Tíminn - 21.03.1996, Blaðsíða 10

14

Fimmtudagur 21. mars 1996
Gerbur Steinþórsdóttir:
Kominn heim
á Sölvhólsgötu
Saga af brjóstmynd
Laugardaginn 16. mars sl. birtist
í Tímanum frétt um brjóstmynd
af Jónasi JónSsyni frá Hriflu sem
stóð á horni Ingólfsstrætis og
Lindargötu, en hefur nú veriö
flutt niöur fyrir Arnarhvál, á lóö
menntamálaráðuneytisins. í
fréttinni segir m.a.: „Stytta Jón-
asar frá Hriflu var sett upp á sín-
um tíma fyrir frumkvæöi Al-
berts heitins Guömundssonar
og skólafélaga hans í Samvinnu-
skólanum."
Þetta þarfnast leiðréttingar.
Þann 1. maí 1985 átti Jónas
Jónsson frá Hriflu aldarafmæli.
Þess var minnst með margvís-
legum hætti. Á flokksþingi
Framsóknarflokksins árið 1983
bar Haraldur Ólafsson, þá
varaþingmaöur, fram tillögu
þess efnis að Framsóknarflokk-
urinn beitti sér fyrir því aö Jón-
asi yröi reistur minnisvarði í
Reykjavík. Var það einróma
samþykkt. Skipuö var nefnd til
að sjá um framkvæmd málsins
og var Halldór E. Sigurðsson,
fyrrverandi ráðherra, formaður
hennar. Kom ég talsvert við
sögu þessa máls, þar sem ég
átti sæti í nefndinni sem af-
komandi Jónasar. Mér var falið
það hlutverk ab finna heppi-
legan stað fyrir styttuna og
benti á lóbina við Ingólfsstræti
og Lindargötu. Ástæðan fyrir
staðarvalinu var sú að lóðin
var í nágrenni þriggja bygg-
inga, sem Jónas hafði haft
mikil afskipti af og voru hon-
um kærar, en það eru Arnar-
hváll, Þjóðleikhúsið og Sam-
bandshúsið. Síban kannaði ég
einnig eignarrétt Ióðarinnnar
og var ríkið eígandi hennar.
Albert Guðmundsson var þá
fjármálaráðherra, en hann
hafði verið nemandi Jónasar í
Samvinnuskólanum og var
mikill fjölskylduvinur. Féll þab
í minn hlut ab fara með teikn-
ingar og upplýsingar til Alberts
ásamt formlegri beiðni um
leyfi til að reisa styttuna á um-
ræddri lóð. Veitti Albert leyfið
góðfúslega, en mér er kunnugt
um að hann sætti ámæli fyrir
þessa heimild meðal margra
flokksmanna sinna.
Tvær brjóstmyndir eru til af
Jónasi, önnur eftir Ríkarð Jóns-
son, hin eftir Einar Jónsson
(afsteypa af henni stendur á
Laugarvatni), og varð hún fyrir
valinu. Sá Steinþór Sigurðsson
listmálari um að hanna um-
hverfi styttunnar. Bréf var sent
til ýmissa aöila, m.a. nemenda
Samvinnuskólans, og þeir
ios lónsson Iró Hrillu. Síytlo hons er nú Jyrir Iromon gomio Sambondshúsib þor lónas bjó meö fiölikyldu
j,nni og stýrbi Samvmnuskólanum
lónas frá Hriflu:
Kominn heim á Sölvhólsgotu
Stjórnmálanmburinn sem
stofnabi tvo stjórnmálatlokka
á cinu og sama árinu, Mj)ýbu-
flokkinn og Framsóknarflokk-
inn, var nánast týndur |>egar
til átti a^taka
flutt frá horni Ingóllsstrætis og
l.indargötu, nibur ívrir Arnar-
hvál, a lób menntamalarabu-
mundssonar og skolalelagi
hans í Samvinnuskolanun’
■litr
neytisins.
„Núna er Jónas
frá
Hriíiu Siguröur T. Sigurösson
Ceröur Steinþórsdóttir.
beðnir um að styrkja gerö af-
steypunnar.
Það var í blíðskaparveðri ab
morgni 1. maí 1985, á aldaraf-
mæli Jónasar, að Gerður dóttir
hans afhjúpaði brjóstmyndina
við hátíðlega athöfn. Af því til-
efni fluttu ávörp Steingrímur
Hermannsson, formaður
Framsóknarflokksins og for-
sætisráðherra, Halldór E. Sig-
urðsson, formaður nefndar-
innar, og Albert Guðmunds-
son fjármálaráðherra.
Árin liðu. Þar kom að ákveð-
ið var ab reisa nýtt hæstarétt-
arhús 1993 á þessari lóð og var
þá styttan fjarlægð og geymd.
Mikil óánægjualda reis um
staðsetningu hæstaréttarhúss-
ins, urðu margir til að mót-
mæla og var framkvæmdum
við bygginguna frestað um
tíma. Síðan gerðist það að
sumarið 1994 tók dómsmála-
ráðherra, Þorsteinn Pálsson, þá
ákvörðun ab reisa nýtt hæsta-
réttarhús á þessari lóð og tók
fyrstu skóflustunguna. Styttan
af Jónasi virtist gleymd, hún
stóð vafin í plast bak við
menntamálaráðuneytið. Þar
kom að ég hafði tal af for-
manni Framsóknarflokksins,
Halldóri Ásgrímssyni, og bab
hann að ganga í málið. Þetta
hefur verið haustið 1994. Hall-
dór brást við fljótt og drengi-
lega, ræddi við dómsmálaráð-
herra og innan fárra daga hafbi
styttan risið við menntamála-
ráðuneytið, gamla Sambands-
húsið við Sölvhólsgötu. Þar
sómir hún sér vel.
Ég ræddi við fréttastjóra
Tímans um að birta mynd af
brjóstmyndinni á nýja staðn-
um. Af einhverri ástæðu var
ekki orðið við því. Nú birtist
loks mynd af henni, einu og
hálfu ári eftir að henni var
fundinn nýr staður, og tilefnið
áttatíu ára afmæli Alþýöu-
flokksins! Brjóstmyndin, sem
verib hafði í umsjá Framsókn-
arflokksins, hefur nú verið af-
hent ríkinu til varbveislu.
Af þessu má ljóst vera að
Framsóknarflokkurinn átti
frumkvæðið að því að koma
upp þessari brjóstmynd af Jón-
asi Jónssyni, en ekki Albert
Guðmundsson. Það er hins
vegar óvíst hvort brjóstmynd-
in hefði verið sett upp í
Reykjavík á þeim tíma, ef Al-
berts hefði ekki notið við.
Höfundur er sagnfræ&ingur.
Sjónvarpsefni um náttúruna
i.
Eftir ab ég hafði búið til nokkrar
fyrstu heimilda- og fræðslumyndirnar
mínar hjá sjónvarpinu upp úr 1980,
lagði ég til aö RÚV hæfist handa við að
framleiöa erlendar útgáfur til sölu á er-
lendum markaði. Áhugi á því var vart í
meðallagi og ekki taliö unnt aö verja til
þessa fjármunum. Ég er ekki sá eini
sem hefur haft slíkar hugmyndir og ör-
fáum myndgeröarmönnum hefur tek-
ist að selja myndir um náttúruna,
framleiddar á íslandi, til erlendra aðila.
II.
Á því leikur ekki vafi að aðstæöur til
þess að gera vinsælar sjónvarpsmyndir
um náttúru íslands eru mjög góbar
hérlendis. Slíkt efni er mjög eftirsótt,
sé þaö vandað, hugmyndaríkt og fjöl-
breytt: sjávarlíf, fuglar, jarðfræði, veð-
urfar, sambúð manns og náttúru, um-
hverfisvandi og margt fleira. Auk þess
geta íslenskir myndgeröarmenn, sem
margir eru mjög hæfir, sinnt fram-
leiðslu efnis sem tekið er upp annars
staöar, t.d. á norðurslóöum. Mér hefur
alltaf fundist borðleggjandi ab ísland
væri nú orðið vörumerki vandaðra og
sérstæðra þátta, hefðu menn haft
framsýni til að byrja á þróun þess fyrir
UM-
HVERFI
Ari Trausti
Guðmundsson
jarbeblisfræðingur
20 árum. Af þeim væru verulegar tekj-
ur.
111.
Æ erfiöara verður að komast inn á
markað fyrir sjónvarpsefni um náttúr-
una. Hér heima hefur takmarkaður
áhugi eða skilningur á möguleikum
okkar vissulega leitt til þess ab hvorki
ríkib né einkaaðilar hafa fjárfest í mynd-
iðnaði. En hitt er líka þungvægt ab
ávallt hefur reynst snúiö aö selja efniö,
og nú sem aldrei fyrr. Gífurlegt framboð
er af efni og sölukerfiö fmmskógur. Hér
hafa menn ekki sérhæft sig í markaðs-
starfi af þessu tæi eða verið gerðir út til
slíks af framleiðendum eöa ríki. Sam-
framleiðsla er líka nær óskrifað blað. Nú
síðustu ár hafa fáeinar sölustefnur og
fjármögnunarþing leyst svolítið af
vandanum og einmitt þar hafa hinir ör-
fáu íslensku myndgerbarmenn komist
spönn áfram. Og meb EES-aöildinni
opnubust fleiri sjóðir en áöur voru opn-
ir.
IV.
Þegar öllu er á botninn hvolft tel ég
næsta öruggt aö íslendingar geti enn
gerst gildir í efnisgerb fyrir sjónvarp, á
10-15 ámm, ef til þess er lagt fé af skiln-
ingi og kunnáttu. Þar er tækifæri sem
ætti ekki aö vera látið ónotað. Sérstök
rök mæla ennfremur meb þessu: Þab
stefnir í að fræðslusetur handa erlend-
um nemum og ferðamönnum rísi í
nokkrum landshlutum, fleiri alþjóba-
stofnanir gætu risiö hér og sinnt bæbi
fræðslu og rannsóknum og ný tækni er
aö koma til sögunnar. Á ég þar m.a. vib
margmiðlun meö geisladiskum, sem er
ein tegund sjónvarps þótt í tölvum sé.
Þar nýta menn tal, ritaðan texta, ljós-
myndir og hreyfimyndir (videó) til þess
að miöla efninu. Ef viö hefjumst handa
nú, getur skynsamlegt starf fært okkur
góða stööu í upplýsingaiönaði framtíð-
arinnar. ■