Tíminn - 25.06.1996, Page 5

Þri&judagur 25. júní 1996
5
Ögmundur Jónasson:
Skilyrtur fögnuður
fyrrahaust kom Halldór Ás-
grímsson, utanríkisrá&herra
og formaður Framsóknar-
flokksins, meb óvænt en
ánægjulegt útspil, sem vakti
nokkrar vonir um aö takast
mætti að koma á góöu samstarfi
milli ríkisstjórnar og samtaka
launafólks. Utanríkisráðherra
lýsti vilja sínum til að beita sér
fyrir slíku samstarfi og lagði til
að menn legðust á eitt að ná
fram kjarajöfnun í þjóbfélaginu.
Fyrst Halldór
Verkalýðshreyfingin ályktaði
og talsmenn hennar lýstu
ánægju sinni og tóku undir með
Halldóri Ásgrímssyni. Síðan
komu fjárlög. Þar lét ríkisstjórn-
in taka atvinnulausa, öryrkja og
aldraða úr sambandi við launa-
þróun í landinu, í andstöbu vib
verkalýðshreyfinguna sem taldi
að þetta myndi veikja stöðu
þessara hópa og auka á misrétti í
þjóðfélaginu — ekki draga úr
því og því síöur stuðla ab kjara-
jöfnun. í sömu fjárlögum var
skattaafsláttur vegna tvískött-
unar aldraðra afnuminn og
áfram haldiö á skerbingarbraut.
Það er að segja þegar hinn al-
menni launamaður átti í hlut.
Þegar kom að stóreignafólkinu
VETTVANGUR
„Það var fyrir þessa
lagasetningu alla að
samtök launafólks fógn-
uðu frumkvœði Halldórs
Ásgrímssonar um vilja til
samstarfs við samtök
launafólks og vilja til að
stuðla að kjarajöfnun í
þjóðfélaginu í góðu sam-
starfi og samráði við
verkalýðshreyfinguna."
var annaö uppi á teningnum —
þá var veittur stórfelldur skatta-
afsláttur.
Þannig er ljóst að með frum-
varpi um skatt á fjármagn og
arðgreiðslur hefur ríkasti hluti
þjóðarinnar fengið færðar upp í
fangið skattfríðindi, sem metin
hafa verið á mörg hundruð
milljónir króna. Nægir þar að
nefna ab meb þessum lögum
var skattur á arð lækkaður úr 42-
47 prósentum í 10 prósent og á
sama tíma og launamaður fær
skattfrelsismörk, sem nema 720
þúsund krónum á ári, nýtur sá
einstaklingur, sem aðeins hefur
tekjur af fjármagni og arði,
skattfrelsis fyrir tekjur upp að
tveimur og tæpum þremur
milljónum króna. Þetta var
tryggt með þessum nýju lögum,
sem samþykkt voru í sumarbyrj-
un.
Það var semsagt ábur en þessi
frumvörp voru lögð fram og
samþykkt sem lög — að ekki sé
nú minnst á skerðinga- og
haftafrumvörpin, sem ríkis-
stjórnin setti fram í andstöðu
við alla verkalýðshreyfinguna í
landinu, eba lögin um hlutafé-
lagavæðingu Pósts og síma. Það
var fyrir þessa lagasetningu alla
að samtök launafólks fögnuðu
frumkvæði Halldórs Ásgríms-
sonar um vilja til samstarfs vib
samtök launafólks og vilja til að
stuðla ab kjarajöfnun í þjóðfé-
laginu í góðu samstarfi og sam-
ráði við verkalýðshreyfinguna.
Síóan Davíb
Hinn 17. júní talaði síðan for-
sætisráðherrann. Hann sagði að
nauðsyn bæri til að stytta
vinnutíma og hækka dagvinnu-
laun. Og aftur lýstu menn yfir
ánægju, því þetta var í samræmi
við það sem samtök launafólks
hafa krafist um langt árabil.
Nema hvað nú var fögnuðurinn
skilyrtur. Nú vilja menn vita
hver vilji raunverulega býr ab
baki, hvort þetta er alvara eða
innantóm orð.
Hinn 18. júní var haldinn
sameiginlegur fundur stjórnar
og formanna aðildarfélaga
BSRB. Fundurinn notaði tæki-
færið og ályktaði um yfirlýsingu
oddvita ríkisstjórnarinnar.
Ályktunin var svohljóðandi:
„í tilefni yfirlýsinga forsætis-
ráðherra í hátíðarræðu 17. júní
um nauðsyn þess að hækka dag-
vinnulaun og stytta vinnutíma
bendir stjórn og formenn aðild-
arfélaga BSRB á að um langt
skeið hefur það verið krafa sam-
takanna að dagvinnan dugi til
framfærslu. Öll viðleitni banda-
lagsins hefur verið í þá átt að ná
fram þessu markmiði. Gegn því
hafa atvinnurekendur hins veg-
ar staðið. BSRB minnir forsætis-
ráðherra á ab kjarasamningar
eru lausir innan hálfs árs.
Stærsti atvinnurekandi á íslandi
er ríkið og þess vegna að veru-
legu leyti komið undir vilja
stjórnvalda hvernig samið er
um kaup og kjör við launafólk.
Mikil ábyrgð hvílir því hjá at-
vinnurekendum, hvort sem er á
almennum markaði, hjá ríki eða
sveitarfélögum þegar gengið
verður til næstu kjarasamninga.
Á undanförnum árum hafa at-
vinnurekendur, þar á meðal rík-
isvaldið, sýnt mikla óbilgirni
gagnvart kröfum launafólks og
er það fagnaðarefni ef afstaða
forsætisráðherra nú boðar
sinnaskipti."
Höfundur er formaöur BSRB og alþingis-
maöur.
Inn í
Leikfélag Reykjavíkur í samvinnu við Lista-
hátíö: CULLTARAÞÖLL. Leikstjóri: Ásta
Hlín Svavarsdóttir. Handrit: Cunnar Gunn-
arsson. Leikmynd og brú&ur: Helga Arn-
alds. Tónlist: Eyþór Arnalds. Forsýning á
Litla svi&i Borgarleikhúss 22. júní.
Það er ánægjuleg gróska í barna-
leiksýningum á síðustu árum.
Að því hef ég margsinnis vikið
hér í blaðinu og reynt með því
að örva þessa grein leiklistarinn-
ar. Enda er fátt skemmtilegra í
leikhúsi en ab sjá góða sýningu
fyrir börn, sem talar með list-
fengum hætti til barnsins í hin-
um fullorðna áhorfanda. Sýn-
ingin í Borgarleikhúsinu er
dæmi um vel heppnað verk af
þessu tagi.
Gulltáraþöll er nú forsýnd, en
verður frumsýnd í haust eins og
aðrar leiksýningar Listahátíðar.
Þá gefst færi á að skrifa ítarlegar
um sýninguna. í þetta sinni vil
ég aðeins vekja athygli á henni.
— Sagan sem hér er sögð er
byggð á íslensku ævintýri um
prinsessuna Þöll, sem grætur
gulltárum. Kóngurinn faðir
hennar lokar hana því inni og
auðgast ab sjálfsögbu vel á tár-
um hennar. En enginn piltur
má líta prinsessuna augum, því
þá myndi hún hætta að gráta
gulltárum.
En nú segir frá því að þjón-
ustumey prinsessunnar vitjar
Kalla þar sem hann liggur í rúmi
sínu, færir honum gulltár og
biður hann að koma því til rétts
eiganda. Kalli vill gera það, og
meb því ab fara í gegnum botn-
inn á rúmi sínu stígur hann inn
í heim ævintýrsins. — Þetta
minnir reyndar á skápinn í sög-
um C.S. Lewis frá Narníu sem
margir þekkja. — En hvað um
þab: Kalli fer inn í ævintýrið,
hittir þar ýmsar skrítnar persón-
ur og lendir í þrengingum, rekst
um úfinn sjó, en nær loks fundi
ævintýriö
LEIKHUS
GUNNAR STEFÁNSSON
prinsessunnar og leysir hana úr
álögum sínum.
Sýningin er um þab bil
klukkustund og hún er í hví-
vetna vel og kunnáttusamlega
unnin. Hún er líka nýstárleg að
ytri búnaði og í þeim skilningi
áfangi í barnaleikhúsi. Hér
koma saman aðferðir hins
„venjulega" leikhúss og brúðu-
leikhúss. Að vísu eru engar
brúður í sýningunni, en grímur
og einnig eru mikið notaðar
skuggamyndir. Auk þess setur
nýstárleg beiting hljóba og ljósa
mikinn svip á sýninguna og
kemur að nokkru í stað leik-
mynda. Þetta magnar andrúms-
loftiö og var ekki laust við að
minnstu börnin yrðu hrædd,
enda á gott ævintýri auðvitað
að skjóta manni skelk í bringu
— þá er enn meira gaman í lok-
in!
Leikendur eru aðeins þrír. Ell-
ert Ingimundarson leikur Kalla,
hugrakka drenginn sem hlýðir
rödd hjarta síns og gerir það
sem honum ber. Ellert fer fal-
lega með hlutverkið, virðist
hafa gott lag á barnasýningum.
Þær Helga Braga Jónsdóttir og
Ásta Arnardóttir bregða sér í
önnur hlutverk og gera líflega;
gervin voru einnig góð, til að
mynda hænunnar í byrjun og
síðar maurapúkans sem taldi
peninga. Annars eru búningarn-
ir mikill þáttur í ævintýrasýn-
ingu eins og þessari. Skringi-
búningar voru góðir og hugvits-
samlegir, en nokkuð hefði ég
búist við að prinsessan yrbi
glæsilegri að búnaði þegar hún
loksins birtist.
Sjötta bókin um gönguleiöir á íslandi:
Frá Rauöasandi til ísafjaröardjúps
Sjötta bókin í ritröðinni Göngu-
leiðir á íslandi er komin út hjá
útgáfufélaginu Víkingi. Höf-
undurinn, Einar Þ. Guðjohn-
sen, var einn þekktasti ferða-
frömuður íslands, en hann lést
sem kunnugt er á síðasta ári.
Hann skildi eftir sig bók í hand-
riti sem fjallar um svæðið frá
Rauöasandi til ísafjarðardjúps.
Kemur hún nú samtímis út á ís-
lensku, ensku og þýsku.
Synir Einars, Björn og Sigurð-
ur, standa að útgáfunni, en sá
síðarnefndi starfaði mikið með
föður sínum við vinnslu bók-
anna.
Allar síður eru litprentaðar og
brotið er handhægt, þannig að
bækurnar fara vel í vasa. Verð er
1950 kr. út úr búð.
í sjö sumur var Einar leið-
sögumaður hjá Vestfjarðaleið
og í inngangi að bókinni, sem
nú kemur út, sagðist hann
byggja mjög á þeirri reynslu og
viðtölum við fjölda fólks. „Leib-
irnar eru valdar meb hliðsjón af
því ab þess helsta sé getið og
geti oröið göngu- og ferðafólki
til gleði og ánægju," skrifaði
Einar. „Vestfirðir eru heillandi
svæbi fyrir allt útivistarfólk.
Reynið að njóta þess sem best."
I bígerð er að endurútgefa
fyrri bækur með nýju útliti,
Fréttir af bókum
enda eru sumar þeirra ófáanleg-
ar. Þær verða einnig þýddar á
ensku og þýsku og jafnvel fleiri
tungumál í framtíðinni.
Einar skildi eftir sig drög að
fleiri bókum og það er markmið
Víkings að ljúka því verki sem
hann hóf, svo úr verbi heild-
stætt safn þar sem fjallað er um
gönguleiðir á íslandi í máli,
myndum og með aðgengilegum
skýringarkortum.
Áður útkomnar bækur, sem
gefnar voru út af Almenna
bókafélaginu, eru: Suðvestur-
hornið, Esja — Hvalfjörður —
Hengill (1988), Suðvesturhorn-
ið, Reykjanesskagi (1989), Frá
Hvalfirði til Búða (1993), Frá
Arnarstapa til Kleifaheiðar
(1993) og Frá Þingvöllum til
Rangárvalla (1993). Árib 1994
kom út pési á ensku og þýsku,
sem var útdráttur úr fýrstu
tveimur bókunum.
í formála ab erlendu útgáfun-
um að bókinni mælist Halldóri
Blöndal samgönguráðherra svo:
„Einar Þ. Guðjohnsen var einn
af merkustu ferðafrömuðum
okkar íslendinga. Hann var
þaulkunnugur landinu og mér
er nær ab halda að hann hafi
gengið um það þvert og endi-
langt. Það er þess vegna mikill
fengur að því að bækur hans um
gönguleiðir á íslandi skuli vera
áfram fáanlegar og ég hlýt að
fagna því sérstaklega að þær
skuli nú koma út á erlendum
tungumálum." ■
Helga Arnalds og Gunnar
Gunnarsson eiga mestan heiður
af sköpun verksins. Texti Gunn-
ars er lipur og málfarið auðugt,
laust við þann yfirdrifna barna-
skap sem sumir virðast halda að
hæfi best börnum. Hér er ekkert
slíkt þunnmeti á ferð. Helga
hefur starfað í Tékklandi og
kynnt sér þar leikgerðir af þessu
tagi. Hún hefur sagst vilja halda
áfram á þessari braut og gera
leikhús fyrir börn, sem fullorðn-
ir hefðu líka gaman af. Það hef-
ur tekist í þetta sinn. Meira af
slíku! ■
Leikhópurinn.