Tíminn - 25.04.1996, Blaðsíða 16

Vebrifo (Byggt á spá Veöurstofu kl. 16.30 í gær)
• Suburland og Faxafiói: Norbaustlæg átt, gola og víba léttskýjab
fram ab hádegi en síban kaldi og skýjab ab mestu. Hiti 6 til 9 stig yfir
daginn.
• Breibafjörbur til Stranda og Noröurlands vestra: Austlæg átt,
gola víbast hvar fram ab hádegi en síban norbaustan stinningskaldi og
lettskýjab. Hiti 4 til 8 stig yfir daginn.
• Norburland eystra: Austlæg átt, víbast gola og dálítil slydduél vib
ströndina en skýjab meb köflum til landsins. Hiti verbur á bilinu 1 til 7
stig.
• Austurland ab Clettingi og Austfirbir: Norbaustan gola eba kaldi
og smá skúrir eba slydduél, einkum vib ströndina. Hiti 1 til 5 stig.
• Subausturland: Austan gola eba kaldi og skýjab meb köflum fram
ab hádegi en síban austan kaldi og skýjab ab mestu. Hiti 3 til 7 stig.
Reykvíkingar „fjörutíu og eitthvaö..." um 60% fleiri en fyrir áratug en:
Oldruðum hlutfallslega
ekkert fj ölgað í áratug
Reykvíkingar „fjörutíu og eitt-
hvab" ára eru nú 60% fleiri en
fyrir áratug. Borgarbúum á há-
tindi starfsævinnar, milli þrítugs
og fimmtugs, fjölgabi um 43% á
sama tíma og Reykvíkingum öll-
um fjölgabi um 16%. Hlutfall
þessa aldurshóps hækkabi þannig
úr tæplega 24% borgarbúa árib
1984 upp í 29% áratug síbar. Á
hinn bóginn stób hlutfall 75 ára
og eldri nánast í stab, þ.e. hækk-
abi úr 5,6% upp í 5,7% á tímabil-
inu. Virbist þetta stangast veru-
lega á vib þær fullyrbingar sem
heyra má í hvert sinn sem talib
berst ab vanda vegna fjármögn-
unar heilbrigbisþjónustunnar og
abstobar vib aldraba, sem nánast
ævinlega er skýrt meb því ab öldr-
ubum sé svo mikib ab fjölga og
þjóbin stöbugt ab eldast.
Víst er það satt og rétt að þjóðin
er að eldast, en ekki vegna hlutfalls-
legrar fjölgunar aldrabra, heldur
vegna hlutfallslegrar fækkunar
barna og unglinga og gríðarlegrar
fjölgunar í hópi miðaldra. Þannig
hefur hlutfall skólaárganganna í
Reykjavík; leikskóla, grunnskóla og
framhaldsskóla, til dæmis lækkað
úr 26% borgarbúa niður í 24% á
þeim tíu árum sem hér um ræðir. Á
sama tíma hefur starfssamasti hóp-
urinn, 25-66 ára, stækkað úr 49% í
51% borgarbúa. Má þannig ljóst
vera að starfandi fólk hefur nú hlut-
fallslega færri unga og aldraða á
sínu framfæri, beint og óbeint,
heldur en fyrir tíu árum.
Þótt hér sé fjallað um Reykvík-
inga, vegna þess að aðgengilegustu
tölurnar um þessa þróun eru í Ár-
bók Reykjavíkur, þá hafa framan-
greind hlutföll líka þróast afar svip-
að á landsvísu.
Aldur Reykvíkinga
1984 og 1994
Aldur: / 1984: 1994:
0-5 leikskóli 8.600 10.200
6-15 grunnsk. 13.000 14.400
16-29 fram/hásk. 21.600 22.400
30-49 uppg.árin 20.900 29.800
50-69 söfn.árin 16.500 16.700
70 + elliárin 8.000 9.600
Reykvíkingar 88.500 103.000
Reykvíkingum fjölgaði um
16% á þessum tíu árum, eða
14.500 manns, en nærri 2/3
þeirra bættust við í aldurshópn-
um 30-49 ára, sem fjölgaöi um
43% á tímabilinu. Öllum aldurs-
hópum frá 3ja til 30 áraýjölgaði
hins vegar langt undir meðaltali
og fækkaði því hlutfallslega.
Mikill áhugi fyrir veibum úr norsk-íslenska síldarstofninum. Fiskistofa:
Togarar vilja í síldina
Hátt í 70 umsóknir um leyfi
til síldveiða úr norsk-ís-
lenska síldarstofninum
höfbu borist Fiskistofu í gær,
en umsóknarfrestur rennur
út í dag, 25. apríl. Höskuldur
Steinarsson hjá Fiskistofu
segir að farið verbi yfir leyfi-
sumsóknir í næstu viku og
fljótlega eftir þab verða leyf-
isbréf send út til útgerða. En
heimilt verður að hefja síld-
veiðar á svæðinu þann 10.
maí nk.
Athygli vekur ab það eru
ekki aðeins útgerðir loðnu-
skipa og stærri báta sem sækja
um leyfi til síldveiða heldur
einnig togaraútgerðir. Þar á
meðal eru þrír Grandatogarar,
Örfirisey, Þerney og Snorri
Sturluson, auk togara frá
Noröurlandi og jafnvel víðar.
Þrátt fyrir fjölda umsókna er
viðbúið að einhverjum verði
neitað um leyfi til síldveiða
þar sem sjávarútvegsráðuneyt-
ið hefur sett það sem skilyrði
að viðkomandi skip hafi leyfi
til veiða í atvinnuskyni innan
ísl. lögsögu. Þessu ákvæði hef-
ur Félag úthafsútgerða mót-
mælt og telur að það sé í and-
stöðu við ákvæði 87. gr. haf-
réttarsáttmála SÞ um frelsi til
veiöa á úthafinu.
Leyfilegur heildarkvóti á
vertíðinni er 244 þúsund tonn
og veröur frjáls veiði þar til bú-
ið er að veiða 190 þúsund
tonn. Eftirstöðvunum verður
síðan skipt á milli þeirra skipa
sem þá hafa tilkynnt um afla,
þ.e. tveim þriðju hlutum verb-
ur skipt jafnt á milli skipa en
þriðjungi eftir burðargetu.
Veiðarnar má stunda bæði
innan lögsögu íslands og Fær-
eyja og á alþjóðlega hafsvæð-
inu á milli Islands og Noregs,
þ.e. síldarsmugunni.
-grh
Mikib hefur verib ab gera í höfn-
um landsins ab undanförnu vib ab
gera nótaskip og önnur skip klár í
slaginn þegar heimilt verbur ab
byrja veibar úr norsk-íslenska síld-
arstofninum. í gcer var verib ab
vinna vib Höfrung í Slippnum þar
sem þessi mynd var tekin.
Tímamynd: BC
Engum aldrhópi fjölgaöi þó
minna en 50-69 ára, sem stób
nánast í stað og fækkaði þannig
hlutfallslega úr næstum 19% í
liðlega 16% á tímabilinu. Það
gefur jafnframt til kynna að
öldruðum muni fækka fremur
hægt næstu tvo áratugina eða
svo.
En í ljósi þess hvað hin unga
íslenska þjóð virðist nú eiga í
miklum vanda vegna umönn-
unar þeirra 5% hennar sem náb
hefur 75 ára aldri verða elliárin
tæpast mikið tilhlökkunarefni
fyrir þann stóra hóp sem nú er á
miðjum aldri.
Hættulegt a6
vera 17 ára
Um 700 fuglapör verpa á hverjum ferkílómetra í Varastaöaskógi:
Rjúpu fjölgað meb eyöingu skóga
„Þýbingarmestu varplönd rjúp-
unnar eru lágheiðar, land sem
áður var vaxib skógi. Varpþétt-
leiki þar er meb því mesta sem
þekkist hjá rjúpum í heiminum.
Líklegt er ab eybing skóga hafi
opnað land sem ábur var
óbyggilegt rjúpum og því haft
hagstæð áhrif á rjúpnastofn-
inn", sagði Kristin H. Skarphéð-
insson sem sagði frá fuglalífi í
birkiskógum á hinni fjölsóttu
ráðstefnu um íslenska birki-
skóga í síðustu viku.
Hann sagði sex íslenska varp-
fugla geta talist skógarfugla:
rjúpu, hrossagauk, þúfutittling,
músarrindil, skógarþröst og
auðnutittling. Þrjár síðastnefndu
tegundirnar séu dæmigerbir skóg-
arfuglar.
Kristinn sagði litlar rannsóknir
hafa verið gerðar á fuglalífi í ís-
lenskum birkiskógum. En unnið
sé ab kortlagningu á útbreiðslu ís-
lenskra varpfugla eftir 10x10 km
reitakerfi. Búib sé að kortleggja
um þribjung landsins, en út-
breiðsla skógarfuglanna sé þó að-
eins þekkt í grófum dráttum.
Skógarþröstur verpi nær alls stað-
ar þar sem kjarr er að finna, þúfu-
tittlingur sé einnig mjög út-
breiddur í skógum landsins og
hrossagaukur algengur í rökum
skógarbotni. Mófuglavarp sé
hvergi eins þétt eins og í skóg-
lendi. í Varastabaskógi í Laxárdal
verpi t.d. um 700 pör á hverjum
ferkílómetra, þar af 500 skógar-
þrastapör.
Rjúpan leitar mikið í birkiskóga
og kjarr á veturna enda finnur
hún þar bæði skjól fyrir höfub-
óvini sínum, fálkanum, og fæðu,
sagði Kristinn. Rannsóknir hafi
sýnt að karlreklar, blaðbrum og
árssprotar séu þýðingarmikil fæða
rjúpna yfir háveturinn (desember
til mars). Sums staðar hafi allt að
70-90% karlrekla verið bitin af
rjúpum. Á varptíma heldur rjúp-
an sig aftur á móti einkum í lyng-
og hrísmóum.
Áður en skógar tóku að eyðast
hafi rjúpan líklega fyrst og fremst
verið fjalla- og hálendisfugl um
varptímann.
Kristinn segir hliðstæð dæmi
þekkt um skyldar tegundir sem
byggi allt sitt á manngerðum bú-
svæðum, t.d. orrann á lyngheib-
um við Norðursjó og lyngrjúpu á
skosku heiðunum. „Þegar gróður-
framvindan nær sér á strik og trjá-
gróður og kjarr vex upp á heiðun-
um, minnka þessir fuglastofnar
og deyja út ab lokum. ■
Árlega slasast um þrír til fjórir
af hverjum þúsund íbúum
Reykjavíkur í umferbinni í
borginni. Flestir slasast 17 ára
gamlir en í þeim aldurshópi
slasast 19 af hverjum þúsund.
Þetta kemur fram í skýrslunni
Umferðarslys í Reykjavík 1989-
1993 sem unnin var af Umferð-
ardeild Borgarverkfræðings.
Sautján ára unglingar eru
7,5% af þeim sem slasast. Kúrf-
an fellur hratt eftir 17 ára aldur
og við 25 ára aldur er eins og
ökumenn séu búnir að ná áttum
við aksturinn. í aldurshópnum
15-25 ára slasast fleiri en í ald-
urshópnum 25-64 ára þótt
meira en þrefalt fleiri séu á því
aldursbili. -GBK