Tíminn - 21.03.1996, Side 4

4

Fimmtudagur 21. mars 1996
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Cu&mundsson
Ritstjórn og auglýsinqar: Brautarholti 1. 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmibja hf.
Mánabaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verð í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Innlegg í umræbuna
um sjúkrahúsin
Sjúkrahús og sjúkrastofnanir eru endastöðin í
heilbrigðiskerfinu og sú starfsemi sem kostar
mesta fjármuni. Fast að tuttugu milljarðar
króna fara til þessarar starfsemi og miklar kröf-
ur eru um viðbótarframlög til þess að mæta
þeim verkefnum sem fyrir liggja.
Miklar framfarir hafa orðið í læknavísind-
um, ný lyf koma á markaðinn, ný tækni við
aðgerðir og aukin þekking. Allt þetta breytir
þeirri starfsemi sem fram fer á sjúkrahúsunum
og knýr á um endurmat.
Framlög til sjúkrahúsa eru ákveðin á fjárlög-
um hverju sinni og mikil átök hafa verið um
þessi mál, tengd fjárlagagerðinni fyrir árið
1996. Heilbrigðisráðherra hefur lýst þeim vilja
sínum að láta kanna möguleika á auknu sam-
starfi stóru sjúkrahúsanna á höfuðborgar-
svæðinu og nálægra sjúkrahúsa. Einnig mögu-
leikana á aukinni verkaskiptingu og betri nýt-
ingu þeirra mannvirkja og tækja sem fyrir
hendi eru í þessum stofnunum. Nokkur upp-
hæð var tekin til hliðar í því skyni að nota til
hagræðingar í þessum sjúkrahúsum.
Nefnd hefur unnið að þessum málum síð-
ustu mánuðina og hefur nú skilað frá sér til-
lögum um ýmsar aðgerðir. Hér skal ekki lagt
mat á þá tillögugerð, en ekki er annað að sjá
en nefndin hafi haft bærilegan vinnufrið og
unnið sitt verk án stöðugrar umfjöllunar op-
inberlega. Tillögugerðin er mikilvægt innlegg
í umræðurnar um sjúkrahúsin og hlutverk
þeirra.
Ríkisendurskoðun hefur á undanförnum ár-
um dregið að sér miklar upplýsingar um rekst-
ur sjúkrahúsanna í landinu. Stofnunin hefur
komist að þeirri niðurstöðu eftir þá vinnu að
nauðsynlegt sé fyrir heilbrigðisyfirvöld að
kveða á um verksvið og verkaskiptingu sjúkra-
húsanna, þannig að þeirri þjónustu, sem
hverju sjúkrahúsi er ætlað að veita, sé sem
hagstæðast fyrirkomið. Sú vinna, sem unnin
hefur verið á Reykjavíkursvæðinu, hlýtur að
verða gagnlegt innlegg í þetta verkefni.
Nokkuð ber á því að í umræðunni um
sjúkrahúsin stangist á gagnstæð sjónarmið
um hlutverk sjúkrahúsanna á landsbyggðinni
og í höfuðborginni. Annars vegar að bættar
samgöngur hljóti að verða til þess að safna
sem flestum landsmönnum inn á sjúkrahúsin
í höfuðborginni og hins vegar að bættar sam-
göngur virki í báðar áttir og bjóði upp á frekari
verkaskiptingu en nú er. í anda síðara sjónar-
miðsins verður að vinna, ef tryggja á sjúkra-
húsþjónustu í öllum landshlutum.
Skipt um sjávarútvegsráöherra
Þá eru íslendingar búnir að skipta um sjávarútvegs-
ráðherra. Samkvaemt frétt í Tímanum í gær er Krist-
ján Ragnarsson ekki lengur í ekilssætinu í sjávarút-
vegsdrossíu þjóðarinnar, eins og hann hefur veriö
um nokkurra ára skeiö. Arthur Bogason, formaður
smábátasjómanna og æðstistrumpur í Breiðmagafé-
laginu, hefur nú hrifsað völdin og
heldur um strengina sem stjórna
Þorsteini Pálssyni.
Það er reiður maöur sem nú hefur
veriö sviptur völdum, og hinn óform-
legi fyrrverandi sjávarútvegsráðherra
á erfitt með að skilja hvað það er sem
veldur því að hann hefur skyndilega
misst völdin. Hann sem gerði allt rétt,
var góður við Þorstein, sinnti sínu í
flokknum og hefði þess vegna verið
tilbúinn til að kjósa Guörúnu Péturs-
dóttur sem forseta, bara ef Þorsteinn
hefði leyft honum að vera raunveru-
legur sjávarútvegsráðherra áfram og
ráða bak við tjöldin.
Verstur þeim sem unna honum
mest
Og Kristján bendir á í Tímanum að það veki nátt-
úrlega sérstaka athygli að Þorsteinn sé verstur þeim
sem unna honum mest, en sé svo góður við þá sem
eru vondir við hann. Þetta er náttúrlega rakið óeðli í
Þorsteini. Smábátasjómenn hafa vaðið uppi meö
sérkröfur og frekju, uppnefnt Þorstein og gert lítið úr
honum á almannafæri milli þess sem þeir halda
uppi stööugum flaumi gífuryrða. Og í stað þess að
ráða sér lögfræðing og heimta opinbera rannsókn
hjá saksóknara eins og aðrir kirkjunnar menn, þá
brosir Þorsteinn bara og kyssir á vöndinn.
Stórútgerðin hins vegar, sem Kristján er fulltrúi
fyrir og hefur hegðað sér nánast óaðfinnanlega allt
þetta og síðasta kjörtímabil, má hins vegar eta það
sem úti frýs. Þeir, sem allan þennan tíma hafa séð
um að Þorsteinn sé ósnertanlegur í sínum ráöherra-
stól, þurfa nú á áfallahjálp að halda eftir þessi dram-
atísku vinslit.
En það er ekki eins og LÍÚ sé eitt um að þurfa
áfallahjálp. Smábátasjómenn hafa nánast frá stofn-
un félagsskapar trillukarla troðið illsakir viö stjórn-
völd og þá sérstaklega núverandi sjávarútvegsráð-
herra, Þorstein Pálsson. Þessi ágreiningur er raunar
orðinn svo inngróinn að það er
orðið hluti af sjálfri skilgreiningu
þess að vera trillukarl, að hata Þor-
stein Pálsson og þá ríkisstjórnina.
Nú er þessum mikilvæga þætti í
sjálfsímynd smábátasjómanna
skyndilega kippt burt og í staðinn
er Þorsteinn allt í einu orðinn að
hetju trillukarla. Er furða að smá-
bátasjómenn um land allt séu nú
hver af öörum að leita sér áfalla-
hjálpar og sálfræðiþjónustu gjör-
samlega eyðilagðir og í leit að sjálf-
um sér?
Heimsendiskenningar
Því er það aö nú þegar þorskurinn er loksins farinn
að gefa sig og árangur veiöistjórnunar virðist vera að
koma fram, þá er sjávarútvegurinn meira og minna
lamaður vegna þess sálræna áfalls sem Þorsteinn
Pálsson hefur nú kallaö yfir veiðihluta íslensks sjáv-
arútvegs. Það skyldi því engan undra þó Vottum Je-
hóva gangi vel að safna áhangendum að heimsend-
iskenningu sinni þessa dagana. Með Leikfélagið,
biskupsmálið, Langholtsmálið, réttindi og skyldur
opinberra starfsmanna, forsetaframboðin, svíns-
hausa á þingtröppunum, sparnaðinn í heilbrigðis-
kerfinu og eyðingu ósonlagsins í öllum fréttatímum
og blöðum dag eftir dag er ekki nema eðlilegt að ein-
hverjum detti heimsendir í hug.
Og nú þegar Arthur Bogason er orðinn sjávarút-
vegsráðherra í stað Kristjáns Ragnarssonar, er Garri
farinn að hallast að því að eitthvað mjög dramatískt
sé aö gerast í jafnvægi náttúrunnar og þjóðfélaga á
jörðinni. Kannski það sé tímabært að fara að kynna
sér þessar heimsendiskenningar? Garri
Verkalýðsforingjar í villum?
Páll Pétursson félagsmálaráðherra lagði fram í
fyrradag frumvarp til laga um stéttarfélög og
vinnudeilur. Þetta frumvarp er búið að vera lengi í
bígerð og aðilar vinnumarkaðarins hafa verið með
í gerð þess og mótun nánast á öllum stigum, enda
byggir frumvarpið á áfangaskýrslu vinnuhóps um
samskipti á vinnumarkaðnum, en í þeim hópi
áttu aðilar vinnumarkaðarins fulltrúa og réðu
miklu um starfið.
Alþýðusambandið hefur hins vegar brugðist
óvenjulega hvasst við
framlagningu frum-
varpsins og síður en svo
sparað stóru oröin. For-
seti ASÍ talar um að
stríðshanska hafi verið
kastað og hótar öllu illu
í samskiptum á vinnu-
markaði. Stjórnarand-
staðan á þingi hefur
gripiö tóninn og Svavar
Gestsson boðar ragna-
rök ríkisstjórnarinnar út af þessu
máli.
Allir í sama flokki
Viðbrögö af þessu tagi eru fyrir ýmissa hluta
sakir athyglisverö, ekki síst þar sem þeir sem mest-
an hávaðann framkalla eru allir flokksbundnir í
stjórnarandstöðuflokkum og raunar flestir for-
ustumenn í Alþýðubandalaginu. Spyrja má hvort
ekki sé pólitísk beintenging milli þingmanna Al-
þýðubandalagsins, sem flytja stóryrtar ræður á
þingi, og svo þeirra forustumanna í Alþýðubanda-
laginu sem halda um stjórnvölinn í verkalýðs-
hreyfingunni. Og ef slík beintenging er fyrir
hendi, sem flest bendir til að sé, þá hljóta menn
aö spyrja hvernig hún virki; eru þaö stjórnarand-
stööu-sjónarmið sem ráða málflutningi ASÍ, eða
eru það fagfélagsleg sjónarmið verkalýösbarátt-
unnar sem ráða málflutningi þingmanna Alþýðu-
bandalagsins? Því miður komast menn ekki hjá
því að hallast að hinu síðarnefnda í ljósi þess
hvernig málflutningur verkalýösforustunnar hef-
ur verið.
í fyrsta lagi eru verkalýðsforingjar a.m.k. tvísaga
um hvernig og hvenær félagsmálarábherra hafi
kastab þessum mikla stríbshanska. Ari Skúlason,
framkvæmdastjóri ASÍ, segir í Tímanum í gær að
honum hafi verið kastað fyrir nokkm, þegar fé-
lagsmálaráöherra kynnti frumvarp sitt fyrir ein-
staka þingmönnum stjórnarliðsins. Forseti ASÍ
segir hins vegar í DV að það hafi verið framlagn-
ing frumvarpsins orsakaði þessa sprengingu í
fyrradag, og að menn hafi samstundis boðað mib-
stjórnarfund.
Verkalýðsforingjarnir segjast hafa verið í miöj-
um klíðum að semja við atvinnurekendur um
málið og að þeir hefðu getað náð niðurstöðu með
samningum. Fresturinn til slíkra samninga, sem
allir vissu um, rann út fyrir 3 vikum. Síðan hefur
ekkert nýtt gerst í málinu, þrátt fyrir að ljóst væri
að efnisatriðin sem á
milli bar voru ekki stór-
vægileg, ekki aö mati
atvinnurekendanna í
það minnsta. Fram-
lagning frumvarpsins
lá því í loftinu, enda
haföi hún verið boðuö
af ráðherra ef formleg
niburstaba kæmi ekki
út úr samningaviðræö-
um.
Onýtt mál?
Loks er það vægast sagt einkennileg niðurstaða
ef það að leggja fram frumvarpið á þingi „ónýtir
málið", eins og verkalýðsforingjar fullyrtu í DV í
gær. Hvað er ónýtt? Samningaviðræðurnar þar
sem ekkert var aö gerast? Frumvarpið fer til þing-
nefndar þar sem væntanlega eru gerðar einhverjar
breytingar á því, og það vakti athygli að félags-
málaráðherra minnti á þá skyldu þingnefnda að
taka tillit til utanaökomandi athugasemda frá ab-
ilum máls.
Nú kann að vera að á frumvarpinu séu gallar og
jafnvel stórir gallar. Málflutningur verkalýðsfor-
ingjanna er hins vegar ótrúverbugur, misvísandi
og ekki boðlegur okkur sem viljum teljast til
verkalýössinna. Hann er í rauninni lítið annað en
slagorð og mabur fær á tilfinninguna að meb gíf-
uryrbaflaumnum eigi að vega upp á móti þeirri
gagnrýni, sem komið hefur fram á getuleysi verka-
lýðsforustunnar í kjaramálabaráttunni. Vonandi
kemur fram vel útfærð og undirbyggð gagnrýni á
frumvarp rábherrans frá ASÍ, eitthvab sem hægt er
að leggja mat á og taka til. Stóryrðasúpa ein sér
gerir engum gagn og spillir aðeins fyrir verkalýðs-
hreyfingunni til lengdar — ekki síst þegar hún
gefur með svo áberandi hætti til kynna að það
kunni að vera einhverjir flokkslegir stjórnarand-
stöðuhagsmunir sem ráða ferbinni.
-BG
a Frumvarp féUgsmálartöhcrra-
'lRáðherra hefur kastað
stríðshanskanum..........
n stéttarfélðR og vinnudciíur
vekur harkalcg viðbrögð:
Á víbavangi