Tíminn - 26.06.1996, Síða 6
6
Mi&vikudagur 26. júní 1996
TIIVIINN KYNNIR FORSETAFRAMBJOÐENDUR 1996
Ólafur Ragnar Grímsson var lengi talinn „óvinsœlasti stjórnmála-
maöurinn" ískoöanakönnunum. Sem forsetaframbjóöandi varö hann
skyndilega „ vinscelastur". Tíminn tók hús á frambjóöandanum Ólafi
Ragnari. Hann segir baráttuna almennt drengilega, en:
Olafur Ragnar Grímsson tekur á móti
blabamanni snemma morguns á heim-
ili þeirra hjóna, hans og Gubrúnar
Katrínar Þorbergsdóttur, og dætra þeirra
tveggja á Seltjamamesi. Hann býbur til stofu á
efri hæb rabhúss þeirra hjóna, en þaban sést
vítt um haf og yfir til fjallanna í norbri. Ólafur
er nýkominn úr sínu daglega morgunskokki
um götumar á Nesinu, hafandi meb sér vitn-
eskju um afar hagstæba skobanakönnun í
Mogga þess dags. Ólafur kvebst ekki vera mik-
ill íþróttamabur, en hlaupin geri sér gott.
Hann trúir blabamanni fyrir því ab hann
haldi meb Akranesi í fótboltanum — og meb-
an hann var vib nám í Manchester og ævin-
lega síban hafi hann haldib meb United- lib-
inu, Raubu djöflunum, eins og þeir em gjam-
an kallabir, og fór stundum á völlinn, jafnvel
meb rauba trefilinn um hálsinn.
Uppeldið vestur á fjörbum
En hver er Ólafur Ragnar Grímsson?
Hann er ísfirðingur eins og svo margir alþingis-
menn og pólitíkusar, faeddur þann 14. maí 1943.
Á æskuárunum átti Ólafur Ragnar heimili á
tveim stöðum á Vestfjörðum. Móðir hans, Svan-
hildur Hjartar, var árum saman berklaveik og
dvaldi utan heimilis. Var Ólafur þá langdvölum
hjá móðurömmu sinni og -afa á Þingeyri frá
þriggja ára og til 10 ára aldurs. Faðir Ölafs var
Grímur Kristgeirsson, rakari á ísafirði og mikill
þátttakandi í bæjarmálum ísafjarðar um langt
skeið.
„Móðir mín dó 1966 af veikindum sem tengd-
ust hennar berklaveiki. Hún hafði háð harða
glímu við berklana. Hún hafði gengist undir að-
gerð sem var kölluð höggning, sem fólst í að taka
úr henni ellefu rif. Manni varð
hugsað til þess hversu ofur-
mannlegt álagið hefur verið á
sjúklingana, því þeir voru vak-
andi meðan aðgerðin fór fram.
Veikindi hennar voru erfið og
settu mikinn svip á uppeldi
mitt og æsku, eins og það gerði
á sínum tíma í lífi þúsunda ís-
lendinga. Mér finnst alltaf að sá
sigur sem vannst í stríöinu við
berklaveikina, sé eitt glæsileg-
asta dæmið um þaö hverju sam-
staða íslendinga getur fengið
áorkað ef rétt er á málum hald-
ið," sagði Ólafur.
„Mínar rætur eru sterkar í
vestfirskum sjávarplássum, því
þegar ég var að alast upp átti ég
frændfóik á fleshim fjörðunum
vestra," segir Ólafur Ragnar.
Hann kveðst stoltur af hinum
vestfirska uppruna sínum.
Þrátt fyrir afskipti Gríms, föð-
ur Ólafs Ragnars, af ísfirskri pól-
itík, og mikla samheldni þeirra
feðga, segist Ólafur ekki hafa
haft minnstu afskipti af pólitík
þar vestra, enda ungur að árum
þegar fjölskyldan flutti til
Reykjavíkur. Þeir feögar voru
samrýmdir og bjuggu saman
eftir að Svanborg andaðist.
Saman byggðu þeir raðhús að
Barðaströnd 5 á Seltjarnarnesi.
Grímur naut þess þó ekki lengi,
því hann lést ári eftir að þeir
feðgar fluttu inn. í þessu húsi
býr Ólafur nú ásamt konu
sinni, Guðrúnu Katrínu Þor-
bergsdóttur, og tvíburasystrun-
um Döllu og Tinnu, sem báðar
stunda háskólanám.
Virkur og sókn-
djarfur framsóknar-
mabur
Þegar nafn Ólafs Ragnars er
nefnt, dettur manni kannski
fyrst af öllu í hug pólitík. Eðli-
lega.
„Eg hafði engin afskipti af
Ólafur Ragnar Grímsson forsetaframbjóbandi. Gengi hans í skobanakönnunum hefur verib gott
frá fyrsta degi, en saman hefur dregib meb honum og nœsta keppinauti.
Einn og einn
maöur hefur
viljaö hleypa upp
rólegu teboöi
stjórnmálum á mínum mennta-
skólaárum eða háskólaárum. Ég
tók mikinn þátt í félagslífi í
menntaskóla, var forseti Fram-
tíðarinnar og var áhugamaður
um þjóðmál. Ég hélt utan til
náms og lauk BA-prófi í hag-
fræbi og stjórnmálafræði frá há-
skólanum í Manchester. Það var
fyrst þegar ég kom heim að
loknum fyrrihluta háskóla-
námsins, veturinn 1965 til
1966, að ég hóf afskipti af
stjórnmálum og gekk til liðs vib
Framsóknarflokkinn. Ég var
mjög virkur í flokksstarfinu í
tæpan áratug, sat í mibstjórn og
framkvæmdastjórn flokksins,
og í stjórn Sambands ungra
framsóknarmanna um árabil,
með fjölmennri og vaskri sveit
manna," sagði Ólafur Ragnar.
Meðal ungra samstarfsmanna
hans á þessum tíma innan
Framsóknarflokksins voru Gub-
mundur Bjarnason, Guðni Ág-
ústsson, Ólafur Þ. Þórðarson,
Gunnlaugur Sigmundsson og
fleiri. Ólafur segir að þetta hafi
verið sókndjörf sveit og stór-
huga, og að þetta hafi verið afar
skemmtilegur tími. Þá var Ólaf-
ur Ragnar þingfréttaritari Tím-
ans fyrsta veturinn að loknu
námi. Það segir Ólafur að hafi
reynst sér góður skóli. Þar fékk
hann fyrstu nasasjón af vænt-
anlegum vinnustað sínum, Al-
þingi íslendinga.
Engin sárindi ab
finna
Störf Ólafs innan Framsókn-
arflokksins runnu sitt skeið, og
frá flokknum fór hann meb
talsverðum hvelli yfir í raðir
Samtaka frjálslyndra og vinstri
manna og var formaður fram-
kvæmdastjórnar þeirra samtaka.
Enn síðar fór Ólafur Ragnar yfir
í Alþýðubandalagið. Innan þess
vann Ólafur sína pólitísku sigra,
sat sem þingmaður þess frá
1978 fram á þetta ár, með hléi
að vísu. Að sjálfsögðu hafa
hnútur flogið milli Ólafs og
hans gömlu samherja úr Fram-
sóknarflokknum, og reyndi
hann stundum á þolrif þeirra.
En hvernig taka framsóknar-
menn í framboð Ólafs Ragnars
til forseta íslands?
„Ég kynntist nánast öllum
forystumönnum Framsóknar-
flokksins mjög náið og mér hef-
ur þótt afar vænt um það að sjá
marga af þeim mönnum í
stuðningssveit minni í þessum
kosningum. Ég var til dæmis
með mjög fjölmennan hverfa-
fund í Réttarholtsskóla. Þar
komu 300 manns, troðfullur
salur, meðal annars voru þar
Halldór E. Sigurðsson, sú gamla
kempa, og mér þótti afar vænt
um að sjá hann á þeim fundi.
Og einnig Kristján Benedikts-
son, sem lengi var borgarfulltrúi
fyrir Framsóknarflokkinn og
reyndar starfsmaður 'Tímans
líka. Víða um land hefur komið í ljós á ferö okkar
hjónanna undanfarnar vikur að það er mjög fjöl-
menn og öflug sveit framsóknarmanna, sem hef-
ur veitt mér lið í þessari för. Sérstaklega þykir
mér vænt um það hve margir af þeim, sem voru
með mér í flokknum á sínum tíma — þótt þau
tengsl hafi slitnað um nokkurt skeið — hafa
komið á vettvang nú. Ég nefni þar til dæmis þá
Pál Lýðsson og Garðar Hannesson, en þeir voru
einnig meb mér í stjórn Sambands ungra fram-
sóknarmanna á sinni tíð. Þeir hafa verið í forystu
fyrir starfi mínu á Suðurlandi," segir Ólafur.
„Það er nú engan veginn hægt að finna nein
sárindi frá framsóknarmönnum í minn garð.
Þvert á móti hef ég fundið hlýjan hug og gott liö-
sinni frá öllu þessu fólki. Á nánast hverjum ein-
asta fundi sem ég hef haldið hefur verið öflug
sveit úr Framsóknarflokknum í þessum byggðar-
lögum. Eins var það í Reykjavík," segir Ölafur
Ragnar Grímsson.
Hins vegar kom fljótlega í ljós ab Ólafur Ragn-
ar var hreint ekki óvinsæll þegar þjóðarsálin fékk
að láta í ljós skoöun sína á honum sem möguleg-
um forseta íslands. Fylgi hans í könnunum flaug
upp fyrir 70%, en hefur síðan dalað niður undir
40%. Hann er eigi að síður með langmest fylgi
frambjóðendanna.
Erfib ákvörbun tekin á skokki
um Nesib
Fyrir hálfu ári, í nóvember 1995, var Ólafur
spurður um hugsanlegt forsetaframboð. Þá stóð
hann á vegamótum eftir að hafa látið af störfum
sem formaður Alþýðubandalagsins. Á þeim tíma
þvertók Ólafur fyrir að slíkt kæmi til greina.
„Ég leiddi lengi vel alls ekki hugann að þessum
málum. Það var fyrst eftir að við hjónin komum
heim frá Indlandi í janúarlok að
mér fór að verða ljóst smátt og
smátt að það væri ótrúleg
breidd og inikill samhugur úr
ólíkum áttum varðandi þá ósk
að ég gæfi kost á mér. Þó taldi
ég nú lengi vel ólíklegt að ég
færi í framboð. Það var ekki fyrr
en í mars að enn öflugri krafa
kom á framboð af minni hálfu,
hún birtist mér úr öllum stjórn-
málaflokkum, úr öllum lands-
hlutum. Þessar áskoranir skiptu
mörgum hundruðum frá ein-
staklingum sem skrifuðu mér
bréf eða hringdu. Um miðjan
mars fórum við í fjölskyldunni
að ræða þetta í meiri alvöru.
Niðurstaða okkar varð þó ekki
endanleg fyrr en að kvöldi 27.
mars. Og þegar ég vaknaði
næsta morgun og hafði farið í
mína hefðbundnu morgun-
kappgöngu og skokk um Nesið,
þá má segja að ákvörðunin hafi
endanlega fæðst. Þá tókum við
ákvörðun morguninn 28. mars,
að bíða ekki lengur með til-
kynningu. Mér fannst óeðlilegt
að vera að leika einhvern leik
gagnvart fréttamönnum og
þjóðinni. Ég ákvað því að boða
fréttamenn til okkar í eftirmið-
daginn. Ákvörðunin var því ný,
þegar hún var birt," segir Ólafur
Ragnar.
Vlnsældir —
óvinsældir
Ólafur segir að þær vinsældir,
sem birtust í skoðanakönnun-
um eftir að hann tilkynnti um
framboöiö, kæmu sér á vissan
hátt á óvart, eftir að vera óvin-
sælasti stjórnmálamaðurinn um
langa hríb.
„Ef til vill er þab verkefni fyrir
þá sem nú starfa á mínu gamla
fræðasetri, félagsvísindadeild
Háskóla íslands, ab velta þessum
málum fyrir sér og leiða fram
skýringar í þeim efnum. En auð-
vitað var það þannig fyrr á tíð