Tíminn - 12.06.1996, Blaðsíða 10

10

Miðvikudagur 12. júní 1996
Gissur Ingi Geirsson
landpóstur og tónlistarmaöur
Allt er í heiminum hverfult. Lífs-
harpa Gissurar Inga Geirssonar er
þögnuð. í henni voru margir
strengir, sem mynduðu fallegan
samhljóm. Fingur Gissurar fara ekki
oftar um nótnaborð harmóníkunn-
ar eða saxófónsins í þessu jarðlífi.
Við gömlu hljómsveitarmeðlimirn-
ir drúpum höfði og minnumst hans
með söknuði og virðingu.
Kynni okkar hófust þegar Gissur
Geirsson stofnaði hljómsveit sína
rétt eftir 1970. Áður hafði Gissur
leikið með fjölmörgum danshljóm-
sveitum á Suðurlandi. Gissur var
einstakur maður, góðviljaður,
traustur og ljúfur. Hann stjórnaði
hljómsveit sinni af lipurð, var lag-
inn við að útvega okkur verkefni og
„Þegar dollarinn hlaut aftur laga-
lega stöðu á Kúbu í ágúst 1993, juk-
ust þegar peningasendingar frá
Flórída. Bættu þær gjaldeyrisstöðu
Kúbu og lögðu til gjaldmiðil, sem
einhvers virði var.... Síðastliðna 18
mánuði hefur staða pesos styrkst að
mikium mun, úr 120 á móti dollar í
25 á móti dollar í janúar 1996. Sú
bætta staða pesos verður að miklu
leyti þökkuð aðhaldi í ríkisfjármál-
um og lánamálum. Úr halla á fjár-
lögum hefur stórlega dregið. Og frá
1994 hefur úr pesos í umferð dregiö
um fjórðung. Stjómvöld hafa líka
sett upp margar skiptabúðir, en í
þeim verður skipst á pesos og doll-
urum á föstu gengi. ... í desember
1994 settu stjórnvöld í umferð nýj-
an áskiptanlegan pesos, sem ætlað
er að brúa bil dollars og pesos og
loks að koma í stað hvorra tveggja.
... Að mati kúbverskra stjórnvalda
eiga 40-50% landsmanna nú kost á
dollurum. Þeir, sem em svo heppn-
ir að fá laun sín greidd í dollurum,
t MINNING
allt var þetta gert af leikni, skilningi
og kurteisi. Sá, sem þetta skrifar, var
yngsti meðlimur hljómsveitarinnar
og ég minnist þess að Gissur gerði
sérstakt samkomulag við foreldra
mina um að hafa auga með strákn-
um. Þetta þótti þeim alltaf vænt um
og treystu.
Mér fannst nú samkomulagið
óþarft í þá daga, en skil það vel í
dag. Þetta vom miklir umrótstímar
í þjóðfélaginu og þótt Gissur væri
fimmtán ámm eldri en ég og ekki
með alveg jafn sítt hár, í jafn há-
hæluðum skóm eða jafn útvíðum
geta rakað saman nokkm fé. ...
Launum leigubílstjóra og gleði-
kvenna eru ekki skorður settar, en
ríkið ákveður umbun lögmanna og
lækna í pesos. Og verkamönnum í
þjónustu ríkisins hefur verið sagt,
að þeir geti ekki vænst launahækk-
ana í fyrirsjáanlegri framtíð." Svo
sagði Economist 6. apríl 1996 frá og
enn:
„Á þessum vanda er einföld
lausn: sköttun. Frá vori 1996 hafa
tekjur í „hörðum" gjaldmiðli (að
aðsendum peningagjöfum undan-
þegnum) verið skattlagðar, á fyrsta
þrepi um 10% og síðan hækkandi
þrep af þrepi upp í 50% á $ 60.000
tekjum og hærri. En á Kúbu veldur
sú einfalda lausn vandkvæðum. Frá
sjöunda áramgnum hafa Kúbverjar
enga skatta greitt — nema gjöld
fyrir ökuskírteini, stúdentsprófs-
skírteini og syllu á mörkuðum. Illu
auga em litnir skattar á aðrar tekjur
en tekjur útlendra fyrirtækja. í aug-
um alls fjöldans eru skattar til
buxum, bólaði aldrei á kynslóða-
bili.
Það er meiri útgerð en margan
gmnar að gera út danshljómsveit
sem leikur vítt og breitt um landið.
Oft em hljóðfæraleikararnir við-
kvæmar sálir og mismunandi tón-
listarstefnur ríkjandi. Við emm
þakklátir Gissuri fyrir það uppeldi
og þá reynslu sem við fengum hjá
honum í hljómsveitinni. Gissur var
laginn við að sameina sjónarmið og
laða það besta fram hjá hverjum og
einum.
Hans ágæta kona, Ásdís Lilja
Sveinbjörnsdóttir, stóð þétt við hlið
Gissurar í hljómsveitarútgerðinni
eins og í öðm sem hann tók sér fyr-
ir hendur eða á daga hans dreif og
marks um, að byltingin sé að bregð-
ast fyrirheitum sínum, og af þeim
sökum miklu fremur en sakir til-
komu útlendra fyrirtækja og bú-
vömmarkaðanna. En embættis-
menn heita nú ekki, að upp verði
líka teknir skattar á tekjur í pesos."
„Þær einu umbætur, sem í ár
kann að vera á komið — þótt Þjóð-
bankinn neiti að upptöku þeirra
hafi verið sett tímamörk — em þær,
að hinn skiptanlegi pesos verði lát-
inn koma í stað dollara í umferð....
Ferðamenn með dollara munu
þurfa að skipta á þeim og gjaldmiðli
landsins. ... í ráði er, að pesos verði
smám saman að fullu áskiptanleg-
ur. Til að koma því í kring verða
gerðar umbætur á bankakerfinu.
Embættismenn hafa kúbverskan
seðlabanka í huga, sem út gefi seðla
og mynt og líti eftir peningamál-
um, en Þjóðbankinn núverandi og
síðan sparisjóðir verði aö viðskipta-
bönkum."
var heimilið alltaf opið fyrir okkur.
Þegar mikið lá viö, söng systir Giss-
urar, Hjördís, með hljómsveitinni
og var þá enn meiri sveifla á karli,
takmrinn þéttari og sannaðist best
hve tónelsk systkinin vom, enda
var mikið sungið og spilað á æsku-
heimili þeirra í Byggðarhorni í
Sandvíkurhreppi.
Eftir 1975 urðu mannabreytingar
í hljómsveitinni og á níunda ára-
tugnum hætti hún störfum. Um
það leyti flutti greinarhöfundur af
Suðurlandi og leiðir okkar lágu vart
saman fyrr en undirritaður flutti til
baka eftir tuttugu ára fjarvem. Þeg-
ar ég fór í framboð við síðustu al-
þingiskosningar, átti ég aldeilis
hauk í horni þar sem Gissur var.
Hann studdi mig með ráðum og
dáð og aðstoðaði í hvívetna, lék
m.a. á harmóníku sína og saxófón á
kosningahátíðum og endurnýjaðist
með okkur vinskapurinn.
Þegar við hittumst afmr eftir
þennan langa tíma, var Gissur
breytmr maður. Hann hafði um
nokkurt skeið barist við illvígan
sjúkdóm og lengi vel var honum
alls ekki hugað líf. Smátt og smátt
hresstist kappinn og vann hann
ótrúlega vel úr þeim miklu erfið-
leikum og alltaf vom hans ágæta
kona og fjölskylda sem klettur við
hlið hans. Aftur kom samhljómur í
lífshörpuna og æ fleiri strengir tóku
að hljóma á ný. Þegar Gissur hafði
hresst til muna, hélt hann hátíð í
tilefni þess að hann væri enn lif-
andi og lýsir þetta honum vel og
viðhormm hans til Iífsins.
Gissur fékk að lifa nokkur góð ár,
eftir langar ormstur við manninn
með ljáinn. Síðast þegar við hittum
Gissur, fómm við einmitt saman í
afmæli til Svanborgar, konu Sigfús-
ar Ólafssonar spilafélaga okkar. Að
afmæli loknu buðu þau Addý og
Gissur gömlu spilafélögunum
heim. Gissur tók á móti okkur með
því að grípa saxófóninn á meðan
við gengum til stom. Hljómarnir
vom seiðmagnaðir og fallegur var
glampinn í augunum á hljóðfæra-
leikaranum í hálfrökkrinu og end-
urspeglaðist hjá vinum okkar, Jóni
og Jónu í Hallgeirsey. Þarna rifjuð-
um við upp gömlu og góðu dagana,
töluðum um ævintýrin sem fylgja
hljómsveitarmönnunum og ýmis-
legt rifjuðum við upp sem við höfð-
um aldrei rætt áður. Stundin var
ógleymanleg og hefur varanlegt
gildi í minningunni. Þegar við
gengum til dyra, hvarflaði ekki að
neinum að við myndum ekki heyra
Gissur spila oftar, enda höfðum við
þá ákveðið að spila í fimmtugsaf-
mæli Björns rakara á Selfossi nú í
haust.
Við gömlu spilafélagarnir, Jón
Guðjónsson og Sigfús Ólafsson,
sendum eiginkonu og ástvinum
Gissurar Geirssonar samúðarkveðj-
ur. Við minnumst Gissurar með
virðingu og þökk. Góður drengur
hefur orðið að lúta í lægra haldi fyr-
ir manninum með ljáinn. En í
Njálu stendur: „Það mun verða
fram að ganga sem ætlað er." Við
erum öll á sömu leið. Hver veit
nema við eigum eftir að hittast síð-
ar og ná þessum eina og sanna sam-
hljómi, sem við æfðum í gamla
daga í hljómsveit Gissurar Geirs-
sonar og sem gerir alla menn göf-
ugri, sameinar kynslóðir og skapar
ævarandi vináttu.
ísólfur Gylfi Pálmason
Kúba: Endurupptaka skatta?
Skólaslit Fjölbrauta-
skóla Norðurlands
Frá Guttormi Óskarssyni, fréttaritara
Tímans á Saubárkróki:
Fjölbrautaskóla Norðurlands
vestra var slitið á sal skólans
föstudaginn 24. maí s.l. Alls
stunduðu 505 nemendur
nám við skólann í vetur. 42
stúdentar voru brautskráðir
frá skólanum á föstudaginn
og 8 af sjúkraliðabraut, 4 af
grunndeildum, 4 af iðn-
námsbraut, 1 af uppeldis-
braut og 2 af atvinnulífs-
braut.
Þetta er annað ár Fjölbrauta-
skólans í nýja bóknámshúsinu
og í ræðu skólameistara, Jóns
F. Hjartarsonar, kom fram að
skólastarfið hefði gengið vel í
vetur. Gott bóknámshús bætti
kennsluaðstöðuna, en þrátt
íyrir bætta kennsluaðstöðu
hamlaði þó húsakosturinn
vexti skólans, því að heima-
vistarrýmið þyrfti að stækka og
vonandi yrði ráðist í fram-
kvæmdir á því á næsta ári.
Brynhildur Þöll Kristjáns-
dóttir flutti kveðjuorð nem-
enda vel og skörulega.
Ásdís Guðmundsdóttir flutti
kveðjuorð 10 ára stúdenta. Ás-
dís vakti athygli á þeirri
breyttu aðstöðu sem skólinn
byggi nú við í þessu nýja og
góða skólahúsi, sem vafalaust
væri eitt glæsilegasta skólahús
á landinu.
Við skólaslitaathöfnina var
leikin klassísk tónlist og söng-
lög. Jón Bjarnason og Kristín
Bjarnadóttir, núverandi nem-
endur, fluttu sitthvort tónverk-
ið. Svana Berglind Karlsdóttir
söng við undirleik Rögnvaldar
Valbergssonar.
Við skólauppsögnina var af-
hjúpað nýtt listaverk sem
Finna Birna Steinsson hefur
gert. Verkið eru þrjár rúnir
byggðar úr stáli og tákna þær
stafina er mynda NAM. ■
Ný hljóöbók:
Brýmar
Hljóðbókaklúbburinn hefur gefið
út hina vinsælu skáldsögu Brým-
ar í Madisonsýslu eftir Robert Jam-
es Waller. Hér er um að ræða ein-
hverja vinsælustu bók síðustu ára
í Bandaríkjunum og nýleg kvik-
mynd, sem gerð var eftir henni,
hlaut einnig afbragðs viðtökur.
í bókinni segir frá ljósmyndar-
anum Róbert Kincaid og bónda-
konunni Fransisku Johnson.
Hann er ljósmyndari og heims-
Nýstúdentar frá Fjölbrautaskóla Noröurlands 1996.
í Madisonsýslu
hornaflakkari, hún býr í sveit í Io-
wa, en á rætur sínar að rekja til
Ítalíu. Honum finnst hann utan-
veltu í nútímanum, hana dreymir
um horfna æsku. Á heitum ágúst-
degi árið 1965 leggur Róbert leið
sína í Madisonsýslu til að taka þar
ljósmyndir af yfirbyggðum brúm.
Þegar hann ekur upp heimreiðina
að bæ Fransisku til að spyrja til
vegar, eru örlög þeirra ráðin.
Brýmar í Madisonsýslu er fyrsta
skáldsaga Roberts James Waller,
sem er fyrrum háskólakennari og
ljósmyndari. Árið 1993 var hún
valin bók ársins af Samtökum
bandarískra bókaverslana.
Pétur Gunnarsson rithöfundur
þýöir bókina og les upphaf og eft-
irmála, en Kristbjörg Kjeld leik-
kona flytur meginefni hennar.
Bókaútgáfan Vaka-Helgafell gaf
Brýmar í Madisonsýslu út á ís-
lensku fyrir tveimur ámm, en sú
Fréttir af bókum
útgáfa er löngu uppseld. Hljóö-
bókin er gefin út í samvinnu við
Vöku-Helgafell.
Brýmar í Madisonsýslu var
hljóörituð og fjölfölduð í Hljóð-
bókagerð Blindrafélagsins. Bókin
er á þremur snældum og tekur
um fimm klukkustundir í flutn-
ingi. Hljóðbókin verður aðeins
seld félögum í Hljóðbókaklúbbn-
um og kostar 1.795 krónur. ■