Tíminn - 14.02.1996, Qupperneq 1

Brynjólfur Bjarnason, forstjóri Granda, lóösaöi Henrique Cavaicantis, forseta Umhverfisnefndar Sameinuöu þjóöanna, um vinnslusali Granda í gcer en á
myndinni sjást þeir rýna í karfa. Cavalcanti var í5 daga heimsókn hér á landi og iauk henni ígœr. Tímamynd cva
Steingrímur Hermannsson: Bankarnir viröast fara alveg sína leiö óháö því sem annars staöar gerist:
Út úr myndinni miöað við
það sem gerist erlendis
Rammaácetlun Ríó-ráö-
stefnunnar ekki lagalega
bindandi:
ísland gæti
fengið und-
anþágu
Loftmengun, þ.e. losun koltví-
sýrings og annarra Iofttegunda
út í andrúmsloftib sem auka
gróburhúsáhrifin, er í raun eina
umhverfisvandamálib sem nær
yfir allan hnöttin ab sögn
Henrique Cavalcantis, forseta
Umhverfisnefndar Sameinubu
þjóbanna.
Umhverfisnefndin einbeitir sér
að loftmengun og verndun hafs-
ins á þessu ári. Á fundi í gær sagb-
ist Cavalcanti persónulega telja
að ísland hefði möguleika á að
komast hjá ákvæði rammaáætl-
unarinnar sem gerb var í Ríó um
að loftmengun verði ekki meiri
árið 2000 en árib 1990. Þetta sé
sameiginlegt markmið og ólíklegt
að íslendingar nái því þar sem að
þau úrræði sem notub hafi verið í
öðrum aðildarríkjum til að draga
úr loftmengun hafi þegar verið
notuð hér og því hafi náðst góður
árangur fyrir 1990, með nýtingu
jarðvarma og náttúruaaublinda
til upphitunar og orkunotkunar.
Fram kom að helst gætu íslend-
ingar dregið úr losun gróðurhúsa-
lofttegunda með því að nýta raf-
orku í meiri mæli í fiskipskipaflot-
anum, auka skógrækt og land-
græðslu, nú og breyta
neysluvenjum sínum með því t.d.
að minnka bílaflotann. lin lang-
mesta loftmengunin hér stafar af
útblæstri frá skipaflotanum og-
bílum landsmanna. -LÓA
Endurskobun á lögum um
réttindi og skyldur opin-
berra starfsmanna. BSRB:
Róttæk rétt-
indaskeröing
„Þetta er róttæk réttinda-
skerbing í anda nýfrjáls-
hyggju og ber vott um fádæmt
dómgreindarleysi, ósvífni og
jafnvel meiri en ég hélt ab ein
ríkisstjórn væri fær um," segir
Ögmundur Jónasson formab-
ur BSRB um drög ab tillögum
til laga um endurskobun á
réttindum og skyldum opin-
berra starfsmanna.
Umrædd drög að lagabreyt-
ingum voru unnin af vinnu-
hópi á vegum fjármálaráðu-
neytisins en formaður hans er
Eiríkur Tómasson hæstaréttar-
lögmaður. Enginn fulltrúi frá
BSRB er í þessum vinnuhópi en
efni draganna hefur verið kynnt
BSRB. Fjallað veröur tillögu-
drögin á stjórnarfundi BSRB á
morgun, fimmtudag auk þess
sem stjórn BSRB mun óska eftir
fundi með fjármálaráðherra um
málið. Á fundi meb rábherra
mun stjórn BSRB inna hann
m.a. eftir því hvort ríkisstjórnin
ætli sér að gera hugmyndir
vinnuhópsins að sínum.
-grh
„Vib erum sammála því sem
fram hefur komib ab þab eru
allar forsendur fyrir því ab
lækka vextina og heldur hafa
þeir nú verib ab lækka á
langa endanum", sagbi Stein-
grímur Hermannsson sebla-
bankastjóri í samtali vib Tím-
ann. „En stabreyndin er sú,
ab bankarnir virbast fara al-
veg sína leib, mikib til óháb
því sem gerist annars stabar,
og vaxtalækkanir erlendir
virbast þar engin áhrif hafa.
Þessi síbasta mikla vaxta-
hækkun bankanna er okkur
nánast óskiljanleg — og vib
höldum ab hún sé frekar af
rekstrarlegum ástæbum held-
ur en öbrum. Landsbankinn
reib á vabib og hækkabi vext-
ina mjög mikið og nú eru all-
ir hinir bankarnir komnir á
eftir, og komnir upp í nokk-
urn vegin þab sama, sem er
algerlega út úr myndinni
mibab vib þab sem erlendis
gerist".
Skýringuna á því, sem ýmsum
finnst einkennilegt, að menn
skuli þá ekki leita í meira mæli í
erlend lán, segir Steingrímur að
kunni að vera sú, að mjög fá ís-
lensk fyrirtæki hafa beinan að-
gang að erlendum lánum — lík-
lega teljandi á á fingrum sér.
Önnur fyrirtæki verbi ab fara í
gegn um bankana eða sjóðina og
bankarnir taki svo mikla þóknun
fyrir lántökur til íslenskra fyrir-
tækja, að raunverulega hafi þeir
þetta ákaflega mikið í hendi
sinni.
Steingrímur segir sömuleiðis
varla vafa á því að lífeyrissjóöirn-
ir, sem séu ákaflega stórir aðilar á
þessum markaði, hafi haldið
vöxtunum uppi.
Heimilin (einstaklingarnir)
hafa, sem kunnugt er, verið hvab
stærstu lántakendurnir á síbustu
árum og ekki geta þau létt
greiðslubyröi sína með erlend-
um lántökum?
„Það er rétt, og þau líða
kannski hvab mest fyrir þetta.
Þau fyrirtæki sem eru sterkust og
eiga kost á því að fara á erlendan
markað, ellegar selja sín skulda-
bréf á innlendum markaði meb
lægri vöxtum, njóta orðið sér-
stakra kjara í bönkunum. En ein-
staklingarnir og þau fyrirtæki
sem ekki geta fariö út á innlend-
an eða erlendan lánamarkað, eru
alveg undir hælnum á bönkun-
um. Það er því fyrst og fremst á
þessum fyrirtækjum og einstak-
lingum sem vextirnir hækka",
segir Steingrímur. Hafa bankarn-
ir kannski fengib meira frelsi en
þeir kunna með að fara?
„Frelsib er nú heilagt, þannig
ab fáir þora að mæla nokkuð
gegn því. En hvað er frelsið
hérna í raun og veru? Bankarnir
hafa fengið frelsi, en lántakend-
ur hafa ekki frelsi, nema örfáir.
Ég hlýt því að taka undir það, að
svo lengi sem þessi fámennis-
markaður setur svo miklar höml-
ur á frelsib eins og hann gerir, þá
er þetta einungis einhliba frelsi.
Ég get því ekki neitað því að ég
hallast að því ab bankarnir hafi
jafnvel of mikið frelsi. Og ég
held að þab hafi verið rangt ab
taka af bankaráöunum þab vald
að ákveða vextina", sagði Stein-
grímur. Hann bendir raunar á að
um allan heim sé farið að gæta
vaxandi efasemda um þetta
óhefta frelsi. ■
Borgarráö:
Selja 10% í Jar&borunum
Borgarráb féllst í gær á sam-
þykki stjórnar veitustofnana
um ab selja allt ab þribjung
hutafjáreignar Hitaveitu
Reykjavíkur í Jarbborunum hf.
ef vibunandi tilbob fæst. Jafn-
framt var samþykkt ab fela
verbbréfafyrirtæki ab leita hag-
stæbustu tilboba í hlutabréfin.
Borgarrábsfulltrúar Sjálfsstæb-
isflokksins vilja ganga Iengra og
selja alla hlutafjáreign Hitaveit-
unnar í Jarbborunum.
.Samþykkt stjórnar veitustofn-
ana er frá því fyrr í þessum mán-
uði. í henni kemur fram að eign-
arhluti Hitaveitunnar í Jaröbor-
unum hf.yrbi 20% eftir söluna.
í greinargerð stjórnarinnar seg-
ir að verð á hlutabréfum hafi
hækkað ab undanförnu og því
rökrétt að halda áfram sölu hluta-
bréfu Hitaveitunnar í Jarðborun-
um innan ákveðinna marka.
Sjálfstæðismenn lögðu fram
breytingartillögu á fundi stjórnar-
innar þar sem lagt er til að allur
eignarhlutur H.R., sem er 30%,
verði seldur en ekki aöeins þribj-
ungur hans. -GBK