Tíminn - 14.05.1996, Blaðsíða 10

10
Þri&judagur 14. maí 1996
Sæmundur A. Hermannsson
Sjötíu og fimm ára
Aldur er afstætt hugtak. Sumir
veröa gamlir fyrir aldur fram,
öbrum gefst hreysti og heilsa
þannig að samferðamenn átta
sig trauöla á þeim árafjölda sem
er að baki.
Sæmundur Á. Hermannsson
fyllti 75 ár á laugardaginn var.
Ab honum stendur kjarnafólk
sem bar aldurinn vel og svo er
einnig um Sæmund.
Hann er fæddur á Ysta-Mói í
Fljótum, sonur hjónanna Elínar
Lárusdóttur og Hermanns Jóns-
sonar. Elín var mikil myndar-
kona og stórbrotinn persónu-
leiki. Hún var dóttir Lárusar Ól-
afssonar útvegsbónda á Hofsósi
og Margrétar Jónsdóttur ljós-
móður. Hermann var Vestfirð-
ingur, sonur Jóns Sigurðssonar
verslunarstjóra á Bíldudal og
Halldóru Magnúsdóttur konu
hans.
Hermann var fyrst verslunar-
maður á Sauðárlúóki og Hofs-
ósi. Síöar bjuggu þau Elín um
skeið í Málmey en 1918 flytja
þau ab Ysta-Mói í Fljótum. Þá
var árferði hart og fátækt mikil í
Fljótum. Gamall Fljótamaður
orðaði það svo að „þegar neyð-
in var stærst sendi Guð okkur
Hermann á Mói."
Hermann varð strax forystu-
maður Fljótamanna og átti
mjög stóran þátt í því að rétta
við hag sveitarinnar. Hann
stofnaði Samvinnufélag Fljóta-
manna og gerðist kaupfélags-
stjóri í Haganesvík ásamt með
umsvifamiklum búskap.
Þeim Hermanni og Elínu var
margra mannskapsbarna auðið.
Þau eru: Halldóra húsfreyja á
Siglufirði, Lárus verslunarmað-
ur í Reykjavík, Níels eftirlits-
maður í Reykjavík, Rannveig
húsfreyja á ísafirði, Hrefna hús-
freyja á Siglufiröi, Sæmundur,
Haraldur verslunarmaður á
Sauðarkróki, Georg bílstjóri á
Ysta-Mói og Björn tollstjóri í
Reykjavík.
Sæmundur ólst upp á Ysta-
Mói á umsvifamiklu menning-
arheimili. Stundaði hann nám í
Reykholti en flutti til Vest-
mannaeyja en þaban er kona
hans Ása, dóttir Helga Jónat-
anssonar útgerðarmanns og El-
len Marie konu hans. Ása er
mikil afbragðskona og hefur
reynst Sæmundi hinn besti lífs-
förunautur. Hún er skrifstofu-
stjóri á Sauðárkróki.
Sæmundur var fyrst hótel-
stjóri í Vestmannaeyjum en
gerðist síðan tollvörður, fyrst í
Vestmannaeyjum en síðan á
Þórshöfn og Keflavíkurflugvelli.
Þau hjón fluttu til Sauðár-
króks 1957 og gerðist Sæmund-
ur tollvörður þar en 1961 gerð-
ARNAÐ HEILLA
ist hann framkvæmdastjóri
Sjúkrahúss Skagfirðinga og því
starfi gegndi hann í 3 áratugi.
Sér verka hans mikinn stað í
myndarlegri sjúkrastofnun og
dvalarheimili aldraðra. Sæ-
mundur var mjög framsýnn og
stórhuga með ráðdeild. Upp-
bygging gekk ævinlega snurðu-
laust þar sem Sæmundur stjórn-
aöi, enda var hann óþreytandi
og fann alltaf úrræði sem
dugðu ef á móti blés. Samstarf
okkar þingmanna kjördæmis-
ins við hann var með miklum
ágætum við þær framkvæmdir
allar. Hann lagði öll mál skipu-
lega fyrir og af mikilli viljafestu.
Eiga Skagfirðingar honum
mikla skuld að gjalda fyrir öll
hans störf í þágu Sjúkrahúss
Skagfirðinga og að öldrunar-
málum í héraðinu. Hann var
fyrsti formaður Félags eldri
borgara í Skagafirði.
Sæmundur er mikill félags-
málamaður eins og faðir hans
og hefur komið víða við. Hann
hefur lengi verið einn af for-
ystumönnum framsóknar-
manna á Sauðárkróki og í Norð-
urlandskjördæmi vestra. Sæ-
mundur átti m.a. sæti í bæjar-
stjórn um skeið. Þá hefur
Sæmundur látið málefni hesta-
manna mjög til sín taka og
1971 keypti hann jörðina Ytra-
Skörðugil á Langholti og hefur
rekið þar hrossaræktarbú með
góðum árangri síðan.
Of langt væri upp að telja öll
félagsmála- og forystustörf Sæ-
mundar sem öll voru með
sömu einkennum og um hann
má segja eins og Njál að „sjald-
an var hann frá kvaddur þegar
hin góðu voru ráðin".
Ása og Sæmundur eignuðust
sjö mannvænleg börn. Þau eru:
Elín Helga hjúkrunarfræðingur
á Sauðárkróki, gift Jóni Erni
Berndsen verkfræðingi, Herdís
kennari á Sauðárkróki, gift
Guðmundi Ragnarssyni bygg-
ingafulltrúa, Hafsteinn iðn-
fræðingur í Reykjavík, giftur
Önnu Maríu Sverrisdóttur leik-
skólakennara, Gunnhildur
María leikskólastjóri í Mosfells-
bæ, gift Ragnari Sveinssyni
húsasmíðameistara, Margrét
hjúkrunarfræðingur og ljós-
móðir í Mosfellsbæ, Hermann
stjórnmálafræðingur, stundar
framhaldsnám við háskólann í
Árósum, kona hans er Guðrún
S. Grímsdóttir, og Anna Elísa-
bet upplýsingafulltrúi hjá BHM
í Reykjavík, maður hennar er
Arnar Sigurðsson vélstjóri.
Barnabörn eru orðin mörg og er
allur sá ættbogi myndar- og
mannskapsfólk.
Á þessum tímamótum færi ég
Sæmundi hugheilar árnaðar-
óskir með miklu þakklæti fyrir
tryggðavináttu, ráðgjöf og gest-
risni í marga áratugi. Eg hef
eins og margir fleiri verið
heimagangur á rausnargarði
þeirra Ásu á Skagfirðingabraut
47 og er þaðan margs góðs að
minnast.
Megi gæfan fylgja þeim hjón-
um um ókomin ár.
Páll Pétursson
Nýjar útgáfur
ÍSLAND
I
HAtJUMMt* ,t
t>jv*N4iK>rn»
ÉkAái

ÍSLAND
ót Attv
|ö»t:VNNvmri tnt
I (Nv V V»ii
Helmingur smáarkarinnar meb póstbílunum.
Evrópufrímerkin komu að
þessu sinni út þann 18. apríl
og voru með sama myndefni
og hjá öbrum þjóðum, það er
með myndum frægra kvenna.
Hér voru það þær Halldóra
Bjarnadóttir (1873-1981) og
Ólafía Jóhannsdóttir (1863-
1924). í kynningarbæklingi
Pósts og síma eru birt æviágrip
þeirra beggja og fara þau hér á
eftir.
Halldóra Bjarnadóttir (1873-
1981) var brautryðjandi í
kvennafræðslu á íslandi. Hún
tók kennarapróf í Noregi,
kenndi þar í nokkur ár, en
varð síðan skólastjóri við
barnaskólann á Akureyri
1908-1918. Árið 1914 stofnaði
hún Samband norðlenskra
kvenna og var formaður þess í
10 ár. Ennfremur stofnaði hún
fjölda af kvenfélögum víðs-
vegar um land. Hún var leið-
beinandi í heimilisiðnaöi og
stóð fyrir sýningum á honum
hérlendis og erlendis. Hún
stofnaði tímaritið Hlín 1917,
var eigandi þess og ábyrgðar-
maður og ritstýrði því til 1961.
Hún stofnaöi og rak tóvinnu-
skólann á Svalbarði í Suður-
Þingeyjarsýslu frá 1946 og til
ársins 1955 og vann stöðugt
að félagsmálum kvenna alla
starfsævi sína. Halldóra fædd-
ist 14. október 1873 í Ási í
Vatnsdal og andaðist á Hér-
aðshælinu á Blönduósi 27.
nóvember 1981 og varb því
108 ára gömul.
Ólafía Jóhannsdóttir (1863-
1924) var helsti leiðtogi og
hugmyndafræðingur Hvíta-
bandsins á íslandi, en Hvíta-
bandið er mannúöarsamtök
kristinna bindindiskvenna.
Hvítabandiö var fyrsta kvenfé-
lag á íslandi sem gerðist aðili
að alþjóblegum samtökum.
Ólafía var dóttir hjónanna
Ragnheiðar Sveinsdóttur og
eiginmanns hennar, séra Jó-
hanns K. Benediktssonar.
Æskuheimili hennar var mið-
stöð róttækra þjóðfrelsis-
manna í Reykjavík. Hún tók
sjálf þátt í þjóðfrelsisbarátt-
unni bæöi í ræðu og riti. í lok
síðustu aldar var hún einn öfl-
ugasti málsvari kvenfrelsis á
íslandi og hélt tæpitungulaust
fram pólitískum réttindum
kvenna. Hún ferðaðist víða
um heim sem erindreki og
hélt fyrirlestra um bindindis-
og kvenfrelsismál. Árib 1903
flutti hún til Noregs, bjó þar í
17 ár og veitti m.a. forstöðu
heimili, sem Hvítabandið rak í
Ósló fyrir sárasóttarsjúklinga,
vændiskonur og drykkjukon-
ur.
Verðgildi frímerkjanna var
35,00 og 55,00 kr. Þau voru
prentuð hjá House of Questa í
London í 50 stykkja örkum og
offsetprenti. Hönnuðir frí-
merkjanna voru Tryggvi T.
Tryggvason og Anna Þóra
Árnadóttir.
Þá má einnig geta þess, ab
frímerkin voru jafnframt gefin
FRIMERKI
SIGURÐUR H. ÞORSTEINSSON
út í frímerkjaheftum sem
hvert um sig inniheldur 10 frí-
merki. Þau kosta 350,00 kr. og
550,00 kr. og eru merkt No.
1/1996 og No. 2/1996.
Póstbílar
Næsta útgáfa var svo í gær,
13. maí 1996, en þá komu út á
ný frímerki með myndum
póstbíla og eins og áður gerð
af Þresti Magnússyni.
Þessi frímerki eru gerð í átta
stykkja örkum eins og áður og
eru tvö eins frímerki í hverri
örk, en með mismunandi af-
stöðu til hinna frímerkjanna í
örkinni. Verðgildi hvers frí-
merkis er 35,00 krónur, eða
hið nýja innanlandsburðar-
gjald frá fyrsta júní. Þá hækkar
Evrópuburðargjaldið upp í
45,00 krónur og til annarra
landa í 65,00 krónur.
Póstflutningar með bifreið-
um hér á landi hófust á öðrum
áratug 20. aldar, en fram til
1928 var lítið um fastar áætl-
unarferðir. Frá 1928-34 lengd-
ist vegakerfið og nýjar leiðir
Konurnar á Evrópufrímerkjunum.
opnuðust bæði frá Reykjavík
til Akureyrar og Vesturlands,
Austurlandsleiðin frá Akureyri
og sunnanlands austur að
Kirkjubæjarklaustri. Til þess að
koma skipulagi á þessar ferðir
var árið 1935 sett löggjöf um
farþega- og póstflutninga með
bifreiðum og fastar áætlunar-
ferðir bundnar sérleyfum. Árið
1935 voru sérleyfishafar 28
talsins, en höfbu rúmlega fjór-
faldast í 115 árib 1950. Bifreið-
arnar á þessum frímerkjum
tengjast póstsögu íslendinga
frá 1930 og fram yfir mibja
öldina. Bifreiðarnar eru af
þessum gerðum: A. Buick
1931: Fyrirrennarar stærri
langferðabíla. Bifreiðastöð
Steindórs. — B. Studebaker
1934: Póstflutningar milli
bréfhirðinga og pósthúsa í
Reykjavík. Strætisvagnar
Reykjavíkur. — C. Ford 1937:
Bifreiðastöð íslands o.fl. — D.
Reo 1946: Farþega- og póst-
flutningar. Póst- og símamála-
stofnunin.
Þessi frímerki eru eins og áð-
ur prentuð hjá BDT á írlandi
og offsetprentuð. Fyrstadags-
stimpillinn er bílstýri eins og
áður, en auðvitað önnur dag-
setning. Þá verða frímerkin
einnig gefin út í gjafahefti,
GM 19, með forsíðumynd af
gamla Kleppsstrætisvagnin-
um, sem var af gerðinni Stude-
baker1934. ■