Tíminn - 08.06.1996, Blaðsíða 3

Laugardagur 8. júní 1996
MIÍi
Kaupmáttur ráðstöfunartekna á mann 1990-1997
Vísitölur 1993=100
120
115
110
105
100
95
Kaupmáttur ráðstöfimartekna á mann
120
115
110
105
100
Áztl.
Spá
95
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
Eins og sjá má hafa þjóbarútgjöldin vaxib meira en tekjur þjóbarinnar á síbustu misser-
um. Hœttumerki, segir Þjóbhagsstofnun.
Kaupmátturinn eins og línuritib sýnir hann, er á uppleib eftir ab hafa náb botni árin
1993 og 1994.
Þjóöhagsstofnun reiknar dœmib frá í febrúar ab nýju og útkoman er allt önnur og um margt betri. Stofnunin
varar Wð auknum útgjöldum almennings og hins opinbera og halla ríkissjóbs:
Fólk verður með meiri
peninga handa á milli
Efnahagshorfur hafa vænkast
svp um munar frá því Þjóbhags-
stofnun spábi síöast fyrir 4
mánuðum. Nú hefur þat> gerst
ab horfur eru á meiri fiskafla en
reiknað var með. Aflaheimildir
verba rýmkabar og búist er við
meiri afla frá úthafsveiðum.
Hins vegar, segir Þjóbhagsstofn-
un, stefnir í meiri vöxt þjóbar-
útgjalda en gert var ráb fyrir.
Vegur þar þyngst vöxtur einka-
neyslu, sem ævinlega helst í
hendur vib auknar tekjur.
Þjóðhagsstofnun varar við
þenslu, hættan á aukinni verb-
bólgu er meiri með örari hag-
vexti.
Tröllakirkja
þýdd á ensku
Tröllakirkja, skáldsaga Ólafs
Gunnarssonar, er komin út á
ensku hjá Mare's Nest Publishing
í London. Þetta er önnur skáld-
saga Ólafs sem komur út á ensku,
en ábur var búib ab gefa úr skáld-
söguna Gaga í Kanada.
Ensku þýðinguna á Tröllakirkju
önnuðust David McDuff, sem er
þekktur þýðandi norrænna og rúss-
neskra bókmennta á ensku, og Jill
Burrows, rithöfundur og leikskáld.
Sagan heitir „Troll's Cathedral" á
ensku. ■
Breytingarnar hafa leitt til
nýrra útreikninga Þjóðhagsstofn-
unar, nýrrar áætlunar um efna-
hagshorfur. Er þar um að ræða
helstu þjóbhagsstærðir fyrir þetta
ár í ljósi þeirrar framvindu sem
orbib hefur á árinu. Stofnunin
segir ebli málsins samkvæmt erf-
itt að spá um framvinduna á
næsta ári, meðal annars vegna
þess að kjarasamningar eru lausir
um næstu áramót og efnahags- og
ríkisfjármálastefna hefur ekki ver-
ið mótuð í einstökum atriðum.
Þegar Þjóðhagsstofnun kíkir í
kristalskúluna og reynir að sjá fyr-
ir næstu framtíð, sem hlýtur að
vera erfitt verkefni, kemur í Ijós
að hagvöxtur á þessu ári verður
töluvert meiri en spáin frá í febrú-
ar gaf til kynna, 4,5% í stað 3%.
Ennfremur er talið að hagvöxtur á
næsta ári verði ör, eða 3,3% sam-
kvæmt drögum að spá. Er þetta
mun meiri vöxtur en spáð er að
meðaltali í aðildarríkjum Efna-
hags- og framfarastofnunarinnar
OECD. Aðeins írland og Tékkland
gera betur.
Hins vegar er ljóst að þjóðarút-
gjöld vaxa hraðar um þessar
mundir en þjóðartekjur. Þetta
skapar þensluhættu og vaxandi
halla í viðskiptum við útlönd.
Talið er að þjóðartekjur aukist í ár
um 4,3% en þjóðarútgjöld um
6,7%. Viðskiptajöfnuður gæti
snúist úr 3,6 milljarða afgangi í
fyrra í 6,1 milljarðs halla á þessu
ári. Hætt er við sömu þróun árið
1997.
En hvað er til ráða? Þjóðhags-
stofnun gefur þessi ráb: „Til þess
að sporna við vexti þjóðarút-
gjalda og koma aftur á jafnvægi í
viðskiptum við útlönd er grund-
vallaratriði að efla þjóðhagslegan
sparnað. Öruggasta leiðin að því
marki er að bæta afkomu ríkis-
sjóðs. í ljósi kraftmeiri uppsveiflu
í efnahagslífinu en búist var vib
þegar gengið var frá langtíma-
áætlun í ríkisfjármálum undir lok
síðasta árs, er umhugsunarefni
hvort ekki eigi að bæta afkomuna
meira á næsta ári en að var stefnt
og stuðla þannig ab því ab sam-
ræma þróun þjóðarútgjalda og
þjóðartekna." -JBP
Sjálfsbjörg á Akureyri mótmœlir úrskurbi umhverfisrábherra og
hyggst leita eftir áliti umbobsmanns Alþingis:
Umhverfisráðherra sak-
aöur um „hundakúnstir"
Stjóm Sjálfsbjargar á Akur-
eyri, félags fatlabra, mótmæl-
ir harblega nýlegum úrskurbi
umhverfisrábherra þar sem
hafnab er kröfu Sjálfsbjargar
ab lyfta verbi sett í húsnæbi
Hótels Norburlands. Akureyr-
arbær hyggst byggja fjórbu
hæbina ofan á Hótel Norbur-
land og telur Sjálfsbjörg skil-
yrbi ab lyftu verbi komið fyr-
ir í húsinu til ab tryggja ab-
gengi fatlaðra og hafa skipu-
lagsstjóri og byggingafulltrúi
Akureyrarbæjar svipaba af-
stöbu. Sjálfsbjörg ætlar ab
leita eftir áliti umbobsmanns
Alþingis vegns úrskurðarins.
„Úrskurðurinn merkir ef
hann fær að standa að „ákvæði
reglugerðar um bætt aðgengi
fyrir fatlaða að húsnæði og um-
hverfi eru hjóm eitt og sýndar-
mennska af hálfu stjórnvalda,
ef hægt er að komast hjá því að
standa við þau með „hunda-
kúnstum" og undanþágum,"
segja samtökin. Rökstuðningur
ráðherra sé furðulegur, hann
flokki hótelið sem fjölbýlishús
sem sé atriði sem hvorki bygg-
inganefnd né bæjarstjórn Akur-
eyrar hafi dottið í hug að styðja
mál sitt með, enda sé öllum
Gevalia í Svíþjób babst afsökunar á mistökum. Kaffib átti ab fara til Austur-Evrópu. Þórir
Baldursson í Rydenskaffi:
Illa ígrunduð og óskiljanleg árás
„Gámurinn var opnaður nibri
á bryggju af tollvörbum og
fulltrúa frá Hollustuvemd
sem heitir Gubrún. Vib tókum
eftir því ab þetta var ekki eins
og þab átti ab vera. í fram-
haldi af því var gámurinn
endursendur til Svíþjóbar,"
sagbi Þórir Baldursson hjá Ry-
denskaffi í samtali vib Tím-
ann. Hann vísar á bug ákær-
um Neytendasamtakanna á
hendur fyrirtækinu og segir
þetta illa ígrundaba og óskilj-
anlega árás.
Þórir sagði að á fimmtudag
hefði borist bréf frá Gevalia í
Gavle þar sem beðið er afsökun-
ar á þeim vandræðum sem Ry-
denskaffi varð fyrir vegna send-
ingarinnar. Hún hefði átt að
fara til Austur-Evrópulands. Ge-
valia fullvissar umboðsmenn
sína hér að þetta muni ekki
henda aftur.
í Austur-Evrópu gera menn
ekki neitt með dagsetningar á
kaffi eins og hér er gert. Þar er
kaffi sem komið er fram yfir
„best fyrir"-daginn, keypt á
lægra veröi og þykir bara gott
að sögn Þóris. Aður var þarna
við lýði einskonar kaffilíki. Á
þennan markað selja nánast all-
ir kaffiframleiðendur í Evrópu
og þykir ekkert tiltökumál.
En hvað verður um kaffi-
pakka á markaði hér, sem daga
uppi í búðarhillu? Er kaffinu
hent?
„Það vita allir að pakkinn er
opnaður hjá framleiðandanum
og hellt út í nýtt og blandað.
Þetta gera allir framleiðendur í
veröldinni. Þetta er dýr vara og
það segir sig sjálft að það er
ástæðulaust að fleygja kaffinu.
Ég var að borða tilbúinn mat frá
íslenskum framleiðanda í há-
deginu í dag. Á þessu stóð
„bestur fyrir 7. júní". Þetta var
góður réttur en hugsaðu þér, á
morgun er þessi matur ónýtur
samkvæmt misvitrum tilskip-
unum embættismanna í Brus-
sel. Það er reyndar ekki hægt aö
leggja að jöfnu kaffipakka og
mat sem þú ætlar að hita upp,
kaffið verður seint ónýtt sem
matvara," sagði Þórir.
Kaffinu hjá Rydenskaffi em
gefnir 12 mánuðir á markaði.
Fjölmargir framleiðendur eru
með 30 mánaða líftíma á sínum
kaffipökkum.
Þórir sagði að Jóhannes
Gunnarsson í Neytendasam-
tökunum hefði ekki haft neitt
tal af þeim í Rydenskaffi vegna
málsins. „Okkur finnst þetta
ódrengileg árás og illa ígmnd-
uð. Þið á blöðunum hringið þó
í okkur og fáið okkar rök, þaö
gerði fulltrúi neytenda því mið-
ur ekki," sagði Þórir.
-JBP
ljóst að á hótelinu fari aðeins
fram verslun með mat og drykk
og sala á gistiþjónustu.
Ingimar Sigurðsson, skrif-
stofustjóri umhverfisráðuneyt-
isins, segir ekki rétt að ráðu-
neytið flokki Hótel Norðurland
sem fjölbýlishús. „Það gilda al-
mennar reglur um hótel eins og
fjölbýlishús. Það em engar sér-
reglur til um hótel samkvæmt
lögum og byggingarreglugerð.
Því gilda í þessu tilviki almenn-
ar reglur eins og um fjölbýlis-
hús sem segja að ef hús er 5
hæðir eða meira þurfi lyftu. í
þessu tilviki em hæðirnar að-
eins fjórar."
Byggingafulltrúi Akureyrar-
bæjar hefur gert bygginga-
nefnd grein fyrir þeirri skoðun
sinni að samkvæmt bygginga-
reglugerð og einnig í samræmi
við afgreiðslur hliðstæðra mála
eigi að gera það að skilyrði fyrir
veitingu byggingaleyfis 4. hæð-
arinnar, að lyfta verði sett í
húsið. Skipulagsstjóri er á sama
máli og telur fyrirhugaða fram-
kvæmd ólögmæta og fella beri
leyfið úr gildi að óbreyttu.
Ingimar segir að skilningur
þessara aðila sé greinilega mis-
munandi á reglugerðarákvæð-
um og byggingalögum. „Það
þarf að kveða sérstaklega á um
aðgengi fatlaðra að hótelum
með sama hætti og gert er t.d.
varðandi verslanir og þjónustu-
miðstöðvar og ekki væri óeðli-
legt að samtök eins og Sjálfs-
björg kæmu með tillögur þar að
lútandi," sagði Ingimar Sig-
urðsson. -BÞ