Tíminn - 20.02.1996, Blaðsíða 3

Þri&judagur 20. febrúar 1996
fórántiftt
3
Sameiningarmál ekki á dagskrá á fundi miöstjórnar Alþýöubanda-
lagsins, en verkalýösarmurinn sendir skýr skilaboö:
Launafólk eignist
bakhjarl á Alþingi
Sameining jafnaöarmanna á
íslandi var ekki til umræöu á
mi&stjórnarfundi Alþý&u-
bandalagsins um helgina.
„En þab var viss tónn í
verkalý&smálaályktuninni,
krafa um a& menn myndi pól-
itískan bakhjarl á alþingi, að
menn leggi ýmis ágreinings-
mál til hliðar og einbeiti sér að
því að mynda pólitískan bak-
hjarl samtaka launafólks á
þingi. Sú krafa kom skýrar
fram þarna en hún hefur gert í
mörg ár," sagði Einar Karl Har-
aldsson framkvæmdastjóri Al-
þýðubandalagsins í gær.
Einar Karl segir að greinilega
hafi komið fram að bakhjarl
samtaka launafólks sé of veik-
ur. Krafan um að jafnaðar-
menn standi saman hafi aldrei
verið sterkari en nú.
-JBP
Frumvarp um helgidagalöggjöf:
Dans laugardag fyrir páska
Heimilt verður að halda dans-
leiki á laugardagskvöldum
fyrir páska og hvítasunnu
verði nýframkomið frumvarp
um helgidagafrib að lögum.
Almennt bann við samkomu-
haldi og annarri starfsemi á
jóladag, föstudag langa og
páskadag verður framlengt til
klukkan 06. a& morgni. Þá
verður öll almenn starfsemi
heimiluð á sunnudögum en
samkvæmt gildandi lögum er
tiltekin starfsemi á veitinga-
stöðum bönnuð fram til kl.
15.00 og einnig er í gildi versl-
unarbann þótt undanþágur
frá því hafi verið veittar auk
takmarkana á vinnu. Um ný-
ársdag munu gilda sömu lög
og sunnudaga hvað heimildir
til samkomuhalds og annarr-
ar starfsemi varðar.
í frumvarpinu er lagt til að
dansleikir og einkasamkvæmi á
opinberum veitingastöðum, op-
inberar sýningar og skemmtanir
þar sem happdrætti, bingó eða
önnur svipuð spil fara fram auk
markaðs- og viðskiptastarfsemi
verði bönnuð á jóladag, föstu-
daginn langa, páskadag og
hvítasunnudag auk aðfanga-
dags jóla eftir kl. 18.00 og verði
bannið í gildi fram til kl. 06. að
morgni næsta dags nema á
hvítasunnudag. Starfsemi ein-
stakra þjónustuaðila er þó und-
anþegin þessu banni og má þar
nefna lyfjabúðir, bensínstöðvar,
flugvalla- og fríhafnaverslanir,
blómaverslanir, söluturna og
myndbandaleigur auk starfsemi
gistihúsa. Er það nýmæli í lög-
um og hugsað til þess að hindra
skemmtanahald í framhaldi
þessara helgidaga. Sú hefð hefur
skapast, að minnsta kosti í ein-
hverjum umdæmum landsins,
að heimila skemmtanahald eftir
miðnætti þessa tilteknu daga og
er þaö talið ganga gegn megin
markmiðum þessara laga. í
greinargerð með frumvarpinu
segir meðal annars að skemmt-
anahald hafi óhjákvæmilega
áhrif á helgi föstudagsins langa
og jóladags og því megi ætla að
undanfari slíkra skemmtana
valdi ónæði fyrr um kvöld. í
greinargerðinni segir að þessi
takmörkun á samkomuhaldi sé í
samræmi við ályktun 19. kirkju-
þings frá 1988 þar sem lögð hafi
verið áhersla á að sporna gegn
samkomuhaldi eftir miðnætti
þessa daga. -ÞI
Átök í Nesbúö
Til handalögmála kom í Nesbúð
á Nesjavöllum sl. laugardags-
kvöld milli meðlima úr Hjálpar-
sveit skáta í Garðabæ og lög-
reglumanna á frívakt úr Reykja-
vík. Óljóst er hvað olli upptökum
slagsmálanna, sem urðu mjög al-
menn og fóru að minnsta kosti
tveir hjálparsveitarmenn á slysa-
dejld.
í átökunum hlutu mennirnir
högg og bitsár og er j)eim lýst sem
mjög höröum. Lögreglumennirnir
voru í Nesbúð á Þorrablóti en
Hjálparsveitarmennirnir voru í
öðrum sal með ásshátíð. Eftir að
stympingarnar byrjuðu breiddust
þær fljótt út og var m.a. losaö úr
duftslökkvitæki yfir hjálparsveitar-
mennina sem tölu að það væri tára-
gas. Báðir aöilar hafa lýst yfir leiða
vegna þessara endaloka á skemmt-
uninni.
Bolla;
bolla.
bolla
Bolluátiö er árlegur viöburöur
sem flestir telja rétt aö taka þátt
íaffullum krafti. í kjölfariö verö-
ur ýmsum bumbult af ofáti
rjóma og súkkulaöi og taka því
sprengidegi fegins hendi meö
sínum þykka baunavellingi og
saltaöa kjöti. m
Þótt dagvinnulaun danska fiskverkamannsins séu 100% hœrri hefur sá íslenski álíka eyöslufé:
Um 150% launamunur jafnaður
út gegnum yfirvinnu og skatta
„Það sem fyrst og fremst vek-
ur athygli við samanburð
slíkra launatalna er það, að
maður kemst jafnan að því að
íslendingurinn nær yfirleitt
að jafna launamuninn tölu-
vert með yfirvinnunni. Það er
alveg ótrúlegt hvað dagvinn-
an er í raun lítill hluti heildar-
teknanna hér hjá okkur. Og
það skapar svo mikib óöryggi,
vegna þess a& yfirvinna er svo
ótrygg", segir
Edda Rós Karlsdóttir hagfræð-
ingur hjá Kjararannsóknar-
nefnd. í samanburði sem hún
gerði fyrir nokkru á launum
þriggja hópa danskra og ís-
lenskra verkamanna kemur
m.a. í ljós að greidd dagvinnu-
laun eru þar 106% til 165%
hærri en hér. En þegar yfir-
vinna, skattar og föst launa-
gjöld ásamt mismunandi verð-
lagi hafa veriö reiknuð inn í
dæmið verður útkoman sú að
íslenski bílstjórinn og fiskverka-
maöurinn hafa álíka upphæb til
ráöstöfunar og danskir starfs-
bræður hans en byggingaverka-
maburinn um 20% minna.
Danskur fiskverkamaður hefur
rúmlega 162 þús.kr. mánaðar-
laun fyrir dagvinnuna, en ís-
lenskur aðeins tæplega 79
þús.kr. Sá danski þarf að borga
rúmlega 72 þús.kr. í tekjuskatt
og gjöld (lífeyrissjóð, félagsgjald
og atvinnuleysistryggingu) en
sá íslenski tæplega 12 þús.kr.
hjá þeim íslenska, þannig að
tekjubilið fyrir dagvinnuna hef-
ur minnkað úr rúmlega helm-
ingi niður í fjórðung. Og að
teknu tilliti til hærra verölags í
Danmörku hefur danski fisk-
verkamaðurinn sem svarar
85.000 kr. úr að spila en sá ís-
lenski 67.200 kr., eða um 20%
minna.
Eftir að rúmlega 51 stunda
meöalyfirvinna íslenska fiskver-
kakarlsins hefur einnig verið
tekin inn í dæmið hefur sá ís-
lenski orðib heldur hærri (4%)
upphæð úr að spila en hinn
danski. Vegna helmingi minni
yfirvinnu en karlinn hefur fisk-
verkakona okkar aftur á móti
um 7% minna til ráðstöfunar en
dönsk.
Dagvinnulaunamunurinn er
Mánaöartekjur bifreiðastjóra 1994
Danmörk dagvirma lsland dágvinna Mism. % Island dag- ogyfirv. Mism. %
Mánaðarlaun 184.400 74.800 147% 123.200 50%
Tekjuskattur -73.800 -6.100 1110% -25.500 189%
Lífeyrissj. félagsgj. og atvinnuleysistrygging -10.900 -3.700 195% -6.200 76%
Til ráðstöfunar 99.700 65.000 53% 91.500 9%
Til ráðstöfunar miðað við kaupmáttarjöfnuð 94.500 65.000 45% 91.500 3%
Fjöldi yfirvinnut. á mán. 0 0 65,8
Hvernig tœplega 150% munur á dagvinnulaunum íslenskra og danskra
bílstjóra getur endaö í nokkuö svipubum ráöstöfunartekjum er sýnt á þess-
ari töflu. Líklega kemur Ýmsum ekki síst á óvart aö í kaupmáttarjöfnubi er
reiknaö meö því aö verölag sé heldur hœrra í Danmörku en hér á landi.
þó miklu meiri hjá bílstjórum
°g byggingaverkamönnum.
Með rúmlega 184.000 kr. mán-
aðarlaun er danskur bílstjóri á
nærri 150% hærra kaupi en ís-
lenskur — sem hins vegar bætir
sér upp muninn með 66 stunda
yfirvinnu á mánuði. Að teknu
tilliti til skatta, launagjalda og
verðlags eru rábstöfunartekjur
þess danska komnar niður í
94.500 kr., en sá íslenski hefur
91.500 úr að spila. íslenski
byggingaverkamaðurinn verður
hins vegar að láta sér nægja
mun lægri upphæb, vegna tak-
markaðrar yfirvinnu.
Edda Rós tekur fram að hún
hafi ýmsa fyrirvara við þessar
tölur. í fyrsta lagi að íslending-
urinn hafi eignast lífeyrissparn-
ab upp á 10% af launum en
Daninn aðeins 3-4%, sem sé
verulegur munur. Daninn sé
aftur á móti betur tryggður gegn
atvinnuleysi, þ.e. hann fái hærri
atvinnuleysisbætur, gegn nokk-
uð háu iðgjaldi sem er dregið af
laununum hans. í þriðja lagi séu
skattgreiðslur ekki eins gegnsæj-
ar og ætla mætti, því Danir hafi
fjármagnstekjuskatt og vaxta-
frádrátt. í samanburöinum sé
gengið út frá einstaklingum sem
hvorki eigi sparifé eða skuldir.
Edda Rós bendir jafnframt á
ab þetta fyrirkomulag hjá okkur
leiði síban til þess að á samdrátt-
artímabilum geti ráðstöfunar-
tekjur íslensks verkafólks
minnkað gífurlega án þess að
launataxtarnir sem slíkir hafi
lækkað. Minni yfirvinna geti
hreinlega kippt stoðunum und-
an fjárhag fjölda fólks. Þetta fyr-
irkomulag bitni líka enn meira á
konum en körlum, þar sem þær
hafi yfirleitt takmarkaðri yfir-
vinnumöguleika. Það sé því
mikið hagsmunamál fyrir fólk
að fá stærri hluta heildartekn-
anna inn í dagvinnuna.