Tíminn - 27.06.1996, Qupperneq 8

8
Wímrnn
Fimmtudagur 27. júní 1996
UTLOND . . . UTLOND . . . UTLÖND . . . UTLÖND . . . UTLÖND . .. UTLÖND . . . UTLÖND . .. UTLÖND . ..
Merkur handritafundur:
/ • 1« /
Nýju ljosi
varpab á
Búddatrú
Starfsmenn breska landsbóka-
safnsins (British Library) hafa
keypt gömul handrit meb
helgum ritum Búddatrúar, og
segja þeir handritafundinn
mjög merkan og hafa svipaö
giídi fyrir Búddatrú og Dauða-
hafshandritin svonefndu hafa
fyrir Kristni.
Um er að ræða 60 misstór
handrit sem rituð eru á trjábörk
og er taliö að þau séu frá annarri
öld e.Kr. Það þýðir að þau vom
rituö um 600 árum eftir aö
Búdda lést, en fræðimenn halda
því fram að þetta séu engu að
síður elstu handrit sem fundist
hafa með helgiritum Búddatrú-
ar og geti þau gefið ómetanlega
innsýn í uppmna og þróun
hennar fyrstu aldirnar. Á hand-
ritunum em ljóð, predikanir og
ritgerðir sem eignuð em Búdda
sjálfum.
„Við fáum mjög skýra mynd
af því hvaða hugmyndir fólk á
þessum tíma gerði sér um
Búdda," sagði Richard Salomon,
sérfræðingur í fornmálum við
háskólann í Washington í Se-
attle fylki í Bandaríkjunum, en
hann átti þátt í að staðfesta að
handritin væru ófölsuð.
Talið er að um sé að ræða
hluta af ritum einnar af elstu
stefnum Búddismans, Sarvasti-
vadin-skólans, sem blómstraöi
Karadzic
þráast við
Radovan Karadzic, „forseti"
Bosníu-Serba, reyndi sitt
besta til þess að sitja áfram
með því aö setja óásættanleg
skilyrði fyrir afsögn sinni, ab
því er fréttablabið VIP í
Belgrað sagði í gær.
Að sögn blaðsins bauðst Kar-
adzic til að segja af sér um leið
og alþjób viðurkenndi lýð-
veldi Bosníu-Serba sem sjálf-
stætt ríki og ab bærinn Brcko
verbi afhentur Serbum.
Engin opinber staðfesting
fékkst þó á þessu tilboði hans,
og Carl Bildt, aðalsáttasemjari
í málefnum Bosníu, sagðist
ekki hafa neinn hug á að ræða
skilyrði við Karadzic. „Eina
skilyrbið frá okkar hálfu er að
Serbar fari eftir því sem stend-
ur í friðarsamkomulaginu,"
sagði hann við fréttamenn.
„Við það er engu ab bæta, né
heldur verður þar neitt dregið
undan." -gb/Reuter
um skeiö í Ghandara- héraði
sem nú er noröan við Pakistan
og austan við Afganistan.
Safnið keypti handritin frá
ónefndum milligöngumanni
fyrir „fimm stafa upphæð", að
því er starfsmenn safnsins segja.
Þeir vildu ekki gefa neinar nán-
ari upplýsingar um uppruna
þeirra. Handritin höfðu verið
geymd upprúlluð og þurfti að
gæta ýtrustu vandvirkni við að
rúlla þeim í sundur aftur. „Þau
Utu út eins og 2000 ára gamlir
vindlar sem búib var að traðka
á," sagði Salomon.
8 -gb/Reuter

' *
Þaö logar glatt í eiturlyfjabirgöunum sem tœienski lögreglumaöurinn á myndinni ber
eld aö. Ncerri einu tonn af heróíni, ópíum, maríjúana og amfetamíni var í gœr eytt meö þessum hcetti viö lög-
reglustöö í Bangkok, en um er aö rœöa allar þœr eiturlyfjabirgöir sem geröar hafa veriö upptœkar af lögreglunni
á undanförnu ári.
Þeir voru stórtœkir víöar í Asíu ígœr íbaráttunni gegn eiturlyfjum, og var ekki allst staöar fallega aö verki staöiö.
Frá Kína bárust þœr fréttir aö rúmlega 1700 manns heföu veriö dœmdir fyrir sölu og smygl á eiturlyfjum, þar af
voru 769 dœmdir til lífláts eöa í œviiangt fangelsi, og sumir teknir samstundis úr réttarsalnum og skotnir til bana
án frekari málalenginga. Reuter
Eitt ár þangaö til Hong Kong kemst undir hendur Kínverja:
íbúar Hong Kong famir aö
hugsa um fleira en peninga
Fyrir tólf árum kvaddi smá-
vaxin blabakona í Hong
Kong, Emily Lau að nafni, sér
hljóbs og lagbi spumingu fyrir
breska forsætisrábherrann,
Margaret Thatcher. Spurning-
in var stutt og hvöss og bæði
jámfrúin og abrir viðstaddir
vom sem steini lostin.
Þessu augnabliki hefur eng-
inn í stjórnmála- og fjölmiðla-
heimi Hong Kong getað gleymt,
og þetta reyndist fyrirboði um
breyttar áherslur opinberri um-
ræðu í landinu. Stjórnmál voru
allt í einu komin á dagskrá. Og
ekkert hefur síban verið eins og
áður.
Það sem Emily Lau sagði á
blaðamannafundinum í desem-
ber 1984 var þetta: „Fyrir tveim-
ur dögum undirritaðir þú sam-
komulag í Kína meö loforði um
að koma meira en fimm millj-
ónum manna undir kommún-
íska einræðisstjórn." Síðan
spurði hún hvort þetta væri
„siðlegt".
í svari sínu sagði Thatcher að
Bretland hefði gert sitt besta til
þess að ná góðum samningi fyr-
ir hönd Hong Kong og ab allir
íbúar nýlendunnar væru
ánægðir með það samkomulag
sem náðst hefði. „Þú ert hugs-
anlega eina undantekningin,"
sagði frú Thatcher.
Ákveðin straumhvörf urðu í
Eldur í Tsjernóbyl
Eldur braust út snemma í gær-
morgun í geymsluskúr við
kjamorkuverið í Tsjemóbyl í
Úkraínu, en greiðlega gekk ab
slökkva eldinn og engin
hætta var á ferbum.
Enn em tveir kjarnaofnar
starfræktir í Tsjernóbyl og sjá
þeir Úkraínubúum fyrir um 5%
af þeirri raforku sem landsmenn
nota. Stefnt er ab því að kjarn-
orkuverinu verbi lokab um alda-
mótin, en til þess að svo verði
þarf fjármagn að koma frá Vest-
urlöndum.
-gb/Reuter
sálarlífi íbúa á Hong Kong á
þessum blaðamannafundi sem
haldinn var eftir að Thatcher
hafði staðfest samkomulag um
að nýlendan komist undir kín-
versk stjórnvöld árið 1997. Frá
því samkomulagið var undirrit-
ab hefur ýmislegt gerst og ýmis-
legt breyst í nýlendunni þannig
aö hún er ekki lengur sama auð-
sveipa gullgæsin sem Kínverjar
gátu vart beðið eftir aö koma
höndum yfir meðan á samn-
ingaviðræðunum stóð.
Gæti staðið í
Kínverjum
Nýlendan, þar sem nú búa
um 6,3 milljónir manna, er að
vísu ennþá sama peningama-
skínan og fyrrum, en stjórn-
málalífið þar er orðið mun
flóknara en áður var og ekkert
sjálfgefið að Kínverjar eigi auð-
velt meb að melta það ef þeir
ætla sér að gleypa þessa gömlu
nýlendu Breta með húð og hári.
Samkvæmt sameiginlegri yfir-
lýsingu Breta og Kínverja, sem
undirrituð var 19. desember ár-
ið 1984, eiga Kínverjar að taka
yfirráðum eyjunnar þann 1. júlí
1997, eða eftir eitt ár. Samning-
urinn kveður þó á um það að
næstu fimmtíu ár, eba til 2047,
njóti Hong Kong sjálfstæðis að
mestu og megi halda sínum
kapitalísku lífsháttum án af-
skipta kínverskra stjórnvalda.
Þetta samkomulag hefði verið
óhugsandi ábur en Deng Xiaop-
ing hóf umbætur sínar og opn-
aði dyr Kínaveldis fyrir um-
heiminum, a.m.k. til hálfs.
Átökin á Torgi hins himneska
friðar í júní 1989, þegar kín-
verski herinn réðst af vægðar-
lausri hörku gegn stúdentum og
fjöldinn allur af frelsishetjum
var settur í steininn, urðu síban
til þess að hrista enn frekar upp
í íbúum Hong Kong.
Samkvæmt samkomulagi
Breta og Kínverja var gert ráð
fyrir því að fulltrúalýðræði
myndi smám saman eflast í
Hong Kong, en ekki var reiknað
með skyndilegri breytingu á
stjórnmálaástandinu. í kjölfar
þeirra atburða, sem gerst höfðu,
risu hins vegar upp á annan tug
nýrra stjórnmálaflokka, þrýsti-
hópa og verkalýðsfélaga, lög-
gjafarferliö breyttist í átt til full-
trúalýðræðis og miðstéttin fór
ab skjóta upp kollinum. Allt
þetta gerði það ab verkum ab
stjórnmálin fóru að taka æ meir
á sig mynd vestræns lýðræðis.
Og þetta gerðist á sama tíma
og lýðræðisþróun annars staðar
í heiminum tók stökk fram á við
þegar alræðis- og einræðis-
stjórnir voru að líða undir lok
hver á fætur annarri, í Austan-
tjaldslöndunum og í Suður-
Ámeríku og víðar.
Árið 1990 gáfu Kínverjar út
litla stjórnarskrá fyrir Hong
Kong sem á að taka gildi þegar
Kína tekur við yfirráðunum- af
Bretum á miðju næsta ári.
En árið 1992 hóf Chris Patten,
þá nýorðinn ríkisstjóri Breta á
Hong Kong, lýðræðislegar um-
bætur sem fóru mjög fyrir
brjóstið á Kínverjum. Líta Kín-
verjar svo á að þar með hafi orð-
ið trúnaðarbrestur á milli þeirra
og Breta, enda hafi verið gengib
út frá því í samkomulaginu frá
1984 að lýöræðisþróuninni yrði
ekki hraðað, þannig að Hong
Kong stæöi nokkurn veginn í
sömu sporum árið 1997 eins og
1980.
Dálkahöfundurinn Fanny
Wong segir þó að það sé „ekki
erfitt að sjá ab rót vandans er
ekki beinlínis hr. Patten. Hún er
árásin sem gerð var þann 4. júní
á lýðræðishreyfinguna sem var
að breiðast út um Kína árib
1989."
Sterk undiralda
Frá því 1984 hafa verið haldn-
ir þúsundir mótmælafunda og
mótmælagangna, sem og fjöld-
inn allur af bænaskrám verið
undirritabur. í mörgum tilvik-
um hafa þátttakendur verið yfir
milljón, og undirskriftirnar ver-
ib yfir milljón.
Állt bendir til þess að pólitísk
átök verði áberandi á næsta ári.
Kínverjar hafa bobað að lög-
gjafaþingið, sem kosið er í al-
mennum kosningum, verði
leyst upp og í stabinn komi
undirgefið þing sem stjórnvöld
útnefna, og kalla það „bráða-
birgðaþing" til þess að reyna að
friða íbúa nýlendunnar.
„Ég held að það verði mjög
erfitt að horfa framhjá þeim
væntingum sem orðið hafa til,"
segir Kathleen Cheek-Milby,
höfundur nýrrar bókar um
stjórnmálin í Hong Kong. „Kín-
versk stjórnvöld eru býsna
skammsýn vegna þess ab þau
verða að gera sér grein fyrir því
aö með því að þagga niður í lög-
mætum fulltrúum þjóbarinnar
eyðileggja þeir fyrir sjálfum sér
hvað varðar stöðugleika á svæb-
inu og hvaða gagn þeir geta haft
af því."
Emily Lau tekur undir þetta:
„Enginn skyldi reikna með því
að íbúar Hong Kong muni
leggja nibur laupana þegar Kína
tekur við stjórnvaldinu.
Kannski hafa ekki allir þann
kjark sem þarf til þess að rísa
upp og segja hug sinn eins og
ég, en ég var kosin í leynilegum
kosningum, og það segir til um
hverjar skoðanir þeirra eru
núna." -gb/Reuter