Tíminn - 24.04.1996, Side 8

8
Mi&vikudagur 24. apríl 1996
Stóöhestar FM '96:
Hestarnir sem vi6 sjáum í vor
Nú ver&ur haldiö áfram aö kynna
þá stó&hesta sem koma til dóms í
vor og stefnt er me& á Fjór&ungs-
mótið.
Margt er af stóöhestum á Stóö-
hestastöðinni eins og getið hefur
veriö um í HESTAMÓTUM. Meb -
hluta af þeim er stefnt á Fjóröungs-
mótið og væntanlega koma flestir
hestarnir þar til dóms í vor. Þeir
hestar sem eiga möguleika á að
koma til mótsins eru bæði hestar
sem ekki hafa hlotið dóm ennþá
svo og endurdæmdir hestar.
Þá eru þaö fyrst 4ra vetra folarnir:
Nökkvi frá Vindási í Hvolhreppi,
rauðjarpur undan Hirti frá Tjörn en
móðirin er Sunna frá Gullberastöð-
um. Eigandi er Guðmundur Magn-
ússon, Efra-Hvoli.
Mjölnir frá Dalbæ, brúnn, fabir
Galdur frá Laugarvatni og móðir
Spurn frá Dalbæ. Eigandi Atli
Thorarensen, Kópavogi.
Kostur frá Tóftum, dökkjarpur
undan Otri frá Sauðárkróki og Gátu
frá Tóftum. Eigandi Bjarkar Snorra-
son.
Tenór, dökkjarpur frá Bjóluhjá-
leigu undan Otri frá Sauðárkróki og
Melodíu frá Bjóluhjáleigu. Eigandi
Einar Hafsteinsson, Hábæ I.
Geisli frá Reykjavík, móálóttur.
Faðir Toppur frá Eyjólfsstöðum og
móöir Mánadís frá Reykjavík. Eig-
andi Guðmundur Ólafsson, Reykja-
vík.
Gljái, svartur frá Hrafnkelsstöð-
um. Faöir er Viðar frá Viövík og
móðir Rangá frá Kirkjubæ. Eigandi
Jóhanna B. Ingólfsdóttir, Hrafnkels-
stöðum.
Stirnir, brúnstjörnóttur, leistótt-
ur frá Sybra-Fjalli. Faðir Safír frá
Viðvík og móðir Ásdís frá Árbakka.
Eigandi Haraldur Haraldsson frá
Reykjavík.
Freyfaxi, móálóttur frá Prest-
bakka. Fabir Hektor frá Akureyri og
móbir Gyðja frá Gerðum. Eigandi
Jón Jónsson, Prestbakka.
5 vetra og eldri
Af 5 vetra folum koma til dóms:
Otkell, rauður frá Tóftum undan
Otri frá Sauðárkróki og Fagurjörp
frá Tóftum. Eigandi Bjarkar Snorra-
son, Tóftum.
Ögri, svartur frá Sauöárkróki.
Faðir Angi frá Laugarvatni og móðir
Ösp frá Sauðárkróki. Eigandi Árni
Árnason, Reykjavík.
Eldur, rauður frá Súluholti. Faðir
Hrafn frá Holtsmúla og móðir Eld-
ing frá Hofsósi. Eigandi Jónas Har-
aldsson, Súluholti.
Þá koma í endurdóm nokkrir
eldri hestar:
Þinur frá Laugarvatni, dökkjarp-
ur, 7 v. undan Stíganda frá Sauðár-
króki og Þrúöi frá Laugarvatni. Eig-
Stórviöburður-
inn aö nálgast
Um aðra helgi verður stærsti vib-
burður vorsins hjá hestamönnum
þar sem saman fer sýningin á
stóðhestastöbinni og Hestadagar í
Reiðhöllinni í Víbidal.
Allir hestamenn landsins bíða
spenntir eftir þessum sýningum og
í næstu HESTAMÓTUM verður gerð
nánari grein fyrir því sem boðið
verður upp á, en á Stóðhestastöö-
inni munu m.a. verða kynntir allir
stóbhestar Hrossaræktarsambands
Suðurlands svo og hestar í einka-
eign. Á sýningunni í Reiðhöllinni
munu Hólamenn verða með mjög
sérstaka sýningu. Allt um þetta í
næstu HESTAMÓTUM. ■
HEJTA-
MOT
KARI
ARNORS-
SON
Hrepphólum. Faðir Stígandi frá
Sauðárkróki og móðir Von frá
Hrepphólum. Eigandi Hrossarækt-
arsamband Suðurlands.
Fleiri hestar kunna enn að bætast
á listann frá Stóðhestastöðinni
vegna Fjóröungsmótsins, en eins og
fyrr segir kemur fjöldi annarra
hesta, sem nú er á stöðinni, í dóm í
vor.
andi er Kristján Ólafsson, Reykja-
vík.
Demantur, jarpur, 6 v. frá Mið-
koti undan Pilti frá Sperðli og Elju
frá Kirkjubæ. Eigandi Ásdís Kristins-
dóttir, Miökoti.
Hrynjandi, rauðblesóttur, 6 v. frá
Vignir meb hóp af
hestum
Hjá Vigni Siggeirssyni á Stokks-
eyri eru í þjálfun nokkrir stóðhest-
ar. Þeir sem stefnt er með á FM'96
eru:
Hrynjandi, einn af efnilegustu hestum Hrossarœktarsambands Subur-
Þorri frá Þúfu kemur í endurdóm.
Frosti frá Ey í Landeyjum, leirljós,
5 v. Faðir er Náttfari frá Ytra-Dals-
gerði og móðir Leira frá Ey. Frosti er
undan sömu hryssunni og Andvari
frá Ey. Eigandi er Gunnar Karlsson,
Ey.
Rektor frá Hemlu, rauðblesóttur,
5 v. undan Geisla Ljórasyni frá
Þurá. Móðirin er Bleik frá Hemlu
undan Byl frá Kolkuósi. Eigandi
Ágúst Ingi Ólafsson, Hvolsvelli.
Þá verður Þorri frá Þúfu endur-
sýndur, en hann er nú í góðu formi
og kennir sér einkis meins. Þorri er
brúnn, 7 v. undan Orra frá Þúfu og -
Hvibu frá Þúfu. Eigandi er Indriöi
Ólafsson í Þúfu. Þá verður endur-
sýndur Glettingur frá Feti brún-
skjóttur, 5 v. undan Orra frá Þúfu
og Brimkló frá Berustööum. Eigandi
er Brynjar Vilmundarson Keflavík.
Þá er annar Orrasonur í þjálfun
hjá Vigni, en hann fer ekki á FM'96.
Það er Skorri frá Blönduósi. Skorri er
brúnn, 4 v. undan Skikkju frá
Sauðanesi sem er undan Eldingu frá
Eiríksstöðum. Elding stóð efst af
hryssum á Fjórðungsmóti Norð-
lendinga 1969. Faðir Skikkju var
Fengur frá Bringu. Eiríksstaðatöltið
ætti því að erfast vel frá Skorra.
Hann verður dæmdur í vor.
í HESTAMÓTUM á næstunni
veröur ferðinni haldið áfram um
Suðurlandsfjórðung. ■
Vítahringur hrossaræktar
í HESTAMÓTUM er nú aö hefj-
ast greinaflokkur um offjölgun
hrossa og þann fjárhagslega -
skaða sem slíkt veldur bændum
og hve illa það bitnar á beiti-
löndum og skaðar ímynd
hestamennskunnar sem er
grundvöllur þess að geta selt
hrossin.
Öðru hverju heyrum við raddir
um það að hrossaræktun á íslandi
sé á villigötum. Menn bregöast
hart við þessum ummælum en
hafa þó yfirleitt ekki fengist til aö
ræða innihald orðanna. En er
eitthvað til í því aö hrossaræktin
sé í ógöngum eða er það fyrst og
fremst framleiðslan?
Menn greinir ekki á um að
hrossafjöldi sé of mikill í landinu.
Fyrst og fremst er hann of mikill -
vegna þess að ekki eru brúk fyrir
stóran hluta þessara hrossa,
hvorki á markaði lífdýra né kjöts.
í öðru lagi eru þess mýmörg
dæmi að alltof mikill ásetningur -
hrossa kemur niöur á beitilandi. í
báðum þessum tilvikum er um
vítahring að ræða. Þessi víta-
hringur hefur svo í för með sér
mikinn fjárhagslegan skaða fyrir
þá sem í honum lenda. Við þessu
verður að bregðast ef mönnum er
alvara með því að hrossarækt eigi
að vera búgrein.
Víkjum fyrst að hrossafjöldan-
um. Að því hafa verið færð rök að
til þess að eiga á hverju ári eitt
söluhæft tamið hross 6 vetra
gamalt þá þurfi að vera á fóðrum
5 einstaklingar yngri auk móður-
innar. Fyrir þann sem ætlar að -
selja fimm hross á ári á þessum -
aldri þá þarf stóðið að vera 35
hross. Nú er það sjaldan, miðað
við ræktunina ein$ og hún hefur
verið almennt hjá bændum, að -
þessi fimm hross sem tamin voru
verði öll söluvara sem gefur eitt-
hvað af sér. Þar verða oftast ein-
hver afföll. Sláturverð á hrossum
borgar ekki nema brot af þeim
kostnaði sem fer í það að ala upp
hest til 6 vetra aldurs, hvað þá -
eldri. Það er því mikil blekking, ef
menn halda að það sé grundvöll-
ur fyrir því að rækta hross til
slátrunar. Kjötmarkaðurinn eins
og hann er í dag er aðeins fyrir af-
sláttarhross.
En við skulum gefa okkur það
að öll þessi fimm hross seljist.
Hver er þá hagnaðarvonin? Viö
reiknum með því að þessi hross
séu undan dæmdum stóðhesti -
vegna þess að þau áttu að vera
söluvara og folatollur hafi verið
kr. 15.000 fyrir hverja hryssu. Við
bætist svo flutningskostnaður í
stóðhestagirðingu fram og til
baka kr. 5.000. Þegar folaldið
fæddist var kominn til viðbótar
kostnaður vegna fóðrunar á
hryssunni yfir veturinn. Sá kostn-
aður (hey, hirðing, ormalyf o.fl.)
er hér reiknaður kr. 15.000. Þegar
folaldið fæðist er því kostnaður-
inn orðinn kr. 35.000. Þá er eftir
að fóðra hrossið í 6 ár miðað við
sölu sem talað er um hér að fram-
an. Sá kostnaður verður hér tal-
inn að meðaltali kr. 15.000 á ári
og er þar innifalið hey, kjarnfóð-
ur, hirðing og sumarbeit. í sum-
arbeitinni er falinn kostnaður við
girðingar og hugsanlega áburð á
beitiland. Þessi kostnaður er í 6 ár
kr. 90.000. Þá stendur hrossið í
125 þúsund krónum. En þetta á
að vera söluhæft hross fulltamiö.
Hrossið er tamið á fimmta vetur í
þrjá mánuöi og síðan á sjötta vet-
ur í fjóra mánuði. Það er þá kom-
ið í gott söluhæft ástand. Kostn-
aöurinn við tamninguna er hér
reiknaöur kr. 15.000 á mánuði og
þar innreiknaður auk vinnunnar
við tamningar, kostnaður við
járningar, dýralækniskostnaður
og afskriftir af hesthúsi. í sjö
mánuði gerir þetta kr. 105.000.
Þá stendur hesturinn fulltaminn
6 vetra gamall í kr. 230.000. Þetta
er það meðalverð sem bóndinn
veröur að fá fyrir hestana ef hann
á ekki að skaðast. Sumum finnst
vafalaust að hér sé reiknað með
of miklum kostnaði við tamning-
ar. En þá verða menn að taka miö
af því að hér er verið að ræða um
meðalverð kr. 230 þúsund og þar
af er kr. 105 þúsund kostnaður
fyrir tamningu, sem ekki er ó-
raunhæft.
Nú vita allir sem við hrossa-
rækt hafa fengist að ekki er ör-
uggt að hrossin verði öll söluvara
og alls ekki fyrir þann pening
sem þetta dæmi sýnir. Þá grípa
menn oft til þess ráðs að hætta
með tamningu á tryppum, sem
fljótt á litið sýnast ekki ætla að
uppfylla lágmarks gæði. Þau eru
þá seld fyrir slikk eða það sem oft
gerist að þau eru bara sett á og
nýtast ekki. Þá fer tapið fljótt að
koma í ljós. Bóndinn fer að borga
með hrossinu. Þá freistast hann
til að fjölga hrossunum til að
hafa meira úr að velja til að selja.
Hann hugsar sem svo að þá gætu
ef til vill komið fleiri toppar sem
gæfu góða sölu. Um hitt hugsar
hann minna að aukinn kostnað-
ur við fjölgunina étur upp hagn-
að af “topphrossinu" sem er
kannski eitt af hverjum 20 trypp-
um.
Framhald í næstu HESTAMÓT-
UM. ■