Tíminn - 19.04.1996, Side 11
Föstudagur 19. apríl 1996
15
Asgrímur Halldórsson
\
Útför Ásgríms Halldórssonar var
gerð frá Hafnarkirkjtr3. apríl s.l. og
fylgdi honum það mesta fjölmenni
sem hér hefur sést við þær athafn-
ir.
Ásgrímur Halldórsson var fædd-
ur í Bakkafirði í Borgarfirði eystra
þann 7. febrúar 1925. Foreldrar
hans voru hjónin Halldór Ásgríms-
son kaupfélagsstjóri, f. 17. apríl
1896, síðar alþingismaður fyrir
Norður- Múlasýslu 1946-1959, en
Austurlandskjördæmi 1959-1967,
og Anna Guðný Guðmundsdóttir,
kennari og skólastjóri, f. 7. desem-
ber 1895.
Halldór Ásgrímsson var kaupfé-
lagsstjóri hjá Kaupfélagi Borgar-
fjarðar 1918-1940 og var félagið
einnig í umsjá hans næstu tvö ár,
en þá hafði hann flutt til Vopna-
fjarðar og tekiö við kaupfélaginu
þar og gegndi því starfi í 19 ár.
Anna Guðný Guðmundsdóttir
lauk kennaraprófi 1916. Var
stundakennari við barna- og ung-
lingaskólann í Borgarfirði eystra
1916-1918, kennari í Hjaltastaðar-
þinghá 1919-1920 og skólastjóri
barnaskóla Borgarfjarðar 1920-
1942. Stundakennari viö Unglinga-
skóla Vopnafjarðar 1942-1959.
Það gefur því augaleið að mörgu
var að sinna auk hinna hefð-
bundnu verka á heimili kaupfélags-
stjórans og konu hans, sem tekið
hafði að sér uppfræðslu barna og
unglinga um það leyti sem íslenska
þjóðin öðlaðist sjálfstæði. Þá voru
ekki gistihús í fátækum sjávarþorp-
um, en engu að síður bar marga að
garði í ýmsum erindum. Þá hefði
mörgum orðið vandi á höndum, ef
eigi hefði haldist í hendur hjarta-
rúm og húsrúm. En hús þeirra
Önnu Guðnýjar og Halldórs kaup-
félagsstjóra stóð öllum opið er á
þurftu að halda um lengri eða
skemmri tíma, sem í þverbraut
stæði. Því er ljóst að oft hefur hús-
móðirin gengið seint til hvílu að
kvöldi og snemma til verka að
morgni til þess að sinna gestum og
gangandi við þær aðstæður sem þá
voru fyrir hendi.
í því umhverfi og við þá að-
hlynningu, sem Anna Guðný og
Halldór Ásgrímsson veittu samtíö
sinni, fæddust þeim hjónunum
fimm synir. Þeir gengu beint inn í
þennan lífsins skóla á heimili for-
eldra sinna, sem varð þeim síðar á
ævinni auðugur og lærdómsríkur
er barnsárin voru að baki og nám
sótt til hinna ýmsu skóla og grunn-
urinn þar efldur til þess að takast á
við margþætt störf, sem framtíðin
byði upp á.
Synir þeirra:
Árni Björgvin, f. 17. október
1922.
Ásgrímur Helgi, f. 7. febrúar
1925, d. 28. mars 1996.
Ingi Björn, f. 7. desember 1929.
Guðmundur Þórir, f. 10. ágúst
1932.
Halldór Karl, f. 5. janúar 1937.
Ásgrímur sótti nám í Laugaskóla
í S.-Þingeyjarsýslu 1941-1943 og
Samvinnuskólann í tvo vetur,
1944- 1946. Hann hóf störf hjá Kf.
Vopnafjarðar vorið 1943 og var
fulltrúi föður síns þar 1946-1953.
Vorið 1952 lét af starfi hjá Kf.
Austur-Skaftfellinga, Bjarni Guð-
mundsson kaupfélagsstjóri á Höfn.
Stjórn Kf. Austur-Skaftfellinga aug-
lýsti stöðuna og nokkrar umsóknir
bárust. Hér ýar mikið í húfi.
í ársbyrjun 1953, þann 23. janú-
ar, réði stjórnin einn af umsækj-
endunum, Ásgrím Halldórsson
fulltrúa frá Vopnafirði, og hóf
hann störf hjá kaupfélaginu nokkr-
um vikum síðar. Ef íbúar Austur-
Skaftafellssýslu áttu um áramótin
t MINNING
1952-1953 þá ósk heitasta í hjarta
sínu að fá til starfa góðan kaupfé-
lagsstjóra (sem eigi þarf um að ef-
ast), varð þeim svo sannarlega að
ósk sinni. í þeim efnum varð ekki
lengra komist.
Þann 23. júní um vorið hélt Ás-
grímur sinn fyrsta deildarfund í
Lóni. Þau stuttu kynni, sem þá
voru orðin við Ásgrím, efldust
mjög er fundum bar saman, urðu
gagnkvæm milli hans og fólksins í
áranna rás, sem fljótt fann hvern
stuðning og skilning það átti hjá
stjórnanda kaupfélagsins, sem var
stærsta atvinnufyrirtæki sýslunnar.
Ásgrímur Halldórsson var víö-
sýnn og hygginn stjórnandi. Án
þeirra eiginleika hefði Kaupfélag
Austur- Skaftfellinga aldrei orðið
öflugt fyrirtæki í höndum hans,
sem að stórum hluta varð bakhjarl
þeirra alhliða framkvæmda í sýsl-
unni, sem í hönd fóru á því tíma-
bili sem hann hélt þar um stjórn-
völinn.
Þar sem bankaútibú var ekkert á
staðnum fyrr en eftir mitt ár 1971,
Ieitaði fólkið í sýslunni ávallt til
kaupfélagsins með margskonar fyr-
irgreiðslu. Það voru því margir,
bæði á Höfn og í sveitunum í
kring, sem búnir voru að ganga að
borði kaupfélagsstjórans, ræða við
hann um ýmiss konar framkvæmd-
ir eða kaup á tækjum. Við þær við-
ræður óx komumönnum ásmegin,
því jafnan reyndust ráð Ásgríms rík
til þeirra athafna sem um var rætt
og fyrir lá að leysa hverju sinni. Þar
breytti engu hver var á ferð eða úr
hvaða stétt; útgerðarmaður eða
húsbyggjandi á Höfn ellegar bóndi
utan úr sveit þar sem nauðsyn bar
til að endurnýja húsakost eða festa
kaup á tækjum vegna búskaparins.
Það sem var eða virtist torleyst
hlaut skilning og fyrirgreiðslu, úr
því leystist á skammri stundu. Og
því má trúa að ófáir voru þeir sem
gengu af fundi hjá Ásgrími léttari í
spori en er að heiman var haldið.
Þar var viðskiptavinunum tekið
með vinsemd.
Ásgrímur Halldórsson var maður
athafna. Það átti ekki við hann að
vera áhorfandi. Hann kom til starfa
í Austur-Skaftafellssýslu á þeim
tíma sem framsýnir forystumenn
gátu lyft grettistaki. Að vísu ekki
einir. En með þeirri framkomu,
sem Ásgrími var meðfædd og hann
tamdi sér, laðaði hann fólkið til
þátttöku án átaka, svo að öllu skil-
aði áfram með öryggi og festu hvar
sem hann var í forsvari.
Alhliða framkvæmdir á vegum
kaupfélagsins til þess að taka á
móti og fullvinna sjávarafla þar
sem Ásgrímur stóð í eldlínunni, út-
gerðir meöal íbúanna á Höfn og
- uppbygging og stækkun Hafnar-
kauptúns urðu samtvinnaðir þætt-
ir, þar mátti enginn af öðrum
missa.
Þann 31. júlí 1975 lét Ásgrímur
af starfi kaupfélagsstjóra. Þá hafði
hann um árabil verið í forsvari fyrir
hlutafélagið Skinney, sem hann
stofnaði með Ingólfi syni sínum og
Birgi Sigurðssyni skipstjóra. Hann
var framkvæmdastjóri þess til
1995. Þar var vel um allt haldið og
fyrirtækið rekið af þrótti og fram-
sýni.
í nokkur ár var Ásgrímur í sveit-
arstjórn Hafnarkauptúns og oddviti
um skeið. Það varð farsælt starf í
höndum hans sem önnur.
Á níunda áratugnum (1984-
1985) var blásið nýju lífi í Skóg-
ræktarfélag Austur-Skaftfellinga,
þegar félagið keypti hluta úr jörð-
inni Haukafelli á Mýrum og hóf
þar framkvæmdir. Þar var Ásgrímur
Halldórsson í fararbroddi og for-
maður félagsins mörg næstu ár. Á
þessum vettvangi lagði hann sem
svo víða annars staðar grunn að
merkilegu starfi, sem vara mun um
langa framtíð. Skógræktarfélaginu
lagði hann til ómældan tíma,
vinnu og eigin fjármuni.
Síöla árs 1970 keypti Ásgrímur
hluta úr jörðinni Bæ í Lóni og
byggði sér sumarhús á næsta ári.
Ekki var þar við látið sitja, heldur
hafist handa við skógrækt, sem
dafnað hefur með þeim ágætum að
elstu trén losa nú 8 m hæð.
Er sumarhúsið hafði verið byggt
í Karlsfelli var fjölskyldan þar löng-
um um sumartímann og átti þá
margþætt samskipti við fólkið í
næsta nágrenni. Þá voru þau hjón-
in Ásgrímur og Guðrún boðin og
búin aö hjálpa til, ef við lá.
Laugardaginn 7. september 1946
kvæntist Ásgrímur eftirlifandi konu
sinni, Guðrúnu Ingólfsdóttur, f.
15. júní 1920. Foreldrar hennar
voru: Ingólfur Eyjólfsson, f. 8.
október 1877, og Elín Sigfúsdóttir,
f. 10. nóvember 1889, og bjuggu
þau á Skjaldþingsstöðum í Vopna-
firði. Systkini Guðrúnar voru átta.
Ásgrímur og Guðrún eignuðust 5
böm. Þau eru:
1. Ingólfur, skipstjóri á Höfn, f.
7. janúar 1945.
2. Halldór, utanríkisráðherra, f.
8. september 1947.
3. Anna Guðný, skrifstofukona,
f. 2. júlí 1951.
4. Elín, leikskólastjóri, f. 5. janú-
ar 1955.
5. Katrín, skógfræðingur, f. 10.
maí 1962.
Ásgrímur Halldórsson var gæfu-
maður. Hann eignaðist eiginkonu,
Guðrúnu Ingólfsdóttur, er var hans
styrka stoð og vakti yfir velferð
hans og barna þeirra, enda varð
dagsverk Ásgríms mikið, vandað og
verðugt til eftirbreytni fyrir þá sem
erfa landið. Öll árin, sem Ásgrímur
var kaupfélagsstjóri, voru stjórnar-
fundir ávallt haldnir í stofunni á
heimili þeirra Guðrúnar og öllum
þar tekið með frábærri gestrisni.
Við kveðjum góðan vin með
söknuði og biöjum Guðrúnu og
fjölskyldu hennar Guðs blessunar.
Þorsteinn Geirsson
Vorið er komið.
Nýir árssprotar grenitrjánna
norðan við íbúðarhúsið að Karls-
felli í Lóni teygja sig upp í birtuna
og ylinn meöan þrestirnir, ný-
komnir af hafi, syngja dýrðarób til
ljóss og lífs. Bráðum fer músarrind-
illinn, sem dvelur hér árið um
kring, ab huga að hreiðurgerð og
þess er ekki langt að bíða að maríu-
erlan tylli sér á veröndina og kinki
kolli til vina sinna.
Já, það er komið vor.
Samt er það meö öbrum blæ en
venjulega, þetta snemmkomna vor.
Húsbóndinn hér í Karlsfelli
gengur ekki lengur um tún og móa
og hugar að vaknandi lífi. Hann er
horfinn inn á sumarlönd eilífðar-
.-innar, þangað sem ferð okkar allra
er heitið fyrr eða síðar.
Það var fyrir u.þ.b. hálfum þriðja
áratug að þau hjónin Ásgrímur
Halldórsson og Guðrún Ingólfs-
dóttir reistu sumarhús og hófu
skógrækt á gamla eyðibýlinu Karls-
felli í Lóni, þar sem síðast var búið
1878.
Þá hafði Ásgrímur um langt
skeið verib brautryðjandi og áhrifa-
valdur í atvinnu- og framfaramál-
um héraðsins alls og markað þar
spor, er lengi verða sýnileg. Þótt
hann væri þá enn á fullri ferð í
umsvifum og uppbyggingu at-
vinnurekstrar, fann náttúrubarnið
og ræktunarmaðurinn nýja lífsfyll-
ingu í því að ganga til liðs vib líf-
mögn jarðar í fögru umhverfi.
Þab var gróðursett í skjóli kletta
og steina, hlúð að gömlum gróðri
og nýjum gefið líf. Þekking og
reynsla var nýtt og gengiö til verka
af þeirri atorku og hugsjón er jafn-
an einkenndi Ásgrím og verk hans
öll.
Árangurinn lét ekki á sér standa.
Þar sem sviptivindar þeyttu heyj-
um bóndans út í veður og vind áð-
ur fyrr, bærist nú varla blað meðan
stormurinn þýtur í krónum
trjánna. Gamla eyðibýliö er orðið
að skjólsælum unaðsreit þar sem
fjölskyldan öll hefur notið ljúfra
samverustunda.
Síðastliðin 16 sumur höfum við
Skipulagsstjóri ríkisins:
Skipulagsstjóri ríkisins hefur
fallist á fyrirhuga&a lagningu
Sprengisandslei&ar um Þóris-
tungur neöan Hrauneyjafoss-
virkjunar, meö tveimur skil-
yröum.
Um er að ræöa breytingu á
Sprengisandsleið, F 28, þannig
aö umferð fari ekki um hlaö
stöövarhúss Hrauneyjarfoss-
virkjunar. Landsvirkjun telur
umferöina vera til óþæginda
fyrir starfsmenn virkjunarinnar
og aö talsverð slysahætta hljót-
ist af núverandi ástandi. Mark-
miö framkvæmdarinnar er aö
auka umferðaröryggi og tryggja
greiðari samgöngur um
Sprengisandsleið.
Lagður verður 4 km langur
nýr vegur sem hefst rétt austan
viö brú á Tungnaá, liggur aö
brú sem byggð verður á hæðar-
jöfnun frárennslisskurðar virkj-
unarinnar og að núverandi
Sprengisandsleið austan Foss-
öldu.
Skipulagsstjóri felst á að færa
verði veginn til að uppfylla
kröfur um öryggi vegfarenda og
starfsmanna Hrauneyjarfoss-
virkjunar. Hann setur þá kröfu
að tryggt verði aö lagning veg-
arins valdi sem minnstu tjóni á
gróðurlendi. Fyllingarefni verði
ekið í veginn þar sem land er
gróið og einungis ýtt upp í veg-
inn á gróðursnauðum melum.
Gengið verði frá námum og
vinnusvæði og sáð í sár sem
myndast í kjölfar framkvæmda
með fræblöndu sem hentar fyr-
hjónin átt þau Guðrúnu og Ásgrím
að nágrönnum. Með þeim góðu
hjónum hefur ætíb verið jafnræði í
mannkostum og höfðingsskap og
þess höfum við notið í ríkum mæli.
Á frumbýlingsárum okkar í sum-
arlandinu hafði Ásgrímur sett
göngubrú yfir gamla bæjarlækinn
sem rennur milli bústabanna, svo
greiðfær var leiðin þar austur yfir
til ab sækja góð ráð, leiðbeiningar
og aðstoð, sem raunar þurfti aldrei
að biðja um, því að hún var jafnan
boöin fram á þann hátt að ljúft var
aðþiggja.
Ásgrímur var fljótur að koma
okkur til skilnings á því að gróður-
setning ætti ekki að bíða þangaö til
húsbyggingu væri lokið. „Því fyrr
sem byrjað er, því fyrr sést árangur-
inn," sagði hann, kom með grób-
ursetningaráhöldin sín og lagði
með eigin höndum grunn að fyrstu
útplöntun á „nýbýlinu". Við minn-
umst þess að einhverju sinni var
farið „yfir" til ab fá lánaðar hjól-
börur og komu þær til baka fullar
af vænum öspum. Það voru þó
sannarlega ekki einu plönturnar
sem rötuðu vestur yfir læk og festu
þar rætur.
Sumir menn eru þeirrar gerðar
að allt blessast sem þeir taka sér
fyrir hendur eða koma nálægt.
Þannig var Ásgrímur. Það segir
sig sjálft aö slíkum mönnum er
mikið gefið. Þessvegna er erfitt að
kveðja og mikils að sakna.
Við kveðjum Ásgrím Halldórsson
með virðingu og þökk og vottum
eiginkonu hans, börnum og öðrum
ástvinum djúpa samúb.
Aðallieiður og Sigurður
ir svarið.
Niðurstaða skipulagsstjóra er
að hann fellst á framkvæmdina
með eftirtöldum skilyrðum: Við
efnistöku úr námu 2 á eyrum
Köldukvíslar verði ekki tekið
efni úr ánni og haft verði sam-
ráð við eftirlitsmann Náttúru-
verndarráðs á Suðurlandi vegna
efnistöku og frágangs námu-
svæða og vegkanta.
Kæra má úrskurð Skipulags-
stjóra til umhverfisráðherra
innan fjögurra vikna. GBK
Vélstjórafélagiö:
Forkastanleg
vinnubrögb
Stjórn Vélstjórafélags íslands
lýsir yfir algjörri andstöðu viö
frumvarp sjávarútvegsráö-
herra til breytinga á lögum
um stjórn fiskveiða vegna
krókabáta.
í ályktun fundarins kemur
m.a. fram að frumvarpiö er
unnið án samráðs við hags-
munaaðila í sjávarútvegi sem er
„forkastanlegt og nýmæli" í
vinnubrögðum ráðuneytisins.
En síðast en ekki síst er það
með öllu óásættanlegt að frum-
varpið skuli tryggja krókabát-
um margfaldan hlut í þorsk-
kvótanum miðað við veiði-
reynslu viðmiðunaráranna sem
skerðir hlut aflamarksskipa.
-grh
Fellst á breytingar
á Sprengisandsleiö