Tíminn - 25.04.1996, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 25. apríl 1996
5
Peres, blinda þín tætti augun úr barni
Þeir eru röskir piltar, dátarnir
hans Peresar. Og nákvæmnis-
menn, ekki vantar það. Þeim er
leikur einn aö skjóta eldflaug-
um úr orustuflugvélum eftir aö
hafa miöað út sjúkrabíla, fulla
af börnum. Og stórskotaliðið,
ekki er það nú skipað neinum
aukvisum. Það þarf dugandi
menn til að salla niður rúm-
lega eitt hundrað flóttamenn,
aðallega konur og börn, og það
aðeins með fimm kúlum.
Ýmsir eru eitthvað að agnú-
ast út í ísraelsmenn fyrir að
slátra varnarlausu fólki, sem
leitað hefur skjóls í flótta-
mannabúðum Sameinuðu
þjóðanna. En með leyfi að
spyrja: Hvað var þetta fólk eig-
inlega að þvælast saman í hóp
og það í dauðafæri fallbyssu-
kjafta þrautþjálfuðustu at-
vinnuslátrara heimsins? Í
flóttamannabúðum Samein-
uðu þjóðanna? Og hvað með
það?
Eins og Peres, forsætisráð-
herra ísraels, orðaði það af
sinni alkunnu smekkvísi, er
ósköp leiðinlegt til þess að vita
að allt þetta fólk hafi látið lífið
(lesist: verið myrt). En að sögn
þessarar elskulegu friöardúfu,
er skýringin sú að einhverjir
landar fórnarlambanna hafa
verið að ónáða ísraelsher með
tilveru sinni. Þessari yfirlýs-
ingu hins hvítvængjaða engils
er ætlað að fá heimsbyggðina
til að fyrirgefa og gleyma.
En hætt er við að það fari á
annan veg. Gyðingadráp nas-
ista í síðari heimsstyrjöldinni
eru mönnum enn í fersku
minni. Og þau hafa ekki verið
fyrirgefin. Á sínum tíma öfl-
uðu þau gyðingum skilnings
umheimsins á því að þeim
væri þörf á landi til fastrar bú-
setu. En þau lögðu einnig
þunga kröfu á herðar þeim,
sem lifðu Helförina af, sem og
afkomenda þeirra. Krafan er
einfaldlega sú að gyðingar geri
öðrum ekki það, sem þeir vilja
ekki að þeim sé gert.
Barnaskyttiríið í sjúkrabíln-
um í Nabatiyel al-Fawqa og
fjöldamorðin í flóttamanna-
búðum Sameinuðu þjóðanna í
Qana munu hvíla sem mara á
ísraelsmönnum um ókomna
framtíð. Þeim, sem að þessum
morðum stóðu, verður ekki
fyrirgefið, ekki frekar en nokkr-
um vitibornum manni kæmi
til hugar að fyrirgefa nasistum
fjöldamorðin á gyöingum.
Afsakanir ísraelsmanna, á
borð við þær að fjöldamorð
þeirra séu hefnd fyrir árásir
Hizbollahskæruliða á ísraels-
menn, eru marklausar. Þær
árásir beinast ekki gegn
óbreyttum borgurum, heldur
gegn hernámsliði ísraels-
manna í suðurhluta Líbanons.
Þær eru því hernaðaraðgerðir
en ekki fjöldamorð.
Og jafnvel þótt svo væri ekki,
þá fær ekkert breytt þeirri stað-
reynd að sé glæpur framinn, þá
er sá einn sekur sem að illvirk-
SPJALL
Pjetur
Hafstein
Lárusson
inu stendur.
Hinu er ekki að neita, að vit-
anlega viðhafa skæruliðar þá
hernaðaraðferð að fela sig inn-
an um óbreytta borgara. Það er
eðli skæruhernaðar. En það
veitir ísraelsmönnum enga af-
sökun. Þeir njóta hernaðar-
legra yfirburða í Mið-Austur-
löndum og því stendur það
upp á þá, öðrum fremur, að
leggja fram friðartillögur sem
leitt gætu til samninga. Arabar
hafa einfaldlega ekkert að
bjóða annað en blóð sitt.
ísraelsmenn hafa náð samn-
ingum við Palestínu-Araba á
suöur- og austurlandamærun-
um. Þeir samningar munu þó
ekki halda, ef Peres og stjórn
hans telja að þar með hafi þeir
frjálsar hendur í norðri.
Eins og áður sagði njóta ísra-
elsmenn hernaðarlegra yfir-
burða í Mið-Austurlöndum. En
þeir yfirburðir væru úr sögunni
daginn sem Vesturveldin og þá
fyrst og fremst Bandaríkin
hættu að ausa í þá vopnum.
Nú væri ráð að íslenska ríkis-
stjórnin tæki á sig rögg og legði
fram tillögu um algjört vopna-
sölubann til ísraelsmanna.
Slíka tillögu ætti að bera fram á
Allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna, jafnframt því sem
beita mætti sér fyrir framgangi
málsins á vettvangi Atlants-
hafsbandalagsins.
Við íslendingar erum ekki í
aðstöðu til að fylgja slíkri til-
lögu eftir með valdi og áhrif-
um. En við eigum engra efna-
hagslegra hagsmuna að gæta
fyrir botni Miðjarðarhafs. Því
þurfum við ekki að taka mið af
öðru en sannfæringu okkar í
þessum efnum.
Þótt efnahagslegir hagsmun-
ir okkar á umræddu landsvæði
séu engir, þá eigum við, sem og
mannkyn allt, mikilla hags-
muna að gæta þar um slóðir,
þegar til lengdar lætur. Því
menn skyldu ekki gleyma því
að ófriðarbálið, sem þarna hef-
ur logað í hálfa öld, getur
breiðst út og hefur raunar oft
gert það. Almenningur á Vest-
urlöndum er t.d. hvergi örugg-
ur um líf sitt og limi. Ferða-
menn geta vænst þess að verða
skotnir eins og hundar í hótel-
dyrum, eða sprengdir í tætlur
um borð í flugvélum. Þessi
skálmöld mun ríkja þar til ísra-
elsmenn hafa gert sér ljóst að
friður vinnst ekki með vopn-
um, hvort sem þeim er beitt til
fjöldamorða eða á vígvöllum
herja.
Fyrirgefning eblisþáttar
Fyrir löngu var ég í allstórum
hópi manna sem ræddu sam-
an. Einn þátttakenda í umræð-
unum lét gamminn geisa og
þóttist hafa meira vit á hlutun-
um en hann hafði eða að
minnsta kosti hafði hann meiri
trú á sjálfum sér en tilefni virt-
ist til.
Þar kom að orðhvatur maður
í hópnum, sem farið var að
blöskra, fór að gera ýmsar at-
hugasemdir vib málflutning-
inn og sýna fram á með háðs-
legu ívafi að sá sjálfumglaði
færi meb fleipur og væri ekki
eins sterkur á svellinu og hann
teldi sjálfur.
Þetta endaði með því að sá
fyrrnefndi yfirgaf hópinn í
fússi, niðurlægður og misskil-
inn.
Þegar hann var farinn, sneri
einn þeirra sem á höfðu hlýtt
sér að þeim orðhvata og sagbi:
„Ert þú einn af þeim sem ekki
geta fyrirgefið mönnum að vera
heimskir?"
■ Þetta þótti mönnum athyglis-
verð athugasemd.
Hvernig var hægt að nota orð-
ið fyrirgefa yfir svona nokkuð?
Er nokkuð að fyrirgefa? Væri
ekki réttara að nota orðið um-
beral
Nei, ekki vildi sá orðhvati taka
undir það, slík hefði framkoma
þess sjálfumglaða verið. Hann
hefði rökrætt eins og hann
hefði meira vit en raun bar
vitni. Hann yrði að bíta úr nál-
inni meb að vera svona vitlaus
og honum væri nær að þegja.
Slíku gæti hann sjálfur stýrt og
ef hann þegði, kæmi hann ekki
upp um heimsku sína. Það væri
ekki hægt að fyrirgefa.
Aftur kom fram athugasemd
um að væri maðurinn heimsk-
ur, væri eins víst að hann hefði
ekki áttað sig á þeirri staðreynd
og þaö væri einn ríkasti eblis-
þáttur mannsins að trúa á sjálf-
an sig. Annars gætu menn bara
sett tærnar upp í loft.
Umræburnar um fyrirgefn-
ingu héldu áfram og menn
veltu m.-a.' fyrir sér erfiöri Sitöðu
Frá
mínum
bæjar-
dyrum
LEÓ E. LÖVE
útlendinga á íslandi, einkum
þeirra sem hafa annað útlit og
yfirbragð en landinn.
Þab væri til dæmis ekki óal-
gengt að mönnum væri ekki
fyrirgefið að vera svartir, þótt
slíku gæti enginn breytt.
Umræðurnar uröu langar og
fjörugar, en engin niöurstaða
fékkst, aðeins ánægja vegna
þeirrar heilaleikfimi sem fylgir
því ab fást vib fullyrðingar af
þessu tagi.
Fyrir nokkrum dögum rifjuð-
ust þessar umræður upp fyrir
mér.
Birt hafði verið skoðanakönn-
un um fylgi væntanlegra- for-
setaframbjóðenda og hafði einn
þeirra fengiö hreint ótrúlega
góða útkomu.
Eins og fjölmiðlum er skylt,
fóru sjónvarpsfréttamenn á
stúfana og spurðu ýmsa máls-
metandi menn um álit á þessari
niöurstöðu.
Eins og gengur svöruðu menn
á ýmsan hátt, en það sem rifjaði
fyrrgreindar umræður upp fýrir
mér var þegar fyrrum ráðherra
Alþýðuflokksins sagði eitthvað
á þá leið að þessi niðurstaöa
sýndi hvab íslendingar væru
fljótir að fyrirgefa.
Allir hefðu skilið hann ef
hann hefði sagt að íslendingar
væru fljótir að gleyma, en hann
notaði orðið fyrírgefa.
Ekki kom fram hvað það væri
sem þyrfti að fyrirgefa, og þess
vegna sit ég yfir sömu heilabrot-
um og fyrr og velti gömlu
spurningunni fyrir mér.
Er virkilega hægt aö fyrirgefa
allt? Líka þab sem enginn getur
breytt, eins og til dæmis skít-
legu ebli? ■
FÖSTUDAGS
PISTILL
ÁSCEIR
HANNES
AFTUR TIL HAFN-
ARSTJÓRNAR
Það er kunnara en frá þurfi að
segja að í öndverðu var ísland
þjóðveldi landnámsmanna með Al-
þingi á Þingvöllum við Öxará. Síð-
an tóku við langar aldir undir
danskri krúnu og höfuðborg lands-
ins fluttist til Kaupmannahafnar við
Sundin. Þá dreymdi íslendinga um
heimastjórn á íslandi í stab Hafnar-
stjórnar í Danmörku. Og draumar
rætast. íslendingar fengu heima-
stjórn með innlendum rábherra í
byrjun aldarinnar og loks varð
landið sjálfstætt lýðveldi fyrir fimm-
tíu árum.
Síban hafa íslendingar gert sitt
besta til að skila aftur sjálfstæbinu
heim á fastaland álfunnar. Fjár-
hagslegt sjálfstæði þjóðarinnar var
fljótlega vebsett í alþjóðabankan-
um og örlög Nýfundnalands blasa
vib. Andlegt sjálfstæði þjóðarinnar
flakkabi lengi á milli Washington
og Moskvu, og þegar Járntjaldið
féll kom f Ijós að íslendingar höfbu
tamið sér verstu kosti Sovétskipu-
lagsins og skárri galla kapítalism-
ans.
Fyrir bragbið hafa landsmenn í
hvorugan fótinn getað stigið í
mörg ár og vib þær aðstæður leitar
klárinn þangað sem hann er kvald-
astur: aftur á fastaland álfunnar.
Þar rís ný dagsbrún úr rústum
þribja ríkisins og nýtt lausnarorð er
hið þríeina frelsi álfunnar til allra
hluta í nýju Evrópusamfélagi.
íslenskir menn með útlendan
erfðahvata töluðu fyrir þessu nýja
landnámi í Evrópu af sama ástríðu-
hita og talsmenn vesturferða töl-
ubu á seinustu öld, þegar hálf
þjóðin flutti til Kanada í frelsi hinna
hugrökku. Nú var munurinn sá að
íslendingar þurftu ekki ab leggja
land undir fót til að öðlast þrefalt
frelsið eins og vesturfararnir, því
ómælt frelsi Evrópu var sent heim
til manna með aðild landsins ab
sameinuðum markaði EFTA- og EB-
ríkjanna.
En nú eru bögglarnir sem fylgdu
skammrifi Evrópusamfélagsins ab
koma upp á yfirborðib. Hver stað-
allinn á fætur öðrum er samþykkt-
ur í höfuðborg Evrópu um allt frá
agúrkum til latexsmokka. Þjóðum
hins sameiginlega markaðar er gert
að aka sínum seglum eftir stað-
vindum álfunnar í Brussel og ekki
hirt um þarfir eða langanir íslend-
inga frekar en þeir hefðu allir flutt
vestur um haf á öldinni sem leið.
Nýjasta dæmið er staballinn um
vinnutíma barna og unglinga.
Þar kom loks að því ab íslending-
um væri bannab ab vinna. í ellefu
aldir hafa íslenskir krakkar hlaupib
undir bagga með foreldrum sínum
til sjávar og sveita og stimpilklukk-
um ekki beitt af því tilefni. En nú er
sumsé búib ab setja undir þann
leka í Brussel og hneppa tápmikla
krakka í fjötra iðjuleysis. Lands-
mönnum er loks bannab að vinna.
Hið þríeiná frelsi álfunnar er nú
að breytast í þríeina fjötra. Eða ein-
þrennan þrældóm. Landinu er ekki
stjórnað lengur í Reykjavík. Ekki
heldurfrá Kaupinhöfn vib Sundin,
heldur Brussel vib ána Skjöldu. ís-
lendingar eru aftur komnir undir
Hafnarstjórn og geta látið sig
dreyma um nýja heimastjórn.