Tíminn - 09.07.1996, Blaðsíða 2

2
Þriöjudagur 9. júlí 1996
Tíminn
spyr...
Hver á a& eiga hálendi Islands,
þjóðin öll e&a einstök sveitarfélög?
Kristín Halldórsdóttir
alþingisma&ur:
Hálendi íslands á a& vera sameign
allrar íslensku þjó&arinnar. Einstök
sveitarfélög geta hinsvegar átt hefö-
bundinn rétt til ákveöinna nytja, s.s.
beitar, en um þaö þarf reglur og sam-
komulag. Þessi mál em í miklum ólestri
og brýnt aö taka á þeim áöur en ein-
stökum svæöum veröur spillt meira en
oröiö er. Þaö þarf aö skilgreina hugtakiö
„ósnortið víðemi" og kortleggja síðan
þau svæði sem falla undir það. Þangað
til ætti hvorki aö ákveöa né hefja fram-
kvæmdir af neinu tagi á hálendinu.
Ósnortin víöerni lands okkar em ómet-
anleg auölind, sem þarf aö varðveita af
framsýni og tillitsemi við komandi
kynslóðir.
Hjörleifur Guttormsson
alþingismaöur:
Eignarréttur og umsýsluréttur fara
ekki endilega saman á hálendinu. Eng-
inn hefur sannaö eignarrétt sinn á stór-
um hlutum miö-hálendisins, eins og
meöal annars er staöfest með hæstarétt-
ardómi frá 1981. Þetta getur bæöi átt
viö um svonefnda almenninga og af-
réttir sem ekki eru hluti heimalanda.
Aö dómi Hæstaréttar getur Alþingi
skorið úr um eignarhald á slíkum svæð-
um með lögum og lýst þau þjóðareign.
Umráðaréttur sveitarfélaga, að því er
varðar skipulag og leyfi til mannvirkja-
gerðar er annar handleggur. Sumt af
miðhálendinu hefur aldrei falliö undir
sveitarfélög, en nú er rætt um að skipta
landinu öllu upp milli sveitarfélaga
sem stjórnsýslueiningar. Siðferðilega á
þjóðin öll tilkall til miðhálendisins og
tvímælalausan umgengnisrétt þar, eins
og annars staðar utan byggðar, enda sé
farið aö settum reglum.
Haukur Jóhannesson
varaforseti Feröafélags íslands:
Ég tel að eignarétturinn eigi að liggja
hjá þjóbinni. Rökin eru þau að sam-
kvæmt fornum hefðum þá eignuðust
bændur eða sveitarfélög ekki nema af-
notarétt, svokallaban beiti- og veiðirétt,
af hálendinu, en hitt var í raun al-
menningar sem öllum var heimiiaður
aðgangur um. í ljósi þeirra dóma sem
fallið hafa í Hæstarétti þá er þab ljóst að
dómsvaldiö telur ekki að sveitarfélögin
hafi getað sannab eignarhald sitt á há-
lendinu. Því er eblilegt að þaö faili til
þjóðarinnar, og þjóbin er ríkiö.
Keppnisíþróttir fatlaöra áttu undir högg aö sœkja. Anna Karólína
Vilhjálmsdóttir hjá íþróttasambandi fatlaöra:
Vorkunnsemin er
á undanhaldi
„Þa& er svo margt búi& a& gerast undanfari& sem hef-
ur ýtt í burtu því sem við köllum vorkunnsemi og
viljum ekki hafa í okkar rööum," sag&i Anna Karól-
ína Vilhjálmsdóttir hjá íþróttasambandi fatla&ra í
samtali vi& Tímann. Anna telur a& hugarfarsbreyt-
ing hafi orðib hér á landi til afreksmanna í röðum
fatlaöra og þroskahefta bæ&i eftir gó&an árangur ís-
lensku sveitarinnar á Ólympíumótinu í Madrid áriö
1992 og vegna þess a& þá sendi Ríkissjónvarpiö full-
trúa sinn á vettvang svo íslendingar gátu meö eigin
augum séö hvernig þessi mót fara fram. Hún telur
allar líkur á aö sjónvarpið sendi aftur fulltrúa sinn á
Ólympíumótiö sem haldiö ver&ur í Atlanta í Banda-
ríkjunum 16.-26. ágúst nk.
Anna Karólína nefndi sérstaklega þátt Sigrúnar Huld-
ar, sundkonu, í að skapa jákvæða ímynd í garð þroska-
heftra en keppnisíþróttir hreyfihamlaðra veki einnig já-
kvæð viðbrögð. „Þau eru að sýna að það er ekki allt bú-
ið þó að þau séu fötluð."
Gagnrýnisraddir heyrðust fyrir nokkrum árum um að
ekki væri rétt að nota orðið Ólympíuleikar yfir mót fatl-
aðra. Að sögn Önnu var ákveðið í samráði við Ólympíu-
nefnd íslands árið 1992 að nota orðið Ólympíumót
enda sé það síður en svo vilji ÍF að vinna gegn Ólymp-
íunefnd íslands.
Anna segir félaga ÍF ekki finna beinlínis fyrir fordóm-
um, hins vegar hafi besta afreksfólk fatlaðra stundum
fundið þegar á reynir að ekki fylgi full alvara „hinum
fögru orðum." Það hafi breyst eftir Ólympíumótið árið
1992 og fjölmiðlar talað við þau sem íþróttafólk en ekki
bara setningum á borð við: „Gott hjá þér vinur". Hún
Sagt var...
Þrá bo& og bönn
„Hátt í 75 af hundraði töldu ab ein-
staklingar hefbu of mikiö val í sib-
ferðisefnum."
Samkvæmt skobabankönnun The Daily
Telegraph um sibferbi Breta. Mogginn
um helgina.
Forgangsröbun
„í fátækrahverfum indverskra stór-
borga á borð vib Nýju-Delhi og Kalk-
útta hefur sjónvarp náb gífurlegum
vinsældum. Félagsfræbingar hafa
komist aö því ab mörgum íbúanna
þykir sjónvarp vera mikilvægara en
menntun, matur og hreint vatn."
Þab yrbi lítib eftir af þessum fátækling-
um ef þeir kæmust til valda í heimin-
um. Helgarmogginn.
Mibstýrt peningaaustur
„Kristján segir ab þótt mikib hafi
áunnist í ab greiba niður skuldir
vegna sundlaugarinnar þá sé fram-
kvæmdum á vegum bæjarfélagsins
engan veginn lokib. „Næsta stóra
verkefni verbur að leysa húsnæbis-
vanda grunnskólans. Hugmyndir eru
um að reisa nýbyggingu... Þaryrbi
væntanlega komiö upp mötuneyti
fyrir skólann... en spurning er hvort
þörf sé á slíku í byggöum þar sem
um jafn stuttar vegalengdir sé að
ræða og á Dalvík."
Þab er Kristján Ólafsson, forseti bæjar-
stjórnar Dalvíkur, sem talar í aukablabi
Tímans um helgina. Hann er ab vonum
tregur til ab reisa óskynsamlegar og
einskis nýtar byggingar. En hin íslenska
skólastefna skal blíva því ekki geta ís-
lendingar verib þekktir fyrir ab sitja aft-
arlega á hinni norrænu menntameri.
Nú er því í sjónmáli umbylting á gæb-
um kennslu og menntunar íslenskra
barna þegar sá langþreybi draumur
rætist ab éta nestisbitann sinn í skólan-
um en ekki hinum megin vib götuna í
eldhúsinu heima.
íslensk lýsisséní
„Breyttar matarvenjur Asíubúa, þ.e.
minnkandi neysla á fiskmeti, hefur
leitt til þess að þeir eru farnir að
blanda lýsisþykkni út í matvæli... Þeir
telja að heilsu japanskra ungmenna
hafi hrakab og námsárangur versnab
í kjölfar hins breytta mataræbis."
Segir í frétt um aukna sölu á lýsi í Aust-
urlöndum fjær. Tíminn um helgina.
Á golfvellinum úti á Seltjarnarnesi
heyrbum við þá sögu að kylfingur einn
hafi mætt Gísla Halldórssyni arkitekt
og fyrrum forseta íþróttasambandins
og spurt hann í hvaba flokki hann léki.
Jú, Gísli sagbist leika í 3. flokki. En Leif-
ur sonur þinn spurbi maburinn. „jú,
hann leikur í öldungaflokki," var svariö.
Svona er nú golfið, óútreiknanlegt, 83
ára maður í góbu formi leikur í 3.
flokki, en sonurinn á besta aldri, 57
ára, er í öldungaflokki...
•
í pottinum sagði náungi einn frá veru
sinni í Brekkuskógi um helgina. Hann
kom á ball hjá Birni í Úthlíð á jaugar-
dagskvöldið. Þar var mættur Ástþór
Magnússon og stubningsmenn ab
fagna uppskeru forsetakjörsins. Ástþór
söng þarna um „pís on örþ", og henti
sér aö því búnu í laugina í öllum föt-
um. Vakti þetta þó nokkra lukku hjá
vibstöddum, — nema einna síst Þor-
gils Óttari Mathiesen handboltakappi
úr Hafnarfirbi...
•
Ríkisútvarpiö var meb það sem eina
helstu frétt sína í hádegisútvarpinu í
gær ab hafnsögumönnum hefbi tekist
vel til ab koma Queen Elisabeth annarri
ab bryggju. Þab var og! Frá ritstjórn
Tímans var ekki annab að sjá en ab
skipiö lægi vib festar úti á ytri höfn-
inni...
•
Annab úr útvarpinu sem kvartab var yf-
ir. Einhver heyrbi Sigurb Tómasson
hvetja fólk til að koma meb notuð hús-
gögn handa Bosníufólkinu — í Sunda-
höfn. Nú eru tvær hafnir á landinu
meb þessu nafni, önnur í Reykjavík en
hin á ísafirði. Án efa hefur Sigur&ur
platab ótal fólk meb ýmsan heimilis-
búnab í Sundahöfnina í Reykjavík, en
það var ekki tilgangurinn ...