebins tíma í senn — til
dæmis til fimm ára þannig ab
bæbi pestar og söfnuðir ættu
bærilega útgönguleið hvorir frá
öðrum.
Þorsteinn Pálsson, dóms- og
kirkjumálaráðherra, sagði að
þessu frumvarpi væri aðeins ætl-
að ab taka á tveimur afmörkuð-
um þáttum um veitingu presta-
kalla. Hann sagði að rætt hafi
verið um nauðsyn þess að auka
áhrif kirkjunnar sjálfrar á sín
innri mál og til standi að leggja
fram annað frumvarp um stjórn
og starfshætti kirkjunnar sem ná
muni meðal annars til starfs-
skyldna presta. Hvort af því geti
orðið á þessu þingi sé ekki ljóst
og í tengslum við slíkt frumvarp
verði naubsynlegt að ræða mál
kirkjunnar mun nánar en þetta
frumvarp gefi tilefni til. Engu að
síður sé ekki óeðlilegt ab þing-
menn vilji ræba málefni kirkj-
unnar í ljósi þeirra atburða er
orðið hafi að undanförnu. -ÞI
í frumvarpi til laga um veitingu
prestakalla, sem lagt hefur veriö
fram á Alþingi, er kvebið á um ab
undartekninga-
laust skuli aug-
lýsa prestakall
laust meö fjög-
urra vikna um-
sóknarfresti.
Hafi enginn
prestur sótt um
ab |>eim tíma
liðnum veröur
kjörmönnum
heimilt ab kalla
prest til starfa í
prestakallinu. Óski meirihluti
kjörmanna þess skriflega vib pró-
fast að kalla tiltekinn prest eba
gubfræbikandídat skal hann til-
kynna það biskupi sem þá felur
prófasti ab boba kjörmenn presta-
kallsins á sameiginlegan fund
inna viku tíma.
Meb frumvarpinu verbur afnumin
umdeildur réttur kjörmanna til þess
að kalla presta til starfa án þess ab
auglýsa prestaköll laus til umsóknar.
í frumvarpinu er gert ráð fyrir að
biskup sendi prófasti hiutabeigandi
prófastdæmis skýrslu um þá presta
og guðfræðikandídata sem sækjast
eftir prestakalli auk umsagnar um þá
sem byggb skuli á niðurstöbum
stöðunefndar. Stöðunefnd er skipub
af kirkjumálaráðherra til þriggja ára í
senn og í henni eiga sæti fulltrúi
Prestafélags íslands, Guðfræðideild-
ar Háskóla íslands og fullrúi biskups.
Nefndinni er ætlað að meta hæfni
umsækjenda um prestsembætti út
frá menntun þeirra og starfsferli.
Kjörmenn eru sóknarnefndar-
menn, safnaðarfulltrúar og vara-
menn þeirra. Berist skrifleg ósk frá
minnst 25% atkvæðisbærra sóknar-
bama, innan sjö daga frá því ab nið-
urstöður prestkosninga hafa verið
kynntar, um ab fram fari almennar
prestkosningar er skylt að verða við
því á sama hátt og núgildandi lög
gera ráb fyrir. -ÞI
Kemur sterklega til greina aö leigja hugsanlegan viöbótarkvóta á yf-
irstandandi fiskveiöiári. Hjálmar Arnason:
Viðbótarkvóti
til jöfnunar
Hjálmar Árnason þingmabur
Framsóknarflokksins í Reykjanes-
kjördæmi telur ab ef kvótinn
verbur aukinn á yfirstandandi
fiskveibiári, þá komi það sterk-
lega til greina að ríkib leigi þá vib-
bót til útgerba. Á þann mundi fást
nokkur reynsla á þessa útfærslu,
ábur en nýtt fiskveibiár gengur i
garb n.k. haust. Hann segir ab
framkomnar hugmyndir hans og
Magnúsar Stefánssonar þing-
manns flokksins í Vesturlands-
kjördæmi um kvótaleigu séu ekki
einu sinni komnar á „tölvustig í
útreikningum," og því ekki hægt
ab segja til um þab hvab kvóta-
Ieiga mundi gefa ríkissjóbi miklar
tekjur.
Hugmyndir um hugsanlega
kvótaleigu virbast ekki eingöngu
vera ofarlega í hugum einstakra
þingmanna innan Framsóknar-
flokksins heldur einnig meðal ann-
arra flokksmanna. í grein sem Leó E.
Löve ritaöi í Tímann ekki alls fyrir
löngu, „Góðæri og kvótaleiga",
varpaði hann m.a. fram þeirri hug-
mynd að auknar veibiheimildir
„verði leigðar hæstbjóðendum
skammtímaleigu ab undangengum
útboðum — þar sem allir íslenskir
bjóbendur standi jafnir."
Hjálmar Ámason leggur hinsveg-
ar áherslu á að ef sjávarútvegsráb-
herra nýtir sér heimild í lögum til að
gera breytingar á kvóta einstakra
fisktegunda innan fiskveibiársins,
en rábherra hefur frest til 15. apríl
n.k. til að gera það upp viö sig, þá
veröur að hafa í huga þá bátaflokka
sem hafa fariö einna verst út úr
kvótaskerðingum liðinna missera,
krókabáta og ekki síst hefðbundna
vertíðarbáta, en þeir síðastnefndu
hafa oft á tíðum viljað gleymast í
umræðunni.
Hann segir að það sé ekki síður
veigamikiö ab bæta þessum flokki
skipa skerðingu liðanna ára í Ijósi
atvinnuástandsins. Hann segir að
þessi floti skapi mikiö af störfum og
því sé ekki óeðlilegt ab gert sé vel
viö þennan hluta flotans þegar og ef
ákveðið verður að auka við kvótann
á yfirstandandi fiskveiðiári. Þessu til
viðbótar minnir þingmaðurinn á að
ísfisktogarar séu ekkert of vel haldn-
ir. Þannig að ef kvótinn verður auk-
inn, þá verði tækifærið notað til
jöfnunar gagnvart þeim sem verst
hafa orðið úti í Iiðnum kvótaskerð-
ingum. -grh
Um 60% af fram-
kvæmdafé til sjó-
varnagarða til Suöur-
og Subvesturlands
Allt ab 60% þess fjármagns
sem ætlað er til byggingu
sjóvarnargarba á þessu ári
fer til framkvæmda á Subur-
og Subvesturlandi. Er þab
byggt á mati nefndar um
hvar mest hætta sé á tjónum
af völdum flóba. Þetta kom
fram í svari Halldórs Blön-
dal, samgöngurábherra vib
fyrirspurn frá Hjálmari
Arnasyni og Gubna Ágústs-
syni um varnir gegn land-
broti.
í máli fyrirspyrjanda,
Hjálmars Árnasonar, kom
fram aö land sigi um nokkra
millimetra á ári og megi víða
sjá þess merki þar sem gamlar
bryggjur fari nú á kaf á flóði.
Um síðustu jól hafi staða sjáv-
ar verið mjög há og einungis
góðu veðri að þakka að ekki
urðu umtalsverð tjón af þeim
sökum í þessum landshlutum.
Hjálmar benti á að hætta hafi
jafnvel steðjað að miðbæ
Hafnarfjarðar hefðu veður-
skilyrði verið með öðru og
verra móti en reyndist verða.
Halldór Blöndal sagði með-
al annars í þessu sambandi að
þótt kóngur vilji sigla verði
byr að ráða og nú hafi fjár-
munir til samgöngumála ver-
ið skornir nokkuð niður.
Hann kvaðst hinsvegar þiggja
allt liðsinni þingmanna vib
fjárlagagerb næsta árs til þess
ab auka hlut samgöngumála í
fjárveitingum ríkisvaldsins.
-Þl