Tíminn - 11.07.1996, Side 5

Fimmtudagur 11. júlí 1996
5
Framhjáhald á
sveitahóteli
Loftkastalinn: Á SAMA TÍMA AÐ ÁRI. Höf-
undur: Bernard Slade. Þýöandi: Stefán
Baldursson. Lelkstjóri: Hallur Helgason.
Stabfærsla: Leikhópurinn. Lýsing: Alfreb
Sturla Bö&varsson. Leikmynd og búningar:
Hlín Cunnarsdóttir. Reykjavíkurfrumsýn-
ing í Loftkastalanum 4. júlí.
Þetta leikrit mun hafa orðib afar
vinsælt hér, þegar það var sýnt fyr-
ir tæpum tveim áratugum á veg-
um Þjóðleikhússins víba um land,
með Bessa Bjarnason og Margréti
Guðmundsdóttur í hlutverkun-
um. Ekki sá ég þá sýningu, svo að
ég kem að þessari án allra fyrir-
fram hugmynda og samanburbar.
En eftir að hafa séb sýninguna í
Loftkastalanum er alþýðuhylli
verksins fullskiljanleg. Þetta er vel
skrifaö verk, létt og dæmigert
„leikaraleikrit". Gengi þess veltur
sem sé mjög á færni leikaranna og
er óhætt ab segja ab þeir standi vel
fyrir sínu í þessu tilviki. Útkoman
veröur góð skemmtun á sumar-
kvöldi.
Leikur þessi er amerískur og ber
þess raunar augljós merki. Allt fyr-
ir það er hann í eöli sínu óstað-
bundinn. Ég held því að alveg
ástæðulaust hafi verib að stabfæra
hann eins og hér er gert. Sums
staðar er þetta óeölilegt, eins og í
sambandi við dauða sonar Georgs,
greinilega í Víetnamstríðinu; í
öðru tilfelli beinlínis ósmekklegt,
eins og þegar skírskotun til hins
LEIKHUS
GUNNAR STEFÁNSSON
svonefnda biskupsmáls er komið
inn í leikinn; eins og ekki sé nóg
komið af slíku.
Efni leiksins er í stuttu máli það
að karl og kona, bæbi gift, hittast
og eiga ástafund á hótelherbergi „á
ótilteknu sveitahóteli einhvers
staðar á íslandi", eins og segir í
leikskránni. Síðan verður það að
föstum sið hjá þeim að stunda
þetta framhjáhald árlega. Leikur-
inn spannar þrjátíu ár og áhorf-
andinn fylgist með lífi þessa fólks
og fjölskylduhögum í sex atribum.
Og vitanlega verða á þessum tíma
miklar breytingar á samfélagi og
hugsunarhætti. Sá þáttur leiksins,
hinn samfélagslegi, er undirstrik-
abur með myndum á tjaldi milli
atriða, auglýsingar og þekktar per-
sónur, innlendar og útlendar, á
þeim tíma sem um er fjallað. Þetta
er nokkuð skemmtilegt, en hins
vegar er sá aldarspegill sem í verk-
inu felst ósköp takmarkaður í raun
réttri og yfirborðskenndur. Enda
er leikritinu alls ekki ætlab ab rista
djúpt. Hér er á ferb afþreying, ab
heiman búin á fagmannlegan hátt
af höfundarins hendi, og flutt af
fagmennsku hinna tveggja leikara.
Hinn ytri rammi leiksins er
ósköp hefðbundinn og ég get ekki
séð að leikstjórinn, Hallur Helga-
son, hafi lagt mikið af mörkum til
sýningarinnar, — nema það væru
þá myndirnar á tjaldinu. En leikar-
arnir fá að njóta sín og fara á kost-
um sem vænta má af slíkum kunn-
áttumönnum. Hlutverk Georgs
leikur Sigurður Sigurjónsson.
Hann hefur orðið þekktastur meb
þjóðinni sem skopleikari gegnum
Spaugstofuna, en sýndi það í vetur
í hlutverki sínu í Glerbroti Millers
að hann getur einnig slegið á aðra
strengi. í hlutverki Georgs fer að
sönnu meira fyrir skopinu, þótt
öðru bregði fyrir, og fer Sigurður
meb hlutverkið af miklu öryggi, í
hreyfingum og limaburbi, en
framsögnin hefur mér raunar
löngum fundist hans veikasta
hlið. Tinna Gunnlaugsdóttir leik-
ur Dóru; hún er einnig vaxandi
leikari, glæsileg á sviðinu, formar
hlutverkið vel; textaflutningur
hennar er með ágætum og á hún
þá færni ekki langt að sækja.
Það er ekki við leikarana að sak-
ast þótt ævi og örlög þeirra Georgs
og Dóru í leiknum gangi ekki sér-
lega nærri áhorfandanum. Þab er
einfaldlega ekki sú dýpt í persónu-
sköpun frá höfundarins hendi að
slíkt gerist. Að vísu er gert nokkuð
úr sektarkennd Georgs vegna
ótryggðar sinnar og ýmsum til-
finningalegum vandkvæbum sem
af uppátæki þessa „pars" hlýst, en
allt er það fremur fyrirsjáanlegt.
Hér er fýrst og fremst um létta af-
þreyingu að ræða, fjöruga sýn-
ingu, hæfilega djarfa og frjálslega.
Ekki þannig að þurfi ab hneyksla
neinn, og ástæðulaust held ég sé
ab leggja dýpri siðferðilega merk-
ingu í leikinn. Þab gæti reyndar
ýmsum þótt viðsjárvert, ef menn
tækju að lesa þann boðskap út úr
leiknum að höfundurinn mæli
með (hóflegu) framhjáhaldi! En ég
held sem sagt að ekki þurfi að láta
slíkt vefjast fyrir sér.
Leikhússtjóri Flugfélagsins Lofts
sem ab sýningunni stendur, Balt-
asar Kormákur, segir í leikskrá að
félagið byggi í megindráttum af-
komu sína á aðsókn og sé því háð
undirtektum almennings. Af því
mótast verkefnavalið auðvitað.
Eigi að síður sé það markmið fé-
lagsins að setja upp metnaðarfull-
ar og listrænar sýningar; það vilji
„má út þá ímynduðu línu sem „el-
ítan" hafi skapað milli hámenn-
ingar og lágmenningar". Mér er
rétt sama hvort sýning eins og Á
sama tíma að ári telst standa hátt
eða lágt á menningarkvarðanum.
Þetta er gób sumarskemmtun,
enda bar ekki á öðru á frumsýn-
ingunni en áhorfendur kynnu vel
að meta. ■
Sagnabærinn
Kópavogur
Út er komin bókin Þjóðsögur og sagn-
ir úr Kópavogi í samantekt Önnu
Hedvig Þorsteinsdóttur og Ingu Þóru
Þórisdóttur.
Bókin hefur að geyma fjölda þjóð-
sagna og munnmæla af ýmsum toga
úr Kópavogi, jafnt gamalla sem
nýrra. í bókinni ■1111 .....
birtast fjölmargar Fréttir af bókum
sögur af alfum,
draugum og öðrum kynjaverum sem
verið hafa á kreiki í Kópavogi. Sagt
er frá merkilegum og dularfullum
stöðum, undarlegum atburöum og
ýmsum fyrirbærum sem torvelt hef-
ur verið að skýra. Ýmsar þekktar per-
sónur koma og vib sögu. Þótt Kópa-
vogur sé ungt bæjarfélag, tengjast
honum þó furðumargar þjóðsögur
og sagnir. Þær hafa flestar lifað í
munnmælum um lengri eða
skemmri tíma og fáar komist á prent
fyrr en nú.
Saga lands og þjóðar væri fátækleg
ef ekki hefðu tengst henni þjóðsögur
af ýmsu tagi. Svo er og um Kópavog.
Það má því vera öllum unnendum
þjóðlegs fróðleiks fagnaðarefni að
rábist var í söfnun þessa, ekki síst
Kópavogsbúum. Hætt er við að ella
hefði mikill hluti þess fróðleiks, sem
bókin hefur að geyma, lent í glatkist-
unni.
Bókin ber vitni
mikilli elju og
metnaði skrásetj-
aranna, þeirra Önnu Hedvig Þor-
steinsdóttur og Ingu Þóru Þórisdótt-
ur. Þær leituðu til fjölda manna og
kvenna og skráðu frásagnir þeirra.
Afraksturinn er mjög skemmtileg og
fræðandi bók, prýdd fjölda mynda,
dýrmætt innlegg í sögu Kópavogs og
þar með þjóðarsöguna.
Þjóðsögur og sagnir úr Kópavogi er
rit sem unnendur þjóölegs fróðleiks
ættu ekki að láta framhjá sér fara.
Kópavogsbúar munu vafalaust sjá
bæ sinn í nýju ljósi eftir lestur bókar-
innar.
Rótarýhreyfingin í Kópavogi gefur
bókina út. ■
Þjóbsagnasafnararnir Anna Hedvig Þorsteinsdóttir og Inga Þóra Þórisdóttir.
Hamborgararassar og harbfiskur
Oft hefur heyrst hent gaman að
vaxtarlagi Bandaríkjamanna.
Talað er um að hormónar, sem
notaðir eru til að auka hold naut-
gripa, flytjist yfir í mannlega
neytendur og hafi sömu áhrif á þá
og stólpagripina.
Það er líka alveg með ólíkind-
um hvernig sumir þarlendir hlaða
utan á sig og séð hef ég fólk sem
dugir ekki að hafa einn stól undir
sitjandanum.
Þetta eru hinir frægu amerísku
hamborgararassar.
Hingað til hafa íslendingar get-
að gert góðlátlegt grín að þessu
ameríska vandamáli án þess að
grínið sé eins og grjótkast úr gler-
húsi.
Snemma í sumar kom þýsku-
mælandi íslandsvinur í eina
heimsóknina enn og átti ég tal
vib hann.
Eins og íslendinga er vandi við
aðstæður sem þessar, spurði ég
hvað honum þætti mest breytt
síðan hann var hér síðast fyrir 7
árum.
„Gróðri hefur farib mikið fram,
einkum trjágróðri í Reykjavík,"
svaraði hann eftir stutta umhugs-
un. „Eins er allt umhverfið snyrti-
legra en áður."
Hann hefur sjálfsagt séð
ánægju skína úr andliti mínu, því
það var afsökunarblær á röddinni
þegar hann hélt áfram: „En mér
finnst fólkið hafa breyst. Það hef-
ur fitnað."
Um sama leyti og ég átti sam-
talið við íslandsvininn ræddi ég
við íslenskan athafnamann,
mann sem hefur risib af eigin
rammleik og þekkir umhverfi sitt
vel. Fiskverkun, nánar tiltekið
harðfiskverkun er sérsvib þessa
Frá
mínum
bæjar-
dyrum
LEÓ E. LÖVE
harðduglega manns.
Ég spurði hvernig gengi og
vænti þess að fá svar í þá veru að
á sumrin væri besti tíminn, þá
leggðu ferðamenn land undir fót
og þyrftu nesti og nýja skó, en í
nestinu væri ævinlega harðfiskur.
„Ég get sagt þér það," sagði við-
mælandi minn og varð alvárlegur
á svip, „að íslendingar virðast
vera að færa neysluvenjur sínar
yfir á brasaða eða steikta skyndi-
bita. Þegar börnunum er gefið
eitthvað í svanginn virðast pizz-
ur, hamborgarar eða franskar
kartöflur frekar verða fyrir valinu
en harðfiskur, eins og áður tíðk-
aðist."
Þessi ábyrgi maður var langt í
frá að hugsa um eigin hagsmuni
þegar hann upplýsti mig um þess-
ar staðreyndir.
Það var miklu frekar áhugi fyrir
velferð landsmanna, heilbrigði
þeirra og hamingju sem þar hafði
áhrif.
Ég hef mikið velt þessum
tveimur samtölum fyrir mér og
horft á fólk á förnum vegi. Minni
mitt á sköpulag almennings er
ekki það gott að ég geti með
nokkurri nákvæmni boriö saman
hvernig almennt holdafar hefur
breyst, en þessi tvö samtöl hafa
sannfært mig um ab nú ættu ís-
lendingar að staldra við. Ég er
reyndar nokkuð viss um að fleiri
börn eru feit en áður.
Hvernig er það með stórmark-
aðina, sem sífellt eru með tilbob
eða leiki sem tengjast gosdrykkj-
um. Ættu þeir ekki að sjá sóma
sinn í að benda neytendum á
hollustuvörur eins og haröfisk?
Hefur nokkur stórmarkaður til
dæmis beöið um samvinnu við
haröfisksala um söluátak tengt
ferðalögum?
Eða eigum við neytendur að
trúa því að stórmarkabirnir góðu,
þar sem aldrei virðist hugsað um
annað en hag viðskiptavinarins,
séu þegar öllu er á botninn hvolft
að hugsa um eigin gróba og láti
borga sér beint eða óbeint fyrir
söluherferðirnar, án alls tillits til
hvort verið sé að gera neytendum
gott — eða jafnvel illt? ■