Tíminn - 13.03.1996, Page 11

Mi&vikudagur 13. mars 1996
IBÍttlM-tflf
15
A Alþingi Islendinga
Skömmu áöur en eyðnin kom
upp sagbi ég í hljóöi viö sjálfan
mig: „Hvaö skyldi veröa langt
þangaö til kynvillingum tekst
aö koma á lagasetningu sem
skyldar alla til athæfis þeirra?"
Áróöurs- og áhrifavald þeirra
fór mjög vaxandi um þær
Fréttir af bókum
Banda-
manna
saga á
hljóbbók
Hljóöbókaklúbburinn hefur gef-
ið út Bandamanna sögu í flutn-
ingi Jakobs Þórs Einarssonar
leikara. Til eru tvær gerðir af
sögunni og varð sú lengri fyrir
valinu, en hún er varðveitt í
Möðruvallabók. Méð útgáfu
þessari er Hljóöbókaklúbburinn
að auka við þaö safn af íslend-
ingasögum sem þegar eru til í
hljóðútgáfu, en þaö eru:
Brennu-Njáls saga, Egils saga
Skallagrímssonar, Grettis saga,
Laxdæla saga og Gísla saga Súrs-
sonar.
Leikgerð Sveins Einarssonar á
Bandamanna sögu var sýnd fyr-
ir tveimur árum, bæöi hér á
landi og á Norðurlöndum. Jak-
ob Þór Einarsson tók þátt í þeirri
uppfærslu og er því vel heima í
sögunni.
Bandamanna saga er á tveim-
ur snældum (1 1/2 klst.). Hljóö-
ritun og framleiðslu annaðist
Hljóðbókagerö Blindrafélagsins.
Þórhildur Elín hannaði kápu.
Bandamanna saga er fyrst um
sinn aðeins seld félögum í
Hljóðbókaklúbbnum og kostar
kr. 1.475. ■
LESENDUR
mundir og úrræðaleysi um
varnir. En svo kom eyðnin og
þá varð bakslag í seglum. Slík
lög komu ekki, þá.
Það var reynt að bregðast við
með því að múlbinda allt
fréttakerfi hnattarins, virkja
það í þágu villandi frétta, og
árum saman fór þessu fram.
Sérstakt kapp var lagt á það að
ekkert samband væri milli
eyðninnar og hegðunar-
mynsturisins"; mikið kapp lagt
á að fela hlutfallstölur. Einnig
átti að vera alveg víst að meðal
fyndist fljótlega, ef nógu mikl-
um peningum yrði til þess var-
ið. En þessi fréttapólitík dugði
ekki því smám saman sá fólk í
gegnurh þetta og skildi að svo
var sem sýndist. Skynsamt fólk
sá að til þess að bjarga sjálfu sér
varð það að hugsa sjálft.
Mesti erfiðleikinn var sá
skortur á sannri líffræði sem
vissulega hvílir eins og skuggi
yfir þeirri jörð sem við byggj-
um. Menn héldu að ekki væri
nema um tvo kosti að ræða,
þann að „guð er oss reiður"
eða þá hinn að engin stefna sé
til og ekkert sé öðru betra eða
verra. Ur ýmsum arabískum
trúarbrögðum höfðu menn
hinn „reiða guð" en hins vegar
var það akademískur boöskap-
ur að „allt er tilviijun" og þró-
un lífsins frá mólekúli til
manns ekki annað en „tilvilj-
anakennt rangl um ríki mögu-
leikanna" eins og „heimspeki"
þess rétttrúnaðar vill hafa það.
Ef fram koma líffræðikenning-
ar sem brjóta í bága við þessi
„lögmál" rétttrúaðra af tvenn-
um tegundum — eins og til
dæmis kenning Ruperts Sheld-
rake um „formskapandi afl-
svæði", lífaflsvæði — er jafnan
nóg af fóthvötum þjónum til
að ofsækja slíkan skilning á
ýmsan hátt. Reyndar hefur
Sheldrake og fjölmargir aðrir í
fylgd hans sótt í sig veðrið síð-
asta kastiö. Það eru þegar
komnar fram virtar kenningar
um að eyðnin eigi sér huglæg-
ar orsakir (í sambandi við raf-
virkni heilans), fari ekki aðeins
eftir smitunarleiðum, og færi
þá að verða stutt í það að hug-
arfar geti leitt af sér heilsufar.
Faraldsfræðilegar rannsóknir
hafa leitt í ljós óvænta hluti
sem kerfið á vissulega erfitt
með að tileinka sér fyrst í stað.
Sem dæmi má nefna að
„spánska veikin" 1918 kom
fyrst upp sama daginn, 12.
september 1918, í Bostun, USA
og Bombay, Indlandi. En hrað-
ar samgöngur tilheyrðu ekki
þeim tíma. „Formskapandi afl-
svæði" veita (meðal margs
annars) nýja innsýn í slík mál.
Þegar eyðnin kom upp 1981
breiddist hún óðfluga út um
bælin, bandarísku, og síðan
um alla jörð. En hafi það gerst
vegna hins ógeðslega lifnaðar,
án smitunar, væri erfiðara að
Poul Vad: „Nord for Vatnajökel".
Danskur texti gefinn út í Ósló 1996.
Útgefandi Gyldendal Norsk Forlag,
147 bls. Ver& NOK 198,-.
„Hver kynslóð speglar sig í
sögunum, og sögurnar breyt-
ast með hverri nýrri kynslóð.
Þær eru óslítandi og duga til
alls. Lesnar á síðasta áratug
tuttugustu aldarinnar eru þær
ef til vill fyrst og fremst kvik-
myndir, eins og Hrafnkels
saga Freysgoða."
Þetta á vel við bók Pouls Vad
„Norðan Vatnajökuls", þar
sem hann segir frá heimsókn
sinni til að skoða sögustaðina
og þá fyrst og fremst Aðalból,
þar sem sagan hafði tekið
hann slíkum heljartökum, ab
lauk með pílagrímsferð á
Frá Alþingi.
sanna slíkt nú en 1918, vegna
samgangna nútímans. Hvað
sem slíku líður ber að líta á
kynvilluna sjálfa sem sjúk-
dóm. Oft er hann sjálfskapar-
víti en það er þó ekki einhlítt
því oft er um einskonar „dá-
leiðslu" að ræða, bioindukti-
on. Forn-íslendingar litu á
eybnina sem hina mestu
skömm og lögbu á hana skatt,
argaskatt, og stæði þingmönn-
um nær að kunna skil á því en
að styðja ósómann með laga-
setningu „samkvæmt erlendri
fyrirmynd".
Það að um sjúkdóm er að
NORSKAR BÆKUR
SICURÐUR H. ÞORSTEINSSON
Landroverjeppa á hina ýmsu
staði sem lýst er í frásögn
hennar norðan Vatnajökuls.
Tilurð og gerð þessarar bókar
minnir mig á ýmsan hátt á
Norðmanninn og dóminíkan-
ann, séra Kjell Arild Pollestad,
sem frelsaðist svo af frásögn-
um íslendingasagna í æsku að
hann fór í og skrifaði um sína
„Islandsfærd", árið sem Vigdís
Finnbogadóttir var kjörin for-
seti íslands.
Poul Vad er danskur rithöf-
undur, fæddur 1927, magister
ræða þyrftu menn að hafa í
huga áður en þeir taka ákvarð-
anir og skapa fordæmi. Menn
vilja af eðlilegum ástæbuni
halda sig að hinu raunhæfa, en
þyrftu ab skilja að það sem hér
var sagt er fyllilega raunhæft.
Illt væri til þess að vita ef þeir
færu að samþykkja „yfirmann-
réttindi" handa kynvillingum
og sæju svo þann árangur að
börn þeirra sjálfra og barna-
börn yrðu þeim raunveruleika
ab bráö.
11.03.96
Þorsteinn Guðjónsson
frá Kaupmannahafnarháskóla,
listráðunautur í Holsterbro og
þátttakandi í Bókmenntahátíð
í Reykjavík 1995, þar sem þessi
bók var rædd. Hann er mikil-
virkur rithöfundur með fjölda
bóka að baki, en sú fyrsta var
ljóðabókin Den fremmede
dag, 1956. Rödd hans er á
margan hátt leiðandi í danskri
og norrænni bókmenntaum-
ræbu.
Bók hans „Rúbrúk" þekkja
íslendingar af þýðingu og
lestri Úlfs Hjörvars í Ríkisút-
varpið árið 1975.
Það er heilt ævintýri að lesa
ferðasögu hans á slóðum
Hrafnkels Freysgoða.
í leit að menningarrótum
Undanúrslit íslandsmótsins í sveitakeppni fara fram um nœstu helgi:
40 sveitir etja kappi
Búið er að draga í riðla fyrir
undanúrslit íslandsmótsins í
sveitakeppni, er hefst nk.
föstudag kl. 15.10. 40 sveitir
eigast þar við í 5 riðlum og
komast tvær efstu sveitirnar í
hverjum riðli áfram í úrslita-
keppnina, sem fram fer í
dymbilviku skv. hefð:
A-riðill
Lyfjaverslun íslands, Rvík (C)
Stefán G. Stefánsson, Nl. eystra (D)
Lífeyrissjóður Austurlands (G)
Guðfinnur KE, Rnes (F)
Hjólbarðahöllin, Rvík (B)
Kaupfélag Héraðsbúa (E)
Landsbréf, Rvík (A)
Sparisjóður Dalvíkur, Nl. eystra (H)
B-riðill
Sparisjóður V-Hún.sýslu (G)
Valur Símonarson, Rnes (F)
Skandia hf. (Suðurl.) (D)
Búlki hf., Rvík (A)
Anton Haraldsson, Nl. eystra (B)
Vatnsveitan, Rvík (H)
Timinn, Rvík (E)
Dröfn Guðmundsdóttir, Rnes (C)
C-riðill
Jóhannes Jónsson, Nl. eystra (G)
Landsbankinn, Seyðisf. (H)
VÍB, Rvík (A)
Aðalsteinn Jónsson, Austurl. (D)
BRIDGE
BJÖRN ÞORLÁKSSON
Hrói Höttur, Rvík (E)
Roche, Rnes (B)
H.P. Kökugerð, Suðurl. (C)
Kaupfélag Skagfirðinga, Nl. vestra
(F)
D-riðill
Sigmundur Stefánsson, Rvík (D)
Borgfirskir bændur, Vesturl. (H)
Bangsímon, Rvík (B)
Hvítir Hrafnar, Rvík (F)
Auðunn Hermannsson, Suðurl. (G)
Samvinnuferðir-Landsýn, Rvík-(A)
ísak Örn Sigurðsson, Rvík (C)
Eiríkur Kristófersson, Vestf. (E)
E-riðill
Landsbankinn, Egilsstöðum (G)
Óskar Elíasson, Vestf. (H)
Flutningsmiðlun Jónar hf., Rnes (D)
Þormóður rammi, Nl. vestra (B)
Borgfirskir frændur, Vesturl. (F)
Ólafur Lárusson, Rvík (A)
Grandi hf., Rvík. (E)
Ingi St. Gunnlaugsson, Vesturl. (C)
Hverjir fara áfram
Eins og sjá má, er sýnt með bók-
staf innan sviga í hvaða styrkleika-
flokki sveitirnar eru, en yfirleitt eru
úrslit ekki alveg eftir bókinni og
gaman að spá fyrir um möguleika
sveitanna. Samkvæmt óformlegri
skoðanakönnun Tímans eiga þessar
sveitir mesta möguleika að mati
nokkurra „sérfróðra" manna:
A-riðill:
Hér má telja landsliðssveit Lands-
bréfa örugga áfram, og B-sveit Hjól-
barðahallarinnar er vissulega líkleg
til að fylgja. Þó er ekki hægt að úti-
loka að sveitir Stefáns G. eða Lyfja-
verslunarinnar komist áfram.
B-riðill:
Einn jafnsterkasti riðillinn aö
mati margra, en óumdeilanlega eru
sveitir Búlka og Antons Haraldsson-
ar fyrirfram líklegastar. Sigurður
Vilhjálmsson mun styrkja sveit An-
tons í þetta sinn. Aðrar sveitir, sem
gætu verið með í baráttunni, eru
sveit Drafnar, sem er Reykjanes-
meistari í sveitakeppni, sveit Skand-
ia og sveit Tímans.
C-riðill:
Sveit VÍB er örugg áfram, en
deildar meiningar eru um hvort B-
sveit Roche muni fylgja. Spámenn
telja að sveitir H.P. Kökugerðar og
Hróa Hattar gætu ógnað sæti þeirra
verulega.
Sveit Verbbréfamarkabar íslandsbanka mun eflaust blanda séríbarátt-
una um íslandsmeistaratitilinn í sveitakeppni. Undankeppni mótsins fer
fram um helgina. Tímamynd bþ
D-riðill:
Bullandi spenna. Samvinnuferð-
ir- Landsýn eru mjög líklegar áfram,
en mikil barátta gæti orðið um ann-
að sætið. Þeir, sem helst gætu ógn-
að B- sveit Bangsímonar, eru sveit
ísaks, sveit Sigmundar og jafnvel
sveit Hvítra Hrafna, sem hefur náð
góðum árangri í ár.
E-riðill:
Opnasti riðillinn að mati margra.
Sveit Ólafs Lárussonar hefur verið
að spila vel í vetur og ætti verð-
skuldað að komast áfram, en barátt-
an um annað sætið verður gríðar-
lega hörö. Þó er líklegast að Siglfirð-
ingamir muni hafa það.
Að lokum fylgir tímatafla móts-
ins, jafnframt því sem spilurum er
bent á að klæðast snyrtilega.
Föstudagur:
1. umferð: 15.10-16.40/17.05.-
18.35
2. umf.: 20.30-22.00/22.25-23.55
Laugardagur:
3. umf.: 11.00-12.30/12.55-14.25
4. umf.: 15.10-16.40/17.05-18.35
5. umf.: 20.30-22.00/22.25-23.55
Sunnudagur:
6. umf.: 11.00-12.30/12.55-14.25
7. umf.: 15.10-16.40/17.05-18.35
Spilaðir eru 24 spila leikir með
innáskiptingu í hálfleik.