Tíminn - 16.04.1996, Blaðsíða 2

2
Þriðjudagur 16. apríl 1996
Tíminn
spyr...
Ertu sammála forsætisráðherra
ab þab orki tvímælis ab forseta-
embættib skuli vera þjóbkjörib?
l'ór Whitehead prófessor
í sagnfræbi:
Nei, ég er alfariö ósammála því
sjónarmiði. Ég tel helsta hlutverk
forsetaembættisins að vera samein-
ingartákn þjóðarinnar og því er
nauösynlegt að forsetinn sé þjóð-
kjörinn. Heiti embættisins var rætt
á sínum tíma, hvort það ætti að
vera Forseti íslands eða Forseti lýð-
veldisins. Fólk talar nú stundum
um Forseta lýðveldisins sem er
rangnefni, embættið heitir Forseti
íslands og felur í sér merkinguna:
embætti sem þjóðin veitir.
Reyndar finnst mér að breyta
ætti reglunum þannig aö ætíð yröi
tryggt að forsetinn nyti meirihluta-
fylgis. Ef hann nyti ekki meirihluta
í 1. lotu færi fram önnur lota.
Jón Steinar Gunnlaugsson,
lögmabur:
Já, ég er sammála honum um
þetta. Það er reyndar hugsanlegt að
þab mætti skoða tilvist þessa emb-
ættis yfir höfub. Ef valdsviðiö verð-
ur í óbreyttri mynd frá því sem nú
er, þá orkar að mínum dómi tví-
mælis hvort ástæða er til að vera
meb almennar kosningar til þess.
Það gæti alveg eins komið til greina
ab Alþingi kysi forsetann — án þess
ab ég sé að segja að það eigi endi-
lega að gera þá breytingu. En þetta
er atriði sem ásamt öðrum má vel
endurskoöa varöandi þetta emb-
ætti.
Hannes Hólmsteinn Gissurarson,
dósent í stjórnmálafræbi:
Spurningin er ekki alveg ná-
kvæm. Ég er sammála forsætisráð-
herra um það, að umdeilanlegt sé,
að þjóðkjörib sé í valdalítið emb-
ætti eins og forsetaembættið. Um
hvab eiga þá kosningarnar að snú-
ast? Annars eru yfirlýsingar sumra
frambjóbenda mjög sérkennilegar
og sýna lítinn skilning á ebli og
hlutverki forsetaembættisins.
OWí, ölvun og öldrun einkenni þeirra fótgangenda sem oftast eru
eknir nibur:
Aldraöir verða flestir fyrir
bílum á gangbrautum
Hundrab Reykvíkingar komu á
Slysadeild eftir ab hafa orbib
gangandi fyrir bíl á árinu 1994.
Hópurinn var þó töluvert sund-
urleitur, eftir aldri og aðstæðum.
Á börn er aðallega ekið í íbúða-
götum og bílastæðum. Varðandi
unga fólkið þótti einkennandi
hve margir slösuðust að nætur-
lagi í miðbænum. Helmingur
allra þeirra 15- 64 ára sem urðu
fyrir bíl voru ölvaðir. Eldri borgar-
ar voru hins vegar flestir eknir
niður á gangbrautum yfir stórar
umferðargötur.
Frá rannsókn slysa á gangandi
vegfarendum sem verða fyrir bíl
segir Karl Kristjánsson á Slysa-
deild Sjúkrahúss Reykjavíkur í
ágripi í Læknablaðinu (4. tbl. 96).
Rannsóknina segir hann hluta af
rannsókn á vegum Slysavarnar-
ráðs á umferöarslysum Reykvík-
inga 1994. Það ár voru skráð 100
slys á gangandi fólki sem varð fyr-
ir bílum, 54 körlum og 46 kon-
um.
Þriðjungur hópsins voru börn
og unglingar yngri en 15 ára. Um
helmingur þeirra voru á aldrinum
5-9 ára og algengast að þau yrðu
fyrir bílum á íbúöagötum eða
bílastæðum. Þrjú börn vom lögð
inn af völdum slíkra slysa.
Nærri helmingur (46) þeirra
sem ekið var á var á aldrinum 15-
64 ára, en þar af voru 15-30 ára í
meirihluta. Einkennandi þótti
hve margir á þeim aldri slösuðust
að næturlagi í miðbænum. Alls
urðu þannig 14 slys á þrem göt-
um í miðbænum: Lækjargötu,
Hverfisgötu og Tryggvagötu, eða
um þriðjungur allra þeirra slysa
sem varð í 15-64 ára hópnum.
Nokkur slysanna urðu þegar fólk
hljóp í veg fyrir leigubíla. Áætlað
er að áfengi hafi verið a.m.k.
meðverkandi þáttur í helmingi
(23) slysanna í umræddum al-
drusflokki.
í hópi 65 ára og eldri slösuðust
21 eftir að verða fyrir bíl, en af
þeim þurfti að leggja helminginn
inn á spítala. Meirihluti þeirra
sem slösuðust í þessum aldurs-
hópi (60%) var ekinn niður á
gangbrautum yfir stórar umferð-
argötur.
Greinarhöfundur vekur athygli
á að gangbrautir yfir stórar um-
ferðargötur geti verið allt að 25
metra langar, en tími á ljósum sé
oft aðeins um 20 sekúndur. Til að
ná yfir á þeim tíma þyrfti göngu-
hraði að vera a.m.k. 1,2 m/sek, en
fæstir aldraðir nái þeim göngu-
hraða.
í ljósi þess hvað gangandi fólk
sem verður fyrir bílum er að ýmsu
Steinunn Birna Ragnarsdóttir
og Þorsteinn Gauti Sigurbsson
píanóleikarar leika saman á
tónleikum fyrir tvö píanó í ís-
lensku óperunni kl. 20.30.
Tónleikarnir eru á vegum
Styrktarfélags íslensku óper-
unnar en á efnisskránni verða
mörg þekktustu verk sem samin
hafa verið fyrir tvö píanó: Són-
ata í D-dúr eftir Mozart, Fantas-
ia í f-moll eftir Schubert, Scar-
leyti sundurleitur hópur, algeng-
ustu slysstaðir mismunandi eftir
aldurshópum (íbúðagötur, mið-
bærinn og umferðargötur) og
meðverkandi þættir sömuleiðis
(óvitaskapur, ölvun og hægari
hreyfingar) segir greinarhöfundur
að fyrirbyggjandi aðgerðir verði
að beinast að ólíkum þáttum eigi
þær að skila árangri.
amouche eftir Darus Milhaud
og Consertino eftir Shjostako-
vitsj.
Sjaldgæft er að tveir píanó-
leikarar komi saman til tón-
leikahalds hér á landi og verða
þessir tónleikar því að teljast til
helstu tónlistarviðburða ársins
enda eru Steinunn og Þorsteinn
tveir af okkar bestu píanóleikur-
um.
| Sagt var...
Hvern skyldi Davíb hafa í huga?
„Á sama hátt getur einhver forseta-
frambjó&andi til a& mynda haft þaö
sér helst til ágætis að hafa verið á
móti húsum. Eftir að hann eða hún
væri orðinn forseti mundi hann
væntanlega halda því áfram að vera
á móti húsum en kannski myndi sú
reynsla nýtast viðkomandi í forseta-
embættinu."
Segir Davíb Oddsson forsætisrá&herra í
Mogganum. Skemmtilegt þetta
hann/hún.
Framandi umræ&ur
„Umræðan um forsetaembættið og
þær forsendur sem þessir kandidatar
eru að tala um, eru mér mjög fram-
andi..."
Segir Davíb ennfremur.
Gó&i kallinn skjótandi bíbí
„Maður reynir að segja við börnin að
löggan sé góði kallinn en svo stend-
ur hún fyrir framan þau og skýtur bí-
bí. Þetta nær ekki nokkurri átt. Börn-
in voru í sjokki."
Segir kona í DV en börn hennar urbu
vitni ab því ab löggan aflífabi lemstr-
aba gæs.
Hagna&inum ætí& eytt fyrir-
fram
„Upphlaupið í þjóðfélaginu vegna já-
kvæðrar niðurstöðu þorskveiðirallsins
sýnir, hversu lítib þanþol þjóðin hef-
ur. Hvenær sem glæta sést í einhverj-
um búskap, eru menn roknir upp til
handa og fóta til að eyða hagnaðin-
um fyrirfram. Biblund og úthald eru í
lágmarki."
Jónas Kristjánsson í leibara DV.
Ekki fæddur snillingur
„Mabur er ekki fæddur snillingur þó
ég sé það núna."
Hafsteinn Austmann kemst svo
skemmtilega ab orbi í laugardagsblabi
Moggans. Sælir eru hógværir ...
Eftir vibtal Moggans við Davíð Odd-
son um helgina þar sem Davíð
baunaði á frambjóðendur út og suð-
ur varb þessi vísa til uppi í Háskóla ís-
lands, en í pottinum fékkst hún ekki
februð á annan hátt en ab höfundur
skrifaði UNA undir kvebskpinn. Þó er
Ijóst ab UNA tengist verkfræðideild-
inni og vísan er svona:
Hann þjáöist af alis konar óvissu
og ótta
svo aö Óli og Cunnurnar rák'ann
á fiótta.
Enda iúffaöi Dabbi
landsfööurpabbi.
Þau eru súr, hann sagöi meö þótta.
•
Þab er ekki að spyrja að því að menn
eru fljótir ab sta&setja hugsanlega
frambjóbendur til forseta með flokks-
pólitískum hætti. Nú hefur verið
upplýst að þeir Pétur Kr. Hafstein
og Ólafur Egilsson njóti sérstakrar
náðar afla í Sjálfstæbisflokknum sem
af ýmsum ástæbum telja sig ekki
geta stutt flokkssystur sína Guðrúnu
Pétursdóttur. Guðmundur Eiríksson
er hins vegar sagður njóta sérstakrar
velvildar Halldórs Ásgrímssonar til
embættisins ...
•
Forsetaframboð af hálfu Péturs Kr.
Hafsteins, hæstaréttardómara, kom
nokkub á óvænt um helgina. í heitu
pottunum á mánudagsmorgun voru
menn auðvitað búnir ab finna ákjós-
anlegan kosningastjóra fyrir Pétur.
Menn segja ab þab verði Stefán Jón
Hafstein, fjölmiblungurinn gób-
kunni. Þeir Stefán Jón og Pétur eru
bræðrasynir, Stefán sonur Hannesar
Hafstein sem rak Slysavarnafélagið,
og Pétur sonur Jóhanns heitins Haf-
stein, fyrrum forsætisráðherra.
Tveir píanóleik-
arar spila saman