Tíminn - 20.03.1996, Blaðsíða 10

10
llffintrinMBMf
Miðvikudagur 20. mars 1996
Auka þarf leibbeiningar-
þjónustu í hrossarækt
Viötal viö Berg Páisson, formann Félags hrossabœnda
í HESTAMÓTUM síbast var á
þab minnst ab rætt hefbi verib
sérstaklega -um stöbu Félags
hrossabænda á nýafstöbnu
Búnabarþingi. „Þab er ekki rétt
ab sérstaklega hafi verib rætt
um stöbu Félags hrossabænda.
Þab var rætt almennt um verka-
skiptingu búgreinafélaganna og
Bændasamtakanna og í hvaba
farvegi þau mál skyldu vera, en
ekki mér vitanlega sérstaklega
um Félag hrossabænda í þessum
efnum," segir Bergur Pálsson,
formabur félagsins, en tíbinda-
mabur HESTAMÓTA hitti hann
ab máli eftir Búnabarþing.
Stóbhestastöbin þarf
ab lifa
— Málefiii Stóðhestastöðvarinnar
í Gunnarsholti voru mikið í unirceð-
unni á Búnaðarþinginu. Hver er
stefna F.hrb. í þessu máli?
„Þab er rétt aö taka það fram í
upphafi að Félag hrossabænda hef-
ur ekkert fjármagn til að standa
undir rekstri á svona stöð. Félagið
er hins vegar alls ekki á móti því að
stöðin sé rekin. Félagið hefur fall-
ist á þá stefnumótun landbúnaöar-
ráðuneytisins ab miðstöb ræktun-
ar, tilraunastarfs og rannsókna
varöandi íslenska hestinn verði
við Bændaskólann á Hólum. Það
er ekki þar með sagt aö Hólar geti
ekki verið með hluta af sinni starf-
semi annars staðar. Á Suöurlandi
er mjög mikib umleikis í hrossa-
rækt og Stóðhestastöðin hefur á
hverju ári laðað til sín þúsundir
fólks af öllu landinu og erlendis
frá. Hún hefur gert mjög mikið
gagn t.d. í markaðsmálum, og því
væri mjög slæmt ef starfið þar
legöist af. Ég get því vel tekið und-
ir þær hugmyndir, sem hreyft hef-
ur verið, að starfsemin þar yrði
undir handarjabri Hólaskóla og lít
reyndar svo á að það gæfi Hólum
og um leið búgreininni sem slíkri
gott tækifæri til ab kynna það sem
er á döfinni í hrossaræktinni á
hverjum tíma.
En ég vek hins vegar athygli á
því að Félag hrossabænda á ekki
Mikib hefur verib umleikis í
æskulýbsmálum þab sem af er
árinu. Æskulýbsdagur var
haldinn hjá hestamannafé-
lögunum á höfuðborgarsvæb-
inu og á Suburnesjum 10.
febrúar.
Um 200 manns komu frá fé-
lögunum Fáki, Mána, Sörla,
neinn fulltrúa í stjórn stöðvarinn-
ar og ekki verið boðið upp á þaö.
Þegar sú stjórn var skipuð, sem nú
er yfir stöðina sett, þá leituðu
Bændasamtökin ekki til félagsins
um tilnefningu. Ég vek ekki máls á
þessu vegna þeirra manna sem
valdir vom í stjórn, þar tókst vel
til. Hins vegar hefði verið skyn-
samlegt að óska eftir því við F.hrb.
að það ætti mann í stjórn, ef þaö
hefur verið meiningin að félagiö
kæmi beint aö þessum rekstri ári
síðar."
Hvetur menn eindreg-
ib tii sameiningar
— Hvernig stanáa mál varðandi
sameiningu Félags hrossabcenda og
Hrossarcektarsambands íslands?
„Þaö mál er í fullum gangi.
Núna er verið aö vinna aö þessu
bæði á Suðurlandi og í Eyjafirði og
Þingeyjarsýslum. Þar er fullur vilji
til aö klára þetta mál fyrir haustið.
Vestur-Húnvetningar eru búnir að
koma þessu í höfn. Hins vegar
verða menn að gæta þess aö það er
deildirnar sem ráða þessu. Abal-
fundur Félags hrossabænda getur
ekki fyrirskipaö þessa breytingu.
Hún þarf að gerast heima fyrir. Áð-
alfundur getur aðeins stabfest. Þab
getur farið þannig ab lengri tíma
þurfi til að ná þessu saman í öllum
fjórðungum. Þá er hugsanlegt að
tvö félagskerfi þurfi aö vera vib
lýði á meðan. Ég sem formaður fé-
lagsins hef talið mjög skynsamlegt
að ganga til þessarar sameiningar
og hvatt menn eindregiö til að
stíga þetta skref."
— En víkjum nokkrum orðum að
stöðu hrossarcektarinnar. Hvemig
metur þú stöðuna í dag?
„Mér sýnist að staðan sé býsna
gób. í ræktuninni hefur náðst góð-
ur árangur og viö erum þar í fljúg-
andi framförum. Hvaö markaös-
málunum viðkemur þá hafa mál
þokast þar. Verb hefur heldur ver-
ið ab hækka. Þaö hefur verið mikið
framboð að undanförnu og í þess-
um viðskiptum eins og öðrum þá
er það dragbítur á ab verbiö hækki.
Ég held hins vegar að þeir bændur,
Heröi, Gusti, Sóta og Andvara.
Æskulýðsdagurinn var haldinn í
Reiðhöll Gusts í Kópavogi og
endaði með glimrandi árhátíb.
Nokkrir atvinnumenn komu
þar fram og skemmtu gestum.
Má þar nefna Atla Guömunds-
son sem sýndi kermakstur, Sig-
urð Matthíasson sem sýndi til-
HEJTA-
MOT
KARI
ARNORS-
SON
sem stunda alvöru ræktun, þurfi
ekki að kvarta undan verðinu. Nú í
vetur er verið að temja gríðarlegan
fjölda hrossa á Suðurlandi. Hvat-
inn er sjálfsagt ab verulegu leyti
fjórðungsmótið fram'undan. Ég á
von á því að mestur hluti þessara
hrossa seljist, það sem á annaö
borð er söluvara. Það er hins vegar
slæmt fyrir greinina aö þaö er allt-
af öðru hverju verið að bjóða fram
hross, sem alls ekki er söluvara.
Þeim hrossum á bara að farga."
— Hvað um þá stefnu sem nú hef-
ur verið mörkuð í mótahaldinu afLH,
þ.e. að landsmótin verði annað hvert
ár, en fjórðungsmótin verði lögð nið-
ur?
„Mér finnst þetta jákvætt.
Landsmótin hafa verið mikil lyfti-
stöng fyrir hrossaræktina. Þörf fyr-
ir fjórðungsmótin hverfur við
þessa breytingu. Héraðssýningar,
sem hafa verið ab stækka ár frá ári,
yrbu þá haldnar það ár sem ekki er
landsmót. Auðvitað verða þær
misöflugar eftir landsvæðum, en
það eru fjóröungsmótin líka. Ég er
viss um að t.d. Austfirðingar, sem
koma kannski til með að sjá mest
eftir fjórðungsmótunum, geta
haldið glimrandi héraðssýningu
sem vekja myndi athygli. Ég er hér
reyndar að lýsa minni persónulegu
skoöun, en ekki félagsins. Félag
hrossabænda hefur ekki verið
beinn aðili að landsfjórðungsmót-
um. Ræktunarþátturinn hefur ver-
ið í höndum hrossaræktardeildar
Bændasamtakanna. Þaö er hins
vegar kominn tími til að skoða það
hvort búgreinafélagið á ekki að
koma með beinum hætti inn í
samstarfið við LH um mótahald.
Þessi mót skipta framleiðendur
reiðhesta afar miklu máli."
þrif á alhliða hesti, en Sigurður
var jafnframt heiðraður sem
hestaíþróttamaður ársins. Sigur-
björn Báröarson sýndi uppbygg-
ingu hests meö fimiæfingum og
Siguroddur Pétursson lék listir
sínar á Eldi, en þeir félagar fá
margan áhorfandann til að
standa á öndinni. ■
Leiöbeiningarþjónust-
una þarf aö auka
— Efvið víkjum nokkmm orðum að
leiðbeiningarþjónustunni. Hvað viltu
segja um hana eins og hún er í dag?
„Leiðbeiningarþjónustan hefur
fyrst og fremst birst okkur hrossa-
bændum gegnum kynbótadóm-
ana, en minna heima á búunum.
Þessu þarf að breyta og færa til nú-
tímalegra horfs. Héraðsráöunaut-
arnir í hrossarækt þurfa ab geta
komið heim til bóndans, skoðab
stób hans og gefiö honum ráb. Það
væri t.d. mjög mikill fengur ab því
að rábunautur kæmi seinni hluta
vetrar og skoðaði þau unghross
sem verib væri ab temja, einkum
þó hryssur og stóðhestsefni. Það
væri hægt að hugsa sér að ráðu-
nauturinn grófflokkaöi í þrjá
flokka A, B og C. í A-flokk færu þau
hross, sem væru talin góð til fram-
ræktunar, og hiklaust ætti ab halda
áfram með. í B-flokk færu þau
hross, sem rétt væri að skoða betur
og halda áfram að temja og sjá
hvernig úr rættist, en í C-flokk þau
hross sem ekki ætti að vera með í
ræktunarstarfinu. Þetta kalla ég
leiðbeiningar. Fyrir utan þetta eru
svo leiðbeiningar um fóbrun og að-
búnað og hugsanlega tamninga-
ferli. Auðvitað verður það bóndinn
sem tekur ákvörðun um sína rækt-
un, en hann hefur þá ákveðnar
ráðleggingar viö aö styðjast, sé
þjónustan fyrir hendi og hann vill
nýta hana.
Af því ab við vorum að tala um
Stóöhestastöðina áðan, þá má hik-
laust segja ab starfsemin þar hafi
verið eins konar ieiðbeiningar-
þjónusta, því þar hafa hrossabænd-
ur um land allt haft ákveðið við-
mið. Það er m.a. einn þátturinn
sem veldur því að Stóðhestastöðina
á ekki ab leggja niður.
Þaö er hins vegar þannig með
ráðunautaþjónustuna að ekki er
fjármagn til að auka hana mikib.
Hjá Búnaðarsambandi Suðurlands
veitti okkur ekki af því að hafa
ráðunaut í fullu starfi, en það er nú
aöeins hálft starf. Ég sé það fyrir
mér að taka verður upp þjónustu-
gjöld þar sem menn greiði fyrir
komu ráðunautarins. Ég á ekki viö
að öll laun hans verði greidd með
þessum hætti, en hluta af kostnaði
við leiðbeiningarþjónustuna verði
mætt með þjónustugjöldum.
Hrossaræktin er farin að skipta þab
miklu máli í landbúnaðinum að
það er ekki forsvaranlegt annab en
menn eigi þar kost á aukinni fag-
legri þjónustu. Það á líka að leiða til
þess ab búgreinin skili meiri hagn-
aði. Þjónustugjöldin ættu þannig
aö geta komið tvöfalt til baka."
Æskulýbsstarfsemin blómstrar
Bergur Pálsson.
Hrossaræktin á Suöur-
landi stendur vel
— Nú ert þú líka formaður Búnað-
arsambands Suðurlands. Ertu ekki
nokkuð áncegður með stöðu hrossa-
rcektarinnar á Suðurlandi um þessar
mundir?
„Jú, hrossaræktin á Suðurlandi
stendur vel. Mér finnst nú hins veg-
ar ekki rétt af mér sem formanni
hrossabænda á landsvísu að miklast
mjög yfir því. Þó er það svo að nú er
sennilega hvað mest úrval kynbóta-
hrossa á Suðurlandi. En vib Sunn-
lendingar erum okkur vel meðvit-
aðir um að það hafa verið kynbóta-
hross úr öðrum fjórðungum sem
hafa bætt okkar hross.Þannig á það
líka að vera í ræktuninni að menn
noti það sem best er á hverjum
tíma. En ég vil gjarnan koma því að,
að þó ræktunarmarkmið Bænda-
samtakanna sé að rækta úrvals sýn-
ingarhross, þá geta menn ræktað
góð hross þó það séu ekki allt topp-
ar. Við nokkrir bændur hér í Land-
eyjum höfum t.d. notað stóðhesta
sem eru úr góðri ræktun, sýndir og
meö 1. verðlaun. Þeir geta ekki af
sér sýningarhross, en aftur prýðileg
reibhross til ferbalaga og fjölskyldu-
nota. Slík hross eru góð söluvara og
þess vegna teljum við þessa hesta
verðmæta. Ég nefni t.d. Sörla frá
Stykkishólmi. Hann gefur trausta
tölthesta, auðtamda og nægilega
viljuga. Hrossin falla hins vegar
ekki sérlega vel að þeim bygging-
arskala sem nú er notaöur. Okkur er
hollt að muna það að almenningur,
sem notar hross sín til útreiða og
ferðalaga, hefur sjaldnast ánægju af
né vald á ab ríða topphrossunum.
Þaö sama gildir um útlendingana.
Þessum markaði má ekki gleyma." ■
Rá&stefna um
æskulý&smál
Sunnudaginn 24. mars n.k. gengst
Æskulýðsnefnd LH og HÍS fyrir ráð-
stefnu um æskulýðsmál í hesta-
mannafélögunum. Ráðstefnan
verður í íþróttamiðstöbinni í Laug-
ardal. Þar veröa flutt margvísleg er-
indi. Ráðstefnan er framhald félags-
málanámskeiðs, sem haldib var í
Munaðarnesi í haust og þótti takast
mjög vel. Vonast er eftir þátttöku
frá öllum hestamannafélögum í
landinu.
Rábstefnan hefst kl. 9.00 og
stendur til kl. 18.00. ■
Von er á Svarti frá Unalœk í skeibeinvígib. Knapi hans á myndinni er
Þórbur Þorgeirsson.
Graddamót í Gunnarsholti
Sunnudaginn 24. mars ver&ur
opið hús í Stóðhestastöðinni í
Gunnarsholti. Dagskráin hefst
kl. 14.00. Þar fer fram mjög
nýstárleg keppni sem hlotið
hefur nafnið GRADDAMÓT
'96.
Þessi keppni er haldin í sam-
vinnu við Skeiðmannafélagið
og veröur keppt í 150 metra
skei&i og tölti. Eins og nafnið
bendir til, þá verður einungis
hægt að koma með graðhesta til
képpni, þ.e. riðið heilum hesti
eins og forsvarsmenn stöbvar-
innar kalla það. Keppnin er op-
in öllum sem yfir slíkum hest-
um ráöa og heyrst hefur að til
leiks komi margir af bestu stóð-
hestum landsins. Skráning fer
fram hjá Páli Bjarka Pálssyni í
símum 487-5320 og 487-5319
fyrir föstudaginn 22. mars. Auk
verðlaunagripa mun Hrossa-
ræktarsamband Suðurlands
veita verðlaun. Knapi á fyrsta
skeiðhesti fær ókeypis folatoll
undir Reyk frá Hoftúni og knapi
á efsta hesti í tölti folatoll hjá
Andvara frá Ey.
Þau nöfn, sem heyrst hafa
nefnd í skeiðið, eru Svartur frá
Unalæk, Reykur frá Hoftúni og
Kveikur frá Miösitju og í tölti
Logi frá Skarði, Óríon frá Litla-
Bergi, Víkingur frá Voðmúla-
stöðum og Smári frá Borgarhóli.
Stefnt er að því að vera með
einvígi aldarinnar í skeibi þar
sem fram koma bestu skeiðhest-
ar meðal stóðhesta.