Tíminn - 24.02.1996, Qupperneq 8

8
mmr--x.---
Laugardagur 24. febrúar 1996
Ráögjafarstofa um fjármál heimilanna á aö hjálpa fólki úr alvarlegu skuldabasli. Páll Péturs-
son, félagsmálaráöherra:
Allt of stór hópur í erfið-
leikum vegna skulda
Ráðgjafarstofa um fjármál
heimilanna var opnuð í gær
ab Lækjargötu 4, annarri hæð.
Henni er komið á fót fyrir
frumkvæði félagsmálaráð-
herra, Páls Péturssonar og
starfar fyrir landið allt. Páll
sagði í fyrradag aö ríkisstjórn-
in hefði strengt þess heit í
stefnuskrá sinni aö vinna að
bótum á greiðsluvanda sem
fjölmargir einstaklingar berj-
ast við í dag. Unnið hefur ver-
ib að abgerbum á þessu svibi í
félagsmálaráðuneytinu undir
stjórn Páls, sem og í öbrum
ráöuneytum og í nefndum
sem um málið hafa fjallað og
greint hefur verib frá. Um
málið hefur náðst víbtæk
samvinna víða í kerfinu.
„Það er ljóst að ráðgjafarstof-
una mun ekki skorta verkefni,"
sagði Páll Pétursson í fyrradag.
„Allt of stór hópur í þjóðfélagi
okkar á í alvarlegum erfibleik-
um vegna skulda. Sumt stafar
vissulega af óráðsíu í peninga-
málum, en þeir eru margir sem
lenda í vandamálum vegna at-
vinnuleysis, heilsubrests og af
öðrum ástæðum," sagði ráð-
herrann.
Ráðgjafarstofan, samstarfs-
verkefni 16 stofnana undir for-
ystu félagsmálaráðuneytis, mun
meta hverja og eina umsókn
um aðstoð sem berst.
Þrjú lagafrumvörp munu
verða lögð fram af ráðherrum í
næstu viku og miða að fram-
gangi aöstoðar við fóik í alvar-
legu skuldabasli, en þrjú önnur
eru í smíðum. Þá hefur ýmsum
reglugerðum verið breytt, með-
al annars gagnvart Húsnæðis-
stofnun, og aðrar á leiðinni.
Páll Pétursson var spurður á
blaðamannafundi í fyrradag
hvort vandamálin stöfuðu ekki
af allt of lágum launum á ís-
landi. Hann sagði að launapólit-
ík þyrfti að skoða og laga,
minnka þyrfti launabilið og
gera launataxta sýnilegri en þeir
í frumvarpi til laga um breyt-
ingar á hegningarlögunum er
lagt til ab hver sem hefur í
vörslu sinni ljósmyndir, kvik-
myndir eba sambærilega hluti
sem sýna börn í holdlegu sam-
ræbi eba öbrum kynferbismök-
um skuli sæta sektum. Sömu
refsingu varbi að hafa í vörslu
sinni ljósmyndir, kvikmyndir
eða sambærilega hluti sem sýna
börn í kynferbisathöfnum meb
dýrum eba nota hluti á grófan
klámfenginn hátt.
í athugasemdum með frum-
varpinu segir að markmið þess
að heimila refsingar fyrir að
hafa barnaklám undir höndum
sé að auka vernd barna gegn
eru í dag.
Ráðgjafarstofan í Lækjargötu
sem opnuð var í gær er undir
stjórn Elínar Sigrúnar Jóns-
dóttur héraðsdómslögmanns.
Starfsmenn eru sex talsins.
kynferðislegri misnotkun því
bann við aö hafa slíkt efni und-
ir höndum geti dregið úr eða
fyrirbyggt misnotkun þeirra í
tengslum við gerð slíks efnis.
Einnig segir að þegar efni með
barnaklámi sé framleitt sé jafn-
framt verið að fremja alvarleg
og refsiverð brot gagnvart börn-
um og því megi teljast undar-
legt að varsla slíks efnis teljist
ekki refsiverð. Með því að
banna vörslu á efni með barna-
klámi sé verið að móta skýra af-
stööu gegn kynferðislegri mis-
notkun á börnum, jafnframt því
að slík lagasetning geti stuðlað
að því að styrkja réttarstöðu
barna. -ÞI
Opnað fyrir
lögformlega
sambúb sam-
kynhneigðra
Hommum og lesbíum verður
heimilt að stofna til lög-
formlegrar samvistar verði
frumvarp til laga um stað-
festa samvist samþykkt á Al-
þingi. Meb staöfestri samvist
öðlast samkynhneigt fólk í
sambúb sambærilega réttar-
stöðu og um hjónaband væri
að ræba. Undantekningar
frá því taka aöeins til tækni-
frjóvgunar og réttar til þess
ab ættleiba börn.
Um ástæður þess að ekki
þyki rétt að heimila samkyn-
hneigðu fólki í staðfestri sam-
vist tæknifrjóvgun eða að ætt-
Ieiða börn er fjallaö um í at-
hugasemdum við frumvarpið
og segir þar meðal annars að
meðan staðfest samvist sé að
festast í formi sem viðurkennt
sambúðarform í samfélaginu
sé rétt að fara hægt í sakirnar í
þeim efnum.
í athugasemdunum segir að
með hliðsjón af hagsmunum
barna og sjónarmiðum um að
þeim sé að jafnaði fyrir bestu
að eiga sér bæði föður- og
móðurímynd þyki ekki rétt að
stuðla að því með lögum að
samkynhneigðir í staðfestri
samvist öðlist óskoraðan rétt
til að ættleiða börn samkvæmt
lögum um ættleiðingar og til
tæknifrjóvgunar samkvæmt
gildandi reglum um það efni.
Þó beri að líta svo á að aðstæð-
ur geti auðveldlega verið fyrir
hendi að samkynhneigðir ein-
staklingar fari með forsjá
barna sinna þegar stofnað sé
til staðfestrar samvistar.
Gubrún Ragnhildur umkringd verkum sínum.
Þrjár myndlistarsýningar í Hafnarborg:
-ÞI
Réttindi sjúklinga tryggö í nýju lagafrumvarpi:
Eiga rétt á ab
hafna meðferð
Refsab fyrir ab
hafa bamaklám
undir höndum
Er ekki landslagsmálari
en sýnir landslagsverk
Þrír myndlistamenn opna
sýningar með verkum eftir
sig í Hafnarborg, menningar-
og listastofnun Hafnarfjarb-
ar, á morgun.
Guörún Ragnhildur Eiríks-
dóttir opnar þá sína fyrstu op-
inberu sýningu. Á henni veröa
vatnslitamyndir en hún hefur
fengist viö vatnslitamálun
undanfarin níu ár, fyrst á nám-
skeiði hjá Ingibergi Magnús-
syni en síðar undir leiðsögn
listmálaranna Eiríks Smiths og
Hrings Jóhannessonar.
Gígja (Guðrún H. Jónsdóttir)
sýnir olíumálverk en hún nam
við Myndlista- og handíða-
skóla íslands 1979-1981.
Kanadíski listmálarinn Ian
Hobson opnar sýningu í kaffi-
stofu Hafnarborgar sem hann
nefnir Annars konar landslag
en hann segist annars forðast
að kalla sig landslagsmálara.
Hann segir verk sín tilfinninga-
legs eðlis og byggir þau á eigin
reynslu af náttúruöflunum
sem hann málar, eldfjöllum og
veðri. Hobson hefur dvalið hér
undanfarið í myndlistamið-
stöðinni í Straumi og segir
hann ísland hafa haft mikil
áhrif á sig og þá ekki síst veðrið
sem hefur fangaö hug hans.
Alls hefur hann unnið hér um
160 teikningar og 27 olíumál-
verk. Myndirnar sem hann
vinnur hér eru liður í stærra
verki sem mun ná til þriggja
landa við Norður- Atlantshaf-
ið, Nýfundnalands, íslands og
írlands.
Allar sýningarnar verða opn-
aðar í Hafnarborg laugardag-
inn 24. febrúar. Sýningar Guö-
rúnar Ragnhildar og Gígju
standa til 11. mars en sýning
Hobsons til 5. mars.
Sjúklingar eiga rétt á upplýs-
ingum um heilsufar sitt og
meðferb og þeir ákveða sjálfir
hvort þeir þiggja mebferöina.
Gefi daubvona sjúklingur
ótvírætt til kynna ab hann
óski ekki eftir meöferb sem
lengir líf hans eða tilraunum
til endurlífgunar skal virða þá
ákvörbun.
Heilbrigbisráðherra hefur
kynnt ríkisstjóminni frumvarp
til laga um réttindi sjúklinga og
veröur þaö væntanlega lagt fyrir
þingflokka í dag. Frumvarpið er
samiö af nefnd á vegum ráð-
herra sem var skipuð sl. vor. Til
undirbúnings við gerð frum-
varpsins ræddi nefndin við full-
trúa 44 félaga sjúklinga og
vandamanna þeirra og segir
Dögg Pálsdóttir, formaður
nefndarinnar að nefndin hafi
lært einna mest af þeim viðtöl-
um.
Meðal efnisatriða. frumvarps-
ins er að sjúklingur á rétt á upp-
lýsingum um heilsufar sitt og
fyrirhugaða meðferð, þ.á m.
gagnsemi hennar og áhættu.
Það nýmæli er í frumvarpinu að
sjúklingar sem ekki tala íslensku
eða nota táknmál eiga rétt á
túlkun á þessum upplýsingum.
Viö undirbúning frumvarps-
gerðarinnar kom einmitt fram
sú gagnrýni að skortur væri á
túlkaþjónustu á heilbrigðis-
stofnunum og er ætlunin aö
bæta úr því með þessu ákvæöi.
Sú meginregla gildir sam-
kvæmt frumvarpinu að enga
meðferð má framkvæma án
samþykkis sjúklings. Sú undan-
tekning er þó gerð að ef sjúk-
lingur er meðvitundarlaus skal
samþykki hans tekið sem gefið
gagnvart meðferö sem er bráð-
nauðsynleg. Reglan um sam-
þykki sjúklings á einnig við um
dauðvona sjúklinga sem geta
hafnað meðferð sem lengir líf
þeirra og hafnað því að reynt
verði að endurlífga þá undir öll-
um kringumstæðum.
í frumvarpinu er sérkafli um
sjúk börn. Þar kemur fram aö
foreldri eða forráðamaður skuli
veita samþykki fyrir nauðsyn-
legri meðferð á sjúklingi yngri
en 16 ára. Hafni foreldri með-
ferð ber að vísa þeirri ákvörðun
til barnaverndaryfirvalda. Gefist
ekki tími til þess er heilbrigðis-
starfsmönnum skylt að hafa
heilbrigði barnsins aö leiðarljósi
og grípa tafarlaust til meðferðar
sem þeir telja nauðsynlega.
Sjúk börn á skólaskyldualdri
eiga samkvæmt frumvarpinu
rétt á kennslu sem hæfir aldri
þeirra og ástandi.
Þagnarskylda starfsmanna í
heilbrigðisþjónustu er ítrekuð í
frumvarpinu og um leið útvíkk-
uö þannig að hún nái til allra
starfsmanna.
Sú skylda lækna og annarra
sem færa sjúkraskrár að sýna
hana sjúklingi eða umboðs-
manni hans sé þess óskað er
einnig ítrekuð. Við hana er bætt
þeim rétti sjúklings að gera at-
hugasemdir við skrána telji
hann upplýsingar í henni rang-
ar eða villandi.
Ingibjörg Pálmadóttir heil-
brigðisráðherra á von á því að
þverpólitísk samstaöa myndist
um frumvarpið og hægt verði
að afgreiða þaö frá Alþingi á
skömmum tíma.
-GBK