Tíminn - 10.04.1996, Blaðsíða 11

Mibvikudagur 10. apríl 1996
11
Guðlaugur Þorvaldsson
Nú er Guölaugur Þorvaldsson
horfinn yfir móöuna miklu.
Hann markaöi ekki einungis
stór spor í þjóðlífi okkar sem
lengi mun sjá stað, heldur
einnig í huga vina sinna og
samstarfsmanna.
Eins og að líkum lætur hef-
ur mikið verið skrifað um
Guðlaug í dagblöðin. Þar hef-
ur ævi hans og störfum verið
gerð skil af vinum, samstarfs-
mönnum og ýmsum félaga-
samtökum.
Það er því vissulega að bera
í bakkafullan lækinn að auka
við þau skrif. Á það skal samt
hætt, enda mun hér einkum
vikið að þeim þáttum sem
aðrir hafa minna um fjallað.
Þegar góöur vinur og félagi
kveður, leitar hugurinn
ósjálfrátt til upphafsins, til
fyrstu kynnanna. Haustið
1944 urðum við Guðlaugur
samferða á strandferðaskipi
frá Reykjavík til Vestfjarða.
Hann var ráðinn til kennslu
við Héraðsskólann að Núpi,
en ég til íþróttakennslu í
kauptúnunum.
t MINNING
Með í för voru nokkrir nem-
endur sem ætluðu á Núps-
skóla, m.a. ung og falleg
stúlka, Kristín Hólmfríður
Kristinsdóttir, sem síðar átti
eftir að verða lífsförunautur
Guðlaugs.
Þrátt fyrir sjóveikina urðum
við Guðlaugur vel málkunn-
ugir í þessari ferð. Hann var
ljúfur, ræðinn og lifandi sem
jafnan síðan og stytti farþeg-
unum stundir með því að
efna til eins konar spurninga-
leiks, sem mikla lukku gerði
og fékk fólkið til að gleyma
sjóveikinni.
Þarna var sá Guðlaugur
kominn sem ég átti eftir að
kynnast betur síðar.
Um íþróttamálefni var
hann mjög fróður og fylgdist
vel með íþróttaviðburðum
bæði hérlendis og erlendis.
Því var það engin tilviljun að
hann var einn í hópi nokk-
urra ungra manna sem haust-
ið 1949 hófu að leika badmin-
ton í húsi íþróttafélags
Reykjavíkur við Túngötu, en
badminton var þá aö ryðja sér
til rúms hér á landi. Þetta var
upphafið að langvarandi fé-
lagsskap og íþróttaiðkun sem
nú á sér tæplega hálfrar aldar
sögu.
Fljótlega var ákvebið að
setja þessum félagsskap lög og
keppnisreglur. Hlaut hann
nafnið „Fuglar". Er skemmst
frá því að segja að þessir félag-
ar hafa iðkað badminton
kappsamlega allar götur síð-
an.
Fyrstu áratugina voru æf-
ingar tvisvar í viku auk þátt-
töku í keppnum, en síðari ár-
in hafa menn látið sér nægja
að æfa eitt kvöld vikulega.
í þessum félagsskap starfaði
Guðlaugur af lífi og sál allt frá
upphafi og svo lengi sem
heilsa og þrek leyfði. Meðal
badmintonfólks var þessi
hópur gjarnan kallaður
„Melaskólahollið" þar sem
hann æfði fyrstu árin í
íþróttahúsi Melaskóla.
Eftir vel heppnaða æfingu á
stjörnubjörtu haustkvöldi var
oft skemmtilegt og fróðlegt að
staldra við í skólaportinu og
hlýða á Guðlaug lýsa himin-
hvolfinu, stjörnum þess og
stjörnumerkjum. Um þau efni
var hann manna fróöastur.
En íþróttirnar voru ekki allt.
Annað kom til þar sem eigin-
konurnar urðu virkir þátttak-
endur. Þessi hópur hefur
þannig í áranna rás átt margar
fróðleiks- og ánægjustundir
saman á ferðalögum, í afmæl-
um og við ýmis önnur tæki-
færi. Fljótlega var efnt til
skemmtikvölds í sambandi
við árlegan abalfund og sér-
stök afmælishátíð haldin á
fimm ára fresti.
Þetta og margt fleira hlýtur
að koma upp í hugann er við
kveðjum vin okkar og félaga,
Guðlaug Þorvaldsson.
Hann lagöi líka sitt af mörk-
um til að ýmis skemmtileg at-
vik gleymist ekki.
í bókinni okkar góðu eru
allmargar tækifærisvísur eftir
Guðlaug. Hann var lipur
vísnagerðarmaður, þótt því
væri ekki flíkað nema í þröng-
um vina- og kunningjahópi.
Eftir fráfall Guðlaugs er
„Fuglahópurinn" ekki samur
og ábur og verður aldrei. Ég
veit að ég mæli fyrir okkur öll
sem eftir stöndum og eigin-
konur okkar, þegar ég segi að
hryggð og söknuður fylli hug-
ann við missi góðs vinar, fé-
laga og drengskaparmanns.
Sísí og fjölskyldunni votta
ég dýpstu samúð.
Kristján Benediktsson
Þórir Kárason
Þórir Kárason fceddist 16. sept-
ember 1910 að Víðivöllum ytri
á Fljótsdalshéraði. Hann lést í
Sjúkrahúsi Reykjavíkur 29. mars
síðastliðinn, eftir skamma sjúk-
dómslegu. Útfór Þóris fer fratn
frá Fossvogskapellu í dag og
hefst athöfnin kl. 13.30.
Foreldrar hans voru hjónin
Guðlaug M. Einarsdóttir, f. 19.
jan. 1883, d. 20. apríl 1966, og
Guðmundur Kári Guðmunds-
son, f. 30. júlí 1875, d. 8.
febrúar 1965.
Þórir var ncestelstur af 5
systkinum. Ingólfur var fceddur
1907, d. 1972; Sigríður f. 1912,
d. 1950, dóttir hennar er Ema
Pálsdóttir f. 1936; Einar f.
1914, d. 1969, eftirlifandi eig-
itikona er Vera Valtýsdóttir, en
synir þeirra eru Guðmundur
Valdi f. 1955, og tvíburabræð-
urnir Gísli og Einar f. 1956;
Lára f. 1922, dóttir hennar er
Sigríður Dagbjört Benediktsdótt-
ir f. 1950. Fóstursystir Þóris er
Lilja Hallgrímsdóttir f. 1926.
Eigintnaður Lilju var Svavar
Bjarnason f. 1915, d. 1995.
Böm þeirra em Sigríður f. 1945,
Sigmar f. 1946, Kári f. 1950,
Margrét Hólmfríður f. 1952,
Rósa Gerða f. 1953, Björk f.
1957, og Grétar Berg f. 1965.
Þórir ólst upp á Sturluflöt í
Fljótsdal. Hann fór snemma að
vinna að bústörfum á heimili
foreldra sintta, en síðar eittnig
hjá öðmm.
Árið 1935 tók Þórir við bú-
skap affóður sínum. Árið 1944
keypti hann síðan jörðina Galt-
arholt í Skilmannahreppi í Borg-
arfjarðarsýslu og fluttist þangað
ásamt foreldmm sínum. Hann
var ókvæntur og bamlaus, en á
heimilinu ólust upp tvær systra-
dætur hans, þær Ema f. 1936,
tnaður hennar er Eittar Guðjóns-
soti f. 1938, og Sigríður f. 1950,
sambýlismaður hennar er fón
Jónasson f. 1937. Böm Sigríðar
em Sóley Dröfn f. 1972 og Kári
Fannarf. 1982.
Þórir brá búi árið 1968, flutt-
ist þá til Reykjavíkur og starfaði
eftir það í Bæjarútgerð Reykja-
víkur við fiskvinnslu þar til
t MINNING
hann lét af störfum vegna ald-
urs. Heimili Þóris eftir að hann
flutti til Reykjavíkur var að Ljós-
heimum 8.
Frændi okkar Þórir er látinn
á 86. aldursári. Svo lengi sem
við munum eftir okkur hefur
hann veriö hluti af tilveru
okkar. Við kölluðum hann
alltaf „frænda". Við komum
inn á heimilið ungar að árum,
hvor í sínu lagi hvor á sínum
tíma, enda er 14 ára aldurs-
munur á okkur frænkum sem
skrifum þessa grein. Engu ab
síður vorum við mjög sam-
rýmdar. Amma, afi og frændi
mynduðu saman þann kjarna
fjölskyldunnar sem alltaf var
til staðar. Aðrar mikilvægar
persónur komu og fóru, enda
þurftu þær að stunda vinnu
sína og móðir Ernu dó þegar
hún var 13 ára.
Þórir var húsbóndinn á
heimilinu á meðan við hin
tókum öll dyggan þátt í bú-
störfunum allt eftir því sem
þroski og kraftar leyfðu. Hann
keypti jörðina Galtarholt í
Skilmannahreppi í Borgar-
fjarðarsýslu árið 1944 og flutt-
ist þangað búferlum með fjöl-
skylduna austan af landi og
það er frá Galtarholti sem við
frænkur eigum okkar sameig-
inlegu minningar.
Galtarholt liggur miðsvæðis
í sveit þar sem fjallahringur er
fagur og víðsýni mikið, en í
góðu skyggni sést til Snæfells-
jökuls. Þórir ræktaði jörðina
og byggbi upp og kom sér
smám saman upp góbum bú-
stofni og má nefna að stuttu
áður en hann hætti búskap
hafbi næstum hver kýr í fjós-
inu unnið til verðlauna fyrir
góða nyt. Hann var góður
bóndi, sannur fagmaður á
sínu sviði, duglegur og útsjón-
arsamur.
Systkini Þóris komu oft í
heimsókn í sveitina, t.d. á há-
tíðum, en einnig var mikið
um gesti sem komu við á ferð
sinni um landið. Á sumrin
komu svo börn og unglingar
til mismunandi langrar dval-
ar.
Við frænkur uxum úr grasi
og hlutverk okkar breyttust.
Erna gerðist bústýra á heimil-
inu, þegar kraftar ömmu og
afa fóru dvínandi. Sigríður
flutti til Reykjavíkur og hóf
nám við Kvennaskólann í
Reykjavík.
Þórir var dulur maður og
hlédrægur. Hann var vel gef-
inn og bókhneigður og átti
gott bókasafn. Þegar árin
færðust yfir minnkaði hann
lestur, en hlustaði þeim mun
meira á útvarp. Þórir var mjög
umhyggjusamur gagnvart
fjölskyldu sinni og fylgdist
með málefnum okkar allra
fram á síðasta dag. Heiðar-
leiki, skilvísi og reglusemi
voru eiginleikar sem ein-
kenndu hann í ríkum mæli.
Önnur okkar frænkna, Sig-
ríður, bjó í mörg ár í Svíþjób.
Kom hann þá þrisvar sinnum
í heimsókn ásamt öðrum úr
fjölskyldunni og var það í
einu skiptin sem þessi aldraði
bóndi steig á erlenda grúnd.
Enginn naut þess betur en
hann ab sjá sig um og skoða,
og það var yndislegt að fylgj-
ast með ánægju hans t.d. þeg-
ar við rérum um í litlum báti
á vatni í sænsku Dölunum
eða bjuggum í sumarhúsi á
Gotlandi og höfðum brodd-
gölt sem húsvin. Þá var stutt í
barnið í frænda okkar.
Fyrir stuttu kom fjölskylda
okkar saman til ab skoða
myndir og rifja upp ferðir sem
fjölskyldan hafði farið saman
í innanlands og utan. Frændi
var ánægður með þetta kvöld
og við að hafa í síðasta sinn
haft tækifæri til að rifja upp
með honum ánægjulegar
minningar.
Elsku frændi. Að leiðarlok-
um kveöjum við þig með
þökk fyrir allt og allt, með
von um að eitthvað af ræktar-
seminni og vináttunni, sem
þú sýndir okkur gegnum tíð-
ina, hafi skilað sér aftur til
þín.
Aftrá móti var annað stríð
í einutn grjótkletti forðum tíð,
og það var alt út afeinni jurt,
sem óx í skjóli og var slitin burt.
Því er mér síðan stirt um stef,
stæri mig lítt afþví sem hef,
því hvað er auður og afl og hús
efeingin jurt vex íþinni kríís.
(Úr „Sjálfstætt fólk"
eftir Halldór Laxness)
Ema og Sigríður
Alþjóðlegi gjaldeyrissjóburinn í 50 ár
International Monetary Co-Operation
Since Bretton Woods, eftir H. James.
I.M.F. (and Oxford University Press), xvi
— 742 bls.
í tilefni hálfrar aldar afmælis
síns réb Alþjóðlegi gjaldeyris-
sjóðurinn prófessor í hagsögu
við Princeton University til að
rita bók þessa í samráði við rit-
nefnd, en bókin fjallar um hlut
sjóðsins í efnahagslegri fram-
vindu, bæbi í abildarlöndum
og á alþjóðlegum vettvangi. í
formála segir höfundur: „Stór-
felldar breytingar hafa sýnilega
orðið á efnahag heimsins á
þessu tímabili; fyrir sakir fjár-
magns flutninga af slíku tagi og
umfangi, sem fyrir voru alls
ekki séðir á ráðstefnunni í Bret-
ton Woods, en þeir hafa leitt til
mikillar efnahagslegrar út-
þenslu sem og umróts á stund-
um; og af völdum áæsktra
breyttra starfshátta alþjóðlega
peningakerfisins, tilfærslu frá
skipan fullskorðaðra gengja
gjaldmiöla til flotgengis þeirra,
og síðar fyrirvara um flot-
gengi." (Bls. v)
„Breytt fræðileg viðhorf hafa
stuðlað að vaxandi samhygð
um, hvað myndi góða stefnu í
Fréttir af bókum
efnahagsmálum, jafnvel þótt
stjórnmálamenn kunni ekki að
verða hugmyndum sínum trúir
í reynd. Um það leyti, sem ráð-
stefnan í Bretton Woods var
haldin, var ekkert slíkt til stað-
ar, heldur viöhöfðu ríkisstjórnir
úrlausnir í anda frjálslyndis eða
Keynesisma eða áætlunargerð-
ar, hvort heldur til framfylgdar
eða viðmiðunar. Hin nýja sam-
hygð um kosti opins hagkerfis,
ásamt meb abhaldi að fjármál-
um ríkisins, hefur léð starfsemi
Alþjóölega gjaldeyrissjóðsins
aukið mikilvægi." (Bls. vi)
„... í gegnum sögu Alþjóðlega
gjaldeyrissjóðsins gengur gildur
þráður samfelldni. Mig langar
til að rifja upp ... atvik úr sögu
hans og hafa ab dæmi um for-
sögn um framgang hans á
ókomnum árum. Árib 1948 ...
sagði bandaríski framkvæmda-
stjóri hans, að „ráðgjafaráhrif
og samráð gjaldeyrissjóðsins
munu í framtíöinni verða talin
öllu mikilvægari en lánageta
hans"." (Bls. vii) ■