Tíminn - 08.03.1996, Blaðsíða 11

Föstudagur 8. mars 1996
9immu
n
Hversvegna fá Danir meira i launaumslaginu sínu en Islendingar?
Forsœtisrábherra beöinn aö kanna mikinn launamun:
Lágum launum er mót-
mælt með brottflutningi
Óskaö eftir abstoö til endurreisnar barnaheimilis í
Krajina í Króatíu:
Frjáls framlög, efni
eöa sjálfboðavinna
Þingmenn Alþýbubanda-
lagsins hafa óskab eftir ab
Davíb Oddsson forsætisráb-
herra láti gera ítarlega og
kostnabarsama skýrslu um
muninn á launum og lífs-
kjörum á íslandi í Dan-
mörku. En hvers vegna Dan-
mörku?
Margrét Frímannsdóttir seg-
ir ab Danmörk sé hefðbundib
samanburðarland fyrir okkur,
en auk þess hafi ísienskt verka-
Hugmyndir um íslenskt raf-
magn í hollenskum borgum
er enn til skobunar. Einnig
stofnun fyrirtækis sem mundi
framleiba rafmagnskapla í
hina löngu raflínu til Hol-
lands. Stjórnarnefnd Icenet
hittist í Reykjavík í síbustu
viku. Fyrirtækib er stofnab af
hollenskum abilum, Reykja-
víkurborg og Landsvirkjun. Á
fundinum var iögb fram
skýrsla um málib. Lagt er til
fólk sótt til Danmerkur í aukn-
um mæli á síðustu misserum.
Eins og fram hefur komib að
undanförnu er launamunur-
inn hér á landi og í nágranna-
löndum okkar afar óhagstæð-
ur íslensku verkafólki. Dæmi
em um allt að 170% mun á
dagvinnulaunum verkafólks
innan sömu starfsgreina.
„Þar sem vinnumarkaðurinn
er orðinn opnari og alþjóð-
legri en áður var, mótmæla
ab enn frekari athuganir fari
fram og niburstöbur lagbar
fyrir stjórnarnefndina í júní
næstkomandi.
Minnisblað Icenet var lagt
fram í borgarráði í fyrradag. Þar
kemur fram að athuga skal á
næstunni lagningu eins sæ-
strengs, sem getur borið 600
megavött; ennfremur markað
fyrir „grænt rafmagn" í Hol-
landi. Þá skal endurmeta áhrif
framkvæmdar sem þessarar á
stöðugt fleiri íslendingar lág-
um launum og lélegum lífs-
kjömm með því að flytja til
annarra landa. Mikilvægt er að
tryggja sambærileg Iífskjör hér
og í nálægum löndum. Undir-
staða þess er að skoða í hverju
munurinn er fólginn og leita
síðan .leiða til úrbóta," segir í
greinargerð með beiðninni
um skýrslu úr hendi forsætis-
ráöherra, sem honum barst í
gær. -JBP
efnahag íslands.
„Ég vil ekkert segja um málið
á þessu stigi. Reykjavíkurborg
fór inn í þetta 1992 og gerði
samning um þetta verkefni og
er bundin af honum þangað til
niðurstaða liggur fyrir í þessari
könnun á hagkvæmni," sagbi
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri í gær.
Ingibjörg Sólrún sagði að á
síðasta stjórnarfundi Icenet
hefði hún slegið alla varnagla.
„Meb þessu hjálparstarfi í
Króatíu er meiningin ab
endurreisa barnaheimilib í
Dmis," segir I hjálparbeibni
sem íslenskir félagar alþjób-
legra trúarsamtaka, Religio-
us Youth Service, hafa sent
frá sér. Verkib felst í því ab
lagfæra þak heimilisins,
hreinsa, lagfæra og/eba end-
ursmíba veggi, glugga og
hurbir, lagfæra gólf, mála og
lagfæra húsgögn og snyrti-
herbergi. Öll frjáls framlög
svo og málning og málning-
Nánast öll umræða hér innan-
lands um slíkt stórfyrirtæki ætti
eftir að fara fram.
„Við vitum ekki hvort þjóöin
eða stjórnmálamenn vilja þetta
fyrirtæki. Eins er þetta spurning
um stærðina á verkefninu. Eins
og þetta hefði þróast og hefur
veriö að þróast frá upphafi var
þetta orðið allt of stórt í snið-
um. Við skobum þetta nánar í
byrjun júní," sagði Ingibjörg
Sólrún Gísladóttir í gær. -JBP
aráhöld em vel þegin, svo og
sjálfboðavinna.
Meiningin er að hafa snarar
hendur og takast á við þetta
verkefni dagana 28. mars til 7.
apríl n.k. Þeir, sem hafa áhuga
á að styðja þetta verkefni á
einhvern hátt, em vinsamlega
beðnir ab hafa samband vib
einhvern eftirtalinna: Þorstein
Sch. Thorsteinsson, formann
Samstarfsnefndar trúfélaga
fyrir heimsfriði (s. 552-4225),
Þormar Jónsson (s. 552-8405)
og/eöa Marshall de Souza hjá
RYS-hreyfingunni í London (s.
00171 262- 3362 eða fax
00171 724-2262).
Að sögn þeirra tókst hreyf-
ingin á við áþekkt verkefni um
svipað leyti í fyrra. Það fólst í
því ab gera fólki í flótta-
mannabúðunum kringum
Vanaadin í Króatíu lífið bæri-
legra með því að lagfæra hús-
næði þess og færa því ný föt,
lyf og snyrtivörur.
Þeir, sem sameinast um þessi
verkefni, koma víðs vegar að
úr heiminum og þess er vænst
að þátttakan komi bæði þeim
og íbúum viðkomandi svæða
til góða. Markmið RYS er ab
verkefnin stuðli að sjálfshjálp
við að korha upp skólum,
barnaheimilum og félagsmið-
stöðvum.
íslenskur rafmagns„hundur" til Hollands enn í umrœöunni hjá lcenet:
Ingibjörg Sólrún slær alla vamagla
Hönnun mannvirkja
i.
Lengi vel, eftir torfhúsatímabilið, var
hönnun mannvirkja að langmestu leyti
í höndum útlendinga. Má þar nefna til
dæmis Bessastaöastofu, hús í Viöey,
Þjórsárbrú, fyrstu stóru vatnsvirkjanirn-
ar og hafnarmannvirkin. Þegar íslenskir
arkitektar og verkfræðingar komu til
sögunnar varö til íslensk hönnun
mannvirkja; fyrst einstök hús, en smám
saman æ fleiri mannvirki annarrar gerð-
ar.
H.
Áratugum saman einkenndist íslensk
hönnun mannvirkja af eins konar ein-
sýni, þ.e. hönnuðir litu fyrst og fremst á
verk sitt einangrab frá umhverfinu, og
af skorti á að tillit væri tekib til náttúru-
fars og annarra mannvirkja. Á þessu
tímabili risu engu ab síbur allmörg vel
hönnub mannvirki og fögur og alloft
réb tilviljun því (eba augngotur til
næsta nágrennis) ab mannvirkin falla
vel ab umhverfinu og eru traust. Frá
þeim tíma eru mörg dæmi um ab menn
reyndu ab nota íslensk byggingarefni
eins og steinmulning á útveggi (stein-
ingu). En þegar landinn komst í álnir
eftir síðari heimsstyrjöldina og alveg
fram undir 1970, er eins og hönnun taki
UM-
Ari Trausti
Guðmundsson
jarbeblisfræbingur
M........
ab skiptast í tvö horn. Enn voru þeir til
sem unnu heildstæða hönnun og
mundu eftir náttúmfarinu, en miklu
fleiri líkt og gerbu út á þá áráttu íslend-
inga ab vaba yfir allra tær hið næsta sér,
kasta öllu sem eldra er en áratugur og
bjóða náttúmnni byrginn. Flöm þökin,
dreifb byggð, óhæf efni í útveggjum,
flennirúöur og endalaus stílbrot vitna
um þetta. Á þessum tíma var mibbær
Reykjavíkur og margra annarra bæja í
landinu eyðilagður, kassalaga skólar,
snibnir ab mibevrópuloftslagi, risu í
sumum sveimm og hönnun burðar-
virkja tók of lítil mib af atribum eins og
ömm skipmm frosts og þíbu og t.d.
jarbskjálftum. Mörg mannvirki þessa
tímabils em í æpandi mótsögn við um-
hverfið, t.d. verksmibjan í Gumnesi og
mörg fiskibjuveranna.
IIL
Á síbustu tveimur áratugum hafa
mörg viðhorf hönnuba breyst mikib.
Menn skoöa byggðasögu og náttúrufar,
og hyggja að umhverfisvernd. Haldin
eru námskeið fyrir nýútskrifaöa arki-
tekta, m.a. um jarðfræði, veöurfar og
húsgerðarsögu á íslandi. Aftur taka ab
sjást torf- og grjóthlebslur, steining og
klæöningar meö söguöu grjóti. Aö vísu
er enn verib ab rífa, brenna og mölva
niöur hús helsm fmmherja íslenskrar
mannvirkjahönnunar og enn láta menn
sér detta í hug að búa til þarfan leikskóla
úr menningarminjum, augnstinga 19.
aldar hús undir fatabúö með neonljós-
um og brjóta niður allar gamlar brýr
sem ekki em notaöar undir bílaumferö.
Sem bemr fer er þó æ minna um slíkar
aðfarir aö menningu, sögu og rótum
manna. Vissulega er hönnun mann-
virkja einn helsti vitnisburöur um
mannlíf í landinu. Heiöarleiki gagnvart
fortíðinni á hverjum tíma og viröing
fyrir hugverkum og handverki hverrar
kynslóöar er öllum sæmandi; og þá
helst Islendingum sem hafa þó reynt ab
hiröa um sinn mibaldaarf; skmddur
með ræmr í meitlaðri hugsun; og fjárl
vel hannaðar! ■