Tíminn - 02.03.1996, Blaðsíða 9

Laugardagur 2, mars 1996
SnRtmlínu-iiaiM.
V'r'fWTfTW
9
Tryggingastofnun ríkisins:
Hámkarsuppbót á lífeyri frá
Tryggingastofnun lækkar frá og
meb deginum í dag, samkvæmt
reglugerð heilbrigbis og trygg-
ingamálarábuneytisins. Frekari
uppbót er greidd þeim elli- og ör-
orkulífeyrisþegaum sem bera
kostnab vegna lyfja, umönnunar
eba húsaleigu og er hún reiknub
út sem ákvebib hlutfall af grunn-
lífeyri og er hlutfallib mishátt eft-
ir abstæbum umsækjenda.
Samkvæmt reglugeröinni lækkar
hámarksuppbót til lífeyrisþega, sem
njóta umönnunar annarra en maka
úr 18.722 krónur í 16.048 krónur á
mánubi. Hámarksgreibsla uppbótar
til þeirra sem hafa heimilisuppbót
lækkar úr 10.698 krónum í 9.361
krónur á mánuöi, en hámarksupp-
bót til þeirra sem hafa sérstaka
heimilisuppbót lækkar úr 5.349
krónur í 4.681 krónu á mánuöi.
Loks lækkar hámarksuppbót til
lífeyrisþega sem eru giftir eða í
óvígðri sambúð, úr 13.373 krónum
í 12.036 krónur á mánuði. í heild
hefur þessi lækkun áhrif á greiðslur
til rúmlega 1.800 lífeyrisþega sem fá
greidda uppbót á lífeyri, en gert er
ráð fyrir að hún spari ríkissjóði um
tvær milljónir á mánuði. -PS
Neytendasamtökin senda er-
indi til heilbrigöisráöherra:
Einkaréttur á
Neytendasamtökin hafa sent
heilbrigbisrábherra og heil-
brigbis og trygginganefnd Al-
þingi erindi, þar sem óskab er
eftir ab einkaréttur lækna á
sjónmælingum verbi afnum-
inn. Samtökin óska eftir ab regl-
um verbi breytt til ab tryggja ab
fleiri abilar en læknar hafi
heimild til þess ab sjónmæla
fólk, svo framarlega sem vib-
komandi hafi tilskilda mennt-
un.
í frétt frá Neytendasamtökun-
um kemur fram að í öllum lönd-
um á evrópska efnahagssvæðinu,
að íslandi og Grikklandi undan-
skildu, hafi sjónmælingafræbing-
ar réttindi til þess að mæla sjón
hjá fólki, en jafnframt beri þeim
að senda viðkomandi til læknis
komi í ljós að augnsjúkdómar
eins og til dæmis gláka.
Þetta fyrirkomulag hafi leitt til
aukinnar samkeppni og lækkaðs
verðs til neytenda í þeim löndum
þar sem reglur eru rýmri. Þá segir
að mikilvægt sé að nýjar reglur
verði settar um þessi mál, því hér
sé um mikilvægt hagsmunamál
að ræða fyrir neytendur. -PS
Lögfrœöingar A5Í skoöa lagalegan og samningslegan grundvöll einstakra bœjarstjórna til aö víkja fulltrúum verka-
lýösfélaga úr húsnœöisnefndum:
Yfirlýsing ríkisstjórnar gildir út samningstímann
sjónmælingum
verði afnuminn
Hámarksupp-
bót á lífeyri
lækkar
i 1 ;
Engin lopastemning hjá Bandamönnum aö þessu sinni. Cuöni Franzson klarinettuleikari:
Nýtum okkur dulda
hæfileika leikaranna
Bandamenn, sem stofnabir
voru í kringum uppsetn-
ingu á leikriti eftir Banda-
mannasögu, eru nú á leib
til Danaveldis aö frumsýna
leikverk upp úr Amlóöa
sögu eftir Svein Einarsson
og leikhópinn. Hópnum
var boöiö aö opna röö sýn-
inga nú um helgina sem
tengjast Hamlet-þemanu í
Krónborgarkastala í tilefni
af því aö Kaupmannahöfn
er menningarborg Evrópu í
ár. Amlóöi er eins og marg-
ir vita betur þekktur undir
nafninu Hamlet í sam-
nefndu leikriti eftir meist-
ara Shakespeare. En Hamlet
þessi, eöa Amleth, á aö hafa
veriö prins á Jótlandi eítir
því sem Saxo skrifar í dana-
konungasögu sína frá því
um 1200.
Einnig eru til ýmsar gerðir
af sögu Amlóða meðal ís-
lenskra fornsagna og vann
leikhópurinn leikverkið upp
úr þeim heimildum. Frásagn-
arháttur Bandamanna er
nokkuð sérstakur einkum
vegna þess að þar er tónlistin
notuð til frásagnar til jafns
við hið talaða orð. Það er
Guðni Franzson klarinettu-
leikari og tónskáld sem sem-
ur alla tónlist verksins. „Við
erum að segja sögu Amlóða á
okkar hátt í leik, hreyfingu,
lýsingu og tónum út frá þess-
ari aðferð sem við þróuðum
við Bandamannasögu. Við
búum til eins konar samtal
milli hópsins, spilandi á
hljóðfæri, og Amlóða sem
svarar líka með hljóðfæri,"
segir Guðni en í stað þess að
semja fyrst leikrit, æfa svo og
að lokum semja tónlist við
verkið voru þessir þættir
unnir samhliða hver öðrum.
„Ég bý tónlistina meira og
minna alla til jafnóðum á
staðnum. Við æfðum upp
heila lúðrasveit í hópnum
þannig að leikhópurinn
breytist skyndilega í lúðra-
sveit á sviðinu."
Felix túbuleikari
Það er kannski ekki gefið
mál að leikarar, þó fjölhæfir
séu, búi yfir kunnáttu á
hljóðfæri, en allir leikararnir
Guöni Franzson segir heila lúbrasveit birtast á svibinu.
spila í þessari sýningu. „Við
dustuðum rykið af gamalli
kunnáttu ýmissa þekktra
leikara. Felix Bergsson er t.d.
gamall túbuleikari úr Mela-
skólanum, Ragnheiður Elfa
var flautuleikari sem ung-
lingur og Jakob Þór var
trompetleikari í lúðrasveit á
Akranesi o.s.frv. Við sem sagt
nýtum ýmsa svona dulda
hæfileika. Þó að þetta sé svo
sem engin virtúósa-spila-
mennska þá er þetta býsna
krefjandi."
Rappvíkingarnir
Bandamenn sýndu leikgerð
Sveins Einarssonar af Banda-
mannasögu víða erlendis og
mæltist hún vel fyrir. Þeir
voru m.a. kallaðir Rappvík-
ingarnir enda ægði í tónlist-
inni saman ýmsum stílteg-
undum, m.a. íslenskum
fimmundarsöng og rappi. Að
þessu sinni verður vestræn
götumúsík ekki með en ýmis-
legt annað blandast þó sam-
an við gömul íslensk kvæða-
lög. „Við emm bæði með
tradisjón og nýsmíðar. Það er
á vissan hátt nútímaskírskot-
un en tónlistin fer meira inní
fjölþjóðlegar tradisjónir.
Þarna er t.d. sambafílingur,
taktar frá Ástralíu og afró-
brasilíanskir ryþmar. Músíkin
er í raun og veru óttalega al-
þjóðlegur grautur." Sömu-
leiðis verður yfirbragð sýn-
ingarinnar nokkuð annað.
Nú verður engin „lopa-
stemning" yfir leikritinu
enda hefur lopanum verið
skipt út fyrir glimmer en
Guðni sagði búningana vera
„svona glimmer-glannalega".
Meðan Guðni var að semja
tónlistina við Amlóðasögu
dvaldi hann í þrjár vikur í
Brasilíu. „Ég lenti inni á
svona afró-brasilíanskri fórn-
arathöfn og varð fyrir sterk-
um áhrifum sem koma fram í
seiðsenunum í leikritinu."
Aðspurður um hvernig þetta
gangi heim og saman við
norræna miðaldasögu sagði
hann einmitt skemmtilegt að
hræra þessu öllu saman enda
væri Amlóba-sögnin orbin
nánast alþjóðleg eign. „Þetta
verður allsherjar pot-pourri."
Guðni bendir á að ryþmar
hafi alltaf verib mjög sterkir í
galdri, hér á Norðurlöndum
líkt.og í Suður- Ameríku. Það
sé hljómfallið sem fái menn
til að falla í trans.
Hamlet og Amlóbi
í grófum dráttum er sögu-
þráður Amlóða sögu sá sami
og í Hamlet. Faðir Amlóða er
myrtur, föðurbróðirinn geng-
ur að eiga móður Amlóða og
Amlóði kennir honum um
morðið. Amlóði ákveður ab
hefna föður síns og gerir sig
heimskan, leggst í öskustó,
lætur öllum illum látum en
er um leib að undirbúa
hefndina. Guðni varar þó við
ab fólk mæti á Amlóða með
Hamlet í huga en viöurkenn-
ir að Hamlet sé þvílíkt meist-
araverk ab ekki verði framhjá
því litiö í svona verki. „Þann-
ig að það em tilvísanir í
Shakespeare í verkinu en við
förum algjörlega okkar eigin
leiðir út frá þessari sömu
sögu."
Fimm sýningar verða í
Danmörku en frumsýning á
verkinu hér á landi verður
þann 16. mars á litla sviðinu í
Borgarleikhúsinu.
-LÓA
Grétar Þorsteinsson formab-
ur Samibnar og talsmabur
húsnæbisnefndar ASÍ segir
ab lögfræbingar samtakanna
séu ab skoba lagalegan og
samningslegan grundvöll
fyrir þeirri ákvörbun meiri-
hluta bæjarstjórna í Hafnar-
firbi og Akureyri ab víkja
fulltrúum verkalýbsfélaga úr
húsnæbisnefndum bæjarfé-
laganna á grundvelli laga
um reynslusveitarfélög. Þá
mun bæjarstjórn Neskaup-
stabar hafa ákvebib ab fela
félagsmálarábi hlutverk hús-
næbisnefndar bæjarins.
Formaður Samiðnar segir ab
menn hafi því mikinn fyrir-
vara á því að heimilt sé að
grípa til þessara ákvarðana
samkvæmt löggjöfinni um
reynslusveitarfélög. Þá sé erfitt
að setja þessar ákvarðanir í
pólitískt samhengi í ljósi þess
að meirihluti t.d. þessara
þriggja bæjarfélaga er ólíkt
samansettur.
Hann bendir einnig á að í
tengslum við gerð síðustu
kjarasamninga aðila vinnur
markaðarins í febrúar í fyrra,
hefði þáverandi ríkisstjórn gef-
ið út yfirlýsingu þar sem m.a.
stóð ab fulltrúar verkalýðs-
hreyfingarinnar mundu áfram
eiga sæti í húsnæðisnefndun-
um. Þá hefbu verið til umfjöll-
unar lögin um Húsnæöisstofn-
un ríkisins þar sem rætt hafði
verið um ab fulltrúar verka-
lýðshreyfingarinnar yrðu ekki
framvegis í húsnæðisnefnd-
um.
„Vib lítum svo á ab þessi yf-
irlýsing ríkisstjórnarinnar eigi
að standa út samningstímann,
þótt komin sé önnur ríkis-
stjórn," segir Grétar. Hann seg-
ir einnig að í umræðunum um
setningu laga um reynslusveit-
arfélög, hefði þab ekki hvarfl-
að ab neinum innan verka-
lýðshreyfingarinnar að laga-
setningin mundi hafa þab í för
með sér að kjörnum fulltrúum
verkalýðshreyfingar yrði skák-
að út úr húsnæðisnefndum
reynslusveitarfélaga. Þess í stað
stóðu menn í þeirri meiningu
að meb lögunum væri verið ab
opna á heimildir til ab gera
einhverjar tilraunir um leik-
reglur varöandi féiagslega hús-
næbið. -grh