Tíminn - 21.03.1996, Blaðsíða 5
Fimmtudagur 21. mars 1996
ItfolffrlfMI
5
Bragi Michaelsson:
Stjórnarkosning í Starfs-
mannafélagi ríkisstofnana
Nú standa yfir kosningar
til stjórnar í Starfs-
mannafélagi ríkisstofn-
ana. Að þessu sinni eru tveir
frambjóðendur sem bjóða sig
fram í formannskjöri og tíu
manns hafa gefið kost á sér í
framboð í aðalstjórn félagsins.
Þessar kosningar fara þannig
fram að öllum félagsmönnum
hafa verið send kjörgögn, sem
þeim ber aö endursenda að
kosningu lokinni til skrifstofu
félagsins í Reykjavík.
Um hvab snúast þessar
kosningar?
Kosningar til stjórnar í verka-
lýðsfélögum ná afar sjaldan út
fyrir þröngan hóp manna sem
sitja í trúnaðarráði félaga og í
reynd hafa gert félögin að eins-
konar sjálfseignarstofnunum.
Þetta hefur þó verib að breyt-
ast, því í tveimur félögum, það
er í Dagsbrún í Reykjavík og
Starfsmannafélagi Reykjavíkur-
borgar, hafa farið fram al-
mennar kosningar til stjórnar
og um formenn. Nú standa yf-
VETTVANCUR
„Er ekki kominn tími til
að við sjáum eitthvað af
þeim bata, sem sést hef-
ur í uppgjöri fyrirtcekj-
anna að undanfómu?
Viljum við ekki ná fram
bœttum launakjömm?
Eða á stefna félagsins að
vera sú að félagsmenn í
SFR verði að tilheyra
lœgstlaunuðu launþegum
í landinu?"
ir kosningar í SFR og er eins og
fyrr segir kosið milli tveggja
manna í formannskosningu.
Það er fagnaðarefni að félags-
menn í jafn stóru verkalýðsfé-
lagi og SFR hafi áhrif á það
hvernig forusta félagsins er
saman sett.
SFR er eitt af þeim félögum
sem teljast til láglaunafélaga og
er ég viss um að mörgum
myndi bregða í brún ef þeir
kynntu sér hvernig þeir launa-
taxtar eru sem félagsmenn fá
greitt eftir. Konur eru í meiri-
hluta innan félagsins, eða um
70%, fæstar þeirra vinna yfir-
vinnu og verða því ab láta
launataxtann duga til fram-
færslu.
Við, sem höfum gefið kost á
okkur til forustu meb framboði
gegn tillögu trúnaðarmanna-
rábs, viljum með því leggja
áherslu á aö breytinga er þörf
hjá félaginu.
Er forustan starfi sínu
vaxin?
Sú forusta, sem setið hefur í
félaginu síðastliðin sex ár, hef-
ur gert þrjá kjarasamninga sem
litlu hafa skilað í launaumslag
félagsmanna.
Ég vil þó taka fram að það er
mitt álit að ekki sé við stjórn fé-
lagsins eina að sakast í þeim
efnum.
Formannsframbjóðandi
trúnabarmannaráös hefur þeg-
ar lýst því yfir ab hann ætli ab
fylgja sömu stefnu. Því hljót-
um við ab spyrja um það, góð-
ir félagsmenn, hvort ekki sé
kominn tími til að breyta um
forustusveit í SFR. Er ekki kom-
inn tími til að við sjáum eitt-
hvað af þeim bata, sem sést
hefur í uppgjöri fyrirtækjanna
að undanförnu? Viljum við
ekki ná fram bættum launa-
kjörum? Eða á stefna félagsins
að vera sú að félagsmenn í SFR
verði að tilheyra lægstlaunuðu
launþegum í landinu?
Þessu getum við breytt með
því að kjósa nýja forustu í fé-
lagið og meb því leggja grunn
að nýrri launastefnu félagsins.
Ég hef lagt á það áherslu að
félagið setji fram kröfur um að
starfsmat verbi notað sem
grundvöllur að nýjum kjara-
samningi.
Það liggur þegar fyrir að
starfsmannafélög sveitarfélag-
anna hafa náb fram kjarabót-
um umfram okkar félagsmenn
með því að nota starfsmat til
grundvallar í sínum kjara-
samningum.
Um leið og ég skora á ykkur
að taka þátt í kosningunni og
veita mér stuðning, vil ég
benda ykkur á að þau Hulda
Theodórsdóttir, Óli M. Lúð-
víksson, Lovísa Þorleifsdóttir
og Ingólfur Þórarinsson hafa
stutt mig og vænti ég þess ab
þið sýnið þeim einnig stubning
í stjórnarkjöri.
Höfundur er frambjóbandi í formanns-
kjöri SFR.
Handritasýning í Þjóöarbókhlööunni:
Eiginhandarrit eld-
prestsins og Jóns forseta
í tiiefni af því að 150 ár eru lið-
in síban stofnab var til hand-
ritasafns, sem síbar varb ab
handritadeild Landsbókasafns-
ins, var opnub handritasýning í
síbustu viku sem stendur til 18.
maí.
Eingöngu verður sýnt úr hand-
ritum sem vistuð voru fyrsta árið í
Landsbókasafninu, 1846, m.a.
eiginhandarrit ýmissa þjób-
kunnra manna, svo sem Brynjólfs
Sveinssonar biskups, Árna Magn-
ússonar prófessors í Kaupmanna-
höfn, Skúla Magnússonar land-
fógeta, Eggerts Ólafssonar skálds,
Jóns Steingrímssonar eldprests og
Jóns Sigurðssonar forseta.
Frumstofn handritadeildarinn-
ar má rekja til séra Jóns Halldórs-
sonar (1665-1736) prófasts í Hít-
ardal. Safnið varðveittist í ætt-
inni, en á síðari hluta 18. aldar og
fram á þá 19. var safnið í eigu
Steingríms Jónssonar biskups,
sem jók það mjög um sína daga.
Ári eftir dauða biskups fékkst
konungsúrskuröur sem gaf leyfi
til kaupa á safninu. Útgáfudagur
úrskurðarins, 5. júní 1846, er nú
talinn afmælisdagur handrita-
deildar.
Nú, 150 árum síðar, verða því
haldnar þrjár handritasýningar á
afmælisárinu. Fyrsta sýningin
verður á 1. hæð Þjóðarbókhlöð-
unnar og er opin á sama tíma og
safnið, kl. 8.15-19 mán.-fös., en
10-17 á laugardögum. ■
í þessu handríti, sem er til sýnis á handritasýningunni, er m.a. kvœbi sem
Steingrímur lónsson orti vib andlát Hannesar Finnssonar, forvera síns á
biskupsstóli.
A þessum árstíma birtast árs-
reikningar stórfyrirtækjanna.
Sem betur fer virðast mörg
vera að rétta úr kútnum eftir að
hafa átt erfitt lengi og loksins
hefur þjóðin skilning á ab til
þess að allir geti haft þab sem
best er nauðsynlegt að atvinnu-
starfsemin á landinu sé blóm-
leg.
Þær raddir eru sem betur fer
hljóðnaðar sem formæla þegar
einhverjum tekst að sýna hagn-
að eða „gróða", sem svo oft var
talað um eins og þar væri eitt-
hvað óheiðarlegt á ferðinni.
En það græöa ekki allir og þótt
heildarniðurstaða í fyrirtæki
sýni hagnaö er alltaf eitthvaö
um að kröfur tapist í viðskipt-
um. Þetta er nokkuð sem fylgir
öllum rekstri, þab er áhætta að
selja út á „krít".
Á liðnum árum hafa mörg fyr-
irtæki orðið gjaldþrota og
stundum hafa stór gjaldþrot
leitt af sér önnur gjaldþrot. Sam-
keppnisaðilar þeirra sem urbu
gjaldþrota hafa líka tapað þegar
þeir hafa þurft að keppa við
undirboð, byggð á þeirri ósvífni
sem felst í að halda áfram rekstri
eftir að löngu er siglt í strand.
Enginn vorkennir þeim sér-
staklega sem tapa fé í almenn-
um rekstri sínum, hvorki vegna
tapaðra krafna né ósanngjarnrar
samkeppni. Menn verða bara að
bíta á jaxlinn, hagræða í rekstri
sínum og vona að þeim takist
smám saman að vinna sig út úr
vandanum. Og það verður að
vera á þeirra eigin ábyrgð, þeirra
eigin áhættu. Þeir geta ekki sagt
við viðskiptavini sína: „Ég tap-
aði svo miklu á þessu og hinu
Frá
mínum
bæjar-
dyrum
LEÓ E. LÖVE
fyrirtækinu sem fór á hausinn
ab ég verð ab hækka reikning-
inn til þín." Slíkt gengur ekki í
frjálsri samkeppni, þá snúa við-
skiptavinirnir sér bara annað.
Lánastofnanirnar eru kapituli
út af fyrir sig í þessum efnum.
Engum finnst neitt athuga-
vert þegar þab heyrist ab vegna
útlánatapa þurfi þær aukinn
vaxtamun og öllum virðist finn-
ast hræðilegt þegar þær tapa
peningum.
Hvers vegna gætir þessarar
vorkunnsemi gagnvart Iána-
stofnunum? Eiga þær eitthvað
frekar skilið samúb en önnur
fyrirtæki? Eiga þær að geta látið
skilvísa viðskiptavini sína greiða
tapið af eigin útlánamistökum?
Ab sjálfsögðu ekki. Lánastofn-
anir eiga jafnvel enn síður en
aðrir skiliö að vera sýnd vor-
kunnsemi. Eru það ekki helst
þær sem eiga að geta séð hvenær
farib er að halla undan fæti hjá
viöskiptavinunum? Og eru það
ekki einmitt þær sem eiga að
stöbva rekstur vonlítilla aðila
sem em ab skemma fyrir öllum í
viðskiptalegu umhverfi sínu?
Mér finnst taka steininn úr
þegar menn tala um það meb
miklum alvörusvip að útlána-
töpin séu svo og svo mikil, jafn-
gildi verðs svo og svo margra
skuttogara, leikskóla eða annars.
Það er talað eins og verömætin
hafi gufað upp. Svona lagað
heyrist jafnvel frá hagfræði-
menntuðum mönnum.
Vissulega er hægt að tala
svona þegar verðmæti farast í
bruna eða slysum. En peningar
sem farið hafa út í þjóðfélagið
hafa komið að nákvæmlega
sama gagni þar, hvort sem þeir
eru endurgreiddir tii lánastofn-
ananna eða ekki. Það hefur ekk-
ert farið forgörðum þótt lána-
stofnunin geti ekki fært þetta fé
til eignar, það nýtist þá bara
annars staðar í þjóðlífinu.
Eigum við ekki að færa pen-
ingamálaumræðuna á hærra
plan og hætta að vorkenna lána-
stofnunum?