Tíminn - 31.05.1996, Blaðsíða 3
Föstudagur 31. maí 1996
3
Ríkisendurskoöun um sumarlokanir sjúkrahúsa:
Andlát aldraöra mun fleiri
í vetrar- en sumarmánuöum
„Lei&a má aö því líkur að
þeir sjúklingar sem flokkast
sem öldrunarsjúklingar séu
betur á sig komnir yfir sum-
artímann", segir Ríkisendur-
skobun m.a. í nýrri skýrslu
um sumarlokanir sjúkra-
húsa. Ályktun sína byggir
stofnunin á þeirri athygli-
verðu staðreynd að miklu
færra aldrað fólk (fæddir
1920 og fyrr) deyr í sumar-
mánuðunum en á veturna.
Þannig létust t.d. aðeins á
milli 75 og 90 aldraðir á mán-
uði tímabiliö júní-október, en
hátt í 120 í mánuðunum
mars/apríl og desember. Sé
hins vegar litið á þriggja mán-
aða tímabil þá dóu t.d. um 25-
30% fleiri aldraðir mánuðina
mars/apríl/maí árin 1994 og
1995 heldur en í júní/júlí/ág-
úst sömu ár. Skýringu þessa
fann Ríkisendurskoðun eðliega
ekki. Á hinn bóginn er líklegt
að betra heilsufar aldraðra, sem
stofnunin les út úr þessum töl-
Neita sam-
ráöi um
bensínverð
Bœbi 1994 og 7 995 dóu miklu fœrra aldrabir (fceddir 7 920 eba fyrr) yfir
sumartímann heldur en á veturna. Punktalínan sýnir mebaltal daubsfalla
í mánubi, um 95 þessi tvö ár. En línurnar sýna ab yfir vetrar/vormánub-
ina desember-maí eru daubsföll aldrabra samtals 20-25% fleiri heldur en
jafn marga sumar- og haustmánubi, í júní-nóvember. Munurinn ferallt
upp í 30-40% séu bornir saman mánubirnir mars/apríl og júní/júlí.
Olís hefur lækkað verð á bensíni
og hafa því stóru olíufélögin
þrjú öll lækkað verð sitt um
eina krónu. Forsvarsmenn
þeirra neita að hafa haft samráð
um veröbreytinguna en hún er
tilkomin vegna lækkandi
heimsmarkaðsverðs á bensíni.
-BÞ
um, skýri það a.m.k. að hluta,
að Ríkisendurskoðun fann
heldur ekki það gífurlega álag
og vandamál á öllum sviðum
sem fullyrt hefur verið um í
óteljandi ályktunum og frétta-
viðtölum að leiði af sumarlok-
unum sjúkrahúsanna — ekki
síst fyrir þá öldruðu, sem þess-
ar sömu raddir segja að skákað
sé til og frá í þrengslum og
vandræðum og með takmark-
aða ummönnun.
Kannski aö slík tilbreyting
— ásamt því að margir hinna
öldruðu eru sendir heim, á eig-
ið heimili eða til nánustu að-
standenda vegna sumarlokana
öldrunardeilda — sé eftir allt
saman fremur upplífgandi og
hressandi fyrir marga hinna
aldurhnignu borgara, en gamla
örugga tilbreytingarleysið?
Athugun Ríkisendurskoðun-
ar leiddi a.m.k. í ljós að bráða-
innlögnum á Ríkisspítala fækk-
aði yfir sumarmánuðina, þvert
á það sem ótal sinnum hefur
verið haldið fram. Álag á starfs-
fólk sjúkrahúsanna mældist
heldur ekki meira yfir sumar-
tímann en að jafnaði yfir árið
og sjúklingar heldur ekki
þyngri í hjúkrun. Mönnun er
samt lakari yfir sumartímann,
m.a. vegna þess að meira er þá
um óvant sumarafleysingafólk.
Sumarlokanir sjúkrahús-
anna reyndust heldur ekki
auka veikindafjarvistir starfs-
fólks yfir sumartímann á síð-
ustu árum (eins og tíðum er
fram haldið), heldur þvert á
móti. Lokanirnar virtust held-
ur ekki leiða til áberandi fjölg-
unar á legudögum aldraðra á
öðrum öldrunarstofnunum.
Varð m.a. vart andstöðu, bæði
meðal hinna öldruðu og að-
standenda þeirra, gegn því að
nýta laus pláss á stofnunum í
Hveragerði, Kumbaravogi og
Þorlákshöfn, jafnvel þótt að-
eins væri um skammtímavist-
un að ræða.
Ríkisendurskoðun gat held-
ur ekki fundið þess merki að
lyfjakostnaður Tryggingastofn-
unar, þ.e. vegna fólks utan
stofnana, ykist marktækt yfir
sumarmánuðina. Heimahjúkr-
un óx ekki heldur og vinnu-
stundum í heimaþjónustu
fjölgaði heldur ekki. Starfsfólk
Hjálpartækjamiðstöðvar
Tryggingastofnunar varð aftur
á móti vart við töluvert meiri
annir í tengslum við sumarlok-
anir sjúkrahúsanna á árinu
1995 heldur en næstu ár á und-
an.
Sjónvarpsstööin Sýn:
Bubbi sér
um boxið
Sjónvarpsstöðin Sýn hefur
gert tveggja ára samning við
Bubba Morthens um þátta-
gerð og lýsingar frá hnefa-
leikjakeppnum sem stöðin
mun sýna í beinum útsend-
ingum. Þessi samningur er sá
fyrsti sinnar tegundar sem
gerður er hérlendis vegna
hnefaleika.
Fyrsta útsendingin sem Bubbi
mun lýsa verður á Sýn að kvöldi
8. júní n.k. þegar fjórir bardagar
verða sýndir í beinni frá New-
castle á Englandi. í þessari út-
sendingu verður keppt um þrjá
heimsmeistaratitla og einn Evr-
ópumeistaratitil. Bubbi segir að
meðal keppenda í Newcastle
verði einn sá albesti í Evrópu,
Prins Nasem Hammit, breskur
múslimi sem miklar vonir eru
bundar við í hnéfaleikaheimin-
um.
Sérlegur aðstoðarmaður
Bubba í Newcastle verður Óttar
Felix Hauksson iðnrekandi og
rokkari með meiru. En hann er
mikill áhugamaður um hnefa-
leika og fylgist grannt með
framvindu mála í , þessari
íþróttagrein, sem virðist njóta
vaxandi vinsælda hérlendis. Til
marks um áhugann þá gerðust
þúsundir manna áskrifendur að
Sýn þegar Mike Tyson og Frank
Bruno kepptu um heimsmeist-
aratitilinn í þungavigt en sjón-
varpsstöðin sýndi þann bardaga
í beinni ekki alls fyrir löngu.
-grh
Wihlborg Rejser gjaldþrota og Bingó fá greibsiur frá
kortafyrirtcekjunum. 1400 sitja í súpunni. Formabur
Neytendasamtakanna:
Auðvitað er þetta
siðlaust af korta-
fyrirtækjunum
jónas Hallgrímsson er samtíöarmaöur okkar allra, segir framúr-
stefnutónskáldiö Atli Heimir Sveinsson:
Frumflytur 18 lög við
ljóö þjóðskáldsins
80 farþegar á vegum Bingó
ehf., umbobsaðila gjaldþrota
ferbaskrifstofu í Danmörku,
Wihlborg Rejser, voru í gær
búnir að bíða fars til síns
heima í nokkra daga. Um
1400 manns höfðu keypt far-
miða af Bingó. Samgöngu-
ráðuneytið leysir nú hnútinn í
samvinnu við Flugleiðir svo
sem verba má. Fjölmargir hafa
ekki og fá ekki „bingóiö" og
hafa enga þjónustu fengið fyr-
ir sitt fé.
Halldór S. Kristjánsson í sam-
gönguráðuneytinu sagði í gær
að í Kaupmannahöfn væru nú
30-40 manns, flestir íslending-
ar, vegalausir og sumir auralaus-
ir, vegna gjaldþrotsins. Hér
heima eru 40 manns, flestir út-
lendingar, sem þurfa að komast
heim. Unnið var að lausn máls-
ins í gærdag.
„Flugleiðir gera okkur reikn-
ing fyrir flutning fólksins, sem
við borgum af þeirri tryggingu
sem liggur hjá okkur, 8 milljón-
um króna, sem Bingó hefur lagt
fram í umboði dönsku ferða-
skrifstofunnar," sagði Halldór S.
Kristjánsson.
„Það hafa margir farið illa út
úr þessum viðskiptum. Ýmsir
hafa leitaö upplýsinga hjá okk-
ur og kvartað. Meðal annars er
verið að skoða mál þeirra sem
hafa borgaö með kreditkortum.
Það er ekki spurning að slíkum
viðskiptum á að rifta. Það vant-
ar skýrari fyrirmæli um að svo
sé gert. Auðvitað er það siölaust
af kortafyrirtækjum að inn-
heimta fyrir þjónustu, þegar
menn vita aö ferðaskrifstofan
getur aldrei innt af hendi þjón-
ustuna," sagði Drífa Sigfúsdótt-
ir, formaður Neytendasamtak-
anna, í gær.
-JBP
Stórviðburður á tónlistar-
sviðinu á sér stað í Skarðs-
kirkju á Landi í kvöld kl. 22
og kl. 17 á sunnudaginn í
Listasafni íslands. Þá verða
frumflutt 18 lög eða ljóða-
kom, eins og tónskáldið Atli
Heimir Sveinsson orðar þab.
Atli Heimir hefur mest verið
orðaður við framúrstefnu í
tónsmíðum. En hann er fjöl-
hæfur og getur samið í göml-
um stíl, eins og flestir vita,
nokkur laga hans raula menn
gjarnan á mannamótum.
Tildrög þess að Atli Heimir
tók til við lagagerð við ljóð
Jónasar voru þau að ætlunin
var að setja á svið fyrir skólana
Legg og skel, leikrit um veröld
Jónasar Hallgrímssonar. Bríet
Héðinsdóttir átti að leikstýra,
og hún bað Atla Heimi um ein-
föld, auðlærð og auðsungin
lög. Ekkert varð af þessari upp-
færslu fyrr en löngu síðar að
Inga Bjarnason setti verkið á
svið, og var þá með lög eftir
Leif Þórarinsson við ljóðin. Atli
Heimir sat því uppi með nokk-
urn stabba af lögum, sem til
þessa hafa verið óflutt og
ósungin.
Atli Heimir segist áður hafa
samið lög í gömlum stíl. Allt
séu það tækifæristónsmíðar,
samdar fyrir leikhús eða skóla.
Sum þessara laga hafa orðið
mjög vinsæl, til dæmis lögin úr
Ofvitanum, — í Skólavörðu-
Ab frumflutningi laga Atla Heimis vib Ijób þjóbskáldsins jónasar koma
ýmsir bestu tónlistarmenn okkar: Signý Sœmundsdóttir, sópran, Sigur-
laug Ebvaldsdóttir, fibla., Sigurbur Ingvi Snorrason, klarinett, Hávarbur
Tryggvason, kontrabassi og Anna Gubný Gubmundsdóttir píanó. Myndin
var tekin á œfingu listamannanna.
holtiö hátt, — eftir Þórberg
Þórðarson í leikgerð Kjartans
Ragnarssonar. Og lögin úr Ég er
gull og gersemi, í leikgerð
Sveins Einarssonar, við ljóð
Davíðs Stefánssonar, Snert
hörpu mína himinborna dís.
Þá hefur Atli samið 30 söng-
lög við ýmsa húsganga fyrir
Tónlistarskólann í Reykjavík
og kallast Ljóðakorn.
„Ég er framúrstefnutón-
skáld, en mér finnst allt í lagi
að iðka eldri stíltegundir þegar
svo ber undir, mér og öðrum til
Tímamynd S.
skemmtunar. Ef vel tekst til lifa
þessi lög meðal þjóðarinnar. Ef
ekki, falla þau bara í gleymsku
og engin markaðssetning getur
þar um breytt," segir Atli
Heimir Sveinsson.
En er það ekki mótsögn þeg-
ar nútímatónskáld tekur til við
að fást við gömul ljóð?
„Við þessari spurningu er
aðeins eitt svar: Þessi ljóð eru
tímalaus. Jónas Hallgrímsson-
er samtíðarmaður okkar allra."
-JBP