Tíminn - 15.06.1996, Blaðsíða 24

Vebrib í dag (Byggt á spá Veöurstofu kl. 16.30 í gær)
• Suburland til Breibafjarbar: Skýjab og víba súld eba rigning. Lægir
heldur síbdegis.
• Vestfirbir: S og SA gola, en síbar kaldi. Súld eba rigning víbast hvar.
• Strandir og Norburland vestra og Nl. eystra: SV gola og úrkoma á stöku
stab.
• Austurland ab Glettingi og Austfirbir: SV gola og léttir til.
• Subausturland: Hæg SV átt og skúrir.
Hiti á landinu verbur á bilinu 8 til 16 stig.
Nefnd sem fjallaö hefur um málefni sumarhúsaeigenda og samskipti þeirra viö sveitarstjórnir hefur skilaö tillögum sínum:
Lægri fasteignaskattar en
þ j ónus tugj öíd tekin upp
Frá blaöamannafundi félagsmálaráöherra í gœr. Tímamynd þök
Um 90% kvenna einhverntíma veriö á „pillunni", en flestar aöeins fá ár:
5. hver kona á „pillunni"
Fasteignaskattar á sumarhús
veröa lækkabir og þjónustu-
gjöld tekin upp fyrir þá
þjónustu sem sveitarfélög
inna af hendi, samkvæmt
tillögum nefndar sem félags-
málaráöherra skipaöi í vetur
um málefni sumarhúsaeig-
enda. í nefndinni sátu full-
trúar sumarhúsaeigenda,
sveitarfélaga, umhverfisráö-
herra, auk formanns sem
skipaöur var af félagsmála-
ráöherra, en þaö var Ólafur
Örn Haraldsson alþingis-
maöur. Auk þess starfaöi Jón
Gauti Jónsson, fyrrum bæj-
arstjóri meö nefndinni.
Samskipti sumarhúsaeig-
enda og sveitarstjórnarmanna
hafa veriö stirö á undanförn-
um árum. Sumarhúsaeigend-
um finnst að þeir hafi verið
hlunnfarnir um þá þjónustu
sem þeir telja sig eiga að fá, s.s.
sorphirðu, snjómokstur og
margt fleira, sem þeir telja sig
vera að greiða fyrir með
greiðslu fasteignaskatta. Rök
sveitarstjórnarmanna hafa á
hinn bóginn verið að þessi
þjónusta sé of dýr og því ekki
framkvæmanleg.
Nefndin kemst að þeirri nið-
urstöðu að hæpið sé að um-
reikna mat sumarhúsa til
markaösverðs sambærilegra
eigna í Reykjavík. Þess vegna
er það niðurstaða hennar að
inn í lög um tekjustofna sveit-
arfélaga verði því bætt inn í að
sumarhús, eins og útihús í
sveitum, skuli vera undanskil-
in þeirri reglu að stofn til
álagningar fasteignaskatts á
hús og mannvirki, skuli vera
afskrifað endurstofnverð
þeirra, margfaldað með mark-
aðsstuðli fasteigna í Reykjavík.
Stofn til álagningar á aðrar
fasteignir skal vera fasteigna-
mat þeirra. Það á við um sum-
arhús, sem og útihús í sveit-
um.
í áliti nefndarinnar kemur
einnig fram að tekin skuli upp
þjónustugjöld fyrir þá þjón-
ustu sem innt er af hendi.
Um eöa yfir 90% allra íslenskra
kvenna undir fimmtugu hafa
einhvern tíma notab getnabar-
varnarpillur, en flestar samt í
fremur stuttan tíma. Einungis
þriðjungur allra 20-44 ára
kvenna hefur verib á „pillunni"
meira en fjögur ár og aðeins 3%
þeirra í meira en tíu ár. Konur
tóku pillunni fegins hendi þeg-
ar hún kom almennt markab-
inn snemma á sjöunda áratugn-
um og nærri 30% þeirra voru á
pillunni kringum 1970. Mjög
verulega dró hins vegar úr notk-
uninni eftir því sem leib á átt-
unda áratuginn og frá 1978 hafa
17-20% kvenna (5. til 6. hver)
verib á pillunni á hverjum tíma.
Af konum fæddum 1960-67
byrjubu um 80% notkun pill-
unnar fyrir tvítugt og um þribj-
ungurinn fyrir 17 ára aldur og
10% þegar þær vom yngri en 16
ára.
Þetta er meðal athyglisverbra
niburstabna úr könnun á notkun-
armynstri getnaðarvarnarpillunn-
ar á íslandi á árunum 1965 til
1989, sem sagt er frá í nýju
Læknablabi (6. tbl. '96). Upplýs-
inganna var aflað í gagnasafni
Leitarstöbvar Krabbameinsfélags-
ins, sem hefur að geyma á annab
hundrab þúsund svör frá um
74.000 kvenna frá þessu tímabili
(um 80% kvenna í landinu).
Notkun pillunnar hefur alltaf
verib langmest hjá yngsta rann-
sóknarhópnum (20-24 ára). Kring-
um 1979 var um helmingur þessa
aldurshóps á pillunni. Notendum
fækkaði niður í þriðjung á síðari
hluta áttunda áratugarins en hlut-
fallið var aftur komið í um 50% í
lok tímabilsins (1989). Pillunotk-
un meðal kvenna yfir þrítugt fer
hins vegar fljótt minnkandi. Af
30-34 ára konum hafa einungis
kringum 15% notað pilluna á um-
liðnum áratug og pillunotkun 40-
44 ára kvenna er orðin hverfandi.
Höfundar greinarinnar í Lækna-
blaðinu em Valdís Fríða Mann-
freðsdóttir, Laufey Tryggvadóttir,
Hrafn Tulinius og G. Birna Guð-
mundsdóttir. Þau telja notkun
getnaðarvarnarpilla svipaða hér
og á hinum Norðurlöndunum.
Aöalfundur Kirkjugaröasambands íslands:
Kirkjugarðar „óstarfhæfir"
Abalfundur Kirkjugarbasam-
bands íslands, haldinn á Egils-
stöbum 8. júní sl., beinir þeim til-
mælum til kirkjumálarábherra ab
leibrétta þá tekjuskerbingu sem
gengib hefur yflr kirkjugarba á
síbustu árum, eins og segir í
ályktun. „Abalfundurinn telur ab
kirkjugarbsstjórnir víbsvegar um
landib geti ekki uppfyllt lög-
bundin verkefni kirkjugarba á
næstu árum, ef skerbingin verbur
ekki leibrétt ab stórum hluta til."
Hér er vísab til þess ab fram til
ársins 1992 höfðu kirkjugarðar
landsins notið tekna, ákveðins
hundraðshluta af innheimtum að-
stöðugjöldum og útsvömm, en síð-
ar annars vegar aðstöðugjöldum og
hins vegar tiltekinnar fjárhæðar
sem lögð var á hvern tekjuskyldan
einstakling er náð hafbi 16 ára
aldri. Árið 1992 voru þessar tekjur
1,5% af aðstöðugjaldi fyrirtækja
auk hlutdeildar í tekjuskatti, þar
sem kr. 174,90 vom reiknaðar af
tekjuskatti hvers einstaklings mán-
aðarlega. „Tekjum þessum var varib
til viðhalds og rekstrar kirkjugarb-
anna og nægðu þær í flestum tilvik-
um vel til þeirra verkefna þannig að
sómasamlega tókst að rækja þær
skyldur sem stjórnendur kirkju-
garða hafa við aðstandendur
þeirra," eins og segir í frétt frá
Kirkjugarðasambandi íslands. Árið
1992 hafi svo hlutdeild kirkjugarða
í tekjuskatti verið skert með lögum
um 20% sem gerðu ráð fyrir að mis-
munurinn rynni til verkefna kirkj-
unnar sjálfrar, s.s. viðhalds prests-
setra.
Árið 1993 var lögum um tekju-
stofna breytt, m.a. á þann veg ab
aðstöðugjöld voru felld niður. Fyrr
á sama ári höfðu verið sett ný lög
um kirkjugarða, þar sem auknar
álögur vom settar á kirkjugarða og
var þeim m.a. gert að greiöa af tekj-
um sínum allan kostnað af prests-
þjónustu vegna útfara. „Með að-
gerðum þessum lætur nærri að tekj-
ur kirkjugarða hafi veriö skertar um
50% og er nú svo komið að viö
blasir ab fæstir kirkjugarba landsins
munu geta uppfyllt lögbundin
verkefni sín á komandi árum", seg-
ir Kirkjugarðasamband íslands.
-BÞ
Hvað sorphirðu varðar segir að
sveitarstjórn á hverjum stað
skuli í samráði við heilbrigðis-
nefnd setja upp ruslagáma í
nánd við sumarhúsahverfi.
Merking hverfa, gatna og
lóða hefur verið eitt þrætuepli
þessara aðila og hefur það ver-
ið krafa Landssambands sum-
arhúsaeigenda að sveitarfélög
verði skyldug til að merkja
sumarhúsahverfi, götur innan
hverfis og lóðir með númer-
um. Nefndin telur ekki eðli-
legt að skylda sveitarfélög til
framangreindra hluta, en telur
hins vegar að sveitarfélög eigi
að sjá um merkingar vegna
umferðar um þjóðvegi um
sveitarfélagið.
Einnig er fjallað um stöðlun
samninga og þinglýsingar
þeirra. Þá telur nefndin eðlilegt
að um sumarhúsahverfi gildi
sömu ákvæði, eftir því sem við
á, og um fjöleignahús. Þess
vegna er lagt til að félagsmála-
ráðuneytið láti útbúa frumvarp
til laga um breytingu á lögum
um fjöleignahús, þannig að
sumarhús komi inn á gildissvið
þeirra. -PS
SH og Upphafhf.:
Kexverk-
smiðja
á Akureyri
Sölumibstöb hrabfrystihúsanna
og Upphaf hf. hafa ákvebib ab
setja á stofn kexverksmibju á
Akureyri og er áætlab ab 13
manns muni vinna hjá fyrirtæk-
inu þegar starfsemi þess verbur
komin á fullan gang.
Búið er að fjárfesta í þeim vél-
um og tækjum sem þarf til fram-
leiðslunnar og er uppsetning bún-
aðar þegar hafin í húsnæði kex-
verksmiðjunnar að Hvannavöll-
um 12 á Akureyri.
Framkvæmdastjóri hins nýja fyrir-
tækis verður Eyþór Jósepsson,
einn af eigendum Upphafs hf.
í tilkynningu frá SH kemur m.a.
fram að áður en ákvörðun var tek-
in um kexverksmiðjuna hefðu
ýmsar aðrar leiðir til nýrra at-
vinnutækifæra verið skoðaðar og
m.a. leitað álits fjölmargra inn-
lendra og erlendra aðila um sér-
fræðiaðstoð. Niðurstaða þessara
athugana hefði verið sú að rekstur
kexverksmiðju er talinn álitlegur
kostur og m.a. vegna þess að hér-
lendis er aðeins starfandi ein kex-
verksmiðja á sama tíma og tveir
þribju hlutar innanlandsneysl-
unnar er innflutt kex. Af þeim
sökum er talið að kexverksmiðja
norðan heiða geti reynst arðvæn-
legur kostur, aukið fjölbreytni í at-
vinnulífi bæjarins og styrkt stöbu
hans sem matvælaframleiðslubæj-
ar. -grh