Tíminn - 19.03.1996, Page 5
Þriðjudagur 19. mars 1996
^ ~ ^ A>/
íJöíiíftO. kÍub.
5
Kaffileikhúsib: ENGILLINN OG HÓRAN
eftir Lesley Ann Kent. Þýbing: Didda
jónsdóttir. Leikstjóri: Jón Einars Gúst-
afsson. Leikmynd: Þorger&ur Sigur&ar-
dóttir. Ljósahönnun og tæknistjórn:
Björgvin Franz Gíslason. Frumsýnt í
Hla&varpanum 13. mars.
Þetta er einþáttungur eftir
unga bandaríska skáldkonu og
er í rauninni eintal. Þa6 er hér
ein kona, hóran, sem rekur
reynslusögu sína, eða svip-
myndir úr henni. Ég veit ekki
hvort hinn ungi leikstjóri, Jón
Gústafsson, hefur haft fyrir-
mynd að þeirri aðferð að skipta
textanum á milli þriggja
kvenna. En hugmyndin er gób
og verkaði vel í Hlaðvarpan-
um, þökk sé leikkonunum
þremur — að ógleymdum
dansaranum Láru Stefánsdótt-
ur, sem lagði mikið til sýning-
arinnar. Það er hún sem táknar
hugsýnina í líf hórunnar —
engilinn.
Engillinn og hóran er lítið
leikrit og ristir að sönnu hvergi
djúpt. Þetta er verk ungs höf-
undar og ungæðislegt eftir því,
sálfræðin óbrotin. í rauninni er
hér ekkert sem kemur flatt upp
á áhorfandann, þegar hann er
byrjaður ab fylgjast með orb-
ræbu hórunnar, allt fremur fyr-
irsjáanlegt. En hins vegar eru
alveg nógir bjórar í því fyrir
leikhúsfólk sem kann til verka,
og sýning Kaffileikhússins er
vel og fagmannlega unnin af
hálfu allra sem að henni
standa, svo að leikhúsgestir
geta sem oft áður átt góða
stund í Hlaðvarpanum í því
návígi við leikendur sem þar er
boðib upp á.
„Einu sinni vár ég hóra, þab
var gaman." Þetta er stefið í
leiknum. Hóran er afarfær í
sinni grein, en sem vænta má
eru •líkamsmökin henni ekki
fullkosta, hún þráir andlegt
samband og talar mikið um ab
sökkva sér í augu karlmanns-
ins. Svo kemur að því að hún
hittir mann sem hún fer að
elska. Og hvernig skyldi það
enda? Ég þarf varla að rekja
fleira; ástfangin hóra er auðvit-
að í senn hlægilegt og sorglegt
fyrirbæri. Hins vegar hefur
saga hennar sammannlega
skírskotun. Hér er rætt um bæl-
ingu, deyfingu tilfinninganna
sem gerir lífið umberanlegt. Og
hér er brugðið upp mynd af því
hve háskalegt það er að elska.
Er hóran ekki verr farin í lífi
sínu eftir að hafa látið það eftir
sér? Eða er þaö kannski sárs-
aukinn sem færir henni heim
sanninn um að hún er mann-
eskja?
Engillinn og hóran er mynd
af hamingjuþrá konu við nið-
urlægjandi abstæður. Gæti
orðið loftkennt, en hefur góð-
an bakstuðning í raunsæislegu
sviði. Leikurinn missir aldrei
fótfestuna í einhverri tilfinn-
ingaólgu. Þar reynir á leikend-
ur og leikstjóra.
Hugsjón og veru-
leiki hórunnar
Leikkonurnar þrjár, sem
skipta texta hórunnar á milli
sín, eru Bergljót Arnalds, Bryn-
dís Petra Bragadóttir og Ragn-
hildur Rúriksdóttir. Þær gera
þetta allar vel. Þær tákna þrjár
hliðar á persónuleika konunn-
ar. Hér er hin ljósa, barnslega,
auðsærða stúlka, sem hrópar á
einhvern sem hún getur elsk-
að. Þab er hin dökka, grimma
kona í hörðum bransa, sem
hefur nautn af ab niðurlægja
karlkynið. Og svo sú þriðja,
sem breiðir yfir andstæðurnar,
jafnvæg og þroskuð. Ragnhild-
ur myndar þennan jafnvægis-
ás, og að því skapi verður hún
sterkust í sýningunni, en Berg-
Ijót (sú ljósa) og Bryndís Petra
(sú dökka) skila sínu líka af ör-
yggi. Jafnvægið milli þeirra
allra var gott og áhorfandinn
LEIKHUS
GUNNAR STEFÁNSSON
átti hér fágætan kost á að fylgj-
ast úr miklu návígi með breið-
um tilfinningaskala í leik. Það
eitt var skemmtileg leikhús-
reynsla. En hlutur Láru Stef-
ánsdóttur var líka mikill.
Henni tókst meb dansi sínum
að birta konuna ekki síður en
leikkonurnar með öllum sín-
um texta. Mikill er máttur
danslistarinnar.
Didda hefur þýtt textann lip-
urlega, þó ekld alveg hnökra-
laust, og hann er síst grófari
eða groddalegri en viö mátti
búast. En það sem mestu sætir
hér er að leikstjórinn Jón Gúst-
afsson tekur verkið skynsam-
legum tökum. Með leikkonun-
um þrem og dansaranum lán-
ast honum að búa til stílhreina
sýningu og sérstaklega er
mynd kvennanna á sviðinu
falleg, uppstilling þeirra oft
býsna malerísk og áhrifamikil.
Þá sýnir leikstjórinn tilfinn-
ingu fyrir hraða og hrynjandi,
kann að láta þagnirnar verka.
Jón Gústafsson vakti á sér at-
hygli sem útvarps- og sjón-
varpsmaður fyrir allmörgum
árum. Síðan hefur hann numið
leikstjórn í Bandaríkjunum og
þreytir hér frumraun sína. Má
vænta góðs af þessum manni í
leikhúsi okkar og við bjóðum
hann velkominn til starfa.
Leikmyndin er haganleg og
ljósabeiting markviss, en þar er
við erfiðar aðstæbur að búa.
„Hægra megin vi& íhaldif)"
Jón Baldvin Hannibalsson.
Fróölegt var að lesa viðtal Tímans
12. jr.m. við Jón Baldvin. Hann
staðfesti afdráttarlaust, að hann sé
ekki lengur alþýðuflokksmaöur, þó
að hann stýri stjórnmálaflokki með
því nafni, enda reiðubúinn að eigin
sögn að leggja þaö nafn niður.
Hann vill fríverslun í stað verndar-
stefnu og aukna samkeppni í stað
einokunar.
Þetta er svonefnd „frjálshyggja",
sem jafnvel sjálfstæbismenn hika
við að gangast undir. Margir þeirra
hafna henni alfarið, enda meðvit-
andi um ýkjur og ógnir óhefts
markaösbúskapar. Má því með
sanni segja, að Jón Baldvin sé kom-
LESENDUR
inn „hægra megin við íhaldið", eins
og lengi hefir verið fram haldið.
Hann er ekki heldur jafnaðarmað-
ur. Það sannaði hann í stöðu fjár-
málaráðherra, þegar hann setti á
svonefndan „matarskatt" og afnam
stighækkun tekjuskattsins, hvort
tveggja til tjóns fyrir hina tekju-
lágu.
Jón Baldvin vísar í viðtalinu á
Harald Guðmundsson, höfund al-
mannatryggingalaganna. í hans tíö,
segir Jón, var litið á fátæklinga sem
sakamenn, sbr. hreppaflutninga og
sveitarstyrki, er sviptu þá kosninga-
rétti. Við erum þó í dag ekki langan
veg þar frá. Fyrir liggur nefndarálit
til frumvarpsdraga, sem gerir at-
vinnulausa hába vinnumiðlun og
svæðisstjórnum, og sá, sem hefir
verið án starfa í 3 ár, skal sviptur
bótum og „segja sig til sveitar", þ.e.
leita á náðir Félagsmála- eða Trygg-
ingastofnunar, líkt og aldnir eða ör-
yrkjar.
Kratar hafa enn verk að vinna, en
Jón Baldvin má fara sína leið.
Alþýðuflokksmaður
afgamla skólanum
Kaffihúsið er svo intímur
staður að það hæfir vel sem
umgjörð utan um leik af þessu
tagi. Það hefur fest sig í sessi og
er enginn vafi á að andrúm
staðarins á ekki lítinn þátt í
hversu vel hefur oft tekist til
með sýningar í Hlaðvarpanum.
Eftirmáli: Ótíbindi úr
Borgarleikhúsinu
Leikhúsheimurinn hefur að
undanförnu verið í uppnámi
vegna brottreksturs Viðars Egg-
ertssonar úr starfi leikhússtjóra
Borgarleikhússins. Þegar þetta
er ritað, er engan veginn séb
hverjar verða afleiöingar þessa
tiltækis meirihluta leikhúsráðs,
sem taldi sig bundinn af sam-
þykktum félagsfundar Leikfé-
lags Reykjavíkur. Virðist félag-
ið raunar hafa beitt fulltrúa
sína hinni harðvítugustu kúg-
un til að koma þessum gjörn-
ingi fram.
Það hefur um langt skeið ver-
ið flestum ljóst að Borgarleik-
húsið þurfti þess með að fast
væri tekið í tauma, ef takast
mætti að koma því upp úr
þeim öldudal sem það hefur
verið í síðustu ár. Hér þurfti
bæði metnaðarfyllra verkefna-
val og einbeittari listræna for-
ustu. Ástæða var til að ætla að
Viðar Eggertsson gæti veitt
slíka forustu. Hann var valinn
úr allstórum hópi umsækjenda
að vel athuguðu máli og mun
hafa sett fram ýmsar athyglis-
verðar hugmyndir.
En Viðar fékk ekki að reyna
sig. Ástæbur þær, sem meiri-
hluti leikhúsráðs hefur til-
greint fyrir uppsögn hans, eru
ófullnægjandi. Fyrir þann, sem
utan við stendur, virðist aug-
ljóst að eitthvað er þarna á bak
við sem stjórn Leikfélagsins vill
ekki gefa upp. Nútíma atvinnu-
leikhúsi í harðri samkeppni
verður ekki stýrt svo vel sé án
þess að þab komi vib einhverja
sem hagsmuna eiga að gæta.
Það reyndi Stefán Baldursson
þjóðleikhússtjóri óþyrmilega
um árið. Hann stóð þann
storm af sér og hefur síöan tek-
ist vel að leiða starf Þjóðleik-
hússins, svo að staða þess er nú
meb sterkasta móti.
Viðar Eggertsson fékk ekki
tækifæri til að prófa hugmynd-
ir sínar í Borgarleikhúsinu.
Ráðandi öfl í Leikfélaginu
komu í veg fyrir það. Starf og
stefnumótun Borgarleikhúss-
ins er nú í uppnámi og hljóta
leiklistarunnendur að hafa af
því áhyggjur. Þetta stóra leik-
hús er eign allra Reykvíkinga.
Við gerum þær afdráttarlausu
kröfur að þar sé haldið uppi
vönduðu, þróttmiklu og djörfu
leikstarfi. Hagsmunir fárra ein-
staklinga í Leikfélagi Reykja-
víkur mega ekki verða til að
leggja stein í götu þess.
Haraldur Cubmundsson.