Tíminn - 17.04.1996, Blaðsíða 8

8
Mibvikudagur 17. apríl 1996
Sagt er oð uppskerubrestur og fláb hafi valdib hungri í Noröur-Kóreu.
Efnahagsundur í
suðri, hungur í norbri
Meb láti Kim II Sungs, einrœbisherra og stofnanda norburkóreanska ríkis-
ins, fyrir tveimur árum, missti þab stöbugleikaímynd.
Grípa ráöamenn
Noröur-Kóreu til
vopna í örvœnting-
arfullri tilraun til aö
koma í veg fyrir aö
ríki þeirra hrynji af
sjálfu sér?
Undanfarib hefur
spennan milli kóre-
önsku ríkjanna tveggja
verib í hámarki. Norður-Kór-
ea hefur ögraö granna sínum
í suöri meb því ab senda her-
menn inn á suburkóreanskt
land í hlutlausa beltinu, sem
skilur ríkin ab frá lokum Kór-
eustríbs 1953. Og eftir norð-
urkóreönskum ráöamönnum
er haft ab það sé engin spurn-
ing um þab hvort, heldur
hvenær, stríö milli ríkjanna
brjótist út.
Gary Luck hershöfðingi, yfir-
maður Bandaríkjahers í Suður-
Kóreu, sagöi fyrir sitt leyti um
miðjan s.l. mánuð aö í herráði
hans væri ekki lengur spurt
hvort norðurkóreanska ríkið
félli um sjálft sig, heldur hve-
nær það gerðist og hvernig.
Uppskerubrestur
Norður-Kórea á það sam-
merkt með Kúbu, öðru ríki sem
studdist mjög við sovétblokk-
ina, að síðan sú blokk féll hefur
henni oft verið spáð hmni. En
margt er ólíkt með þessum
tveimur ríkjum. Ástandið á
Kúbu er í flestu enginn leyndar-
dómur og nú er farið að draga
úr spám um bráð endalok
valdatíðar núverandi ráða-
manna þar. Castro Kúbuleiðtogi
hefur þegar staðið af sér átta
Bandaríkjaforseta og nú þykir
ekki ósennilegt að einn eða
fleiri eigi eftir að bætast á þann
lista.
Um Noröur-Kóreu segir Walt-
er Mondale, ambassador Banda-
ríkjanna í Tókíó, og gerist skáld-
legur: „Ab reyna að átta sig á
Norður-Kóreu er eins og að
reyna að fylgjast með svörtum
þresti um nótt þegar ekkert
tunglsljós er."
Hvað sem því líður virðast
fréttaskýrendur um þessar
mundir vera meö svartsýnna
móti fyrir hönd Norður-Kóreu.
Suður-Kórea, segja þeir, er eitt
best heppnaða efnahagsundur
heims, í Norður-Kóreu deyr fólk
hins vegar úr hungri og kulda.
Flóð eru sögð hafa eyðilagt um
40% hrísgrjónauppskerunnar í
Norður-Kóreu í fýrra, og sé þetta
mesta tjón af völdum flóða í
sögu þess ríkis. Þar við bætist að
uppskeruárin á undan hafi verib
í verra lagi. Þegar sé alvarlegur
matarskortur af þessari ástæbu
og ekki sé bót í vændum í þeim
efnum. Vorhrísgrjónauppsker-
an verði aðeins brot af því sem
er á meðalári, vegna skorts á
sáðkorni.
Norður-Kórea, sem í allri sögu
sinni sem ríki hefur lagt áherslu
á að vera sjálfri sér nóg um mat-
væli, er þegar fyrir nokkru farin
að falast eftir matvælahjálp er-
lendis frá. Bandaríkin, með
ófriðarhættuna á skaganum í
huga, gáfu tvær milljónir doll-
ara sem notaðar vom til að
kaupa skipsfarm af hrísgrjónum
handa Norður-Kóreu. En skipið
sem flutti þann farm sökk í Ta-
ívansundi í s.l. mánuði. Ein-
hverjum kann að þykja það
gmnsamlegt.
Sjálfsbjargarviðleitni
Nú skrifa sumir fréttaskýrend-
Castro (meb tveimur brœbrum af
Kennedy-œtt): ekki útilokab ab
hann eigi eftir ab standa af sér
fleiri Bandaríkjaforseta.
BAKSVIÐ
DAGUR ÞORLEIFSSON
ur að mikill hluti íbúa Norður-
Kóreu, sem eru 22-24 milljónir
talsins, líði hungur. Verst muni
líðan pólitískra fanga, sem talið
er að séu þar um 200.000. Harð-
stjórn er sögð hafa harðnað
með vaxandi neyð; þannig liggi
dauðarefsing við því að gagn-
rýna Kim Jong II, meintan leið-
toga ríkisins (en að vísu er um-
deilt hve miklu hann ráði), og
að hlusta á erlendar útvarps-
stöðvar.
Mörgum þykir líklegt að neyð
í Norður-Kóreu sé gmnnástæða
á bak við ógnandi ummæli og
tilburði ráðamanna hennar
gagnvart Suður- Kóreu undan-
farið. Ráðamenn nyrðra reyni
að leiða athygli almennings frá
skortinum með því að blása upp
stríðshættu. Þeir kunna og að
vera á nálum um að þeir missi
tökin á ástandinu þá og þegar
og að Suður- Kórea, meb Banda-
ríkin að baki, grípi þá tækifærib
til að hertaka norðurríkið. Að
öllu samanlögðu má ætla að hér
sé um að ræöa hræðslukennda
sjálfsbjargarviðleitni forystu-
kjarna, sem óttist að hann sé
kominn á fremsta hlunn með
að missa völd, sérréttindi og líf.
Hernaðarfræðingar, sem
bollaleggja um hugsanlegt stríð
milli kóreönsku ríkjanna (sem
Bandaríkin myndu óhjákvæmi-
lega dragast inn í, af því að þau
hafa her í Suður-Kóreu því ríki
til stuðnings), em um þessar
mundir bjartsýnir í þeim efnum
fyrir Suður-Kóreu hönd. Norð-
ur-Kórea hefur að vísu gríðar-
mikinn her (sem er ein af ástæð-
unum til efnahagsörðugleika og
neyðar þar, vegna gífurlegs
kostnaðar við hann), en talið er
að flugvélar, skribdrekar og stór-
skotalið þess hers séu gamal-
dags og myndu illa duga gegn
útbúnaði herja Suður-Kóreu og
Bandaríkjanna, sem er af nýj-
ustu gerðum. Meira aö segja er
sagt ab eldsneytisskorturinn
nyrðra sé slíkur að Norður-Kór-
ea geti varla komið herflugflota
sínum á loft.
Fimm mínútna flug
til Seúl
Eigi að síður gæti Norður-Kór-
ea, ef til stríðs kæmi, valdið
granna sínum í suðri gífurlegu
tjóni. Ef norðanmenn kæmu
einhverju af sprengjuflugvélum
sínum af gerðinni 11-28 og orr-
usmflugvélum af gerðinni MiG-
17 á loft, þyrftu þær ekki að
verða nema fimm mínútur á
leiðinni til Seúl, höfuðborgar
suðurríkisins. Eldflaugar norð-
anmanna, sem sunnanmenn
segja þá hafa til taks í um 150
stöðvum, yrðu enn skemmri
tíma að komast þann spöl.
Áðurnefndur Luck segir her-
ráð sitt helst búast við að annað
af tvennu gerist: Að kerfið í
Norður-Kóreu hrynji af sjálfu
sér og landsmenn á flótta und-
an neyð og ringulreið streymi
yfir landamærin til Kína og Suð-
ur-Kóreu. Eða ab ráðamenn
norðurríkisins grípi til hernað-
araðgerða í örvæntingu til að
draga athygli almennings hjá
sér frá vonleysinu, sem fólk sé
gagntekið af vegna erfiðleika og
skorts.
Einhverntíma hefur verið sagt
að þeim sem mikið eiga sé sár-
ara um eigur sínar en þeim sem
lítið eiga. Þeir fyrrnefndu eigi
meira í húfi. Varla er alveg
óhugsandi að valdhafar Noröur-
Kóreu hafi það í huga og vonist
því til þess að geta með hernað-
arhótunum bætt að einhverju
marki stöbu sína í heiminum.