Tíminn - 18.04.1996, Blaðsíða 4

4
Fimmtudagur 18. apríl 1996
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Gu&mundsson
Ritstjórn oq auqlýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Jæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Mánabaráskrift 1700 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Friður um flutn-
ing grunnskólans
Svo virðist sem friður sé kominn á varðandi yfirfærslu
grunnskólans til sveitarfélaganna, en þessu þýðingar-
mikla ferli var um skeið stefnt í óvissu vegna andstöðu
kennarasamtakanna. Sú andstaða snerist fyrst og fremst
um lífeyrismál og breytingar á vinnulöggjöfinni, en eft-
ir að ráðherra félagsmála og forsætisráðherra hafa gefið
út mjög afdráttarlausar yfirlýsingar er Ijóst að kennarar
munu koma að yfirfærsluborðinu á ný.
í fréttaviðtali við Tímann í gær segir Eiríkur Jónsson,
formaður Kennarasambands íslands, að samstaða sé
um framgang lífeyrismálsins. Hann segir: „Menn eru al-
veg sammála um að skoða breytingar þannig að við sé-
um að búa til efnislega að meðaltali jafn verðmætan líf-
eyrissjóð. Ef okkur tekst ekki að búa til einn sjóð sem
gæti gilt fyrir alla, þá skoði menn möguleika númer
tvö, að þeir sem eiga réttindi í sjóðnum geti haft um
það val hvort þeir flytjast á milli eða haldi áfram í nú-
verandi kerfi."
Þá liggur fyrir að yfirlýsing Páls Péturssonar um vilja
til að breyta ákvæðum um sáttasemjara og miðlunartil-
lögu er talin hafa skipt miklu máli varðandi ákvörðun
kennara. Það er því enn staðfest að allir aðilar eru þess
mjög fýsandi að vel takist til við þennan tilflutning
grunnskólans.
Nú þegar eru sveitarfélög víða um land langt komin í
undirbúningi sínum við að taka við skólanum. Ljóst er
að þróunin mun verða sú að víðtækt og gott samstarf
verður milli sveitarfélaga um að veita þá þjónustu, sem
ekki er á valdi hvers sveitarfélags um sig að veita. Þetta
á einkum við um ýmsa stoðþjónustu sjálfrar kennsl-
unnar.
Sérstök ástæða er til að fagna því að smærri og með-
alstór sveitarfélög eru að ná samkomulagi um skóla-
starfið, því með hagkvæmni stærðarinnar er líklegra að
náist að veita þá þjónustu sem nú er almennt veitt af
ríkinu. Það hefur einmitt verið áhyggjuefni margra
skólamanna að gæði skólastarfsins kynnu að verða
minni vegna þess að minni sveitarfélög hefðu jafnvel
ekki bolmagn til að halda uppi þeim staðli sem settur
hefur verið. Reynsla annarra þjóða sýnir að þetta eru
ekki ástæðulausar áhyggjur. Sú þróun sem virðist ætla
að verða reglan hér, að sveitarfélög sameinist um skóla-
rekstur þar sem þess er þörf, eykur möguleikana og
hlýtur að draga úr áhyggjum skólamanna um að niður-
staðan verði verri skóli í fámennari byggðum. Þó hljóta
menn sífellt að þurfa að vera á varðbergi í þessum efn-
um.
Yfirfærsla grunnskólans gefur á hinn bóginn fjöl-
mörg sóknarfæri og ekki er við öðru að búast en ab nú,
þegar þetta ferli er komið á beinu brautina, verði þau
rjýtt skólastarfi 1 landinu til heilla.
I I
I ' .
Indriöi G. sjötugur
Indriði G. Þorsteinsson, rithöfundur og fyrrum ritstjóri
Tímans, er sjötugur í dag. Indriði var í tvígang ritstjóri
hér á Tímanum og setti mark sitt með afgerandi hætti á
blaðið þessi tímabil. Fyrrum samstarfsmenn Indriða hér
á blaðinu minnast þessa tíma með mikilli ánægju, enda
bæði lærdómsríkt og skemmtilegt að starfa undir stjórn
þessa litríka ritstjóra. Tíminn óskar „skagfirska vörubíl-
stjóranum" og stórskáldinu til hamingju með daginn
og velfarnaðar um langa framtíð.
Oli skans, enginn vesalingur!
Garri hefði viljað gefa
mikið fyrir að sjá þegar
Davíð Oddsson fékk DV-
ið sitt í gær. Þar voru
nefnilega birtar niður-
stöður skoðanakönnunar
um fylgi forsetaframbjóð-
endanna og í ljós kemur
aö Ólafur Ragnar Gríms-
son nýtur hvorki meira
né minna en 61% fylgis þeirra, sem voru búnir að
gera upp hug sinn. Aukast nú enn líkurnar á ab for-
mabur Sjálfstæðisflokksins verði að hrópa ferfalt
húrra fyrir manninum sem eitt sinn sagði í hita um-
ræbna á þingi að Davíö byggi yfir „skítlegu eðli",
þegar þingiö kemur saman í haust.
Þessi ótrúlega niðurstaða könnunarinnar er jafn-
vel enn ótrúlegri í ljósi þess að hún er gerð sama dag
og allir forsetaframbjóðendurnir
nema Ólafur Ragnar eru búnir að
vera í sviðsljósi fjölmiðlanna meira
og minna í öllum fréttatímum. Guð-
rúnarnar tvær og Guðmundur Rafn Geirdal á sam-
eiginlegum fundi uppi í Háskóla og Pétur Kr. Haf-
stein kom fram og tilkynnti framboð sitt.
Augljóslega er Pétur Kr. Hafstein sá maður sem
Davíð Oddsson og fleiri borgaralega þenkjandi
menn eða hægri menn líta til sem síns frambjóð-
anda, enda upplýst að Pétur Kr. taldi nauðsynlegt að
hafa samráð vib forustu Sjálfstæðisflokksins um
framboð sitt. Innkoma Péturs í þessa baráttu mælist
í DV-könnuninni ágætlega sterk og hann er strax á
fyrsta degi kominn í sömu deild og Guðrúnarnar
tvær. Leiksýning Péturs þegar hann tilkynnti fram-
boð sitt var góð og greinilegt að hann hefur vana og
snjalla ímyndarsmiði með sér í slagnum. Hann mun
stilla sér upp sem hinn ofur virðulegi og óaðfinnan-
legi frambjóðandi, sem höfðar til sameiningar þjóð-
arinnar inn á við meb skírskotun til máttar „Drott-
ins allra stétta".
Eins og þjóðhöföingi
Tilkynningarathöfn framboðsins var öll í þessum
anda og raunar einna líkast því sem maður, sem þeg-
ar væri orðinn þjóðhöfðingi, væri að flytja þjóð
sinni einhver skilaboð. Sérstakur fundarstjóri kynnti
frambjóðandahjónin, fánar lýðveldisins héngu í
bakgrunni og áheyrendur í sal fögnuðu þegar þau
gengu í salinn. Fas Péturs og framsaga jók síðan enn
á þessa tilfinningu.
Og einhvern veginn kemur ekki á óvart að þung-
inn í málflutningi Péturs
fellur eins og flís við rass að
málflutningi þeim og gagn-
rýni sem Davíð Oddsson
vibhafði í Mogganum á
sunnudag. Pétur leggur
áherslu á innanlandsmál,
Davíð talabi um hve fráleitt
væri að forsetinn væri far-
andsendiherra. Pétur talar
um þá bábilju ab nota neitunarvaldib, Davíð kallaði
það stríðsyfirlýsingu við þingið.
Staðan í forsetamálunum nú er gjörbreytt frá því
sem hún var um helgina. Þab, sem hefur gerst, er
tvennt: Framboð Péturs og vel heppnuð innkoma
annars vegar og hins vegar það ab gríðarlegt forskot
Ólafs Ragnars er nú orðið að þekktri stærð, sem
menn munu vilja bregðast við.
Búast má við að ef rétt er á spil-
um haldið hjá Pétri, muni hann og
öll sú maskína, sem tengist hinum
borgaralega þætti í þjóðfélaginu,
ná að rífa sig enn betur upp. Hann er þegar kominn
fram úr Guðrúnu Agnars og nánast upp að hlið Guð-
rúnar P. í fylgi og í ljósi þess ab hann hefur ekki ver-
ið mikið í almennri umræðu fyrr en nú, er raunhæft
að ætla að hann sæki talsvert í sig veðrið enn. Þá er
spurningin í raun sú hvort þau tvö, frændsystkinin
og sjálfstæðismennirnir Guðrún og Pétur, muni ekki
koma í veg fyrir að hitt nái að ógna forskoti Ólafs að
einhverju gagni.
Sameinast gegn Ólafi?
Hitt er þó greinilegt að nú mun koma upp gríðar-
legur þrýstingur frá sjálfstæðismönnum í öllum
flokkum (þ.ám. Ólafsandstæðingunum í AB) um að
menn sameinist gegn Ólafi og að annað hvort Guð-
rún eða Pétur dragi sig í hlé. Spurning er hvort Guð-
rún Agnars dragi sig ekki til baka að eigin fmm-
kvæði, þar sem hún og hennar stuðningsmenn virð-
ast ekki hafa lesið stöðuna rétt hvað varðar hennar
möguleika.
Garri er þó ekki trúaður á að nokkur árangur yerði
af tilraunum til að fækka frambjóðendum til að efla
mótvægið við Ólaf Ragnar, og spila þar inn í eftir-
hreytur formannsslagsins í Sjálfstæðisflokknum
sællar minningar. Davíðsarmurinn vill Pétur, en Þor-
steinn vill Guðrúnu. Þess vegna eru líkur á að Davíð
muni þurfa að upplifa martröb lífs síns, að hrópa fer-
falt húrra fyrir Ólafi Ragnari við þingsetninguna í
haust! Garri
GARRI
Forsetakosningarnar og
kynningarstarfsemin
Með tæknivæðingunni og flóknara samfélagi hef-
ur komið upp ný stétt í landinu, sem eru ráðgjaf-
arfyrirtæki. Ein grein af þessari starfsemi eru
kynningarfyrirtæki, sem taka að sér að skapa
ímynd og leiða þá sem þurfa á því að halda í gegn-
um frumskóg fjölmiðlanna. Mikil þjóðfélagsbylt-
ing hefur orðið á sviði fjölmiðlunar sem og á öðr-
um sviðum. Sá tími er löngu liðinn þegar blöðin
og „Gamla gufan" voru ein um
hituna og stjórnmálamenn
sendu jafnvel viðmælendum
sínum spurningarnar áður en
farið var í viðtal. Nú tíðkast aðrar aðferðir, návíg-
ið er meira og hraðinn er jafnframt meiri. Stjórn-
málamennirnir verða að tjá sig „spontant" í svona
einn tug míkrófóna blaðamanna, sjónvarps- og
útvarpsmanna þegar mikið er að ske. Úrklippur
koma svo í fréttum og viðkomandi hefur engin
áhrif á hvernig þær eru tilreiddar.
Sjónvarpib er sérstaklega áhrifamikill miðill og
það skiptir afar miklu máli hvernig menn koma
þar fyrir. Þar er jafnframt hraðinn mestur og því
skiptir afar miklu máli að koma því til skila sem
ætlunin er að nái til fólksins. Við þetta þarf allt
aðrar aðferðir en í blaða- og útvarpsviðtölum.
Fyrstu skref forseta-
frambjóðenda
Forsetakosningar eru framundan og það er afar
fróðlegt að fylgjast með því hvernig frambjóðend-
urnir stíga sín fyrstu skref. Þab er ótrúlegt annað
en að þeir, sem hyggja á framboð til slíks embætt-
is sem þjóðkjör er um, ráðgist við sérfróða menn
um hvernig þeir eigi að haga sinni baráttu og
skapa eða skerpa ímyndina. Þjóðin hefur enn ein-
göngu orðið vitni a6 fyrstu skrefunum.
Það var almannarómur að Ólafur Ragnar Gríms-
son hefði staðið faglega að tilkynningu á sínu
framboði. Tímasetning var gób og fjölskyldan var
-iivtúíj niyi nr v iiiijii iirijiu
sett í sviðsljósið, sem skapaði vissa mýkt. Ólafur
lagði í kynningunni áherslu á hlutverk íslands í
alþjóðlegu samfélagi og hlutverk forsetaembættis-
ins í því sambandi.
Kynning Péturs Kr. Hafstein
Nú í vikunni kynnti nýr frambjóðandi framboð
sitt, Pétur Kr. Hafstein. Framboð-
ið var einnig kynnt með þeim
hætti að líklegt er að ráðgjöf
kynningarmanna hafi verið nýtt
þar. Athyglisvert var að sjá hvað þessar kynningar
voru ólíkar og ég hef þá kenningu ab það hafi ekki
verið tilviljun. Stuðningsmenn Péturs og ráðgjafar
og hann sjálfur hafa greinilega viljað setja málið
þannig upp, að stilla upp valkosti. Kynningin fór
fram í fundarsal fullum af fólki, íslenski fáninn
var í baksýn og frambjóðandinn lagði áherslu á
forsetaembættið frá innlendum forsendum, þar
sem „allt hitt mundi veitast að auki" eins og þab
var orðað. í ræðu hans var einnig eitt skeyti sent
um hlutverk forsetans erlendis, éem greinilega var
ætlað Ólafi. Umgjörðin var öll sétt upp til þess að
skapa traust og virðingu. j
Veisla framundan
Það er því ljóst ab hin eiginlega kosningabarátta
fer að hefjast. Fram til þessa hafa frambjóðendur
farið varlega í sakirnar. Þeir, sem hafa ánægju af
því að fylgjast með aðförum kynningarfyrirtækja
og aðförum frambjóðenda til þess að nálgast fjöl-
miðla, fá mikla veislu á næstunni. Fjölmiðlar
skipta afar miklu máli í alþingiskosningum, hvað
þá í kosningum þar sem allt landið er undið. Sá,
sem verður undir í þeim slag núna, mun eiga erf-
itt uppdráttar. Nú er að bíba og sjá til.
Jón Kr.
-iui. íuisii (i<:ui>íi i i'- nyi mu>
Á víbavangi
■ .uiiioijiiibii uiij nin o* cc-/^
.iilij A.A Jíl
ii> iiitbjc ivq ^o ijiiiiiij -