Tíminn - 25.06.1996, Blaðsíða 4

4

Þriðjudagur 25. júní 1996
Útgáfufélag:
Ritstjóri:
Ritstjórnarfulltrúi:
Fréttastjóri:
Ritstjórn og auglýsingar:
Sími:
Símbréf:
Pósthólf 5210,
Setning og umbrot:
Mynda-, plötugerb/prentun:
Mánabaráskrift 1700 kr. m/v:
Tímamót hf.
jón Kristjánsson
Oddur Olafsson
Birgir Gubmundsson
Brautarholti 1, 105 Reykjavík
5631600
55 16270
125 Reykjavík
Jæknideild Tímans
ísafoldarprentsmibja hf.
k. Verb í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Ibnabaruppbygg-
ing og erlendar
fjárfestingar
Flutningur fjármagns og fjárfestingar erlendis eru snar
þáttur í efnahagslífi heimsins. Þau lönd, sem þróuð eru
efnahagslega, leitast við að búa svo um hnútana að
samkeppnisaðstæður séu góðar og viðkomandi ríki sé
aðlaðandi fyrir fjárfestingar og uppbyggingu fyrirtækja.
Það er ekki langt síðan erlendum fjárfestingum á ís-
landi voru settar mjög þröngar skorður og enn hafa þær
ekki verið afnumdar að öllu leyti. Skorður eru settar
fjárfestingum erlendra aðila í sjávarútvegi og eru rökin
fyrir því að íslendingar vilja hafa óskoruð yfirráð yfir
þessari auðlind, sem er svo stór þáttur í efnahagslífinu í
landinu.
Hins vegar er það tímanna tákn að það sýnist sitt
hverjum um þetta og margir telja sjávarútveginn þurfa
á erlendu fjármagni að halda. Víst er um það að hann er
samkeppnisfær atvinnugrein á alþjóðamælikvarða og
mundi laða að sér fjárfesta, svo framarlega sem afkom-
an er góð. Hins vegar verður það að teljast rétt við nú-
verandi aðstæður að gera undantekningu frá reglunni
um erlendar fjárfestingar hvað varðar útgerðina í land-
inu.
Þess sjást merki að áhugi erlendra aðila sé að aukast á
því að fjárfesta á íslandi. Alfyrirtæki eru komin á kreik á
ný og litast um eftir fjárfestingarkostum hér, hver sem
niðurstaðan verður. Á þessu sviði ríkir samkeppni þar
sem flestar þjóðir líta á það sem kost að laða til sín er-
lent fjármagn.
Ástæðan fyrir þessum aukna áhuga er vafalaust fyrst
og fremst sú að ísland er nú í hópi þeirra ríkja sem hafa
stöðugan efnahag og lága verðbólgu. Eftir því sækjast
fjárfestar ásamt stöðugu stjórnarfari og virðingu fyrir
lögum og starfsreglum. Stöðugleiki á vinnumarkaði er
einnig mikilvægur í þessu efni.
Við íslendingar þörfnumst iðnaðaruppbyggingar í
landinu. Hagræðing í landbúnaði og sjávarútvegi fækk-
ar störfum í þessum atvinnugreinum, og fyrir þær
hendur vantar störS í iðnaði og þjónustu. Þjónustu-
greinar hafa tekið rnjög hátt hlutfall af mannaflanum
undanfarin ár, en þarleru einnig þær aðstæður að störf-
um fækkar með aukinpi tæknivæðingu. Svo er auðvitað
einnig í iðnaði. |
Vaxtarbroddur hefur verið í almennum iðnaði nú
síðustu misserin. Áríðandi er nú, þegar sjónir stóriðju-
manna virðast einkum beinast að suðvesturhorni
landsins, að vöxturinn í almennum iðnaði nái til lands-
byggðarinnar. Einn þatturinn í því er að efla og sam-
hæfa atvinnuráðgjöf |m allt land, þannig að heima-
menn geti með fullurr| þunga kynnt kosti sinna byggð-
arlaga og litast um eftir möguleikum sem bjóðast í sam-
starfi við erlenda aðila. Spyrja má hvaðan sú vitneskja
er komin til erlendra stórfyrirtækja að varla komi nokk-
ur annar kostur til greina um staðarval fyrir stórfyrir-
tæki en að reisa þau á Reykjanesi eða uppi í Hvalfirði.
Eru þessum aðilum í raun kynntir kostir alls landsins í
þessu efni? Þessar spurningar brenna á og þeim verður
ekki að fullu svarað nema þeir, sem vinna að atvinnu-
málum utan þessara svæða, komi að kynningu á mögu-
leikum landsins alls fyrir þeim sem áhuga hafa á að fjár-
festa hér á landi.
Sviptingar í frambobsmálum
Nú, þegar fáir dagar eru til forsetakosninga,
hefur staban nokkub breyst í frambjóbenda-
hópnum frá því sem var í upphafi framboðsyf-
irlýsinga. Heldur hefur reyst af hópnum og eru
forsetaframbjóðendurnir nú komnir niður í
fjóra og hvorki nuddari né prestur í hópnum og
Guðrúnarnar tvær ekki lengur tvær heldur ein.
Þessar sviptingar hafa þó einfaldað stöðuna
umtalsvert fyrir kjósendur. Þeir kjósa Ástþór
sem ekki vilja eiga það á samviskunni eftir
fimmtíu ár að hafa ekki kosið hann ef hann
reynist vera nýr Messías. Femínistarnir og rauö-
sokkurnar, sem enn baslast í hinni þoku-
kenndu kvennabyltingu, kjósa Guðrúnu. Þeir
sem hatast út í Ólaf Ragnar kjósa Pétur Hafstein
og þeir sem af einlægni hata íhaldið geta sam-
einast um ab kjósa Ólaf Ragnar. Honum hlýtur
reyndar að hlýna um hjartaræturnar að verða á
endanum sjálfur vettvangur
nokkurs konar sameiningar
vinstri manna, eftir áralanga bar-
áttu hans í þá átt. Jafnframt hlýt-
ur að vera tregafullt að það skuli um leib þýða
endalok hans sjálfs í pólitík.
Allir vildu hana eftirá
Eftir ab Guðrún Pétursdóttir dró framboð sitt
til baka hömuðust hinir frambjóðendurnir við
ab hæla henni í hástert fyrir það hversu mikil
mannkostakona hún hafi nú veriö og töluðu
um hana í þátíð, líkt og Garri gerir nú. Raunin
var hins vegar auðvitað sú að þeir tylltu vart á
jörðina fyrir kæti, því framboð Gubrúnar Pét-
ursdóttur gekk nefnilega þvert á öll hin og í
rauninni stal hún fylgi frá flestum hinna fram-
bjóðendanna.
Femínistarnir og þó sérstaklega rauðsokkurn-
ar gátu vel hugsað sér ab kjósa hana — hún var
jú kona og þar að auki kona með munninn fyr-
ir neðan nefið og hafði náð árangri í starfi. Þar
að auki hafði hún tekið að sér og tekist vel til
við að temja og koma til manns, manni sem
hafði verið ódæll, ekki aðeins til margra ára,
heldur og í fjölmarga ættliði. Hún var vel ætt-
uð, þannig að hástéttin gat vel hugsað sér að
kjósa hana. Maðurinn hennar var á þingi fyrir
íhaldið og hún af íhaldsættum, þannig að
íhaldið gat vel hugsað sér að kjósa hana. Guð-
rún var líka alþýðleg kona og gekk þar að auki
fram fyrir skjöldu og talaði máli alþýðunnar
þegar íhaldið reisti stein- og stálbragga í Tjörn-
inni, þannig að alþýðan og verkalýðurinn gat
vel hugsað sér að kjósa hana. Þá tók hún m.a.
undir með framsóknarmönnum í borgarstjórn,
þannig að ekki höfðu frammarar neitt á móti
henni í forsetastóli. Mágur hennar er formaður
Alþýðuflokksins, þannig að ekki
höfbu kratar neitt á móti henni
í forsetastóli. Það kom semsagt í
ljós, þegar hún hætti við, að
þab hefðu allir getað hugsað sér að kjósa hana
forseta lýðveldisins.
Gubrún Pé líklega best
Garri er eiginlega kominn á þá skoðun, svona
eftir á að hyggja, að Guðrún Pé hafi verið besti
kosturinn. Og ekki bara besti kosturinn, heldur
í rauninni eini kosturinn og sannarlega eini
frambjóðandinn sem sameinaði svo margar
fylkingar. Garri er semsagt loksins búinn að
taka afstöðu í forsetakosningunum, en þá þarf
forsetaefnið hans endilega að vera hætt við
framboð. Það sem eftir stendur er, eins og dag-
skrárgerðarmenn á Bylgjunni orðuðu það í gær-
morgun: Grís, Skvís, Pís og Frýs.
Garri
GARRI
Aidrei var því um Álftanes spáð ...
Álftanesið er flat-
ast Innnesja og
hefur vegur þess í
sögunni verið mis-
jafn eins og geng-
ur. Þar átti Snorri
vildisjörð en litl-
um sögum fer af
andlegum afrekum
hans á Bessastöð-
um. Löngu síðar
var þar menntaset-
ur um skeið og áttu kennarar og nemendur þar
misjafna ævi. En lengi vel sátu þar danskir
valdsmenn og tóku við kvörtunum innfæddra
um yfirgang og valdníðslu innlendra embættis-
manna og landeigenda.
Þá var þar sögulegt mannvirki, niðurgrafið og
sjónum hulið. Það var Þrælakistan, sem snæris-
þjófar og aðrir óbótamenn voru hafðir í og var
þar slæm vist. Nú finnst hvorki tangur né tetur
af Þrælakistunni en annað og enn frægara
mannvirki er þar niöurgrafið og sjónum hulið,
þar til fyrir skemmstu. Það er
vínkjallarinn góði, sem fjöl-
miðlafólk hefur útmálað af
mikilli og frjórri hugmynda-
aubgi. En kjafllari sá er ætlaður til ánægjuauka
og í hann mejga ekki nema útvaldir koma, öfugt
við tilgang Þijælakistunnar, sem vakti almúgan-
um hroll ep yfir- og eignastéttum öryggis-
kennd. j
í
Hamingjurík framtíb
Um hálfrar aldar skeið hafa þeir sem tóku við
af embætti íslandskóngs setib Bessastaði og hef-
ur vegur setursins aldrei verið glæsilegri. Þegar
nýr húsbóndi sest þar að innan tíðar mun hann
flytja í veglegri húsakynni en nokkru sinni áður
hafa verið þar.
Flottheitin eru slík að Bessastaðanefnd
splæsti ónotuðu Ikeaeldhúsi frá Svíþjóð yfir
vínkjallarann, sem nú hefur verið opnaður fjöl-
miðlungum, eins og að Bessastaðastofa verður
opnub almenningi ef hann ber gæfu til að kjósa
réttan frambjóðanda. Dettur engum í hug að
ekki verði staðið við öll kosningaloforð þegar
þar ab kemur. Munu þá þjáðir, fátækir, smáir og
samkynhneigðir eiga hamingjuríka framtíb fyr-
ir höndum.
Stór meirihluti frambjóðenda til setu á Bessa-
stöðum hefur uppi miklar áætlanir um alheims-
stjórnun. Mannkynsfrelsararnir fara ekki leynt
með að starfsvettvangur þeirra verður ekki síður
í útlandinu fremur
en því að vera sam-
einingartákn kvart
milljón sálna í
stormasömu ballar-
hafi.
Mannkyns-
frelsarar?
Gerður er góbur
rómur að stórhuga
fyrirætlunum forsetaefna og er ábyrgð kjósenda
mikil að velja mannkyninu leibbeinendur í för
þess um táradalinn.
Raup forsetaefna um hlutverk þeirra og vænt-
anlega framgöngu meðal þjóðanna minna ekki
lítið á hlutverk nafnkenndra íslendinga í
stormasömum stríðum Heljarslóðarorustu, en
þar voru þeir alls staðar nærri þar sem mikil tíb-
indi urðu. Urðu þeir landsfrægir af afrekum sín-
um á vígvöllum meginlands Evrópu, en litlum
sögum fer af orðstír þeirra meðal þeirra út-
lensku.
En höfundur sögunar um
stríðið á Heljarslóð. Benedikt
Grondal, var fæddur og alinn
upp á Bessastöðum á Álftanesi og sést ab
snemma hafa heimsvaldadraumarnir kviknaö
þar á láglendinu.
Margir eru þeir ipektarmenn sem búið hafa
lengur eða skemur í sjónmáli vib Gálgaklett
sem um skeið sparaði umboðmönnum kónga
timburútlát. Misjafnlega lá landsmönnum orð
til þeirra eins og gehgur.
En þaö er ekki nýtt á þeim bæ að húsbændur
hafi heiminn að leiksviði og sýnist árangurinn
misjafn eins og fram kemur í hendingum góð-
skáldsins:
Aldrei var því um Álftanes spáö að veröldin
frelsaðist þar.
Langt er um liðið síðan þetta var ort og hefur
verið í góðu gildi til þessa. Og þrátt fyrir skraut-
leg loforð mikils meirihluta forsetaefna um að
kippa heimsmálunum í lag ef þeir ná kjörfylgi
til að flytja inn í nýbyggingar Bessastabanefnd-
ar, er ekki alveg víst að úrlausnir ágreiningsefna
úti í stórum heimi séu eins auðveldar og gefin
eru fyrirheit um á kosningafundum.
Enda má þjóðin þakka fyrir að fá að hafa sinn
forseta í friöi fyrir vandamálagemlingum ytra,
enda stendur hvergi í stjórnarskrá að stafsvett-
vangur hans sé annars staðar en á íslandi.
Og spádómum sem ekki er spáð hlýtur maður
að trúa. OÓ
Á víöavangi