Tíminn - 27.06.1996, Page 4

4
Fimmtudagur 27. júní 1996
Hiwwm
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Gu&mundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 56B1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík •
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmi&ja hf.
Mánaðaráskrift 1700 kr. m/vsk. Ver& í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Tækifæri til sátta
Þessa dagana stendur yfir prestastefna. Óhætt er
að fullyrða að kirkjan hefur ekki á síðari árum
staðið frammi fyrir viðlíka vandamálum og nú.
Biskupsembættið hefur verið í miðpunkti þessara
átaka, en þau eru miklu víðtækari en má rekja til
þeirra mála.
Herra Ólafur Skúlason hefur tilkynnt að hann
muni láta af embætti eftir eitt og hálft ár. Komið
hefur fram í viðtölum við biskup að hann lítur á
þessa ákvörðun sem framlag til friðar innan kirkj-
unnar.
Það er áríðandi nú að þetta útspil biskups ís-
lands verði notað til þess að lægja þær öldur, sem
risið hafa í kringum íslensku þjóðkirkjuna nú síð-
ustu misserin. Akvörðunin er skynsamleg og ætti
að verða grunnur til þess að svo verði.
Kirkjan er helgasta stofnun kristinna manna og
það er framar öðru hennar hlutverk. Þar að auki er
þjóðkirkjan órjúfanlegur þáttur í menningu ís-
lensku þjóðarinnar. Ef kirkjulegt starf brestur eða
fer til einkarekinna safnaða, er það einhver sú
mesta breyting sem um getur í íslensku þjóðlífi.
Umræður hafa risið um aðskilnað ríkis og kirkju
í kjölfar deilna innan kirkjunnar. Vara ber við því
að flana að slíkum aðgerðum. Einhvers konar
einkavæðing á kirkjunni er ekki æskileg. Hætt er
við því að það mundi leiða til þess að hvers konar
auglýsingastarfsemi og fjármögnun einkaaðila í
kringum safnaðarstarf vaxi til muna, og kirkjulegt
starf verði notað til framdráttar ýmsum veraldleg-
um áhugamálum, þar á meðal stjórnmálum. Sú
framtíðarsýn er ekki hugnanleg.
Hér á landi ríkir vissulega trúfrelsi og samband
ríkis og kirkju hefur verið gagnrýnt á þeim for-
sendum. í þessu sambandi má benda á það að ekki
hefur verið lagður steinn í götu þeirra sem aðhyll-
ast önnur trúarbrögð hér á landi.
íslenska þjóðkirkjan hefur verið umburðarlynd
og verið rekin í anda frjálslyndra viðhorfa. Hins
vegar er fólk hér á landi ekki almennt þannig gert
að það beri trú sína á torg, og margir segja sem svo
að nærveru guðs sé aðeins óskað á stórhátíðum og
þegar eitthvað bjátar á. Það er ljóst að svo er og
margir eru það sem rækta trú sína við önnur tæki-
færi. Kirkjan á að vera athvarf og hún á að hafa
burði til þess að veita komandi kynslóðum fræðslu
um trúmál og þau siðalögmál sem kristin trú bygg-
ist á. Sá boðskapur er að samskipti manna eigi að
byggjast á kærleika, fribi og fyrirgefningu. Það er
mikil þörf fyrir þessa eiginleika nú eins og ávallt
áður.
Þjónar kirkjunnar verða að leggja sig fram um
ab ná sáttum innan hénnar um farsælar leiðir í
starfi. Það er einnig mikil nauðsyn ab greina hlut-
verk biskupsembættisins í stjórnsýslu kirkjunnar
og skýra þær leiðir sem á að fara í erfiðum ágrein-
ingsmálum. Biskup íslands þarf að vera trúarleið-
togi og spurningin er hvað á að leggja mikið af
veraldlegu vafstri og úrskurðarefnum á herðar þess
sem hefur slíkt hlutverk. Þetta þurfa bestu menn
að ræða og skilgreina. Tíminn sendir kirkjunnar
þjónum þær óskir að þeir nái sáttum og starf þeirra
leiði til farsældar fyrir þjóðina alla.
Trúarleg samhygb
Nú stendur yfir prestastefna. Margir bjuggust
við miklum tíðindum og válegum af trúarlífi
landsmanna í kjölfar hennar, en allt útlit er fyr-
ir að prestar lands og þjóðar sameinist í einni
allsherjar samhygð og bróðurkærleika. Mætti
ætla að ástæðan sé sú að prestastéttinni sé ein-
mitt ofarlega í huga það kristni-
boð sem hún hefur að atvinnu,
a.m.k. er trúboð atvinna presta-
stéttarinnar ef marka má viðtal
við einn fulltrúa hinna samhentu og kærleiks-
ríku prestastéttar landsins í vetur. Nú hafa —
þrátt fyrir að gustað hafi svolítið um hvít-
þvegna kærleiksyfirbreiðsluna í vetur — prestar
landsins náð saman til sátta og samstarfs. Fram-
tíðin er því líklega beinn og breiður vegur,
varðaöur trúarhita, bænheyrn og geislabaug-
um. Ekki getur Garri a.m.k. merkt annað af
þeim anda, sem lítur út fyrir að ríki á presta-
stefnunni.
Sameiginlegur óvinur
Einhverjir óprúttnir náungar hafa verið aö
hvísla því að Garra að ástæðan fyrir samhygð
prestanna sé sú að nú hafi þeir fundið sér sam-
eiginlegan óvin í mynd löggjafarvaldsins. Það
sé nefnilega á dagskránni að setja lög um skyld-
ur og réttindi presta og sé m.a. spurning hvort
þeir verði embættismenn eða ekki. Þessir ná-
ungar hvísla því að þarna hafi prestar fundið
sameiginlegan vettvang til að fá útrás fyrir
deiluþörfina, sem annará hefði e.t.v. fengið út-
rás í ýmsum málum sem biskup taldi upp í
setningarræðu sinni og auk þess í viðtölum við
ýmsa fjölmiðla. Hvísla náungarnir því að þar
hefðu tekist á tvær andstæðar fylkingar kirkj-
unnar manna, auk þeirra sem hefðu verið hlut-
lausir áhorfendur að sjónarspilinu. Afleiðingin,
hvísla þeir, hefði hæglega getaö orðið upphafið
að klofningi innan kirkjunnar. Það hefði því
verið eins konar happdrættisvinningur fyrir
kirkjunnar þjóna að geta sam-
einast um að skamma ríkið og
þeir þar með getað sópað mesta
ágreiningnum undir teppið, í
bili a.m.k. En Garri getur nú fullvissað lands-
menn um að hann trúir hreint ekki 'öllu sem
hvíslað er að honum.
Samkennd í skelfingu
Hins vegar fann Garri til ríkrar samkenndar
með yfirmanni’kirkjunnar þegar hann las ein-
hverstaðar viðtal við hann þar sem yfirmaður-
inn sagðist stundum hafa beðið eftir blöðunum
með skelfingu. Garri verður að viðurkenna að
það líður vart sá dagur að hann bíði ekki blað-
anna með skelfingu. í fyrsta lagi bíður hann
þess með skelfingu að eitthvað klúðrist í prent-
smiðjunni og pistillinn verði ónýtur eða þá að
Garri sjálfur klúðri málunum og sendi frá sér
ónýtan pistil, nú eða þá aö einhverjum pamfíl
útí bæ þyki pistlarnir ónýtir og rakki Garra í
spað á síðum blaðanna fyrir að skrifa ónýta
pistla. Garri hefur því fullan skilning á skelf-
ingu hins kirkjulega yfirvalds og telur það litla
huggun harmi gegn, þó hið andlega yfirvald
beri allnokkru meiri veraldleg gæði úr býtum
fyrir skelfinguna en Garri.
Garri
GARRI
Auður vex af auöi
■
| ÞJÓNU
j RÍKIS’
Hverfvsgotu 6,2. to'
Peningastórveldi lýðveldisins
heyja nú gimmilegt auglýsinga-
stríð um sparifé landsmanna og
lífeyrissjóði þeirra. Er slagurinn
um aurana orðinn mun harðari
en baráttan um forsetaembættið
ef marka má tillag auglýsinga-
stofanna, sem nú auglýsa gróða-
möguleika fjármagnseigenda af
mun meiri fítonskrafti en fram-
bjóðendur í forsetakapphlaup-
inu auglýsa sjálfa sig.
Hinn 1. og 10. júlí nk. verða
rúmlega 17 milljarðar spariskír-
teina ríkissjóðs leystir út og ligg-
ur mikið við að hremma þá aura
og ávaxta á vinsælan hátt, eins
okrarinn auglýsti hér um árið.
Það er Lánasýsla ríkisins og
Þjónustumiðstöð ríkisverðbréfa
sem em að missa bréfin úr höndum sér, en vilja
nú endurnýja viðskiptin og bjóða enn betri kjör á
nýjum bréfum en þeim gömlu.
Bankar og verðbréfamarkaðir þeirra bjóða enn
betur og streyma gylliboðin yfir skjái sjónvarp-
anna og Moggi græöir á tá og fingri og auglýsinga-
stofur enn meira fyrir að koma boðskapnum á
framfæri. ---------------

W/A
—
SSl Javiki
mz*
mÍ^lSaA ^
að v‘nna/

tolCA

&
?ZSlA'fosiNS
gerðu 17 milljarðana sem nú eru að gjaldfalla aö
ómerkilegri skiptimynt.
Ríkisrekin viðskipti
Lánin framlengd
Á víbavangi
Hér eru gullin tækifæri fyrir þá sem eru loðnir
um lófana að verða enn ríkari. Vandinn er bara sá
að erfitt er aö velja jjyí kostirnir eru margir og tím-
inn einn leiöir í ljós hvaða möguleikar gera mann
ríkastan. Þeir sem ekkert eiga verða fátækir áfram
eins og vera ber og allar kenningar og markaðslög-
mál gera ráð fyrir. Fátæklingarnir halda einfald-
lega áfram að tapa sínum aurum í lottóum og
spilakössum. Sú leið jer líka mikið auglýst, og er
fjölfarin.
Vonandi tekst Lánasýslu ríkisins að halda í sem
mest af þeim peningiim sem nú verður mokað út
úr ríkissjóði, því spariskírteinalánin eru gjaldfall-
in. Ef það mislukkast verður skattmann í Arnar-
hváli aö hugsa upp nýjar og vinsælar álögur til
mótvægis viö þær hremmingar. En varla er við því
að búast aö landssjóðurinn geti staöið við að
borga sín lán upp á gjalddaga fremur en aðrir illa
stæðir vesalingar. En ríkið getur alltaf treyst á al-
menna lífeyrissjóði, sem eru í eigu launþega á
hinum „frjálsa vinnumarkaði." Með reglugerðum,
boðum og bönnum er hægt að skylda þá til aö
binda fé sitt ríkinu í hag og þeir munu nauðugir
viljugir endurnýja kaup sín á spariskírteinum til
að tæta fyrir áratuga óráðsíu ríkissjóðs.
En lífeyrissjóður ríkisins gerir litla stoö, því væri
hann gerður upp kæmist upp um stærsta gjald-
þrot íslandssögunnar og fjármagnstilfærslur sem
Athyglisvert er aö Lánasýslan skuli verða sverð
og skjöldur ríkissins í slagnum um fjármagnið. En
------------- ríkisbankarnir og verðbréfafyrir-
tæki þeirra eru annars vegar víg-
línunnan Lánasýsla ríkisins er til-
-------------- tölulega ný peningastofnun og
höndlar með verðbréf og þvíumlíkt.
Ætla mætti aö eðlilegra væri að slíkt fyrirtæki
væri rekið af einkaaöilum á tímum frjálsræðis á
peningamarkaöi. Miklar ráðagerðir eru uppi um
breytingar á eignarhaldi ríkisbankanna og þykir
brýn nauðsyn aö þeir hverfi úr ríkisumsjánni sem
fyrst. En ekkert heyrist um að verðbréfafyrirtækiö
sem einhver smekklegheitin gáfu heitið Lánasýsla
ríkisins og Þjónustumiðstöð ríkisverðbréfa séu til
sölu eða að eðlilegt þyki að séu rekin sem hluti af
því markaðskerfi sem nútíminn trúir á og treystir.
Nú bjóöa allar péningastofnanir og þar með rík-
issjóður hærri ávöxtun og arðgæfari fjáröflunar-
leiðir en sómasamlegt hefur þótt á tímum þjóðar-
sáttar um stöðugleika. Hvaða áhrif það kann að
hafa á almennt vaxtastig er hvergi meö í þeim
dæmum sem auglýsingastofur setja upp fyrir ríkið
og fjármagnsmarkaði.
En sé eitthvað hæft í því að háir vextir séu þjóð-
arböl og andstæðir hagsmunum ríkis og þegna, þá
ættu fyrirheitin um gróðann af fjármagninu að
vera vatn á myllu óstöðugleikans. En það er önn-
ur saga og kemur auglýsingafárinu ekki við.
Og mikil lifandis, skelfingar ósköp væri nú gam-
an að eiga aura til að geta grætt enn meiri peninga
með eins auöveldum hætti og auglýsingaskrumið
lofar.
OÓ