Tíminn - 10.05.1996, Qupperneq 8

8
Föstudagur 10. maí 1996
Pakistanar sem vinna af sér lán er húsbœndur þeirra segja foreldra þeirra eba afa og ömmur hafa tekib.
Þrælahald í Pakistan
Hermenn í Karachi, abalborginni í Sindh: stjórnleysi og grimmd eru af fréttum ab dcema ofarlega í því samfélagi.
Fjöldi landbúnabar-
verkamanna er þar
enn í raun í ánauö
hjá stórjarbeigend-
um, þótt slíkt sé
bannab meb lögum
rælahald er siöur sem
fylgt hefur mannkyninu
a.m.k. frá upphafi „sið-
menningar'' og bann hafbi
ekki verib lagt vib því í öllum
ríkjum heims fyrr en á síöari
hluta þessarar aldar. En enn-
þá vibgengst þab sumstaðar í
ýmiskonar dularbúningi.
Þannig er það í Pakistan. Þar
er fjöldi fólks í ánauð í raun,
enginn veit hve margt. Þar er
reynt ab réttlæta það meb því
ab halda því fram að þrælarnir
séu í raun og veru að vinna af
sér skuldir.
Engir skriflegir
samningar
Þar er mikib um ab fátækt fólk
á landsbyggðinni, sem yfirleitt á
ekki kost á lánum hjá bönkum,
fái peninga að láni hjá stórjarð-
eigendum. Standi þab ekki
nógu vel í skilum að mati þess
sem lánaöi, veröur það að gerast
þrælar hans. Ánauðarfólk þetta,
sem yfirleitt kann ekki að lesa
og skrifa og hefur ekki aðgang
að yfirvöldum og dómstólum,
verður að hlíta þeim skilmálum
sem lánardrottinn þeirra setur
og hann ákveður hvenær skuld-
in teljist greidd að fullu. Niður-
staðan af þessu verður gjarnan
að ekki aðeins þeir, sem tóku
lánið, verða ævilangt ánauðar-
menn, heldur og börn þeirra,
barnabörn o.s.frv. Því ab gengið
er út frá því að börnin séu ábyrg
fyrir skuldum foreldranna.
Stundum segja stórjarðeigendur
eba bústjórar þeirra ánauðar-
mennina vera að vinna upp í
laun, sem þeir hafi fengið borg-
uð fyrirfram, án þess að skrifleg-
ir samningar hafi verið um það
gerðir. Þó ab verkamenn telji
það rangt, er erfitt fyrir þá að
afsanna fyrir dómstóli að þeir
hafi fengið slíkar fyrirfram-
greiðslur, jafnvel þótt þeir gætu
farið með málið fyrir dómstól
og þyrðu þab.
Bresk fréttakona í Pakistan
náði ekki alls fyrir löngu tali af
hálffertugum landbúnaðar-
verkamanni að nafni Khamiso,
er tekist hafði að flýja úr ánauð.
Foreldrar hans voru einnig
ánauðugir landbúnaðarverka-
menn, sem og þeirra foreldrar.
Hann og skyldmenni hans rám-
ar í að ættin hafi upphaflega
misst frelsi sitt vegna skuldar,
en ekkert þeirra man lengur
hver upphæð þeirrar skuldar var
í byrjun. Oft er það þannig, að
þótt verkafólk í ánauð vinni
myrkranna á milli við bágustu
kjör, hækkar skuldin frekar en
lækkar eftir því sem árin líða,
eða því halda húsbændurnir
fram. Og ánauðarfólkið getur
ekkert við því gert, það hefur
enga pappíra viðvíkjandi
meintri skuld og þorir ekki að
leita til yfirvalda. Eða getur það
ekki, þótt það þyrði, því vörður
er staðinn um það og dæmi eru
þess að hreysi þess séu umgirt
háum veggjum með rafmögn-
uðum gaddavír ofan á.
Keyptur og seldur
þrlsvar
Khamiso hefur unniö á syku-
rekru svo lengi sem hann man
eftir sér. Við vinnuna í brenn-
andi sólarhita voru hann og
vinnufélagar hans hafðir í
hlekkjum. Vopnaðir verðir
stóðu yfir þeim og keyrðu
byssuskeftin í síðu hverjum
þeim sem varðmönnunum
þótti fara sér of hægt við vinn-
una. Á kvöldin, þegar dimmdi
og kólnaði, voru þrælarnir
hlekkjaðir við tré. Undir morg-
un voru þeir vaktir með því að
sparkað var í þá.
Tugþúsundir haris, eins og
slíkir þrælar eru nefndir, ganga
árlega kaupum og sölum milli
stórjarðeigenda. Hér mun vera
um að ræða fornan sib þarlend-
BAKSVIÐ
DAGUR ÞORLEIFSSON
is, og Mannréttindanefnd Pak-
istans (Human Rights Comm-
ission of Pakistan, HRCP) telur
að á þessu sé ekkert lát. Mest
kvað vera um þetta í Sindh, suð-
urhluta landsins. Ýmsir af vold-
ugustu stjómmálamönnum
Pakistans, þ.ám. Benazir Bhutto
forsætisráðherra, eiga þar mikl-
ar lendur.
Khamiso segist hafa verið
keyptur og seldur þrisvar. í
hvert skipti frétti hann af þeim
viðskiptum fyrst er honum var
hent upp á vörubíl og ekið með
hann til kaupandans.
Eftir að hann flýði úr þræl-
dómi komst hann í samband
við HRCP og leitaði þar hjálpar
til að frelsa sína nánustu. Þá
kom í ljós að skömmu eftir að
hann strauk hafði konu hans og
frænku verið nauðgað af frjáls-
um starfsmönnum stórjarðeig-
andans, líklega í refsingarskyni.
Faðir Khamisos hafði látist og
verið grafinn úti á akri, því að
bústjórinn vildi ekki að jarðar-
för hans færi fram samkvæmt
siðvenju.
Kona að nafni Bhagan, sem
vinnur á sömu plantekru, sagði
við fulltrúa HRCP: „Fjölskylda
mín hefur verið í ánauð í 25 ár.
... Karlmennirnir eru barðir. Ef
við veiktumst, fengum við ekki
matarskammtinn. Börnin okkar
eru neydd til að vinna og barin
fyrir augunum á okkur. Við get-
um ekkert sagt eða gert."
„Hér er steinöldin
ennþá"
Þrælahald er ab sjálfsögðu
ólöglegt í Pakistan og fyrir
þremur árum gaf ríkisstjórnin
þar út tilskipun um að allar
skuldir haris skyldu strikaðar út.
En það virðist ekki hafa breytt
miklu.
Kjör ánauðarmanna þessara
eru, ef marka má lýsingar, öllu
verri en t.d. þræla í Vesturheimi
fyrr á tíb. Maturinn sem þeir fá
er af óbrotnasta tagi, þeir eiga
ekki föt til skiptanna og í kofum
þeirra úr stráum og þurrkaðri
leðju eru ekki aðrir húsmunir
en fáein eldunarílát og teppi.
Shekil Pathan, starfsmaður
hjá HRCP, hefur sent stórjarb-
eigendum afrit af lögunum sem
banna ánauð. En flestir stórjarð-
eigendanna segjast ekki hafa
fengið neitt slíkt afrit.
„Fólk er selt eins og gripir eða
dauðir hlutir hér um slóðir,"
hefur áðuráminnst fréttakona
eftir Pathan. „Þegar maður
verður þræll stórjarðeiganda,
fylgir öll fjölskyldan með í
ánauðina. Konumar verða eign
stórjarðeigandans. Það heyrir til
því hversdagslega að karlmenn-
irnir séu barðir og konunum
nauðgað ... Þetta er ekki einu
sinni miðaldalegt. Hér er stein-
öldin ennþá og lögin eru í raun
ekki til."
Hann og samstarfsmenn hans
bjóða þessu ófremdarástandi þó
byrginn og fyrir kemur að þeim
verður eitthvað ágengt. Þannig
frelsuðu þeir nýlega 385 karla,
konur og börn úr ánauð hjá
manni af fjölskyldu, sem má sín
mikils í stjórnmálum Pakistans.