Tíminn - 26.03.1996, Blaðsíða 10

10

Þriðjudagur 26. mars 1996
Einar Oddur Kristjánsson í sögulegri rœöu um vinnumálafrumvarpiö á Alþingi:
Vinnustaöafélögin eru bastarbur
Einar Oddur Kristjánsson, al-
þingismaöur og fyrrum for-
maöur Vinnuveitendasam-
bands íslands, tók undir
margt í málflutningi stjórn-
arandstæöinga varöandi
frumvarp félagsmálaráö-
herra um stéttarfélög og
vinnudeilur í umræöum um
frumvarpiö aöfaranótt síö-
astliöins laugardags. Kom
málflutningur þingmannsins
verulega á óvart þar sem
hann deildi á stjórnvöld fyrir
framkomu sína viö aöiia
vinnumarkaöarins og þá
ekkert síöur verkalýöshreyf-
inguna en vinnuveitendur.
Einar Oddur, eöa „bjargvætt-
urinn frá Flateyri" eins og
hann hefur stundum veriö
nefndur, sagöi alvarlegt mál
ef verkalýöshreyfingin væri
óánægö og líkti hugmynd-
inni um vinnustaöafélög viö
bastarö. Var mál manna í
þinghúsinu aö ræöa fyrrver-
andi formanns vinnuveit-
enda væri sögulegur viöburö-
ur í umræðum um samskipti
aöila á vinnumarkaöi.
Einar Oddur sagöi aö þær
deilur sem stæöu um frum-
varpiö snérust meira um form
en efni. Hann sagöi þaö von-
brigöi aö þeir aðilar sem fengn-
ir hafi verið til að endurskoða
lögin skuli ekki hafa borið
gæfu til að koma sér saman um
niðurstöðu. Einar Oddur
kvaðst hafa reynt að átta sig á
um hvaða efnisatriði menn
væru að deila en eftirtekjan eft-
ir þá athugun væri heldur rýr.
Hann sagði að sér kæmi helst í
hug að ákveöinn klaufaskapur
hafi átt sér stað, að ekki hafi
tekist að koma fram með breyt-
ingar sem aðilar vinnumarkað-
arins gætu orðiö sammála um
því ógæfa væri að svo stór og
öflugur aðili sem Alþýðusam-
bandið væri mjög óánægður.
Einar Oddur sagöi að Alþýðu-
sambandið og launþegahreyf-
ingin gæti verið hvumpin og
stygg. En ástæbur þeirrar
hvumpni væru fyrst og fremst
mörg klaufaspörk stjórnvalda
gagnvart abilum vinnumark-
aðarins og þá einkum verka-
lýðshreyfingunni. í tvo áratugi
hafi stjórnvöld ekki borið gæfu
til þess að okkur bæri eins vel
og hratt fram eins og efni hafi
staöið til. Alþýðusambandið og
Bandalag starfsmanna ríkis og
bæja hafi gengið fram fyrir
skjöldu til að koma skikki á
málin og því sé mjög alvarleg-
ur hlutur að launþegahreyfing-
in sé óánægð nú og ekki hægt
að fagna því sem neinu
skemmtimáli.
Vinnustaðafélögin
eru bastaröur
Einar Oddur varpaði síðan
fram spurningum um hvað
verkalýðsfélögunum væri
þyrnir í augum.
Hann kvaöst vita að verka-
lýðsfélögunum væri uppsigað
við ákvæði frumvarpsins um
vinnustaðafélög og teldu að
lögverndun þeirra sé brot á 87.
grein samþykkta alþjóða-
vinnumálastofnunarinnar.
Hann sagði að lögfræöingar
væru ekki sammála um þetta
atriði en kvaðst sjálfur efast um
að svo væri. En ef það gengi
gegn samþykktum stofnunar-
innar þá yrði að taka þetta
ákvæði út úr lögunum. „Ég
harma það ekkert því þetta er
bastaröur. Ég hef aðrar skoðan-
ir á þessu og það hefur aldrei
farið á milli mála ab ég er mið-
stýringarmaður og geng þvert á
yfirlýsingar frjálshyggju og
sósíalisma. Reynslan hefur
sýnt að í örlitlu þjóðfélagi þá
hefur miðstýringin fært okkur
mesta og besta umhverfið til
þess ab starfa í," sagði „bjarg-
vætturinn" frá Flateyri.
Menn eru tilbúnir
aö ræöa málin
Einari Oddi varö nokkuð
rætt um dönsku verkalýðs-
hreyfinguna sem hann sagði
vera mjög miðstýrða og
vinnuveitendasamtök í Dan-
mörku væru það einnig. Dön-
um hafi gengið vel með sam-
skipti á vinnumarkaði og
komi það fram í betri kjörum
launþega. Einar Oddur kvaðst
veita því athygli að atkvæða-
greibsluþröskuldarnir í frum-
varpinu færu fyrir brjóstið á
verkalýðshreyfingunni en
komið hafi fram í máli forsæt-
isráðherra og einnig félags-
málaráherra að menn væru til-
búnir til aö ræða þau mál nán-
ar. Þannig eigi menn að geta
„Af hverju er Þórarinn V. ekki
arfavitlaus hér á þingpöllun-
um." Þessa spurningu bar
Steingrímur J. Sigfússon fram
í umræðum um vinnumála-
frumvarpib á fundi Alþingis
síðastlibib föstudagskvöld.
Hann sagbi þá stabreynd, ab
fulltrúar Vinnuveitendasam-
bandsins létu ekki sjá sig á
þingpöllum, sanna ab þeir
hefbu ekkert vib frumvarpib
um stéttarfélög og vinnudeil-
ur að athuga enda væri þab
samib eftir pöntun úr Garba-
strætinu.
Fulltrúar verkalýðshreyfing-
arinnar fylltu þingpalla Al-
þingis lengi dags á föstudag
eftir að Benedikt Davíðsson,
forseti Alþýðusambands ís-
lands, hafði afhent forsætis-
og félagsmálaráðherra áskor-
un þess efnis ab ríkisstjórnin
dragi þegar til baka frumvarp-
ið um breytingar á vinnulög-
gjöfinni. Stjórnarandstæðing-
ar kröfðust þess að þingfund-
um yrði frestab og reynt að ná
samkomulagi um ab afgreiða
frumvarpið ekki til annarrar
umræbu um nóttina eins og
ákveðib hafið verið. Eftir að
þingfundi hafði verið frestað í
tvígang var umræðum haldið
áfram.
Mikil harka var í umræðun-
um af hálfu stjórnarandstöö-
unnar þar sem þeirra sjónar-
miða gætti mjög sem Stein-
grímur J. Sigfússon lét í ljósi.
Ossur Skarphéöinsson sagði
félagsmálaráðherra líta á sig
sem sérstakan aðila til þess að
setja umferðarreglur í sam-
skiptum aðila á vinnumarkabi
þótt hann þættist vera dálítiö
viðkvæmur fyrir því að brjóta
aðþjóðasamninga eftir að hafa
Einar Oddur Kristjánsson.
náð sátt. Einar Oddur kvab
rétt að sáttasemjara væri, sam-
kvæmt frumvarpinu, gefið
mikið vald. Hann kvað þó ekki
telja ástæðu til að tortryggja
það embætti, trúa því til að
misbeita valdi sínu. Hann
sagði að tengireglan í frum-
varpinu gæti einnig verið af
hinu góöa því hún gæti tryggt
samninga láglaunahópanna
gegn hinum sem koma á eftir
og ná betri kjörum fram.
brotið friðinn á innlendum
vinnumarkaði og innan sala
Alþingis. Ef til vill væri hægt
að fá hann sem sáttasemjara í
deilum innan þjóðkirkjunnar.
Össur sagði að félagsmálaráð-
herra þekkti frumvarpið ekki
vel og best væri fyrir hann að
lesa það betur heima. Stein-
grímur J. Sigfússon krafðist
þess ákveðið og einarðlega ab
frumvarpið yrði dregið til baka
og undirbúningsvinna hafin
að nýju á hreinu borði. Hann
sagði verkalýðslöggjöfina ekki
vera nein venjuleg lög heldur
leikreglur um ákveðin sam-
skipti. Ögmundur Jónasson
sagbi málib ekki snúast um
hvort gilda ætti lagarammi um
þessi samskipti eins og félags-
málaráherra hafi haldið fram
heldur hvort takist að skapa
lög sem sátt ríki um, sann-
gjörn lög sem líkleg verði til
þess að auðvelda framgang
' mála en ekki að torvelda. Ög-
Styrkja verður ASI
og stóru samböndin
í máli Einars Odds kom fram
að aðilar innan verkalýðshreyf-
ingarinnar teldu að verkalýðs-
félögum mundi fjölga og
miklu fleiri verkalýðsfélög
koma fram í krafti nýrra laga.
Hann kvaðst ekki trúa því að
svo verði en engu að síður
þyrfti að skoða það nákvæm-
lega því ef það reyndist rétt þá
væri mikil villa í frumvarpinu
því ekki megi fara út úr þeim
ramma sem reynst hefur okkur
best og það eigi að styrkja Al-
þýðusambandið og stóru sam-
böndin sem best því hlutunum
verði best komið fyrir í því
horfi.
Einar Oddur vitnaði aftur í
Dani og sagði að stóru samtök-
in hefðu samningsréttinn þar í
landi en ekki litlu félögin.
Hann sagði að eftir því sem
verkalýðsfélögin væru sterkari
því betra væri það. Hann
kvaðst telja sig þekkja þetta
þótt hann hafi ekki sungið lof
um verkalýðshreyfinguna. Það
versta væri ef verkalýðshreyf-
ingin veiktist og því eigi lög-
gjafinn að styrkja hana.
mundur lýsti síðan eftir því
hvab vekti fyrir ríkisstjórninni
varðandi kjarasamninga á
komandi hausti — hvort hún
ætlaði að nota lögþvingun á
launafólk í þeim samningum.
Sighvatur Björgvinsson lýsti
félagsmálaráðherra sem mikl-
um kraftaverkamanni þar sem
honum hafi tekist að sameina
alla verkalýðshreyfinguna og
einnig félagshyggjuflokkana í
eitt afl. „Það er meira en Ólafi
Ragnar Grímssyni, Jóni Bald-
vin Hannibalssyni, Jóhönnu
Sigurbardóttur og þeim sem
hér stendur hefur tekist,"
sagði þingmaburinn. Gub-
mundur Árni Stefánsson kvað
Framsókn gengna í björg
íhaldsins og þótt einstaka
sjálfstæðismaður reyndi að
verja frumvarpið þá væri eftir-
tektarvert að enginn fram-
sóknarmaður hefði tekið til
máls um það og félagsmála-
ráðherra sæti einn og yfirgef-
VSI er sterkt því
það er miðstýrt
Einar Oddur snéri sér því
næst að Vinnuveitendasam-
bandinu og sagði menn ræba
um hið sterka vinnuveitenda-
samband. „Og af hverju er það
sterkt — jú þaö er miðstýrt —
aðeins 21 atkvæði en VSÍ verö-
ur að breyta sínum lögum
verði þetta eftir hjá launþega-
samtökunum," sagbi Einar
Oddur og átti þar greinilega
við vinnustaðafélögin. Hann
sagbi síban að verkalýðshreyf-
ingin hafi verið stirb til að efla
starf sitt og innri uppbyggingu.
Margir væru tregir til að breyta
þessu og því hafi verkalýðs-
hreyfingin veikt sig verulega.
Meiri sátt þýði hinsvegar sterk-
ari verkalýðshreyfingu.
Einar Oddur sagði slysið orð-
ið og vandræðin hafa skapast
en kvaðst telja að Alþingi og fé-
lagsmálanefnd þingsins geti
leitað allra ráða til ab frum-
varpiö veröi í endanlegri gerð
þannig að flesti geti verið við
þab þokkalega sáttir.
-ÞI
inn á ráðherrabekknum þar
sem hann væri látinn draga
þennan vagn íhaldsins.
Páll Pétursson félagsmála-
ráðherra sagði ljóst hafa verið
að samningar myndu ekki
nást um frumvarpið á milli að-
ila vinnumarkabarins og því
hafi veriö nauðsynlegt að
beina því í ákveðin farveg sem
verið hafi að leggja það fyrir
Alþingi. Ekki hafi verib unnt
ab bíða með það þar sem síð-
ust forvöð hafi verið að koma
því að fyrir vorþingiö og langt
páskahlé á þingfundum gefi
möguleika á góðri yfirferð yfir
það í nefndum. Páll kvaðst
ætla að fela félagsmálanefnd
að athuga sérstaklega hvort
einhver ákvæði frumvarpsins
brytu hugsamlega í bága viö
samþykktir Alþjóða vinnu-
málastofnunarinnar ILO þar
sem stéttarfélög eigi að vera
óháð íhlutunum stjórnvalda.
-ÞI
Rifrildi um vinnumálafrumvarpiö:
Af hverju er Þórarinn V. ekki
arfavitlaus á þingpöllum?
Frá Alþingi.