Tíminn - 03.05.1996, Blaðsíða 5

Föstudagur 3. maí 1995
LANDBÚNAÐUR
5
Brúnaljósin brúnu blika eins og í huldumey í fjósinu á Stekkum.
Skapvonska getur
tengst slæmri júg-
urgerð
— íslensku kýmar em skapvond-
ar, en þœr norsku gœðablóð er eitt
af því sein heyrist í umrœðum um
kúamálið þessa dagana. Eru ís-
lenskar kýr meiri óhemjur en geng-
ur og gcrist á meðal kúakynja?
„Islensku kýrnar hafa sterkan
persónuleika og einstaklingar
geta verið ólíkir innbyrðis. Sumar
eru styggar, en aðrar rólegri og
gæfari. Eins og ég sagði, þá höf-
um við ekki stundað ræktun kúa-
stofnsins nema í mesta lagi hálfa
öld. Við erum því ekki komnir
eins langt á veg með að rækta
æskilega eiginleika og útrýma
þeim sem miður eru og aðrar
þjóðir sem fengist hafa mun
lengur við ræktun. Að sjálfsögðu
hafa menn fyrst og fremst lagt
áherslu á að rækta aukna afurða-
semi þann tíma sem unnið hefur
verið að ræktuninni. Þegar því er
náð, er tími til að gefa öðrum
eiginleikum gaum. Þetta eigum
við alveg eftir og því getur verið
að okkar kýr hafi annað skapferli
en kúakyn sem búið er að rækta í
árhundruð. Sama má segja um
júgurgerðina. Við höfum ekki
lagt nægilega áherslu á að rækta
góð júgur og það er ef til vill
einn helsti vandi kúabænda. Við
höfum þurft að berjast við júgur-
bólgu og lækkun frumutölunnar
hefur útheimt að fella gripi á
góðum aldri. Það er ekki nóg að
rækta afurðasemina, ef þau tæki
sem eiga að skila henni, í þessu
tilfelli kýrjúgrin, eru ekki í stakk
búin til að þjóna hlutverki sínu.
Því verður að huga meira að júg-
urgerðinni í ræktunarstarfinu í
framtíðinni."
Guðmundur segir ekki útilokað
að tengsl séu á milli mislyndis í
skapferli og slæmrar júgurgerðar.
Slæm júgur geti pirrað kýrnar og
valdið þeim óþægindum bæði
við mjaltir og utan þeirra. Þar
geti verið að leita skýringa þess
að mönnum finnist íslensku
kýrnar erfiðar í umgengni og
meðförum. Guðmundur kvaðst
einnig vilja benda á mjög mis-
munandi skapferli nautgripa eftir
kynstofnum. Þannig séu Gallo-
way-nautgripirnir, sem ræktaðir
hafi verið til kjötframleiðslu hér
á landi, mjög styggir miðað við
mörg önnur kjötkyn.
Sumir keypt kvóta
án þess aö nýta
hann
— En frá norska kúakyninu til
almennra aðstceðna í kúabúskap.
Framundan er gerð antiars bú-
vörusamnings um mjólkurfram-
leiðslu og telur formaður Lands-
sambands kúabœnda þörf á að
umbylta samningum?
Guðmundur Lárusson segir
afkomu kúabænda hafa farið
versnandi að undanförnu. Fyrir
því séu nokkrar ástæður. Þar
megi meðal annars nefna auk-
inn kostnað vegna lækkunar
frumutölu mjólkur, verð á
nautakjöti hafi verið mjög lágt
og verð á framleiðslukvóta
mjólkur hátt. Þá hafi fram-
leiðnikrafa búvörusamningsins
reynst mörgum erfið. Kvóta-
kaup hafi gert ýmsum bændum
erfitt fyrir. Guðmundur segir
kvótakaup vissulega hugsuð til
þess að bæta rekstrarlegar að-
stæður viðkomandi bænda, en
ef verð á kvótanum sé óhóflega
hátt — allt að 150 krónur fyrir
lítrann, eins og dæmi sé um —
geti hagræðið verið vafasamt.
„Ýmsir utanaðkomandi aðilar
hafa komið inn í þessi kvóta-
viðskipti aðrir en bændur og
hefur það hækkað verðið.
Þarna er um að ræða afurða-
stöðvar, kaupfélög og jafnvel
einstök sveitarfélög, sem stutt
hafa við bændur eða keypt
kvóta til þess að selja bændum.
Þetta er auðvitaö liður í við-
leitni manna til að halda sem
mestri framleiðslu innan við-
komandi svæða, en hefur engu
að síður leitt til hækkandi verð-
lags. Ég tel að bændur megi
ekki teygja sig það langt í
kvótakaupum að framleiðslan
geti ekki staðið undir þeim, en
að mínu mati hefur slíkt komið
fyrir." Guðmundur kveðst vita
dæmi þess að bændur hafi
keypt kvóta til mjólkurfram-
leiðslu án þess að nýta hann að
fullu. Slíkt sé auðvitað mjög
slæmt fyrir viðkomandi aðila
og ættu bændur að gæta þess
vel áður en þeir ganga frá kaup-
um á framleiðslukvóta, að hafa
aðstæður til þess að nýta hann.
Ekki ástæður til mikilla
breytinqa á búvöru-
samningi mjólkur
— Útheimtir þetta ekki breytitig-
ar á búvömsamningnum, sem bráð-
lega verður til endurskoðunar?
Guðmundur segir ekki ástæðu
til þess að gera miklar breytingar
á búvörusamningnum og að
fremur verði um framhaldssamn-
ing að ræða en nýjan samning.
„Það voru aðrar aðstæður í sauð-
fjárræktinni, sem kölluðu á nýjar
starfsaðferðir en stuðst hafði ver-
ið við. Þessu er ekki til að dreifa í
mjólkurframleiðslunni, því inn-
an núverandi búvörusamnings
hefur jákvæð þróun átt sér stað.
Á hinn bóginn þarf að skoða
málefni afurðastöðva áfram og
leita leiða til aukinnar hagræð-
ingar. Þetta á að nokkru leyti við
um mjólkurframleiðsluna, en þó
fremur um sláturhúsin og kjötaf-
urðastöðvarnar. Ljóst sé að fram-
leiðendur þurfa að koma samein-
aðri fram gagnvart markaðnum.
Fákeppni ríki á matvörumarkaði
og það getur ekki talist árangurs-
ríkt fyrir framleiðendur að sölu-
aðilum þeirra fjölgi á meðan
kaupendum, það er að segja
verslunaraðilum. fari fækkandi.
Vi&tal og myndir: 11
l
IBÆMPHJ
Merkikrít og
litasprey
margir litir
Klaufaklippur fyrir
stórgripi og sauðfé
■ -4É /, 2!00ii0
< * i k J j jj
—
Júgurhlífar, laus net
Sparkvöm, stillanleg
®haúsf
__ Sími 562 2262
Borgartúni 26, Reykjavík
Bíldshöfða 14, Reykjavík
Skeifunni 5A, Reykjavík
Bæjarhrauni 6, Hafnarfirði
'RAKTORSDEKK
góð dekk á góðu verði
sendum í póstkröfu um land allt.
Gl^S
Gúmmívinnustofan hf.
Réttarhálsi 2, Reykjavík sími 567 1443