Tíminn - 10.02.1996, Blaðsíða 8
Laugardagur 10. febrúar 1996
Elías Bj. Gíslason hefur verið
rábinn hótelstjóri á Hótel
KEA í stab Gunnars Karls-
Menningarmibstööin
Gerbubergi:
Veitt Upp
úr Braga
Á morgun hefst nýstárleg
röb kynninga á iifandi ís-
lenskum listamönnum í
Menningarmibstöbinni
Gerbubergi. Einu sinni í
mánubi verbur ákvebinn
listamabur fenginn til ab
fjalla um feril sinn í máli og
myndum fyrir opnu húsi
og kallast rábstefnan sjón-
þing. 2-3 spyrlar munu
ræba vib hann um þróun
hans, áhrifavalda, einkalíf
og fleira en fyrirspurnir úr
sai verba einnig vel þegnar.
Bragi Ásgeirsson, málarinn,
kennarinn og gagnrýnand-
inn, ríður á vaðið en spyrlar
að þessu sinni verða Jón
Proppé, heimspekingur sem
einbeitir sér að gagnrýnand-
anum, Einar Hákonarson,
listmálari sem veiðir mynd-
listarmanninn og Sigurður A.
Magnússon, rithöfundur
mun forvitnast um manninn
og kennarann. Hlutverk
spyrlanna er einkum aö
halda honum við efnið og
veiöa upp úr honum eins
miklar upplýsingar og kostur
er. Bragi sem missti heyrnina
í mars 1941 hefur þjálfab
með sér einstakan hæfileika
til að lesa varamál og þar sem
rökkvað er í salnum verður
komið upp tölvuskjá þar sem
hann getur lesib spurningar
jafnharðan og þær berast.
Sama dag hefst sýning á
eldri verkum Braga er spanna
frá 1950-1989 en á Sjónar-
hóli, að Hverfisgötu 12, má
líta á nýlegar grafíkmyndir
og málverk eftir Braga og
opnar sú sýning í dag kl. 16.
Sjónþingið í Gerðubergi hefst
hins vegar á morgun, sunnu-
dag, kl.15. ■
sonar sem lét af störfum um
síbustu mánabamót ab eigin
ósk.
Elías er 34 ára og hefur und-
anfarin tvö ár starfað sem at-
vinnu- og ferbamálafulltrúi
Vestmannaeyjabæjar. Hann
hefur ábur gegnt starfi hótel-
stjóra á Edduhótelunum á
Húnavöllum og að Laugum í
Dalasýslu.
Elías lauk sveinsprófi í mat-
reiðslu frá Hótel- og veitinga-
skóla íslands og starfabi sem
matsveinn í nokkur ár. Hann
lauk BS-prófi í hótelrekstrar-
fræbi árið 1990 og MBA- prófi
í viðskiptafræðum 1993. Elías
er kvæntur Höllir Margréti
Tryggvadóttur viðskiptafræð-
ingi og eiga þau eitt barn. Reiöhjólageymslan — oft notuö fyrir farartœki sem ekki eru neinum til gagns árum saman. Nú er spurning hvort
u duglegir skólakrakkar heföu ekki gagn og gaman af aö gera upp stálfákana sem yröi liöur í uppfrœöstu þeirra í
--------------- skólanum. - Tímamynd GS
„Efla ber tengsl vib atvinnulífíb," er klisjan sem stjórnmálamenn gjarnan flagga. En er nemendum skólanna
boöiö upp á slík tengsl? Olafur Eiríksson tœknifrœbingur hefur vibrab skemmtilega hugmynd:
Reiöhj ólaviögerðir
grunnskólakrakkanna
„Eg hef búib í sambýlishúsum
þar sem hafa verib sex til átta
íbúbir. í þessum húsum er hús-
rými sem kallab er hjóla-
geymsla þar sem íbúarnir, börn
og í seinni tíb fullorbnir líka,
geyma reibhjól sín. Ég hef lengi
verib meb þá hugmynd ab nýta
þab sem í þessum hjólageymsl-
um er, hjól sem eru bilub og
ekkert notub árum saman, og
skapa æskunni skemmtilegt
tómstundagaman í skólanum.
Þessi hugmynd er gömul og hef-
ur verib vibrub vib skólayfir-
völd, en ekki náb lengra," sagbi
Ólafur Eiríksson tæknifræbing-
ur og fyrrum vélskólakennari í
samtali vib Tímann.
Ólafur er nú önnum kafinn viö
dreifingu og sölu á Töflubókinni,
einskonar biblíu járniðnabar-
manna og vélameistara landsins,
sem hann gaf út nýlega. Ólafur er
maður frjór í hugsun og ekki latur
við að finna hugsjónum sínum
farveg. En aftur að reiðhjóla-
geymslum fjölbýlishúsa.
„Mín reynsla er sú að hjólin í
hjólageymslunum séu í mismun-
andi ásigkomulagi, mörg þeirra
biluð og orðin ónothæf. Stund-
um eru börnin vaxin upp úr litla
hjólinu sínu. Og stundum er ekki
einu sinni vitað hver á reiðhjólið
í geymslunni. Hjólageymslur eru
því oft fullar af ónýtum og ónýtt-
um hjólum. Velmegun íslend-
inga gerir það að verkum að
svona hjólum er ekki litið við,
verðmætamati okkar hefur hrak-
að. En þetta gaf mér hugmynd,"
sagbi Ólafur.
Hugmyndin er þessi:
Einn barnaskóli, til dæmis einn
12 ára bekkur, stelpur og strákar,
geri marktæka könnun á því
hvernig háttað er hjólageymslu-
málum, hver í sínu húsi, til dæm-
is í 20 stigahúsum. Þetta mætti
framkvæma undir stjórn og leið-
sögn leiðbeinanda og viðeigandi
eyðublöö notuð. Niðurstöðurnar
mundu gefa til kynna þau verð-
mæti sem í hjólageymslunum eru
fólgin og hugsanleg verðmæti í
borginni allri.
Og næsta skref:
Ef könnunin á 20 stigahúsum
benti til að fyrir hendi væri um-
talsvert magn af biluðum hjólum
yrði gerö könnun í allri Reykja-
vík, enda nægur mannafli til stað-
ar í 10-12 ára bekkjum grunnskól-
anna og reyndar hugsanlegt að
virkja alla árgangana. Ólafur segir
að slík könnun út af fyrir sig hefði
uppeldisgildi fyrir börnin, sem
Ríkisendurskobun: Dœmi um aöila sem fékk styrk á mörgum fjárlagalibum og frá fleiri en
einu ráöuneyti:
Sumir „veiðnir" á ríkisstyrki
„Þab hlýtur ab orka tvímælis ab
rábuneyti veiti styrki til abila sem
Alþingi hefur þegar ákvebib
styrki til á fjárlögum. Nefna má
dæmi um einn abila sem fékk
framlag á fjárlögum, en síban vib-
bótarstyrki bæbi hjá félagsmála-
rábuneyti og dóms- og kirkju-
málarábuneyti", segir Ríkisend-
urskobun m.a. í skýrslu um end-
urskobun ríkisreiknings 1994.
í sambandi við styrki og framlög
ríkisins var m.a. bent á að ýmsir að-
ilar fengju framlög á mörgum fjár-
lagaliðum, jafnvel frá fleiri en einu
rábuneyti. „Svo viröist sem meiri
samræmingu þurfi milli rábuneyta
um veitingu styrkja", er mat stofn-
unarinnar.
Auk þess sem rábuneytin hafa yf-
ir ab rába „safnlibum" á fjárlögum
upp á milljarba króna, sem ab
stærstum hluta fara í framlög og
styrki, þá hafa líka kringum 50 til
60 milljónir af fjárveitingum abal-
skrifstofa ráðuneytanna farið í
styrki og framlög til ýmissa aðila á
síbustu árum (1993 og 1994). Þessir
styrkir eru sóttir í svokallaö „ráð-
stöfunarfé ráðherra", þ.e. fjárlagalið
innan hvers ráðuneytis sem ráð-
herra ákvebur hvernig skuli ráðstaf-
ab. í fjárlögum 1994 voru veittar á
bilinu 3 til 8 milljónir til hvers
rábuneytis vegna þessa, nema hvab
menntamálaráðuneytib fékk 18
milljónir vegna þessa.
„Engar sérstakar reglur eru til um
styrki og framlög sem ráðuneytin
veita", segir Ríkisendurskoðun.
Ekki verði ætíð séb hvernig styrk-
veiting tengist starfsemi viðkom-
andi rábuneytis. Engar reglur séu
heldur til um hvernig styrki rétt sé
að veita og hvernig umsóknir skuli
meðhöndlabar. Almennt hafi ekki
verið auglýst eftir umsóknum né
fylgst með rábstöfun styrkjanna.
Raunar telur Ríkisendurskoðun
ráðuneytin almennt vanbúin til að
úthluta styrkjum, m.a. vegna þess
að ákvarðanir í ráðuneytum séu for-
dæmisgefandi.
Styrki og framlög sem ráðuneytin
veittu fyrrnefnd ár segir stofnunin
hafa verið af ýmsum toga. Fyrra ár-
ib hafi um 4/5 þeirra farib til ein-
staklinga og samtaka og ríflega
helmingurinn það síðara. Annab
fór til fyrirtækja, stofnana og er-
lendra aðila.
Á fjárlögum eru, sem áður segir,
ýmsir fjárlagaliðir sem ekki falla
undir svib einstakra stofnana og
skipting fjárins ekki ákveðin á fjár-
lögum. Slíka safnliði segir Ríkisend-
urskoðun því marga hverja á for-
ræbi ráðuneytanna sjálfra, sem taki
þá ákvörbun um gjaldfærslu á þá.
Að mati stofnunarinnar viröast
ráðuneytin hafa tilhneigingu til að
gjaldfæra kostnað, sem eblilegt væri
að tengja aöalskrifstofunum ráðu-
neytanna, á ýmsa safnliði sem þau
hafi yfir að ráða. Stofnunin telur
fulla ástæðu til að skilgreina betur
hvaða kostnað beri að færa til
gjalda á safnliðum.
Alls voru um 60 slíkir safnliðir á
fjárlögum 1994, flestir 17 hjá
menntamálaráðuneyti. Bókfærður
kostnabur á þessa liði nam tæplega
6.000 milljónum á árinu, hæst um
1.616 milljónir hjá fjármálarábu-
neyti. Ríflega helmingur upphæð-
arinnar fór í styrki og framlög, mest
um 800 milljónir hjá menntamála-
ráðuneytinu. ■
með þessu móti lærðu að lesa
skýrslur.
Og abalskrefið:
í framhaldi af þessu þarf að átta
sig á hvort ekki sé hægt að nýta
sér börnin til að gera sjálf við reið-
hjólin. Það tel ég mjög vel fram-
kvæmanlegt. Sjálfsagt að byrja í
einum skóla. Eg hugsa mér að
„reiðhjólaverkstæðið" yrði til
dæmis ein færanleg skólastofa.
Það þarf ekki kostnaðarsama inn-
réttingu til að gera við reiðhjól.
Skólabörnin, 10-12 ára, mundu
annast viðgerðirnar, að sjálfsögðu
undir stjórn hugmyndaríks leið-
beinanda, sem skipulegði verk-
efnið frá upphafi til enda. Leið-
beinandinn sæi um aðföng.
Hjólin yrðu gerð sem ný, til
dæmis með sprautun, teinun,
endurnýjuðum drifum og öbru
sem til þarf.
Ólafur segir að koma þurfi upp
skipulagi á allri atburðarás. Hann
segir ab prestur hverfisins mætti
til dæmis gjarnan vera í „skóla-
stjórn verkefnisins" til þess að
fjalla um siðferðislega hlið máls-
ins. Reiðhjólin verða að vera
heiðarlega fengin.
„Aðalatriðið er að þarna er um
lærdóm að ræba, sem ekki er svo
auðvelt að kenna í skólakerfinu
sem slíku. Ég sé í hendi mér að
uppeldisáhrifin geta verib mikil.
Hér er verið að vinna að hlutum
sem börnin hafa virkilega vit á og
hægt er að tengja svo mörgu í
okkar samfélagi. Heppnist svona
verkéfni vel má hugsa sér önnur
verkefni í svipuöum dúr. í starfi
mínu með Vélskólanemum
skipulagði ég ýmis verkefni, bæöi
stór og smá, sem voru lærdómsrík
en höfbu hagnýtt gildi einnig. Þar
nægir að nefna svartolíuvæðingu
fiskiskipaflotans á sínum tíma.
Allir tala jú í dag um „að leggja
beri meiri áherslu á tengslin vib
atvinnulífið", eins og stjórnmála-
menn orba þab svo oft. Þessi hug-
mynd á einmitt ab styðja vib
slíkt," sagði Ólafur Eiríksson að
lokum. -JBP
Nýr hótelstjóri
á Hótel KEA