Tíminn - 28.02.1996, Blaðsíða 4

4
Mi&vikudagur 28. febrúar 1996
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Gubmundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerð/prentun: ísafoldarprentsmi&ja hf.
Mána&aráskrift 1550 kr. m/vsk. Ver& í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Kjósa ófrib þegar
friður er í boði
Friðurinn er eins og lýðræöið, þaö er oft erfitt að koma hon-
um á en enn erfiðara að varðveita hann. Það er meðal annars
vegna þess að alltaf er til fólk sem kýs heldur stríð en frið. Þor-
geir Hávarsson taldi þá mannleysur sem héldu friðinn þegar
ófriður var í boði. Því miður eru þeir alltof margir sem deila
skoðunum með hinum forna kappa, sem gjarnan má líka líta
á sem hið versta fól.
Eftir að Gyðingar og Palestínumenn sömdu um frið og hin-
ir síðarnefndu fengu sjálfstjórnarsvæði eftir áratugalangan
ófrið voru vonir bundnar við að kveikurinn væri tekinn úr
púðurtunnunni fyrir botni Miðjarðarhafs. En eins og forðum
var Adam ekki lengi í Paradís. Hryðjuverkamenn vinna hvert
voöaverkið af öðru og friðarvonin dvín og ótti og hefndar-
þorsti grípur um sig á ný.
Harðlínumenn og stríðsjálkar sækja í sig veðrið meðal bæði
Palestínumanna og ísraela.
Langvarandi vopnahlé milli ofstækismanna á írlandi var
rofið með stórsprengingum í London. Friðarvilji íbúa írlands
og Noröur- írlands er ótvíræður og stjórnirnar í Dublin og
London gera sitt til að koma á varanlegum friði. En ofstækis-
fullir hryöjuverkamenn gera vonirnar að engu og fara um
með ófriði til að ýfa upp gömul sár og sá ótta og tortryggni
meðal fólks sem þráir það heitast aö lifa saman í sátt og sam-
lyndi.
Á Balkanskaga reyna stórveldin og nokkur öflugustu sam-
tök heims að skilja að stríðandi fylkingar og koma á friði. Hef-
ur það gengið brösulega þrátt fyrir mikil afskipti stórvelda,
Sameinuðu þjóðanna, Evrópusambandsins og nú síðast Nató.
Með hervald Nató að bakhjarli eru leiðtogar helstu ófriðar-
svæðana á Balkanskaga neyddir aftur og aftur að samninga-
borði og á svo aö heita að friðarlíkur hafi glæöst, enda er
ófriðarseggjum hótað með hernaðarmætti Nató ef þeir standa
ekki við friðarskilmála.
En veður eru öll válynd í gömlu Júgóslavíu þar sem óttinn
og hefndarþorstinn hafa grafið um sig og margir eru meira en
fúsir til illra verka þegar færi gefst.
í fyrrum Sovétríkjum geisar borgarastyrjöld í Kákasuslönd-
um og eru hafðar uppi hótanir um að hún kunni aö breiðast
út. Hefur ófriðurinn mikil áhrif á stjórnmál í Rússlandi og
jafnvel víðar.
Spellvirki og árásir á óbreytta borgara er sú hernaöartækni
sem notuð er af þeim öflum sem ávallt velja stríð þótt friður
sé í boði. Misfjölmennum hópum tekst að halda ríkjum í helj-
argreipum og viðhalda hatri og drápsfýsn.
Bjartsýnir leiðtogar með óskhyggju að leiöarljósi undirrita
hvern friðarsáttmálan af öðrum og fjölmiðlar fagna.
Það er gott að vera bjartsýnn og nauðsynlegt að trúa á friö-
arviljann. En það gerir litla stoö ef menn eru ekki jafnframt
raunsæir og reyni ekki að blekkja sjálfa sig og aðra með því að
halda að einhverjar undirskriftir slökkvi hatriö og hefndar-
þorsta í brjóstum þeirra sem þykjast eiga óuppgerðar sakir við
nágrannana.
En ekki dugir að láta deigan síga og alþjóðasamfélaginu ber
skylda til að skakka leikinn þar sem tök eru á, svo sem á Balk-
an, þar sem Nató heldur ófriðarseggjum niðri meö góöu og
illu.
En við einstaka hryðjuverkahópa verður seint ráðið og
verður heimurinn að sætta sig við aö lifa viö þá.
Ópólitískur stjórnmálaflokkur
Alþýöuflokkurinn hefur nú tekið nýja stefnu í
stjórnarandstöðupólitík sinni. í leiðara Alþýðu-
blaðisins í gær kemur fram að allar hástemmdu
yfirlýsingarnar og gagnrýnin sem fram hefur
komið frá því að framsókn og íhald tóku við land-
stjórninni ér byggð á misskilningi og fánýtri um-
ræöu um ekki neitt. Það er nánast existesíalískur
tónn í þessari yfirlýsingu og
engu líkara en Jón Baldvin og
hans menn séu lagstir í pólitíska
melankólíu að hætti Macbeths,
tuldrandi fyrir munni sér að „líf-
ið sé ævintýri, þulið af bjána,
fullt af rriöggli og muldri og
merki ekkert"!!
Eldmóður stjórnarandstæð-
inga um niöurriðsstarfsemi ríkis-
stjórnarinnar er gjörsamlega
horfinn og hinar löngu og eitr-
ubu ræður Össurar um aðför að
velferðarkerfinu og umbyltingu
þess yfir í einhvern óskapnað,
virðast nú gjörsamlega gleymd-
ar. Hróp Jóns Baldvins um aðför
stjórnarinnar að hinum vinn-
andi stéttum á miðju samnings-
tímabilLmeð einhliða sviptingu
á grundvallarréttindum og svíviröilega framkomu
varðandi félagskerfi opinberra starfsmanna virð-
ast alveg hljóðnuð í þessari yfirlýsingu Alþýöu-
flokksins.
Sátt í samfélagi
En í staðinn er komið þunglyndislegt tal um fá-
nýti stjórnmálabaráttunnar. I leiðaranum segir: „í
grundvallaratriðum er sátt um þá skipan sem er á
íslensku þjóðfélagi. Menn eru löngu hættir að
deila um hvort hér eigi að vera velferðarkerfi;
ágreiningur í þeim efnum fer aðeins eftir því
hvaða flokkar eru í ríkisstjórn og þá um það eitt
hversu þéttriðið öryggisnetið eigi að vera. Allir
flokkarnir eru meira og minna sammála um
hvernig hlutirnir eigi að vera, þótt þeir geti þrasað
út í það óendanlega um keisarans skegg. Orðhen-
gilsháttur er einkenni á stjórnmálaumræðu nú-
tímans."
Hér er í raun á ferð mikil tímamótayfirlýsing frá
Alþýðuflokknum sem ekki er hægt að skilja á ann-
an veg en þann að flokkurinn hafi í raun verið að
búa til ágreining og búa til atriöi til gagnrýni til að
geta „þrasað út í það óendanlega um keisarans
skegg". Kratar eru búnir að vera
lengi í ríkisstjórn og kunna ekki
vib sig utan stjórnar. Sem flokkur
vanur því að axla ábyrgð ríkis-
stjórnarþáttöku er hann að breyt-
ast í pragmatískan flokk sem
nennir ekki einu sini að halda
uppi baráttu í stjórnarandstööu
vegna þess að hann finnur að
hann er í raun sammála því sem
stjórnarflokkarnir eru að gera í
öllum meginatriðum.
Hollvinir Háskólans
Alþýðuflokkurinn nennir
m.ö.o. ekki að vera í hlutverki
nöldrarans og halda uppi um-
ræðu sem einkennist af orðhen-
gilshætti. Þess vegna lýsir flokk-
urinn því yfir að hann sé oröinn ópólitískur
stjórnmálaflokkur og muni í framtíðinni binda
trúss sitt við annað en hefðbundna farvegi stjórn-
málanna. Ekki er annað að sjá en Alþýðuflokkur-
inn ætli sér að verða að eins konar útibúi frá Holl-
vinasamtökum Háskólans eða deild í VSÍ, því eina
vonarglætan sem flokkurinn sér í þessum leiðara
er einmitt hjá þessum aðilum. „Öll nýsköpun,
bæði í hugmyndum og uppbyggingu margskonar,
kemur frá atvinnulífinu og Háskólanum að
hluta," segir Alþýðublaðið.
Garri reiknar fastlega meö, eftir þær yfirlýsingar
sem Alþýðuflokkurinn hefur gefið í þessum leið-
ara í málgagni sínu, að flokkurinn muni ekki
bjóða fram í næstu alþingiskosningum og hlýtur
það að teljast til sögulegra tíöinda.
Garri
1 ._________ ____________________________________ Xl>ÝDUBUU>IO

iiUliIÍ Matara Herr
21071. tftlubUfl
SUulliAiM jum«íi( ■
Ul0«l*ndi JlUg á JXUJATU J.1 K^l L>
Umbral htntun Ujlol<Urpí«numl»«n M. IM HIIW Fu MIIU Sfmboti JuglýuineJ 1*4 JUI iUMMjrrar* kl. 1.100 nvVU t mtnuOi. Vjrt 1 UuJjJtra 1r. 110 nurat ul vu grtij cftir ijllftn j.’ jgtrann. o| uxnji jumpjn ir\ jj jumpjft ura þjO u ■ijtrljj killir dipurljg mjjnjku. Einaog geng
Alþingi er ekki í tengslum við íslendinga 4p
Nd h.JífUr rkkj *1 jWr J um/ingjflukijr nltkllur ura Svrrttj HrniUMUMlr. it JrakM ul id UOtliu j SuArar Jdir jUUIjj jru JJdi. Hím M. fjbrtir jfð knj«dl t| 1 rajura AipyOui Sram HtimtjjiMj hjjku lpur« Srant kvofl UfldHur *« •« fyltjfl ionÍMM iJÍJfldJ Irjkkj vjjií. gijiof jlllr • JtJJJ Ukljl klfl 1 UM VJJ
Stmkvsml tkoðtntkðnnunum vill mlkill meirihluli Undt- mtnnt tðtkiljt rtkJ o| kirkju. SðmuUiðú er komið í dtginn tð iveir t/hvtrjum þctmur vijjt tð veióUeyft*Ji]d verði lekið upp. i>ið er kitun tð þtim tem enn tundt vðrð um drch Itndbdntðtr- Urfl. Mcirihlutl fðlkt um tlU Und vill tlokkt upp yörd*ratkr»f- Ið 0| Jtfnt likvaðtrdninn. Ltngfleulr eni þeirrtr tkoðuntr tð gen þurfl upptkurð 1 btnktkerfinu. Of tð bönkunum verði gert tð þjðnt fðlkinu - ta tkki öfugt.
Þeoi cru nokkur demJ um mil - hagt vsri tð nefnt fleiri - þtmm njómvöld eni tlgeritgt vlðtkilt vlð vilji tlmennlngi. beð eiu mil tf heuu Itel. hln raunvérulecu ilðrmtl, tem vtldt AttrurOtfl krafl Uraljtar jtl it Ukkj nui ivmði AlbyðubÍjAuvu: .Vit krtpfi Ikki VI* rrtuu rrrklrrr .1
GARRI
Arbsemin undir hafsbotni
Göngin undir Hvalfjörð eru mik-
ið hitamál og virbast ótrúlega
margir hafa þá skoðun ab kostn-
aður og hagkvæmni fari ekki
saman. Þeir sem nenna að opin-
bera skoðanir á göngunum eru
nær allir á sama máli, fram-
kvæmdin er óþörf og dýr og mun
að lokum lenda á skattborgurum
að greiöa verktökum fyrir hand-
takið. Skobanakönnun í DV sýn-
ir ab 73 af hundraði telja ekki
réttlætanlegt að eyða fé í ganga-
gerðina.
Enn er verið ab þvarga um
göngin þótt búib sé að skrifa
undir nokkur hundruð kíló af
samningum um gerð þeirra og
framkvæmdir fara senn að hefj-
ast og byggðirnar fyrir noröan
þau að eflast að allri dáb vegna
greiðra samgangna vib Innnesin.
Það eru skrýtin tilfinningamál sem ráða því
hvort samgöngumannvirki em talin hagkvæm
eða ekki. Aldrei var hreyft andmælum þegar gerð
voru göng, næstum jafndýr og undir Hvalfjörð, á
milli tveggja 350 manna byggðarlaga annars veg-
ar og svo sem 5000 manna byggðarlaga hins veg-
ar. Arðsemis- og hagkvæmniútreikningar eru utan
allra skiljanlegra marka og því ekki umræöuhæfir.
Seint í rassinn gripið
Nú á að fara ab brúa Gilsfjörð til ab stytta Ómari
Ragnarssyni leiöina út á Barðaströnd. Enginn
mótmælir nema öll náttúmverndarsamtök lands-
ins, sem enginn hlustar á þegar samgöngu- og
framkvæmdaæðið er annars vegar.
Um Hvalfjarðargöngin gildir öðm máli, þau eru
óþörf og þau eru dýr og þau verða brött og þau
verða lek og hættuleg. Eða svo segja gagnrýnend-
ur sem færast allir í aukana eftir að búið er að
ganga frá ríkisábyrgð og öðrum nauðsynjaverkum
til að hefja framkvæmdir.
Óvinir hins undurfagra Hvalfjarðar sem nú á að
losa ferðalanga við, hafa klifab á því að byggja brú
eða grafa göng til að losna vib farartálmann. Bent
hefur verið.á þriðju leiðina, sem gerir sama gagn,
en af því ab hún kostar ekki
nema brot af því sem göng eba
brú gefa verktökum í aðra hönd
er henni haldið utan við alla um-
ræbu.
Þessi kauðska og gamalkunna
aðferð gefst alltaf jafn vel og
verktakar spila á pólitíkusa og
skattborgara eins og götótta og
falska harmóníku.
Hagspeki fátæktar-
innar
Ódýra aðferðin er einfaldlega
að byggja garða út í fjörðinn sitt
hvoru megin frá og láta bílaferju
ganga á milli. Ferðin mundi taka
fáeinar mínútur og vel mætti
hafa ferjurnar tvær eða fleiri á
annatímum. Nokkrir ferjumenn ganga vaktir all-
an sólarhringinn ef svo vill verkast og mundi út-
gerðin öll ekki þurfa að kosta nema brot af því vib-
haldi sem reiknað er með að þurfi að láta í göng-
in.
Svona ferjur eru á norskum fjörðum, sænskum
vötnum og víða í Bandaríkjunum og Kanada og
fara ýmist skemmri veg eða mun lengri en sem
svarar yfir Hvalfjörðinn. Þar sem samgöngukerfi
eru ríkisrekin þarf ekki að greiba far með svona
ferjum þar sem þær eru taldar hluti af vegakerfi og
halda kostnaði verulega niöri.
Ef fyrir kemur að ófært er yfir Hvalfjörð vegna
veðurs má telja nokkurn veginn víst að lífshætta
sé að aka Kjalarnesið svo að samgöngubótin er sú
sama hvort grafin eru göng eða notuð ferja.
En af því að hagkvæmnisútreikningar sam-
göngumannvirkja miðast allir viö verktaka stóra
sem smáa er eblilegt að velja alltaf dýrustu og vit-
lausustu kostina því þeir gefa mest í aðra hönd.
Eins og raunar flestir illa reknir atvinnuvegir.
Vonandi kemur aldrei að því að almúginn fari
að skilja svona hagspeki því það gæti endað með
almennri velmegun og hóflegri skattbyrði. Og
hverju eiga þá stjórnmálamennirnir okkar að lofa
fyrir kosningar?
OÓ
Á víbavangi