Tíminn - 02.03.1996, Blaðsíða 7

Laugardagur 2. mars 1996
7

Börnin á Alfasteini á Skógarborg liföu sig inn í sönginn íleikriti sem þau fluttu í gœr. Cildi tónlistaruppeldis er nú taliö meira en áöur hefur veriö álitiö.
Tímamynd BG
Húsvíkingar gera athyglisveröa tilraun meö tónlistarnám:
Öll 3-9 ára böm fá mark-
visst tónlistaruppeldi
Tónlistaruppeldi barna er
oröinn sjálfsagbur liöur í
starfi leikskóla. Tónlistar-
kennarar hafa lengi gert sér
grein fyrir gildi tónlistar-
náms fyrir ung börn, en þaö
er ekki fyrr en á undanförn-
um árum aö gildi þess er far-
iö aö öölast viöurkenningu.
Ennþá er þó mikill misbrest-
ur á því aö boöiö sé upp á
markvissa tónmennta-
kennslu í grunnskólum. Á
Húsavík er nú unniö aö verk-
efni, sem miöar aö því aö
koma á markvissu tónlistar-
uppeldi fyrir öll börn á aldr-
inum 3-9 ára.
í grein í síöasta tölublaöi tíma-
ritsins Newsweek segir frá nýjum
rannsóknum á þroska barna.
Rannsóknirnar sýna fram á aö
reynsla barna fyrstu árin hefur
áhrif á allan þroska þeirra og
vitsmunalíf. í greininni er því
haldiö fram aö fyrstu árin hafi
úrslitaáhrif á hæfileika einstak-
lingsins til aö tileinka sér
ákveöna færni. Þannig er t.d.
bent á aö barn, sem lærir annaö
tungumál eftir 10 ára aldur,
muni aö líkindum aldrei tala
máliö eins og móöurmál sitt.
Einnig kemur fram aö tónlistar-
menn nái því betri tökum á
hljóöfæraleik sínum því yngri
sem þeir voru þegar þeir kynnt-
ust hljóöfærinu.
Gildi tónlistarnáms fyrir ung
börn er þó ekki eingöngu bundiö
viö tónlistarmenn framtíbarinn-
ar. Rannsóknir hafa leitt í ljós aö
forskólabörn, sem fá tónlistar-
kennslu, taka um leiö framför-
um í rúmfræðilegri hugsun. Sér-
fræöingar telja aö þegar börn
hlusti á klassíska tónlist styrki
þau um leið það hugsanaferli
sem snýr ab stæröfræöi og rök-
hugsun.
Húsavík er vettvangur tilrauna meö tónlistaruppeldi.
Tímamótaverkefni
á Húsavík
Á Húsavík hefur undan-
farin þrjú ár verið unnið
markvisst aö því að koma á
tónlistaruppeldi fyrir börn á
aldrinum 3-9 ára. Verkefnið
var upphaflega samstarf
Borgarhólsskóla á Húsavík
og Tónlistarskóla Húsavík-
ur. Á ööru ári verkefnisins
geröist leikskólinn Bestibær
einnig aöili að því.
Árni Sigurbjarnarson,
skólastjóri Tónlistarskólans
á Húsavík, hefur umsjón
með verkefninu. Hann segir
tónlistarkennara lengi hafa
verið meövitaða um áhrif
tónlistarnáms barna á al-
hliöa þroska þeirra. Þess
vegna sé svo mikilvægt aö
ná til allra barna, en ekki aöeins
þeirra sem komi til meö aö leggja
tónlist fyrir sig í framtíðinni.
Leikskólaárin
mikilvægust
Tónlistarnámiö á Húsavík hefur
veriö skipulagt þannig: Kennsla
/ grein í tímaritinu Newsweek segir ab
tónlistarkennsla forskólabarna hafi í för
meb sér miklar framfarir í rúmfrœbilegri
hugsun.
þriggja til fimm ára barna á leik-
skólanum felst í því sem er kallað
almennt tónlistarnám eöa tónlist-
aruppeldi. Börnunum er skipt í 6-
10 bama hópa, sem fá markvissa
tónlistarkennslu í 30 mínútur á
viku hver. Að auki er daglega
unniö meö tónlist inni á deildum
undir umsjón leikskólakennara.
Árni segir aö kjarninn í
kennslunni á þessu aldurs-
skeiöi sé aö börnin fái aö
kynnast ýmiss konar ásláttar-
hljóöfærum, sem þau fá aö
snerta og prófa sig áfram meö.
Einnig sé mikið unnið meö
hreyfingu, söng og hlustun á
klassíska tónlist. Meö þessu sé
verið aö leggja grunninn sem
þurfi aö vera fyrir hendi síðar.
Markmiöiö sé að börnin geti
fylgt hljómfalli, þau kunni aö
hlusta og geti sungið.
„Ég bind miklar vonir viö
samstarfiö viö leikskólana.
Þaö er ljóst aö á leikskólaaldr-
inum er veriö aö vinna meö
langmikilvægasta þroska-
skeiöiö. Ef lagöur er góöur
grunnur þar, er búiö ab nýta
möguleika sem koma ekki aft-
ur í þroskaferli barnsins. Þaö
er því geysilega mikilvægt aö
þetta sé gert markvisst."
Þegar börnin eru oröin sex ára
halda þau áfram í almennu tón-
listarnámi í tónmennt grunnskól-
ans, þar sem unnið er með heilar
bekkjardeildir í einu. Námið er í
beinu framhaldi af því sem gert
var á leikskólanum.
Hópkennsla á hljó&færi
Sjö ára hefja börnin hljóöfæra-
nám. Sjö og átta ára læra öll börn-
in á blokkflautu, auk þess sem
þau læra nótnalestur og aöra
þætti sem eru kjarninn í hljóö-
færanámi. Kennt er í hópkennslu
á vegum Tónlistarskólans. Jafn-
framt halda þau áfram í tón-
menntatímum. Haldiö er áfram á
sömu braut meö átta ára börn.
Þegar börnin eru orðin níu ára
fá þau að velja sér annað hljóö-
færi til aö læra á, enda á þá öll
undirstaða aö vera fyrir hendi til
aö hefja hljóöfæranám. Hljóöfær-
in eru í eigu Tónlistarskóla Húsa-
víkur. Kennslan fer fram meö
þremur nemendum í hóp. Hóp-
kennsla á hljóöfæri er nýjung í
starfsemi Tónlistarskólans, en að-
ferö sem Árni segir aö sé aö ryöja
sér til rúms víöa erlendis.
„Ég tel aö viö séum aö ná nokk-
uö góðum tökum á þessari aöferð.
Hópkennslan er erfiðari aö því
leyti aö þú getur alltaf átt von á
því aö einn einstaklingur eyöi-
leggi fyrir öörum, sem aldrei ger-
ist í einkakennslu. Kennararnir
eru líka aö kenna eftir aöferöum
sem þeir þekkja ekki. Þrátt fyrir
þetta sýnist okkur aö í mörgum
tilfellum sé árangurinn ekki síðri í
hópkennslunni en í einkakennsl-
unni."
Búa ab kennslunni
alla ævi
Eftir 4. bekk eru börnin útskrif-
uð úr verkefninu. Fyrsti árgangur-
inn, sem fór í gegnum þetta ferli,
lauk því vorið 1995, en þau börn
voru sjö ára þegar verkefnið hófst.
í ljós kom að 75% þeirra héldu
áfram hljóðfæranámi í Tónlistar-
skólanum, sem er mun hærra
hlutfall en verið hefur með nem-
endur 5. bekkjar. Árni segir aö
þetta sé út af fyrir sig ágætur ár-
angur. Hann leggur þó áherslu á
aö meö verkefninu sé ekki ætlun-
in aö búa til tónlistarmenn úr öll-
um.
„Þegar börnin útskrifast úr
þessu verkefni níu ára gömul, er-
um viö búin aö vera aö vinna
meö þau á mesta næmniskeiöi
þeirra hvað þetta snertir. Þannig
aö burtséö frá því hvort þau halda
áfram í tónlistarnámi eöa ekki,
búa þau aö því alla ævi," segir
hann.
Kennararnir, sem sjá um verk-
efnið, hafa útbúiö fjölbreytt
kennsluefni fyrir alla þessa ár-
ganga og fleira er í undirbúningi.
Tónmenntarkennsla í
molum
Árni segir aö almennt sé tónlist-
arkennslu allt of lítiö sinnt í
grunnskólunum. Það sem ekki síst
hafi eyðilagt almennt tónlistar-
nám í grunnskólum sé sá misskiln-
ingur aö þaö þurfi sérfræöinga til
aö annast alla tónlistarkennslu.
„Þaö á náttúrlega ekki aö út-
skrifa kennara úr Kennaraháskól-
anum, ef hann getur ekki sungiö
meö börnum. Þetta fór í mjög
óheillavænlegan farveg þegar bú-
iö var til sérfræöiheitiö tón-
menntakennari, því um leið losn-
aöi hinn almenni kennari undan
þeirri ábyrgö aö syngja á hverjum
degi. Þá voru komnir sérfræöing-
ar, sem eru í vonlausri aöstööu.
Þaö er erfitt aö vinna meö krökk-
um sem ekki er unnið meö dag-
lega, því þá vantar nauösynlegan
grunn. Þaö er þannig búiö aö
stilla tónmenntakennurunum
upp við vegg, þannig að þeir geta
ekki unniö þaö starf sem er ætlast
til af þeim. Og um leið fara krakk-
arnir algerlega á mis viö það tón-
listaruppeldi sem þeir ættu að fá
í skólunum. Þetta sést best á því
að þaö er í innan við helmingi
grunnskóla á landinu sem tón-
mennt er kennd yfirhöfuö."
-GBK